مقدمه:

موتورهای جست و جو نظیر گوگل، یاهو، بینگ و … از کاربردی ترین ابزار ها در محیط وب شناخته می‌شوند که کاربران زیادی از آن ها بهره می‌گیرند؛ در دنیای مدرن امروز نوشتن یک مقاله و تحقیق جدید بدون باز کردن صفحه گوگل یا دیگر موتور های جست و جو برای کاربران غیر ممکن شده است و کاربران دیگر علاقه‌ای به کتاب های فیزیکی ندارند. معمولا در حین بررسی و تحقیق‌های خود در موتور جست و جو، این ابزارها، پیشنهادهایی را حین تایپ کلمه‌ها به شما ارئه می دهد.

یکی از این ابزار که کمپانی گوگل بصورت رایگان در اختیار کاربران قرار داده است گوگل ساجسشن[۱] می باشد و معمولا در موتورهای جستجوی گوگل بر اساس IP کشور، بیشترین تعداد موارد جستجو شده بر اساس حروف تایپ شده در آن کشور را نمایش می دهد که این تعداد ۱۰ کلمه و یا جمله جستجو شده را در بر می گیرد.

بعنوان مثال با جستجوی عبارت Iran در موتور جستجوی گوگل ایران این صفحه ظاهر میشود.

که عمده افرادی که در اتیوپی در خصوص ایران جستجو انجام داده اند خواستار دریافت اطلاعات در خصوص موارد زیر شده اند:

۱) ایران

۲) لیگ حرفه ای ایران

۳) اخبارهای ایران

۴) زبان ایران

۵) ارتش ایران

۶) لیگ ورزش ایران

۷) جمعیت ایران

۸) اقتصاد ایران

۹) مذهب ایران

۱۰)  نتایج لیگ ایران

البته این جستجوها براساس نام انگلیسی ایران در اتیوپی است لذا در ابتدای بحث باید فرضیات را بر اساس داشته زیر به دست آوریم:

۱) میزان نفوذ اینترنت و همچنین تعداد افرادی که به اینترنت در اتیوپی  دسترسی دارند.

۲) زبان رسمی این کشور امهریک است و باید یافته های جستجوی کلمه ایران را به زبان امهریک در این موتور جستجو نمود. 

البته این کار قطعا ضریب خطاء خواهد داشت ولی موسسات افکار سنجی معمولا در کشورهای جهان سوم وجود نداشته و یا در صورت وجود اجرای برنامه افکار سنجی بسیار زمان بر و پرهزینه خواهد بود. ولی با توجه به همه این مسائل، میتوان نکات دقیقی را از این ویجت رایگان برای تصمیم گیران حوزه های مختلف دیپلماسی عمومی  استخراج نمود و میتوان سایت هایی که در این جستجوها معرفی شده اند و قطعا بر اساس[۲]SEO صورت گرفته جزو گزینه های بالای جستجو هستند مورد مداقه قرار داده و تصویری را که در مورد ایران در ذهن مخاطب جامعه هدف شامل بررسی اخبار مثبت و منفی ایجاد می نماید را متصور شد.  

نفوذ اینترنت و تعداد افرادی که در اتیوپی  به اینترنت دسترسی دارند

کشور اتیوپی دومین کشور پرجمعتی قاره آفریقا بعد از نیجریه می باشد. این کشور در حدود ۱۱۰ میلیون نفر جمعیت داشته  و طبق آمار منتشر شده از بانک جهانی در حدود ۲۲ میلیون نفر[۳] از مردم این کشور که عمدتا در مناطق شهری و فعال درحوزه های آموزشی و پژوهشی و ... زندگی می کنند را جزو افرادی که به اینترنت دسترسی دارند برشمرد.  محبوبترین شبکه اجتماعی موجود در این کشور Facebook  بوده که تعداد افراد استفاده کننده از آن در حدود ۶ میلیون نفر می باشند و سایر شبکه های اجتماعی مخاطب زیادی ندارد[۴].  البته رشد اینترنت در اتیوپی در سالهای اخیر رشد زیادی داشته ولی کماکان با ایده الهای موجود در این زمینه فاصله بسیار زیادی دارد[۵].

