بسیاری از تحلیلگران و کارشناسان روابط بین الملل، ماهاتیر محمد نخست وزیر کنونی مالزی را تأثیرگذارترین شخصیت سیاسی در طول حیات ۶۲ ساله استقلال این کشور و طراح و معمار اصلی نوسازی مالزی دانسته و شواهد زیادی را برای آن ذکر میکنند. دکتر ماهاتیر محمد، که از سال ۱۹۸۱ تا ۲۰۰۳ به مدت ۲۲ سال در دور نخست و از سال ۲۰۱۸ تا کنون برای بار دوم نخست وزیر مالزی بوده است، اکنون به عنوان یکی از قدیمی‌ترین رهبران سیاسی منتخب جهان با ۹۴ سال سن به شمار می رود که به عمل‌گرایی و تیزهوشی و استقلال فکری و سیاسی نیز شهرت دارد.

در واقع می توان گفت، ماهاتیر در بیش از یک سوم دوران استقلال ۶۲ ساله کشور مالزی زمام امور این کشور را مستقیما به عنوان نخست وزیر در دست داشته و در اصلاح، بازسازی و توسعه و پیشرفت همه جانبه این کشور جنوب شرق آسیا و عضو آسه آن، نقش آفرینی جدی داشته است.

«ماهاتیر محمد» که مشهور به معمار اصلاحات مالزی است و از چهره‌های تأثیر گذار و سنتی جناح حاکم در چهار دهه گذشته بوده، در سال ۲۰۰۳ و پس از ۲۲ سال نخست وزیری، بصورت داوطلبانه از قدرت کناره گیری کرد و پست نخست وزیری را به احمد عبدالله بداوی معاون خود سپرد. پس از احمد بداوی پست نخست وزیری در سال ۲۰۰۹ به نجیب تون رزاق رسید و وی در سه انتخابات پیاپی این پست را تا سال ۲۰۱۸ در اختیار داشت. ماهاتیر که از عملکرد دو نخست وزیر بعد از خود بویژه نجیب رزاق ناخشنود بود، در سال ۲۰۱۵ از حزب آمنو کناره گیری و به منتقدان عملکرد رهبری «نجیب تون رزاق» هم حزبی سابق خود پیوست و ضمن تأسیس حزب مستقلی به نام «بومی پوترا» یا بومی تباران مالزی، ائتلاف مستقلی با مشارکت چند حزب دیگر مخالف دولت به نام« ائتلاف امید» را در مقابل جناح دولت« ائتلاف ملی» تشکیل و در چهاردهمین انتخابات منجر به پیروزی ائتلاف امید در سال ۲۰۱۸ آن را رهبری کرد.

چهاردهمین انتخابات سراسری پارلمانی مالزی که در تاریخ ۹ ماه می ۲۰۱۸ ( ۱۹ اردیبهشت ماه ۱۳۹۷) برگزار گردید، به حاکمیت ۶۰ ساله حزب آمنو پایان داده شد و ماهاتیر آغاز دوران جدیدی از مالزی تحت عنوان « Malaysia Baru » یا مالزی جدید را نوید داد.

براساس مانیفست تبلیغاتی ائتلاف امید، مالزی جدید کشوری خواهد بود که با اصلاح ساختارهای فاسد و تبعیض آمیز دولت قبل، مشارکت همه نژادها در ساختار قدرت، که در آن امید به آینده ای بهتر برای همه، عاری از فساد و رشوه، برابری تمامی شهروندان، وحدت ملی و قومی، تعامل متعادل با جهان و شفافیت مالی در اقتصاد و سرمایه گذاری بخش دولتی و خصوصی سرلوحه عمل و مورد حمایت دولت  خواهد بود.

بر این اساس، ماهاتیر محمد در چهاردهمین انتخاباتی که به خاطر حساسیت و رقابت تنگاتنگ احزاب و ائتلاف های قدرتمند دوگانه موافقان و مخالفان دولت پیشین از آن به عنوان «مادر همه انتخابات» مالزی یاد می شد، توانست با قدرت و درایت سیاسی خاص خود و با کنار زدن رقیب اصلیش نجیب تون رزاق هفتمین نخست وزیر مالزی، پس از ۱۵ سال دوباره به عرصه قدرت بازگردد. «ائتلاف امید» به رهبری «ماهاتیر محمد» در این پیروزی‌ تاریخی، توانست به بیش از ۶۰ سال سلطه حزب «آمنو» بر حاکمیت مالزی و ۹ سال دوره نخست وزیری «نجیب تون رزاق» پایان داده و مجددا به عنوان هشتمین نخست وزیر مالزی قدرت اجرایی را در سن ۹۳ سالگی به دست بگیرد.

