ساختار آرشیو ملی جمهوری فدرال آلمان
آرشیو آلمان محل بایگانی اموال و دارایی‌هایی ملی آلمان در یک دوره طولانی مدت است. آرشیو آلمان در سال 1919 در شهر پوتسدام بنا نهاده شد. قدیمی‌ترین سند در این مجموعه، به سال 1411 بر ‌می‌گردد. در دوران جنگ جهانی دوم، بخش قابل توجهی از دارایی‌های آرشیو آلمان تخریب شد. 
 
 
با پایان جنگ جهانی دوم، در سال 1946 آرشیو مرکزی پوتسدام در اختیار دولت آلمان شرقی قرار گرفت و به آرشیو مرکزی جمهوری دموکراتیک آلمان بدل شد. آرشیو فدرال آلمان غربی نیز در سال 1952 در شهر کوبلنس تأسیس شد. 
آرشیو فدرال آلمان در اماکن مختلفی توزیع شده است. بعد از اتحاد مجدد، تمرکز مراکز آرشیو مورد توجه بیش‌تری قرار گرفت. به طوری که در برلین، 20 مراکز خدماتی منحل شد و این مراکز در 4 مکان در برلین متمرکز شد. بعد از سال 2000 تصمیم گرفته شد تعداد این مراکز در برلین به دو عدد کاهش یابد. علاوه بر برلین، در سال‌های گذشته روند متمرکز شدن در سایر شهرها هم به اجرا درآمده است و از جمله مراکزی منحل و فعالیت‌های آن به کوبلنس منتقل شدند. 
ریاست آرشیو فدرال آلمان بر عهده دکتر «میشائیل هولمان»  است و مقر آن در شهر کوبلنس است. 
در حال حاضر، آرشیو آلمان را می‌توان در بخش‌های مختلف زیر معرفی کرد:
1) بخش امپراتوری آلمان (برلین)
2) بخش جمهوری دموکراتیک آلمان شرقی (برلین)
3) بخش جمهوری فدرال آلمان (کوبلنس)
4)  بنیاد آرشیو احزاب و سازمان‌های مردمی آلمان شرقی (برلین)
5) بخش آرشیو نظامی (فرایبورگ)
6) بخش آرشیو فیلم (برلین)
7) دیگر آرشیوهای دولتی آلمان

1) بخش امپراتوری آلمان (برلین) 
تأسیس آرشیو امپراتوری آلمان به سال 1919 بر می‌گردد. این آرشیو در شهر پوتسدام شکل یافت. در سال 1944 دارایی‌های آرشیو به خاطر شرایط جنگ جهانی از پوتسدام منتقل شد.
در بخش امپراتوری آلمان، اسنادی از نهادهای دولت امپراتوری آلمان طی سال‌های 1867 تا 1945 نگهداری می‌شوند. اسنادی از وزارت دادگستری، وزارت مالی و اقتصادی، وزارت خارجه، نیروی دریایی، وزارت جنگ، اداره مرکزی امنیت و دادگاه‌های دوران امپراتوری آلمان در این بخش دیده می‌شوند.
این بخش، اسناد دوران ناسیونال سوسیالیسم و دولت هیتلر را نیز در بر دارد. علاوه بر این، در این بخش می‌توان اسنادی از دوران پیش از 1867 نیز یافت. تاریخ امپراتوری روم مقدس ملت آلمان (1495 تا 1806)، فدراسیون آلمان (1815 تا 1867)، مجمع ملی آلمان و قدرت مرکزی موقت (1848 تا 1849)، و کنفدراسیون آلمان شمالی (1867 تا 1871) را نیز می‌توان در این بخش بررسی نمود. 
بخشی از اسناد و تجهیزات مرکزی امپراتوری کهن آلمان در آرشیو دولتی اتریش در شهر وین و در برخی از آرشیوهای شخصی و دولتی جنوب آلمان و شمال ایتالیا قرار دارند. 

