یکی از چالش های اصلی که زنان در تانزانیا با آن مواجه هستند دسترسی محدود به آموزش و فرصت های اقتصادی است. بسیاری از دختران در تانزانیا هنوز به دلایل مختلف از تحصیل کنار گذاشته میشوند که این امر توانایی آنها را برای ادامه شغل و دستیابی به استقلال مالی محدود می کند. فقدان آموزش همچنین به نرخ بالای ازدواج زودهنگام و بارداری نوجوانان می انجامد و چرخه فقر را برای بسیاری از زنان تداوم می بخشد. علاوه بر این، زنان در تانزانیا اغلب با تبعیض و خشونت در خانه ها و جوامع خود مواجه هستند. علاوه بر این، هنجارهای جنسیتی سنتی و شیوه های فرهنگی همچنان استقلال و قدرت تصمیم گیری زنان را محدود می کند و نابرابری و بی عدالتی را تداوم می بخشد.
علیرغم این چالش ها، گام های مهمی در جهت ارتقای برابری جنسیتی و توانمندسازی زنان در تانزانیا برداشته شده است. دولت سیاست ها و برنامه هایی را با هدف بهبود دسترسی زنان به آموزش، مراقبت های بهداشتی و فرصت های اقتصادی اجرا کرده است. انجمنها و سازمان های غیردولتی نیز به طور خستگی ناپذیر برای افزایش آگاهی در مورد خشونت مبتنی بر جنسیت و ارائه خدمات حمایتی برای بازماندگان تلاش می کنند. ساختارها، انجمنها و سازمان هایی که با هدف حمایت از زنان تانزانیا فعالیت می کنند، را می توان در سه گروه زیر قرار داد:
- ساختارهای دولتی؛
- انجمنها و سازمان های غیردولتی ایمان محور؛
- انجمنها و سازمان های غیردولتی عرفی.
در ادامه به مهمترین این ساختارها، انجمنها و سازمان ها که طی سالیان اخیر برای بهبود وضعیت زنان در تانزانیا برداشته شده است، می پردازیم.
ساختارهای دولتی حمایت از زنان تانزانیا
چندین وزارتخانه در دولت تانزانیا بخشی از فعالیتهای خود را با هدف حمایت از زنان و خانواده اختصاص داده اند. برخی از شناخته شده ترین آنها عبارتند از:
- وزارت بهداشت، توسعه جامعه، جنسیت، سالمندان و کودکان: این وزارتخانه دولتی مسئول نظارت بر مسائل مربوط به سلامت، توسعه جامعه، برابری جنسیتی، مراقبت از سالمندان و حقوق کودکان در تانزانیا است که بخش مهمی از آن به مسائل زنان می پردازد.
- وزارت آموزش، علم، فناوری و آموزش حرفه ای: این وزارتخانه بر سیاست ها و برنامه های آموزشی در تانزانیا، از جمله سیاستگذاری برای بهبود آموزش دختران و برابری جنسیتی در مدارس تمرکز دارد. این وزارتخانه همچنین تلاش می کند مهمترین آموزشهای لازم برای جلوگیری از آسیبهای زنان را در برنامه های آموزشی خود بگنجاند.
- وزارت قانون اساسی و امور حقوقی: این وزارتخانه درگیر مسائل حقوقی و مسائل قانون اساسی در تانزانیا است، از جمله تلاش برای ارتقای حقوق زنان و برابری جنسیتی از طریق اصلاحات قانونی. سیاستگذاری در خصوص سن ازدواج، سقط جنین، حضانت و ... با هدف حمایت از زنان و خانواده در این وزارتخانه دنبال می شود. به عنوان مثال، قانون مقررات ویژه جرائم جنسی در سال 1998 مجازات های سختی را برای مرتکبین خشونت جنسی در نظر گرفت.
- کمیسیون حقوق بشر و حکومت داری خوب [1](CHRAGG) : این کمیسیون یک نهاد دولتی است که از حقوق بشر در تانزانیا از جمله حقوق زنان و برابری جنسیتی حمایت می کند و برنامه های مختلفی برای ارتقا و حفظ حقوق زنان دنبال می کند.
انجمنها و سازمان های غیردولتی ایمان محور
انجمنها و سازمان های غیردولتی ایمان محور با هدف توانمندسازی زنان و بهبود دسترسی آنها به آموزش، مراقبت های بهداشتی و فرصت های اقتصادی با تمرکز بر جوامع ایمانی مورد نظر تلاش می کنند. با توجه به ترکیب دینی جمعیت تانزانیا، می توان آنها را به دو قسمت انجمن های مربوط به زنان مسلمان و انجمنهای مربوط به زنان مسیحی تقسیم کرد. از مهمترین انجمنهای حمایت از زنان مسلمان می توان به سه انجمن زیر اشاره کرد:
- بخش زنان شورای ملی مسلمانان تانزانیا [2]: این بخش که با نام JUWAKITA در تانزانیا شناخته میشود بخشی از شورای ملی مسلمانان تانزانیا (BAKWATA) است. این بخش یکی از بخشهای پرجنبوجوش شورای ملی است که با هدف تغییر طرز فکر و نگرشهای دختران و زنان مسلمان و بهبود دسترسی عادلانه ی آنها به آموزش، مراقبت های بهداشتی، فرصت های اقتصادی و توانمندسازی آنها برنامه های متعددی را در طول سال دنبال می کند.
حفظ کرامت زنان و دختران مسلمان، بهبود دانش اسلامی آنها، ارتقای سلامت باروری جنسی زنان، تسهیل دسترسی به بالاترین سطوح علمی و حوزه های مختلف، تقویت فناوری اطلاعات آنها، تسهیل شبکه سازی زنان مسلمانان و افزایش مشارکتهای آنها بخشی از مهمترین برنامه های مورد نظر این بخش است[3].
