روزنامه استاندارد؛ ۸ جولای ۲۰۲۱- پنجشنبه ۱۷ تیر۱۴۰۰

آموزش اخلاق برای همه؛

اما کلیسا می­ گوید به دلیل سنّت امکان پذیر نیست

از پاییز امسال؛ کلاس­ های درس اخلاق به طور منظم اجرا می­ شوند. این موضوع به عنوان یک درس جانبی و یا جایگزین برای آموزش مذهبی کسانی که در دروس دینی شرکت نمی­ کنند خواهد بود.

گئورگ گاوس[۱] ،-معلم- توهین ­های نژادپرستانه ­ی بازیکن ملی پوش اتریش به یک رقیب مقدونیه­ ای در مسابقات قهرمانی فوتبال اروپا را فرصتی برای گفت­ وگو با شاگردانش در مورد مدارا، انصاف و ملی گرایی در مسابقات قهرمانی اروپا دانست. آقای گاوس می­ گوید همیشه باید در دروس اخلاق جایی برای مسائل روز باشد. او خود عضو انجمن آموزگاران درس اخلاق در مدارس اتریش می باشد.

پس از تعطیلات تابستانی، دانش آموزان کلاس نهم در صورت انصراف از کلاس ­های دینی باید برای اولین بار در کلاسهای اخلاق شرکت کنند. در اتریش دانش آموزانی که در موقع ثبت نام، خود را بدون دین اعلام می­ کردند، از شرکت در کلا س­ های دینی معاف بودند.

آموزش اخلاق به طور مداوم در حال گسترش است و از سال ۲۰۲۴ برای کل دبیرستان ­ها و در تمام سطوح  اجباری خواهد شد. بیش از بیست سال است که در قالب پروژه ­ای آزمایشی، درس اخلاق در بعضی از مدارس اتریش تدریس می ­شد. ولی در آینده، عدم شرکت در دروس دینی به تاریخ خواهد پیوست و دانش آموزان بایستی بین کلاس آموزش دینی و یا اخلاق حداقل یکی را انتخاب نمایند.

آقای گاوس که عضو کمیته ­ی اخلاق فدرال هم هست می ­گوید، این بهترین گزینه ­ی ممکن می باشد. هر چند که این یک تصمیم سیاسی بود.

«سوئیس این کار را متفاوت انجام می دهد»

در همسایگان اتریش وضع کاملاً متفاوت است. در بخش آلمانی زبان سوئیس؛ در کلِ دوره­ ی تحصیلات، حضور در درس اخلاق اجباری است. دومینیک هلبلینگ[۲]، رئیس گروه اخلاق و مذاهب در دانشگاه تربیت معلم لوسرن[۳] سوئیس توضیح می ­دهد: "تربیت دینی بر عهده ­ی خانواده است و آموزه ­های ادیان بایستی توسط جوامع دینی آنها ارائه شود. آموزش دینی می ­تواند بسیار خوب باشد، اما اهداف متفاوتی را نسبت به کلاس ­های اخلاق دنبال می ­کند."

او همچنین معتقد است که دروس اخلاق و دینی باید در مدارس عمومی مورد بررسی قرار گیرند. بنابراین هلبلینگ به آموزش اخلاق به عنوان یک موضوع جایگزین در کنار دروس دینی فکر نمی­ کند.

لازم و ضروری است که تمام دانش آموزان دختر و پسر درباره ­ی پرسش ­های پایه­ ای زندگی و مذهب با همدیگر  گفت وگو و بحث کنند. کلاس ­ها همیشه از فرهنگ­ های مختلف تشکیل شده است. شاگردان باید یاد بگیرند که چگونه با هم کنار بیایند و بایستی فقط روی مشترکات تمرکز کنند.

«کلیساها مخالف هستند»

چرا برگزاری کلاس ­های اخلاق دولتی برای همه در سوئیس امکان پذیر است، اما در اتریش اینگونه نیست؟

آنتون بوخر[۴] روحانی کاتولیک رومی توضیح می ­دهد که این موضوع ریشه در تاریخ اتریش دارد. او که در دانشگاه سالزبورگ مطالعاتی را در زمینه ­ی آموزش درس اخلاق انجام داده و خودش سوئیسی است؛ می­ گوید: "کلیسا از نظر تاریخی در اتریش نسبت به سوئیس از اهمیت بیشتری برخوردار بوده است".

 آنتون بوخر چندین بار پیشنهاد داده بود که مانند سوئیس، یک برنامه ­ی درسی عمومی برای اخلاق و ادیان، همگام با جوامع مذهبی تدوین شود. اما پاسخ شنیده که اینکار به دلیل سنّت ­ها و فرهنگ اتریش، در این کشور امکان پذیر نیست. کلیساها مخالف چنین تعالیمی هستند.

برای آموزگاری مانند گاوس، که خودش برای چهار سال آخر دبیرستان در اتریش سفلی درس اخلاق تدریس می­ کند، این بحث­ ها در درجه­ ی دوم اهمیت است. با توجه به تجربه­ ی قبلی از پروژه ­ی آموزشی در مدارس اتریش؛ وی  تخمین می ­زند که ۲۵ تا ۳۰ درصد دانش آموزان به جای دروس دینی در کلاس ­های اخلاق شرکت می­ کنند. او خوشحال است که اکنون همه­ ی دانش آموزان حداقل فرصت شرکت در این کلاس ­ها را دارند و معتقد است؛ درس ­های اخلاق می­ تواند تنوع جامعه­ را بهتر از کلاس ­های دینی منعکس کند. آنها می ­توانند به جوانان کمک کنند تا عقاید خود را با پرسش مواجه کنند و بهتر بحث کنند. این امر به ویژه در دوره­ ی ارتباطات، رسانه ­های اجتماعی و اخبار جعلی، بسیار مهم است.

«اخلاق به عنوان راه جهت یابی»

طبق برنامه­ ی درسی جدید، دانش آموزان در کلاس­ های اخلاق باید بتوانند به طور مستقل در رسیدن به یک زندگی موفق تأمل کنند. آنها باید از درس اخلاق به عنوان یک جهت یاب کمک بگیرند و  با طرح سئوالات اساسی و پایه ­ای درباره ­ی وجود خود، به سوی یک زندگی موفق هدایت شوند. موضوعات این دروس از اشکال خانواده گرفته تا مبانی اعتقادی، رهنمودهای اخلاقی، موضوعات پیچیده­ ی زندگی و رفتار اخلاقی را شامل می­ شوند.

دروس دینی به شکل فعلی خود باقی می ­مانند و توسط جوامع دینی ادامه خواهند داشت؛ اما آنها در بیانیه ­ای اظهار داشته­ اند که موضوعات اخلاقی را در دروس دینی بررسی خواهند کرد.

لینک منبع:

https://www.derstandard.at/story/۲۰۰۰۱۲۸۰۱۵۰۷۲/ethik-fuer-alle-aufgrund-der-tradition-nicht-moeglich