2) بخش جمهوری دموکراتیک آلمان شرقی (برلین) 
با آغاز حیات جمهوری دموکراتیک آلمان شرقی، پس از جنگ جهانی دوم، آرشیو ویژه این دوره نیز آغاز به کار کرد. در این آرشیو، اسنادی از دولت آلمان شرقی و شخصیت‌های معروف این دوره موجود است. 
 
مدارکی از نهادهای عالی دولت آلمان شرقی از جمله مجلس خلق ملی، هیأت وزیران، کلیساها، دادگاه‌ها، پست، آموزش، فرهنگ، کار، بهداری، تحقیقات، تجارت و اقتصاد، حمل و نقل در این بخش دیده می‌شوند. به علاوه، نقشه‌ها و اموال آن دوران و نیز عکس‌های هوایی، این بخش را تکمیل می‌کنند. آمار داد و ستدهای داخلی و خارجی، سربازان مرزی، مراکز اجتماعی، مراکز آموزشی، و بهداری‌ها نیز در این آرشیو یافت می‌شوند.
اما این آرشیو دربرگیرنده همه اسناد و مدارک دوره حیات آلمان شرقی نیست و بخش‌هایی از آن جدا شده‌اند. آرشیو وزارت خارجه آلمان شرقی در بخش آرشیو سیاسی صدراعظمی نگهداری می‌شود. 
مدارک سازمان امنیت کشور و اشتازی، هم طبق قوانین و مقررات ویژه سازمان امنیت، به طور جداگانه نگهداری و برای برخی فعالیت‌های اطلاعاتی، از جمله سوابق افراد و رویدادها استفاده می‌شوند.
 

دارایی‌های ارتش ملی آلمان شرقی هم به بخش نظامی آرشیو فدرال در شهر فرایبورگ منتقل شده‌اند. بخش زیادی از مدارک مربوط به این دوره نیز با اتحاد مجدد دو آلمان، به دلایل سیاسی از بین رفتند.

3) بخش جمهوری فدرال آلمان (کوبلنس) 
در آلمان غربی، کابینه دولت در سال 1950 تصمیم گرفت آرشیو فدرال جدیدی را در شهر کوبلنس ایجاد نماید که این پروژه در سال 1952 نهایی شد. این موضوع از این جهت اهمیت داشت که آمریکا و بریتانیا نیز هم چون شوروی،  بعد از جنگ جهانی دوم، در مناطق اشغالی خود سوابقی را به دست آورده بودند. 
 
آرشیو کوبلنس در ابتدا به عنوان یک مکان موقت برای جمع آوری و آرشیو اسناد و مدارک استفاده می‌شد. اما به تدریج بر اهمیت و پایداری کار این مرکز افزوده شد. ساختمان جدید آرشیو کوبلنتس در اوایل دهه 1980 افتتاح و در اختیار استفاده کنندگان قرار گرفت. 
این مکان به طور خاص مسؤولیت مدارک غیرنظامی و دولتی مناطق اشغالی غرب آلمان در فاصله سال‌های 1945 تا 1949 و سپس جمهوری فدرال آلمان از سال 1949 را بر عهده داشته است. مدارکی از نهادهای مرکزی جمهوری فدرال آلمان، جمهوری دموکراتیک آلمان شرقی، امپراتوری‌های آلمان، و ایالت‌های آلمان نیز در این آرشیو نگهداری می‌شود. 
در این آرشیو، مدارکی از دوران قرون وسطی تا زمان حال حاضر هم دیده می‌شود.اتحاد مجدد دو آلمان در سال 1990 منجر به ادغام آرشیو دولتی مرکزی آلمان شرقی در آرشیو فدرال آلمان شد. 

