ازبک ها خود را کشوری کثیر المله و کثیر الادیان می دانند درحال حاضر درجمهوری ازبکستان هفده دین به رسمیت شناخته شده است و هرکدام از این ادیان ، دارای مسجد ، کلیسا ، کنشت و عبادگاه های مخصوص خود می باشند و در برگزاری مراسم و اعیاد مذهبی خود از امکاناتی که در قانون پیش بینی شده است برخوردار هستند.
در ماده ۳۱ از فصل هفتم قانون اساسی جمهوری ازبکستان که در تاریخ ۸ دسامبر سال ۱۹۹۲ از طرف شورای عالی کشور به تصویب رسید ، آمده است :
" همه مردم از آزادی اعتقادی برخوردارند . هرشخصی حق دارد به یکی از ادیان بگرود و یا اصلا به هیچکدام از آنها اعتقاد نداشته باشد . تحمیل اجباری عقاید دینی ممنوع است ."
بر همین اساس کمیته امور دینی وابسته به هیات وزیران به عنوان حلقه واسط و با هدف ایجاد تعامل و همکاری بین دولت و نهادهای دولتی با سازمان های مذهبی تاسیس شد.
این کمیته در هفتم مارس سال ۱۹۹۲ با فرمان اسلام کریم اف تشکیل گردید و ماموریت ساماندهی و ایجاد رویه واحد برای اجرای سیاست های دولت در تعامل با ادیان و مذاهب مختلف را بر عهده گرفت .
در دوره جدید در سال ۲۰۱۸ شوکت میرضیایف رییس جمهور ازبکستان، ساختار سازمانی و برنامه های این کمیته را مورد بازنگری قرار داد و مطابق فرمان ایشان در ۲۷ فروردین۱۳۹۷ بر اساس بازنگری جدید در ساختار این کمیته تعداد مدیران و کارشناسان این کمیته از ۳۰ نفر به ۵۱ نفر افزایش پیدا کرد و در وظایف رییس این کمیته اختیار بازنگری و تغییر در وظایف کمیته در صورت ضرورت گنجانده شد.
جایگاه سازمانی این کمیته در ساختار کشور وابسته به هیات وزیران بوده که از قدرت و وجاهت قانونی ویژه ای برخوردار است و به نحوی مامور اجرای مستقیم اوامر و فرامین ریاست جمهوری می باشد.
با نگاهی به تنوع وظایف این کمیته، جایگاه آن بیشتر آشکار می شود و ماموریتها و وظایف این کمیته در پنج بخش ساماندهی شده است :
- بخش بین المللی و روابط با مراکز و موسسات دینی خارجی
- بخش پژوهشی و تحقیقاتی
- بخش آموزشی و تعلیمات دینی
- بخش ارتباط با مساجد و امام خطیبان
- بخش توریسم زیارتی و دینی
در همه ی این بخش ها کمیته ضمن تدوین سیاست ها و آیین نامه های مربوط به هر بخش، بر اجرای آن نظارت کامل دارد و گاه در مرحله اجرای برنامه های مراکز و موسسات دینی هم مشارکت می کند .
در بخش بین الملل علاوه بر تعامل و ارتباط با مراکز و موسسات دینی کشورهای مختلف ، مسئولیت مطالعه و جمع آوری اطلاعات و ارائه تحلیل از تحولات دینی در کشورهای خارجی را بر عهده دارد و صدور هرگونه مجوز در ارتباط با همکاری بین مراکز و موسسات دینی داخلی با مراکز دینی خارجی وسفارتخانه ها ، استقبال و بدرقه ی هیات های دینی خارجی می بایست با نظارت این کمیته انجام شود.