پس طبق آمار موجود که توسط سایت های مرجع در این زمینه ارائه میشود نفوذ اینترنت در این کشور آفریقایی در حدود ۱۸% می باشد که عمده این افراد جزو جامعه تحصیل کرده و شهرنشین است و سایر مناطق روستایی و شهرهای دورافتاده دارای مخاطب برای محتوای موجود در اینترنت ندارند و رسانه برتر در این مناطق رادیو می باشد. پس از لحاظ مخاطب شناسی، میتوان به این جمع بندی رسید که قشر نخبه و تحصیل کرده که به زبانهای انگلیسی و امهریک مسلط هستند، مخاطبان اصلی اینترنت بوده و در سایت های اینترنتی  اخبار و تحولات جهانی و منطقه ای را دنبال می کنند.

پس این قشر تحصیل کرده که در منازل شهری و یا محل کار و محیط آموزشی و غیره به اینترنت دسترسی دارند، ممکن است که به دنبال محتوا در خصوص ایران در اینترنت باشند و کلمه ایران را به زبان انگلیسی و امهریک در موتورهای جستجو، تایپ نمایند و اولین نتایج حاصل شده که تاثیر بر روی اذهان ایشان می گذارد را بررسی نموده و در خصوص تعداد اخبار های مثبت و منفی در خصوص کشورمان بررسی لازم را صورت می دهیم. البته در این میان سایت های خبری مانند BBC، DW آلمان ،VOA، global voices، رویترز، العین امارات و ... که به زبانهای امهریک نیز اخبار را منتشر می نمایند، محل بحث نیستند چرا که رویکرد آنها در مورد کشورمان کاملا روشن می باشد در این گزارش در خصوص منابع و سایت های عمدتا محلی کشور اتیوپی را مورد مداقه قرار می دهیم. البته مد نظر اخبار منتشر شده در سال های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ خواهد بود.  

بررسی تصویر ایران در موتور جستجوی گوگل به زبان انگلیسی:

با جستجوی کلمه Iran در موتور جستجوی گوگل امهریک،  سایت های خبری که رتبه آنها در جستجوهای اینترنتی بهینه شده است در رتبه های بالا قرار گرفته و اخباری از خبرگزاری های الجزیره، گاردین، نیویورک تایمز، ایران از دیدگاه دولت آمریکا، سایت سازمان حقوق بشر جهانی، سازمان اطلاعات و امنیت آمریکا در مورد ایران و.. در صفحات  جستجوی گوگل ظاهر میشود که طبیعتا نیازی به بررسی محتوای این سایت ها وجود ندارد چرا که این بنگاههای خبری همگی متعلق به نظام سلطه بوده و رویکرد اخبار و اطلاعات آن روشن است و عمدتا اخبار منفی و سیاه نمایی را در دستور کار خود قرار داده اند.

لیست خروجی جستجوها در صفحه اول گوگل به ترتیب عبارتند از:

۱. https://en.wikipedia.org/wiki/Iran

۲. https://www.britannica.com/place/Iran

۳. https://www.aljazeera.com/where/iran/

۴. https://www.hrw.org/middle-east/north-africa/iran

۵. https://www.theguardian.com/world/iran

۶. https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ir.html

۷. http://www.president.ir/en

۸. https://www.nytimes.com/topic/destination/iran

۹. https://www.state.gov/countries-areas/iran/

بررسی تصویر ایران در موتور جستجوی گوگل به زبان امهریک:

جستجوی کلمه ایران در موتور جستجوی گوگل به زبان امهریک، بسیار قابل توجه و جالبتر بوده و نتایج آن قابلیت استناد و روایی بیشتری خواهند داشت.