4) بنیاد آرشیو احزاب و سازمان‌های مردمی آلمان شرقی 
با اتحاد مجدد دو آرشیو آلمان در 1990، اسناد مقامات دولت آلمان شرقی جذب آرشیو فدرال شد. با این وجود، در روند جذب آرشیوها و کتاب خانه‌های احزاب سیاسی و سازمان‌های توده‌ای آلمان شرقی مشکلات حقوقی ایجاد شد. 
ساختار سیاسی آلمان شرقی به گونه‌ای بود که این نهادها رابطه بسیار نزدیکی با حکومت داشتند و از این رو نهادهای عمومی به معنای واقعی تلقی نمی‌شدند. مشکل دیگری که در این زمینه ایجاد شد، این بود که این اسناد از دیگر اسناد آلمان شرقی جدا شدند و از این رو تصویر ناقصی از تاریخ آلمان شرقی در آرشیوهای فدرال ترسیم می‌شد.
 نهایتاً در سال 1992 بنیاد آرشیو احزاب و سازمان‌های مردمی جمهوری دموکراتیک آلمان شرقی شکل گرفت تا مسؤولیت حفظ و نگهداری اموال مؤسساتی را بر عهده گیرد که جزو نظام دولتی آلمان شرقی نبودند، ولی تحت کنترل مستقیم نهادهای دولتی و هدایت سیاسی دولت آلمان شرقی بودند. در این بنیاد، مدارکی از عملکرد احزاب، مؤسسات، و سازمان‌های مردمی دوران آلمان شرقی جمع آوری شده‌اند. به علاوه می‌توان کتاب‌هایی از مؤسسات مارکسیستی و لنینیستی سابق آلمان شرقی را در آن یافت. 
آرشیو سابق حزب سوسیالیستی آلمان شرقی و دارایی‌های چند مجموعه آرشیو مربوط به قبل از سال 1945 که قبلاً با آرشیو این حزب یکی شده بود هم در این بنیاد حفظ می‌شوند. به علاوه دارایی‌های جنبش جوانان آلمان آزاد و فدراسیون اتحادیه تجاری آلمان آزاد در این بنیاد نگهداری می‌شوند. در این بنیاد، نشریات دولتی و نهادهای وابسته را هم می‌توان یافت. مدارک این بنیاد مورد توجه نمایندگان پارلمان آلمان است و برخی از آن‌ها در این بنیاد عضو هستند.
اسناد این بنیاد تا حد زیادی بدون محدودیت در اختیار استفاده کنندگان است. بخشی از این دارایی‌ها از طریق جستجوی آنلاین در اینترنت قابل دسترس است. بخشی از این دارایی‌ها بر پایه تماس با ادارات مرتبط مسؤول تحویل داده می‌شود. عملکرد این بنیاد توسط یک هیأت امنا مدیریت می‌شود. در این هیأت امنا، علاوه بر تعدادی از نمایندگان پارلمان، محققانی به نمایندگی از سازمان‌های مرتبط عضویت دارند.
5) بخش نظامی آرشیو فدرال 
بخش آرشیو نظامی در سال 1955، سال تشکیل ارتش مسلح فدرال، در کوبلنس بنیان‌گذاری شد. این بخش در سال 1968 به دلیل ادغام آرشیوهای نظامی وزارت کشور و وزارت دفاع، به اداره تحقیقات تاریخ نظامی در فرایبورگ منتقل شد. پس از اتحاد مجدد دو آلمان، آرشیوهای نظامی دو آلمان شرقی و غربی ادغام شدند.
 
بخش آرشیو نظامی مسؤولیت آرشیو مدارک و سندهای نظامی آلمان از سال 1867، نیروی دریایی شمال آلمان و نیروی دریایی عملیاتی، سربازان و نیروهای محافظ، نیروی دفاعی عملیاتی و تسلیحات دفاعی، یگان متفقین، ارتش ملی - مردمی، و نیروهای محافظ مرزی مثل نیروی دفاع فدرال را بر عهده دارد.
اقلام موجود در آرشیو نظامی شامل نقشه‌ها، اوراق و نشان‌های تخصصی، فیلم‌ها، و دستگاه‌های ناقل اطلاعات، و دیگر اشکال سندی است. مدارک مربوط به سال‌های قبل از 1945، تحت تأثیر جنگ جهانی آسیب فراوان دیده‌اند. هم‌چنین مدارک ادارات مرکزی وزارت دفاع، نیروهای مسلح و فرماندهی نیروی زمینی، تجهیزات پاسگاه‌ها و نیروهای نظامی، به شکل گسترده‌ای مفقود شدند.
مدارک شخصی نیروهای مسلح علاوه بر نگهداری در آرشیو نظامی، در ادارات خدماتی پلیس، برای اطلاع‌رسانی به کارکنان در مورد نیروهای مسلح سال‌های قبل هم مورد استفاده قرار می‌گیرد.