در ماه مه امسال، دکتر ماهاتیر محمد در نخستین سالگرد تشکیل دولت ائتلاف امید، چشم انداز جدیدی به نام «رفاه مشترک ۲۰۳۰»، با هدف تضمین رشد اقتصادی عادلانه، پایدار و فراگیر، به منظور تقویت « وحدت بین مردم، تجلیل از تنوع فرهنگی و ایجاد استانداردهای زندگی مناسب برای همه مالزیاییها» را اعلام کرد که در نگاه اول، تلاش ارزشمندی برای تحقق ایده «مالزی جدید» است که برای ماهیت ذاتی جامعه چند فرهنگی و چند نژادی و چند مذهبی مالزی ضروری است و نیاز به وحدت ملی و انسجام اجتماعی در بین نژادها برای دستیابی به توسعه پایدار از اهم موضوعات مد نظر ماهاتیر و دولت ائتلاف امید است.

سابقه تاریخی کشور مالزی:

کشوری که امروزه به نام مالزی شناخته میشود، پیش از کسب استقلال و تولد آن بصورت کشور مستقلی تحت عنوان «پادشاهی مشروطه مالزی» در سال ۱۹۵۷ میلادی، بخشی از پادشاهی ملاکا و جزو مستعمره انگلیس بود و بصورت شاه نشین های متعدد ولی زیر نظر مشاوران ملکه بریتانیا اداره می شد. در واقع حاکمیت اصلی در اختیار مشاوران انگلیسی بود تا حد اکثر منافع بریتانیای کبیر در جنوب شرق آسیا به نحو احسن و کامل حفظ شود.

پس از پایان جنگ جهانی دوم و افول قدرت مطلقه بریتانیا و فراگیر شدن اپیدمی استقلال خواهی در سرزمین های تحت سلطه انگلیس و تغییرات حاصله از این وضعیت در عرصه سیاسی روابط بین الملل، کشور مالزی بدون شورش و خونریزی در ماه اوت ۱۹۵۷ میلادی به استقلال دست یافت و تونکو عبدالرحمان که به پدر استقلال مالزی نیز شهرت دارد، به نخست وزیری آن برگزیده شد. پس از وی به ترتیب تون عبدالرزاق، حسین عون، ماهاتیر محمد( ۲۲ سال)، عبدالله بداوی و نهایتا نجیب رزاق(۹ سال) پست نخست وزیری مالزی را بر عهده گرفتند و در نتیجه انتخابات چهاردهم در سال ۲۰۱۸، ماهاتیر محمد که از سال ۱۹۸۲ تا ۲۰۰۳ به مدت ۲۲ سال پست نخست وزیری مالزی و رهبری حزب آمنو را بر عهده داشت و خود در سال ۲۰۰۳ داوطلبانه از قدرت کناره گیری کرده بود، پس از ۱۵ سال دوری از قدرت، برای بار دیگر از سوی ائتلاف امید که پیروز انتخابات چهاردهم شده بود، به عنوان هفتمین نخست وزیر مالزی برگزیده شد.

براساس توافق اولیه پیش از انتخابات چهاردهم بین احزاب عضو ائتلاف ملی، قرار است پست نخست وزیری در نیمه دوران حاکمیت ائتلاف امید و پس از حل و فصل مشکلات عمده بوجود آمده در دوران دولت پیشین، به آقای انور ابراهیم رییس «حزب عدالت مردم» واگذار گردد.

روابط بین ایران و مالزی

افزون بر تماسهای فرهنگی و تاریخی گذشته، روابط رسمی سیاسی ایران و مالزی در سال ۱۳۴۵ با تأسیس سفارت مالزی در تهران برقرار گردید و سفیر ایران در بانکوک نیز بعنوان سفیر اکردیته در مالزی تعیین شد. بعد از انقلاب اسلامی و در سال ۱۳۶۱ با گشایش سفارت کشورمان در کوالالامپور روابط دو کشور وارد مرحله جدیدی شد و رفت و آمدهای زیادی در سطح مقامات بلند پایه دو کشور صورت گرفت.