که به ترتیب ترجمه آنها عبارتند از:

· اخبار ایران

· ایران و اسرائیل

· ایران و ایالات متحده آمریکا

· ایران امروز

· ایران و جامعه جهانی

· ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی

· اقدامات ایران

کلمه ایران در زبان امهریک عبارتند از  کلمه"ኢራን"  که با جستجوی این کلمه در موتور جستجوی امهریک گوگل نتایج زیر حاصل میشود :

۱) https://www.bbc.com/amharic/topics/cz۷۴k۹dnxx۴t

۲) https://www.bbc.com/amharic/news-۵۵۱۲۷۱۳۵

۳) https://www.dw.com/am/%E۱%۸B%A۸%E۱%۸A%A۲%E۱%۸۸%AB%E۱%۸A%۹۵-%E۱%۸B%A۹%E۱%۸A%۹۳%E۱%۸B%AD%E۱%۸۹%B۵%E۱%۸B%B۵%E۱%۸۸%B۵-%E۱%۸۸%B۵%E۱%۸۹%B۴%E۱%۸۹%B۵%E۱%۸۸%B۵-%E۱%۸D%۸D%E۱%۸C%A۵%E۱%۸C%AB/a-۵۱۹۳۲۹۰۴

۴) https://www.dw.com/am/%E۱%۸A%A۰%E۱%۸B%۸D%E۱%۸۸%AE%E۱%۸C%B۳%E۱%۸B%۸D%E۱%۸B%AB%E۱%۸A%۹۵-%E۱%۸۹%A۰%E۱%۸A%A۲%E۱%۸۸%AB%E۱%۸A%۹۵-%E۱%۸A%A۰%E۱%۸۸%۹C%E۱%۸۸%AA%E۱%۸A%AB-%E۱%۸D%۸D%E۱%۸C%A۵%E۱%۸C%AB/a-۵۱۹۳۲۸۷۲

۵) https://www.ethiopianreporter.com/tags/۹۳۲

۶) https://am.wikipedia.org/wiki/%E۱%۸D%۸B%E۱%۸۸%AD%E۱%۸۸%B۵

۷) https://am.wikipedia.org/wiki/%E۱%۸۸%۹۸%E۱%۸۸%۸۸%E۱%۸C%A۰%E۱%۸D%۸A%E۱%۸B%AB_%E۱%۸B%۸D%E۱%۸B%AD%E۱%۸B%AD%E۱%۸۹%B۵:%E۱%۸B%A۸%E۱%۸A%A۲%E۱%۸۸%AB%E۱%۸A%۹۵_%E۱%۸۹%A۳%E۱%۸۸%۸۵%E۱%۸۸%۸D_%E۱%۸۸%۹B%E۱%۸B%۹۵%E۱%۸A%A۸%E۱%۸۸%۸D_-_%E۱%۸A%A۲%E۱%۸۹%B۵%E۱%۸B%A۹%E۱%۸C%B۵%E۱%۸B%AB

۸) https://www.fanabc.com/%E۱%۸A%A۲%E۱%۸۸%AB%E۱%۸A%۹۵-%E۱%۸۹%A۰%E۱%۸A%A۲%E۱%۸۸%AB%E۱%۸۹%۸۵-%E۱%۸۹%A۰%E۱%۸۸%۹A%E۱%۸C%۸۸%E۱%۸A%۹D-%E۱%۸B%A۸%E۱%۸A%A۰%E۱%۸۸%۹C%E۱%۸۸%AA%E۱%۸A%AB-%E۱%۸B%A۸%E۱%۸B%۹۳%E۱%۸B%A۸%E۱%۸۸%AD-%E۱%۸۸%۸۰/

۹) https://www.fanabc.com/%E۱%۸A%A۲%E۱%۸۸%AB%E۱%۸A%۹۵-%E۱%۸A%A۰%E۱%۸۸%۹C%E۱%۸۸%AA%E۱%۸A%AB-%E۱%۸A%A۸%E۱%۸A%۹۲%E۱%۸B%۸D%E۱%۸A%AD%E۱%۸۸%۸C%E۱%۸۸%AD-%E۱%۸۸%B۵%E۱%۸۸%۹D%E۱%۸۸%۹D%E۱%۸A%۹۰%E۱%۸۹%B۱-%E۱%۸۹%A۰%E۱%۸۸%۹۸%E۱%۸B%۸D/

۱۰) https://www.facebook.com/EBCzena/posts/۲۹۹۹۹۰۵۶۷۰۰۴۱۲۸۹/

در مطالب ذکر شده در خصوص ایران در صفحه اول جستجو به چند سایت خبری و روزنامه امهریک زبان اتیوپیایی برخورد می کنیم که نسبت به رویکرد اخبارهای آنها بررسی صورت می گیرد.