- بنیاد عایشه سرور (ASF)[4]: این بنیاد که با مدیریت خانم عایشه سرور فعالیت می کند، یک سازمان غیرانتفاعی مستقر در دارالسلام است که عمدتا در امور خیریه از جمله کمک به دانش آموزان مسلمان نیازمند، برگزاری مسابقات قرآن و آموزشهای دینی و سلامتی زنان فعالیت می کند.
البته چندین سازمان و انجمن فعال برای بانوان مسلمان تانزانیا هستند که در سطح منطقه ای و یا در سطح جمعیت خودشان (مثل جمعیت خوجه ها) فعالیت می کنند.
انجمنها و سازمان های غیردولتی عرفی
برای حمایت از حقوق زنان، توانمندسازی و بهبود دسترسی آنها به آموزش، مراقبت های بهداشتی، فرصت های اقتصادی انجمنها و سازمان های غیردولتی زیادی هستند که ایمان محور نیستند و عمدتا با حمایت از سازمان های بین المللی حقوق بشر در تانزانیا فعالیت می کنند. برخی از مهمترین این سازمان ها عبارتند از:
- انجمن زنان رسانه ای تانزانیا (TAMWA)[5] : این انجمن یکی از سازمان های غیرانتفاعی، غیرحزبی، غیر دولتی و حقوق بشری است که در 17 نوامبر 1987 در تانزانیا تأسیس و ثبت شده است. آنها برای دفاع از حقوق زنان و کودکان سعی می کنند با استفاده از رسانه ها فعالیت هایی را در راستای افزایش آگاهی فرهنگی زنان و بهبود سیاست گذاری و تغییرات/تحولات قانونی در جامعه انجام دهند. هدف انجمن ایجاد یک جامعه صلح آمیز تانزانیا است که به حقوق بشر از منظر جنسیتی احترام می گذارد و بر حقوق زنان و حقوق کودکان متمرکز است[6].
- جمعیت توانمندسازی زنان تانزانیا در عمل (TAWEA)[7]: این جمعیت یک سازمان غیردولتی فعال است که منافع زنان، کودکان و سازمان های جوانان را نمایندگی می کند. جمعیت به دنبال اجرای شش برنامه ی زیر است: 1) پیشگیری از خشونت جنسیتی علیه زنان و کودکان، 2) ارتقاء سلامت جنسی و باروری و حقوق جوانان و زنان، 3) حمایت از حقوق کودک، 4) ترویج حکمرانی خوب و پاسخگویی، 5) آگاهی آموزشی در مورد HIV/AIDS 6) آموزش حرفه ای به جوانان و زنان[8].
- سازمان حمایت از حقوق زنان (TASUWORI)[9]: یکی از سازمانهایی که برای بهبود وضعیت زنان در سال 2014 در تانزانیا تأسیس شد، سازمان حمایت از حقوق زنان است که یک سازمان غیردولتی و غیرانتفاعی است و برای حمایت از حقوق دختران و زنان در تانزانیا فعالیت میکند. تمرکز این سازمان بر بهبود سطح زندگی زنان و کودکان است. به عنوان بخشی از این تلاش ها، سازمان تلاش می کند تا اطمینان حاصل کند که زنان در مورد زندگی خود، از جمله اینکه آیا، چه زمانی و با چه کسی ازدواج کنند، خودشان تصمیم گیری کنند. آنها عمدتاً بر آموزش، بهداشت، حقوق بشر و عدالت تمرکز می کنند، راههای زدودن فقر در بین زنان را نیز ترویج می کند، و از تشکیل انجمنهای مراقبت از خانواده در تانزانیا حمایت می کنند. رشد جسمی، فکری، عاطفی، اجتماعی کودکان با ارائه خدماتی که سلامت و رفاه کودکان و خانواده های آنها را تضمین می کند، بخشی از اقداماتی است که جزو اهداف این سازمان ذکر شده است[10].
- صندوق زنان تانزانیا تراست[11]: صندوق زنان تانزانیا تراست یکی از تراست های ثبت شده و اولین صندوق حقوق زنان در کشور هم به عنوان یک جنبش ساز و هم به عنوان یک سازمان فعال و فمینیستی است. مشارکت جوانان در توسعه ملی، از جمله اتخاذ رویکردهای جوان پسند در مقابله با نابرابری جنسیتی بخشی از فعالیتهای این تراست است[12].
نتیجه گیری
زنان و خانوادهها در تانزانیا با چالشهای متعددی روبرو هستند، لکن دولت، سازمانهای دینی، جامعه مدنی و برخی از افراد فعال در حال حاضر تلاش میکنند با پرداختن به موضوعاتی مانند بهبود آموزش، توانمندسازی اقتصادی، کاهش خشونت مبتنی بر جنسیت و بهبود هنجارهای فرهنگی جامعهای فراگیرتر و عادلانهتر برای همه شهروندان خود ایجاد کند. البته همچنان پتانسیل زیادی برای پیشرفت و توانمندسازی زنان در جامعه ی تانزانیا وجود دارد که با ریاست جمهوری یک زن در تانزانیا امیدها برای آینده بهتر برای زنان و خانوادهها فزونتر شده است.
[1] Commission for Human Rights and Good Governance
[2] Women's wing of the National Muslim Council of Tanzania
[3] www.juwakita.co.tz
[4] Aisha Sururu Foundation
[5] Tanzania Media Women’s Association
[6] www.tamwa.org
[7] Tanzania Women Empowerment in Action
[8]www.end-violence.org
[9] Tanzania Support for Women Rights
[10] www.girlsnotbrides.org
[11] Women Fund Tanzania Trust
[12] www.wftrust.or.tz
نظر شما