6) بخش آرشیو فیلم (برلین) 
آرشیو فیلم آلمان مستقر در برلین، بیش از صد سال تاریخ فیلم را مستند نموده است و یکی از بزرگ‌ترین آرشیوهای هنری جهان است. محتویات این آرشیو 146 هزار فیلم‌های مستند است. از زمان تأسیس آرشیو فیلم آلمان در دهه 1950، همه فیلم‌های جالب، مستند، بازی و هفتگی آلمان در این آرشیو جمع آوری شده است.
پس از اتحاد مجدد دو آلمان، آرشیو ملی فیلم آلمان شرقی در آرشیوهای ویژه مرتبط فدرال ادغام شد. تأکید خاص مدارک مربوط به دوران قبل از سال 1945 و فیلم‌های سینمایی بعد از 1945 از جمله فیلم‌های آلمان شرقی است. قدیمی‌ترین فیلم این بخش مربوط به سال 1895 است.
 
استفاده از آرشیو فیلم بر اساس قانون آرشیو فدرال و دستورالعمل استفاده از اقلام آرشیوی امکان‌پذیر است. پاسخ‌گویی به تقاضاها و سؤال‌ها در مورد فیلم‌های آرشیوی بدون هزینه انجام می‌شود. اساساً هر فردی حق دارد از اقلام آرشیوی که بیش از 30 سال از واگذاری آن‌ها به آرشیو گذشته است، استفاده کند.

7) دیگر آرشیوهای دولتی آلمان
علاوه بر شش بخش اصلی مورد اشاره، متناسب با ساختار دولتی فدرال آلمان، آرشیوهای گوناگونی در مکان‌های مختلف آلمان وجود دارند. از سال‌های دهه 1970 مدارکی از ادارات رسمی مراکز دولتی توسط آرشیو دولتی و ایالت تحویل گرفته شده و برای استفاده آماده شده است.
در آلمان، آرشیوهای گوناگونی مانند آرشیوهای شهری و منطقه ای، آرشیوهای دانشگاهی، آرشیوهای شرکت‌ها و مؤسسات و اتحادیه‌ها، آرشیوهای کلیسا، آرشیوهای رسانه‌ها و آرشیوهای احزاب فعالیت دارند و بین این بخش‌ها همکاری وجود دارد. پرونده‌های وزارت خارجه آلمان نیز در آرشیو سیاسی وزارت خارجه و مدارک و اسناد پارلمان و شورای ایالتی آلمان در آرشیو پارلمان حفظ می‌شوند. صدراعظمی هم آرشیو ویژه خود را دارد.

نقش کتابخانه‌ها در آرشیوهای آلمان:
در همه شعبه‌های اصلی آرشیو فدرال، کتابخانه‌ای راه‌اندازی شده است. این کتابخانه‌ها، نوشته‌ها و منابع مرتبط با اقلام و دارایی‌های آرشیو را جمع‌آوری می‌کنند.
اسناد اداری، نشریه‌ها و بروشورهای رسمی و اداری، اسناد احزاب، گروه‌ها، سازمان‌ها و تشکل‌ها، اسناد جنبش اتحادیه‌های کارگری، نوشته‌ها و منابع تخصصی آرشیوی، انتشاراتی از سایر آرشیوها، کتاب‌های جستجو و نوشته‌هایی که یک دید کلی از دارایی‌های آرشیو را ارایه می‌دهند، از جمله مواردی هستند که در این کتابخانه‌ها یافته می‌شوند.
1) کتابخانه بنیاد آرشیو احزاب و سازمان‌های مردمی آلمان شرقی، بیش از یک میلیون و هفتصد هزار کتاب دارد که تعداد زیادی از آن‌ها، نوشته‌های مربوط به احزاب و سازمان‌های مردمی دولت آلمان شرقی است. این کتاب‌ها امانت هم داده می‌شوند. 
2) کتاب‌های اتحادیه‌ها و مؤسسات مارکسیستی – لنینیستی آلمان شرقی و شمار زیادی از کتابخانه‌های کوچک احزاب و سازمان‌های مردمی، در کتابخانه این بنیاد گردآوری شده‌اند. این کتابخانه هم اکنون شبکه کتابخانه‌های آرشیو فدرال را در اماکن خدماتی مختلفی سازماندهی می‌کند.