· روزنامه ریپورتر امهریک زبان:

این روزنامه در اخبار خود حول موضوع ایران، خواننده را به اخبار امهریک زبان منتشر شده در سالهای ۲۰۲۰ و ۲۰۱۹ به موضوع های زیر رهنمون می سازد:

- تصمیم برای تحریم تسلیحات علیه ایران برگرفته از BBC امهریک

- پیامدهای سقوط هواپیمای اکراینی در ایران

- ترور سرلشکر ارشد ایران قاسم سلیمانی توسط ایالات متحده

- درگیری نظامیآمریکا و ایران،  اتیوپی را نیز تهدید می کند!

- اختلاف ایران و انگلیس

- نجات توافق هسته ای ایران

- جنگ خلیج فارس

- آمریکا و ایران در حال جنگ با کلمات هستند

· سایت خبری فانا (https://www.fanabc.com)

این سایت تلویزیونی که دارای سایت خبری نیز هست و ساختاری دولتی دارد نیز اخبار زیر را که همگی از سایت های خبری مانند BBC، الجزیره، رویترز و ... برداشته  در خصوص ایران به نمایش می گذارد:

- جمعه گذشته دانشمند هسته ای ایران کشته است (به نقل از BBC)

- گفته می شود ایران بدون توافق تا سال ۲۰۱۵ ، ۱۲ برابر اورانیوم غنی کرده است (۲۰۱۵ تقویم محلی اتیوپی است و در حال حاضر در ۲۰۱۳ قرار دارند) (منبع  BBC)

- ایالات متحده پیشنهاد تمدید تحریم تسلیحاتی خود علیه ایران را ارائه داده است (منبع الجزیره)

- ایران حکم بازداشت دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا را صادر کرد (منبع الجزیره)

- اداره تحقیقات ایالات متحده می گوید ایران و روسیه اطلاعات رای دهندگان آمریکایی را دارند (منبع  BBC)

- ایران می گوید اگر آمریکا خسارات ناشی از توافق هسته ای را جبران کند، می تواند مذاکره کند(منبع BBC)

- رئیس جمهور حسن روحانی گفته است که ایالات متحده اگر می خواهد به ایران کمک کند باید تحریم ها را لغو کند(منبع BBC)

- ایران حمله موشکی به پایگاه هوایی آمریکا در عراق را آغاز کرد.

- ایران برای کنترل شیوع کرونا به طور موقت ۵۴۰۰۰ زندانی را آزاد کرده است (منبع BBC)

تعداد اخبار این خبرگزاری بسیار زیاد بوده و عمدتا اخبار BBC را در سایت خود منتشر می نماید.

· سایت خبری PRP

آدرس تارنمای این سایت خبری https://www.prpchannel.com/am/ می باشد و نکته جالب اینکه این سایت خبری در سال ۲۰۱۷ در ایتالیا راه اندازی شده و دارای بخش امهریک زبان بوده  و اخبار مرتبط با ایران در آن دیده میشود.

مثلا خبری تحت عنوان ایران و آمریکادر عراق گرفتار شده اند، در این سایت خبری چاپ شده و عمده رویکرد این خبر علیه کشورمان است. در قسمتی از این مقاله آمده "اکنون زمان آن است که میلیون ها عراق آزادی می خواهند و نمی خواهند توسط ایران اداره شوند " این خبر منبعی برایش ذکر نشده و جزو مقالات تالیفی و تحلیلی این سایت خبری می باشد.

· سایت خبری امهارا وب

آدرس تارنمای این سایت خبری https://www.amharaweb.com/ می باشد و این سایت خبری اخبار مرتبط با ایران را پوشش می دهد.