در بخش پژوهشی و تحقیقاتی نظارت بر چاپ و انتشار کلیه نشریات و کتاب های دینی و هر گونه آثار مکتوب ، تصویری ، صوتی و کنترل شبکه های اجتماعی داخلی که در زمینه دینی فعالیت می کنند و ورود هرگونه کتاب و نشریات دینی خارجی که از مبادی قانونی وارد کشور می شوند با نظارت ، تایید و مجوز این کمیته انجام می شود.
در بخش تعلیم و آموزش دینی صدور کلیه مجوزهای آموزش دینی و سطح بندی دروس و محتوی آنها و چگونگی صدور مدارک تحصیلی و نیاز سنجی و گزینش تعداد دانشجویان و اساتید برای آموزش و ورود به کار و همچنین دستورالعمل های آموزشی مراکز آموزشی با این بخش ازکمیته می باشد.
در بخش ارتباط با مساجد و امام خطیبان اموری چون نظارت بر انتخاب و گزینش امام خطیبان مساجد ، نظارت بر تهیه و تدوین خطبه های نماز جمعه ، مقابله با تفکرات و اندیشه های افراطی و تبلیغات فرق و گروهای دینی که رسمی نبوده و مجوز فعالیت ندارند.
در بخش توریسم زیارتی کمک به توسعه توریسم زیارتی از طریق تعامل با مراکز سیاحتی و گردشگری کشور های اسلامی و تشویق مراکز داخلی برای پذیرش گردشگرانی که با هدف زیارت شهرهای مذهبی به ازبکستان سفر می کنند.
این کمیته دارای یک شورای ادیان است و اعضای آن را نمایندگان ادیان و مذاهب رسمی ازبکستان و تعدادی از نمایندگان ...... تشکیل می دهند که بدین شرح است :
ترکیب اعضای شورای امور ادیان نزد کمیته امور دینی وابسته به هیات وزیران جمهوری ازبکستان:
۱. جسور اکرم اوف – رئیس کمیته امور دینی وابسته به هیات وزیران جمهوری ازبکستان.
۲. مفتی عثمان خان علیم اوف – رئیس اداره مسلمانان ازبکستان
۳. ویکتور مورار – مطران أبرشیه "کلیسای ارتدکسی روسی"
۴. ایژی ماتسولیویچ – "کلیسای کاتولیک روسی"
۵. ا.د. گریگوریان – روحانی "کلیسای خلیفه گری ارامنه"
۶. پ.م. کریمیروک – رئیس مرکز مسیحیت "پیروان انجیل عهد قدیم و عهد جدید"
۷. آ.ن. شیرستیوک اوف – رئیس اتحادیه کلیساهای مسیحیان "پیروان انجیل (باپتیست)"
۸. ا.ت. تین – رهبر کلیسای مسیحیان "آدوینست های روز هفتم"
۹. ا.ک. کیم – رهبر کلیسای حواری جدید
۱۰. ل.و. شمیدت – رهبر "کلیسای انجیلی لوترانی" آلمانی های تاشکند.
۱۱. ت.ن. سعید اوف رهبر کلیسای "صدای خداوند"
۱۲. ن.ن. کورولیوف – رهبر "کلیسای شاهدان عیسوی"
۱۳. خ.او. آشیراوف – دبیر کل جمعیت "کتاب انجیل ازبکستان"
۱۴. ا.ن. عیسی خار اوف – رئیس "جمعیت یهودیان تاشکند"
۱۵. ت.س. کلیمیون آوا - رئیس "جمعیت بهائیان تاشکند"
۱۶. ک.خ. ینگ – روحانی "معبد بودایی"
۱۷. ا.ر. ذاکیر اوف – رئیس "جمعیت معرفت کریشنا" ی تاشکند
بیش از ۱۵ ماه از انتصاب جسور اکرم اوف – به ریاست کمیته امور دینی وابسته به هیات وزیران جمهوری ازبکستان می گذرد ولی تاکنون هیچگونه بیوگرافی از ایشان منتشر نشده است و در سایت کمیته دینی هم هنوز عکس و شرح حالی از ایشان درج نشده است و اخیرا چند سایت خبری به عدم وجود شرح حال ایشان در سایت کمیته دینی اعتراض کرده بودند.