3) کتابخانه آرشیوی کوبلنس، حاوی کتاب‌هایی از جمهوری فدرال آلمان و نوشته‌هایی تحقیقاتی و تخصصی در این حوزه است و حدود صد و چهل هزار جلد کتاب دارد. 50 هزار اطلاعات ضبط شده این کتابخانه به صورت آنلاین در اختیار عموم قرار داده شده است.

4) کتابخانه آرشیوی فرایبورگ، مشتمل بر کتاب‌های مرتبط نظامی امپراتوری آلمان، آلمان شرقی و جمهوری فدرال آلمان، و نیز تاریخ عمومی نظامی و بیوگرافی‌های نظامی است .حدود 8700 جلد کتاب در این کتابخانه وجود دارند. حدود 4500 فقره اطلاعات موجود این کتابخانه از طریق آنلاین در دسترس همگانی است.

5) کتابخانه آرشیوی لیشترفلده برلین، مشتمل بر مطالبی در مورد امپراتوری آلمان، دوره حیات آلمان شرقی، اروپای شرقی و شمالی هستند. این کتابخانه یک میلیون و هفتصد هزار جلد کتاب دارد. تعداد زیادی از این کتاب‌ها، از کتابخانه‌های دوره آلمان شرقی و از جمله کتابخانه مؤسسات مارکسیستی جمع‌آوری شده‌اند.

6) کتابخانه آرشیوی فربرلینر پلاتز برلین، مشتمل بر فیلم‌هایی از امپراتوری آلمان، آلمان شرقی، و جمهوری فدرال آلمان است. این کتابخانه پانزده هزار جلد کتاب دارد. در این کتابخانه می‌توان کاتالوگ‌های تخصصی را نیز یافت. برای 800 هزار کاتالوگ این کتابخانه امکان دسترسی آنلاین برای همگان فراهم شده است.

7) کتابخانه بایروت، حاوی آثاری از مناسبات و روابط مناطق شرقی امپراتوری آلمان و مناطق مسکونی جنوب، مرکز و شرق اروپا است. در این کتابخانه، حدود 10 هزار کتاب وجود دارد. حدود 8500 فقره اطلاعات این کتابخانه از طریق اینترنت در دسترس عموم قرار دارد.

8) کتابخانه راستات، تاریخ جنبش آزادی در آلمان را منعکس می‌کند و حدود 10 هزار جلد کتاب دارد. 5500 فقره اطلاعاتی این کتابخانه به صورت آنلاین در دسترس همگانی است. 

9) کتابخانه لودویگزبورگ، به روشن‌سازی و توضیح جرایم ناسیونال سوسیالیسم آلمان اختصاص یافته است. در این کتابخانه که حدود 6 هزار جلد کتاب را در خود جا داده است، تاریخ دوران هیتلری آلمان روایت می‌شود. اطلاعات مربوط این کتابخانه‌ها و جستجو در دارایی‌های آن در وب سایت  آن موجود است.

منابع گزارش :
https://www.bundesarchiv.de/DE/Navigation/Home/home.html

https://www.stasi-unterlagen-archiv.de/

https://www.bpb.de/nachschlagen/lexika/politiklexikon/17216/bundesarchiv
https://www.bundesarchiv.de/DE/Content/Artikel/Benutzen/Hinweise-zur-Benutzung/Unterseiten-Militaer/Personenbez-Unterlagen-Militaer/benutzen-hinweise-militaerische-unterlagen-persbezogen.html
https://www.bundesarchiv.de/DE/Content/Artikel/Ueber-uns/Dienstorte/berlin-lichterfelde.html
https://www.bundesarchiv.de/DE/Content/Artikel/Ueber-uns/Dienstorte/berlin-lichterfelde.html