- ایران ۸۵۰۰۰ زندانی را به دلیل شیوع کرونا آزاد کرد (منبعSky News)

- شیوع ویروس کرونا همچنان نگران کننده است(منبع الجزیره)

- ایران مدارس و مراکز فرهنگی را تعطیل می کند(منبع الجزیره)

· سایت خبری صدای آمریکا امهریک

این سایت خبری نیز اخبار مرتبط با ایران را از صفحات انگلیسی خود به امهریک ترجمه نموده و به مخاطبان امهریک زبان عرضه می نماید. اخبار بسیار زیادی در خصوص ایران در صفحه امهریک صدای آمریکا وجود دارد و رویکرد اخبار نیز کاملا گویا است و نیاز به بررسی ندارد.

· سایت خبری کانال تلویزیونی ARTS TV

این کانال تلویزیونی نیز به درج اخبار مختلف حول محور ایران پرداخته و یکی از مهمترین مطالب  حول درگیری نظامی بین ایران و امریکا می باشد.

- رئیس جمهور ایران گفته است که کشورش با ایالات متحده مذاکره نخواهد کرد.

- ایران توافق نامه دیپلماتیک امارات و بحرین با اسرائیل را محکوم کرد

- سازمان ملل درخواست ایالات متحده برای تحریم های بیشتر علیه ایران را رد کرد.

- درگیری آمریکا و ایران رهبران جهان را نگران کرده است.

- ابوظبی و ریاض و کمک های انسان دوستانه به ایران (منبع منگشا آلمو)

- ایران می خواست صندوق اضطراری بریا مقابله با بلایا تأسیس کند ، اما نتوانست. (منبع الجزیره)

- نمایندگان پارلمان ایران خواستار  پذیرش استعفای ظریف شدند.

- ایران به اسرائیل هشدار داد که ماجراجویی خود را متوقف کند (منبع NBC)

- بر اساس یک مطالعه ، ایران برنده حمله آمریکا به عراق بود.

- برلین پروازهای  به سمت ایران را متوقف کرد.(منبع دیلی استار)

- پمپئو در حال سفر به خاورمیانه با هدف کاهش نفوذ ایران است(منبع رویترز)

- پلیس آمریکا، روزنامه نگاری را که در تلویزیون ایران کار می کرد را بازداشت کرد (منبع رویترز)

· سایت خبری ethioliving

این سایت خبری نیز نسبت به درج اخباری حول موضوع ایران اقدام می نماید، ولی نکته ای که در سایت های خبری اتیوپی قابل تامل است این است که عمده اخبرا درج شده در این سایت ها برگرفته از سایت های خبری مانند بی بی سی، رویترز، صدای آمریکا و ... می باشد و این سایت ها صرفا به کپی نمودن اخبرا و یا ترجمه از انگلیسی به امهریک اقدام می نمایند.

- دولت ایران حکم دستگیری دونالد ترامپ را صادر کرده است

- ایران ۸۵،۰۰۰ زندانی را برای جلوگیری از شیوع کرونا آزاد کرد

- عربستان سعودی جاسوسان ایرانی را اعدام می کند(منبع العربیه)

- ترامپ هشدار داد در صورت شروع جنگ، ایران از روی زمین محو خواهد شد (منبع: بی بی سی و الجزیره)

- شرکت های هواپیمایی که در نزدیکی حریم هوایی ایران پرواز می کردند، پروازهای خود را  متوقف کرده اند (منبع رویترز)

- گفته می شود ترامپ تصمیم به حمله به ایران گرفته است(منبع الجزیره)

- حمله ایران به پهباد جاسوسی آمریکا (منبع بی بی سی)

- ایران در راه افزایش غنی سازی اورانیوم (منبع رویترز و بی بی سی)

- اتیوپیایی ها باید به وحدت خود در تنوع - اعضای جامعه دیپلماتیک - افتخار کنند (آژانس خبری اتیوپی و مصاحبه سفیر ایران در روز ملل بارسانه های محلی )

- و ...

