جامعه و فرهنگ

امنیت ملی

واگذاری امنیت ملی ممکن نیست

حمله اسرائیل به رهبران حماس در قطر، سطح تنش در خاورمیانه را به‌طرزی خطرناک افزایش داده است. این حمله با واکنش تند تمامی کشورهای عربی و اسلامی در برابر تجاوزگری رژیم صهیونیستی همراه شد. بلافاصله پس از حمله، اجلاس فوق‌العاده سران عرب و اسلامی در دوحه تشکیل گردید که در آن، نخست‌وزیر پاکستان، شهباز شریف، به‌همراه سران کشورهای عربستان سعودی، ترکیه، ایران، مصر، اردن و اندونزی شرکت داشتند. با این حال، این اجلاس فراتر از صدور بیانیه‌های محکومیت، موضع قاطع‌تری اتخاذ نکرد. در این میان، مؤثرترین سخنرانی متعلق به نخست‌وزیر شهباز شریف بود که موضع پاکستان را به‌روشنی بیان داشت. وی تصریح کرد که اسرائیل باید به دلیل ارتکاب جنایات جنگی علیه بشریت در دادگاه محاکمه شود و هشدار داد: «اگر در برابر اسرائیل اقدامات سختگیرانه صورت نگیرد، تاریخ هرگز ما را نخواهد بخشید.» نخست‌وزیر همچنین پیشنهاد تشکیل «نیروی ویژه عربی ـ اسلامی» را ارائه نمود.

ماتوپوس؛ میدان نبرد حافظه اجدادی با سایه استعمار

بر فراز تپه‌های مواج ماتوپوس زیمبابوه، در مکانی غنی از تاریخ و طنین معنوی، قبری قرار دارد که همچنان احساسات قدرتمندی را برمی‌انگیزد. این آرامگاه ابدی سیسیل جان رودز است، چهره‌ای که به طور جدایی‌ناپذیری با میراث استعماری این کشور گره خورده است و وجود آن همچنان منبع بحث‌های پیچیده و اغلب داغ است.

نقش بی‌بدیل سازمان ملل در جهان پرآشوب

نیاز جهانی به سازمان ملل، حتی با وجود نظرات مخالف، روز به روز در حال افزایش است. زیرا در شرایط تشدید تنش‌های بین‌المللی، تقاضا برای کمک‌های بشردوستانه و تلاش‌های دیپلماتیک نیز بیشتر می‌شود.

از پاریس تا واشنگتن

در سراسر فرانسه و اروپا، تأمل و بررسی فراوانی درباره سیاست جنوب آسیا و مناطق همجوار آن جریان دارد. در فرانسه بارها این پرسش شنیده شد که این تنها قصه‌ای از گذشته دور نیست؛ زمانی که میان آمریکا و پاکستان نوعی فقدان آشکار از گرمی روابط به چشم می‌آمد. اما چه شد که ناگهان این سردی به پایان رسید؟ در سیاست آسیای جنوبیِ آمریکا، جایگاهی که به هند داده شده بود، چنین می‌نمود که اهمیت پاکستان به‌مراتب کاهش یافته است. آیا تنها نتایج برخورد اخیر میان پاکستان و هند دیدگاه آمریکا را دگرگون ساخت؟ یا چشم واشنگتن به موضوعی دیگر دوخته شده و بر پاکستان متمرکز گشته است؟ این پرسشی است بس مهم که چه راز نهفته‌ای در تغییر رفتار ایالات متحده وجود دارد. در گفت‌وگو با آمریکاییان از دیرباز این نکته احساس می‌شد که آنان توطئه‌ها و اقدام‌های هند برای ترور در کانادا و آمریکا را چالشی علیه حیثیت و موقعیت خود می‌دانند؛ اما این به‌تنهایی دلیل کافی نیست. بی‌گمان، تقابل اخیر پاکستان و هند پرده از این پندار برداشت که گویا پاکستان در دفاع خود صرفاً به فناوری هسته‌ای تکیه دارد. چرا که نتایج آن رویارویی آشکار ساخت که تکیه اصلی بر سلاح‌های هسته‌ای بیشتر از سوی هند است، زیرا در جنگ متعارف، پاکستان بود که هند را سخت به زانو درآورد.

پیشنهاد کودتا از سوی افسران ارتش

پیشنهاد کودتا از سوی افسران ارتش به محضر قائداعظم(محمد علی جناح) عرضه شد، اما او آن را قاطعانه رد کرد.

در پاکستان (از ابتدای تاسیس کشور تا کنون)چهار دیکتاتور نظامی بر سر کار آمدند، اما بسیاری از غنچه‌ها نیز بودند که بی‌آنکه مجال شکفتن یابند پژمرده شدند. در سراسر جهان، افسران جزء ارتش‌ها بارها دست به انقلاب زده‌اند. برای نمونه، در سال 1921 میلادی، رضاخان ــ افسر ارتش ایران ــ قدرت را به‌دست گرفت و با این اقدام، سلسله پهلوی آغاز شد. در 23 ژوئیه 1952، انقلاب نظامی مصر به سقوط شاه فاروق انجامید. هرچند برای مدتی ژنرال نقیب را به پیش صحنه آوردند، اما طراحان واقعی این حرکت سرهنگ جمال عبدالناصر و همراهانش بودند. به همین سان، در 14 ژوئیه 1958، در عراق، سرتیپ عبدالکریم قاسم و سرهنگ عبدالاسلام عارف با کودتا حکومت را قبضه کرده و شاه فیصل دوم و خانواده سلطنتی را به قتل رساندند. در سال 1969 نیز سرهنگ معمر قذافی از افسران ارتش لیبی توانست انقلابی موفق پدید آورد. در بنگلادش نیز تلاش افسران جزء برای دست‌یافتن به قدرت به ثمر نشست، اما در پاکستان جز فرماندهان عالی‌رتبه، هر نظامی که خواستار کودتا شد با ناکامی روبه‌رو گردید.

زندگی زیر آپارتاید راج بریتانیا در شبه قاره هند

در کتاب مشهور مغل‌های سفید (White Mughals)، مورخ ویلیام دالریمپل به دوره‌ای فراموش‌شده اشاره می‌کند که در آن بسیاری از افسران بریتانیایی با جامعه‌ی هند درآمیخته بودند. آنان با زنان هندی ازدواج می‌کردند، فارسی و اردو می‌آموختند، و لباس محلی می‌پوشیدند. اما پس از شورش ۱۸۵۷، که منجر به انتقال قدرت از کمپانی هند شرقی به ملکه ویکتوریا شد، این روند پایان یافت. از آن پس، تفکیک نژادی، تحقیر فرهنگی، و جداسازی شدید میان حاکم و محکوم آغاز شد.