شرح حال مختصر رییس قبلی کمیته دینی آقای آرتیق بیک یوسف اف که از سال ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۸ عهده دار ریاست این کمیته بود بدین شرح است :
تاریخ و محل تولد: ۱۹۶۰ تاشکند
تحصیلات: دانشگاه دولتی تاشکند، دانشکده خاورشناسی؛ تخصص: شرقشانس – عرب شناس؛ درجه علمی: نامزد علوم فلسفه.
توضیح :
سیاست درهای باز دولت ازبکستان در سه سال گذشته مبتنی بوده است بر چابک سازی همه ی بخش های حاکمیت برای تعامل و ارتباط فعال باجهان. و بر همین اساس در سال ۹۷ بیش از پنج رییس جمهور از ازبکستان دیدن نمودند و رییس جمهوری ازبکستان هم به دهها کشور ازجمله امریکا ، آلمان ، فرانسه ، هند ، کره جنوبی ، چین ، ترکیه ، تاجیکستان و... سفرکردند که نتیجه این دیدارها امضای دهها قرارداد اقتصادی ، سیاسی و علمی بوده است شاید به همین علت در سال ۲۰۱۸ شوکت میرضیایف از سوی چند موسسه خارجی بعنوان مرد سال انتخاب شد و به تبع این سیاستها همه ی بخش های دولت موظف هستند با همتایان خود در کشور های مختلف تماس بگیرند و ارتباط و تعامل برقرار کنند سهم کشور ما در این سفر ها چشمگیر نبوده است با وجود حساسیت های جهانی ایجاد شده برای گسترش روابط با جمهوری اسلامی ایران ، ولی دولتمردان ازبک بسیار مایل هستند که در زمینه های مختلف با ایران تعامل و همکاری داشته باشند.
دولت ازبکستان برای احیای جایگاه و نقش سنتی دینی خود در آسیای مرکزی تلاش می کند در کنار تاسیس و تقویت مراکز و موسسات آموزشی و پژوهشی دینی ، از تجربیات کشورهای مسلمان هم بهره مند شود. در سال ۲۰۱۷ برگزاری همایش همبستگی دین در طراز جمهوری آذربایجان و ازبکستان که با حضور شیخ الاسلام الله شکور پاشازاده رییس اداره مسلمانان قفقاز در تاشکند برگزارشد آقای شوکت میرضیایف در این دیدار از ایشان درخواست کرد که جمهوری آذربایجان در ارتقای آموزش دینی به مدارس دینی ازبکستان کمک نماید همچنین در این دیدار میرضیایف برای اولین بار از پیروان مذهب تشیع که در ازبکستان زندگی می کنند نام برد . ( نمونه های دیگر در گزارش ضمیمه )
ضرورت تعجیل درمعرفی ظرفیت های مراکز علمی و آموزشی جمهوری اسلامی ایران در حوزه دین به جامعه ازبکستان از اهمیت فوق العاده ی برخوردار است و سفر آقای شاه عظیم منور اف رییس مرکز تمدن اسلامی ازبکستان در بهار سال جاری به ایران ، در همین راستا ارزیابی می شود.
با عنایت به جایگاه ویژه رییس کمیته دینی ازبکستان آقای جسور اکرام اف در امور دینی ازبکستان که در وظایف سازمانی کمیته به آن اشاره شد دیدار و ملاقات رسمی ایشان با ریاست محترم سازمان فرهنگ وارتباطات اسلامی بسیار موثر و راه گشا در روابط دینی و فرهنگی دو کشور خواهد بود اما تعیین مکان و زمان این دیدار نیازمند اخذ نظر ریاست محترم سازمان می باشد تا متعاقب آن اقدامات بعدی معمول گردد.
نظر شما