· آژانس خبری اتیوپی :

آژانس خبری اتیوپی، خبرگزاری رسمی دولت بوده و به آدرس تارنمای  https://www.ena.et  می باشد. در این آژانس خبری اخبرا زیادی حول ایران منتشر میشود که بعضی از آنها عبارتند از:

- ایران ۸۵،۰۰۰ زندانی را برای جلوگیری از شیوع کرونا آزاد کرد (منبع رویترز)

- عربستان سعودی جاسوسان ایرانی را اعدام می کند (منبع العربیه)

- ژنرال قاسم سلیمانی فرمانده سپاه پاسداران ایران توسط نیروهای آمریکایی کشته شد (منبع بی بی  سی)

- ایران هشت جاسوس  را در ارتباط با سیا دستگیر کرده است(منبع CGG-TN)

- ایران از موسک های جدید خود رونمایی کرد(منبع رویترز)

- و...

· سایت خبری https://www.press.et

این سایت خبری نیز جزو سایت های دولتی اتیوپی بوده و اخبارمختلف را از خبرگزاری های بین المللی در صفحات خود بارگذاری می نماید.

- درگیری جدید میان ایران و آمریکا و فرصت برای چین و کره شمالی

- سیاست های منطقه ای ایران

- دستگیری کشتی ایران در جبل الطارق توسط انگلیس و خشم ایران(فایننشال تایمز)

- قطر از آمریکا و ایران می خواهد تا اختلافات را حل کنند

- درگیری وحشتناک ایران و رقبای منطقه ای

- تصمیم تکان دهنده ایران

- و ...

سایت خبری ethiopiss

این سایت خبری در چند خبر درج شده در خصوص ایران به آزار و اذیت مسیحیان در ایران اشاره نموده است. البته این خبر منبع خارجی ندارد و یک یادداشت خبری درج شده در خصوص جمهوری اسلامی ایران با لینک است.

https://www.ethiopiss.com/۲۰۱۹/۰۱/۰۵/%E۱%۸A%A۲%E۱%۸۸%AB%E۱%۸A%۹۵-%E۱%۸۹%A۰%E۱%۸A%AD%E۱%۸۸%AD%E۱%۸۸%B۵%E۱%۸۹%B۲%E۱%۸B%AB%E۱%۸A%۹۶%E۱%۸۹%BD-%E۱%۸۸%۸B%E۱%۸B%AD-%E۱%۸B%۹۸%E۱%۸۸%۹۸%E۱%۸۹%BB-%E۱%۸A%A۸%E۱%۸D%۸۸%E۱%۸۹%B۰%E۱%۸۹%BD/

البته لازم به توضیح است که سایت  ها و خبرگزاری های زیادی چه در داخل و چه در خارج از کشور اتیوپی موجودند که اقدام به درج اخبار حول محور ایران می نمایند، ولی سایت ها و خبرگزاری های ذکر شده در بالا،  مواردی را شامل میشود که در صفحه اول جستجوی گوگل با نام ایران نمایش داده شده اند.  

جمع بندی:

در آنچه در این گزارش تحقیقی آمده به وضوح مشخص است که تصویر ایران در کشور اتیوپی در رسانه هایی که حداقل ۲۰ میلیون دنبال کننده دارد عمدتا توسط خبرگزاری های غربی صورت می گیرد، لذا به نظر می رسد که برای اصلاح این رویکرد چند روش باید در دستور کار قرار گیرد که قطعا همگی در دوره های میان مدت و بلند مدت باید مد نظر قرار گیرند.

۱) ایجاد صفحه اخبار امهریک در خبرگزاری های رسمی کشور و اقدام برای بالا بردن رتبه این صفحه در موتورهای جستجو  و تلاش نمایندگی های سیاسی و فرهنگی برای مرجع نمودن آن در خارج از کشور  .

۲) ایجاد ارتباط و تعامل سازنده خبرگزاری های رسمی کشورمان با خبرگزاری های رسمی و مرجع در کشور اتیوپی.