روابط موجود بین ایران و جهان مالایی به طور کلی و به ویژه مالزی، پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران عمیقاً در زمینه های مختلف توسعه یافته و تعاملات همه جانبه و فرهنگی بهبود یافته است که موجب تقویت دوستی فیمابین جمهوری اسلامی ایران ومالزی شده است. از آنجا که فرهنگ و تمدن از اهمیت زیادی در همکاری های استراتژیک بین دو کشور برخوردار هستند، همکاری گسترده بین دو تمدن بزرگ ایران و جهان مالایی در طول تاریخ و به ویژه از طریق جاده بازرگانی دریایی، نشانگر این واقعیت است که این جاده نمادی از تعاملات فرهنگی بوده و هدف از گسترش تعامل و روابط اقتصادی بین این دو منطقه نیز نزدیک کردن ملت ها به یکدیگر بوده است.

اگر چه عوامل مختلفی در تقویت روابط دو جانبه بین ایران و مالزی وجود دارد، ولی مهمترین عامل، رویکردهای مشابه و مثبت دو کشور در زمینه های مختلف بین المللی و جهان اسلام بویژه موضوع فلسطین، و و توسعه همه جانبه همکاریهای دوجانبه و گسترش روابط است.

از زمان برقراری رابطه رسمی دیپلماتیک بین ایران و مالزی در سال ۱۹۶۷، به ویژه پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، تفاهم نامه های متعددی، از جمله قرار داد فرهنگی و آموزشی با هدف تسهیل مبادله دستاورها و نزدیکی دیدگاه ها، ایده ها و تجربیات در سال ۱۳۷۰، همکاریهای علمی – آموزشی، مبادلات فرهنگی و هنری، اعزام هزاران دانشجو از ایران به مالزی، همکاریهای متعدد اقتصادی و تجاری و ... رد و بدل شده است. با این وجود، آنچه در اینجا باید مورد توجه قرار گیرد این است که علی رغم همکاری های سیاسی و اقتصادی دوجانبه نسبتا خوب بین دو دولت، همکاری های فرهنگی و دانشگاهی در تراز و به موازات روابط سیاسی و اقتصادی گسترش نیافته است.

بنابراین، واقعیت کنونی عرصه تعاملات بین المللی، به ویژه جهان اسلام، انتظار می رود تا دو کشور تلاشهای خود را برای توسعه همکاری در زمینه های مختلفی مانند دانشگاهی، فرهنگی، هنری، گردشگری، فعالیت های رسانه ای و غیره به چند برابر میزان کنونی افزایش دهند تا بتوانند با تعمیق شناخت از یکدیگر، زمینه را برای همکاریهای پایدار و همه جانبه فراهم سازند.

به نظر می رسد هر گفت و گوی سازنده ای که بتواند به همبستگی و همگرایی فرهنگی و سیاسی بین دو ملت و دو دولت منجر شود، گامی بزرگ در جهت ساختن یک تمدن جدید اسلامی و پرورش عادت خوب تحمل و تعامل فرهنگی با محوریت تهران و کوالالامپور است. درست همچون قرون گذشته که شهرهای اصلی مانند بغداد، دمشق، قاهره، سمرقند و بخارا، خراسان، نیشابور، اصفهان، همدان و ری که مراکز فرهنگی جهان اسلام شمرده می شدند و محلی برای گفتگوی سازنده بین اندیشمندان علمی، ادبی، فرهنگی، هنری و غیره بودند، که از طریق این مبادلات فکری، تمدن بزرگ اسلامی شکل گرفته و شکوفا شد.

امید است با سفر جناب آقای ماهاتیر محمد نخست وزیر محترم مالزی به کشورمان و محور قرار گرفتن جمهوری اسلامی ایران و مالزی برای تجدید حیات تمدن نوین اسلامی، راه حل هایی برای حل اختلافات و چالش های عمده جهان کنونی اسلام یافته شود.