این نوشتار که روابط فیلیپین و ترکیه را به اختصار بیان می کند بر دو بعد از این روابط تاکید دارد یکی بعد روابط رسمی دولت ترکیه با فیلیپین و دیگر بعد غیر رسمی و نوعا متمرکز بر فعالیتهای بنیاد فتح الله گولن که بیشتر جنبه فرهنگی و اجتماعی را دربرمی گیرد.

الف : روابط رسمی دو دولت فیلیپین و ترکیه

فیلیپین تاکنون علیرغم رشد پوینده اقتصادی و موقعیت ژئو استراتژیک ترکیه به عنوان سرزمینی  در میان خاورمیانه و اروپا، اقدامات گسترده و دامنه داری را برای همکاری با آن کشورانجام نداده است، زیرا به واقع ترکیه در میان سه مولفه مرسوم و مورد توجه فیلیپین با خاورمیانه یعنی نفت، کارگران ماوراء بحار و دیپلماسی تلاش برای اخذ کرسی ناظر در سازمان کنفرانس اسلامی قرار ندارد و عمده توجه این کشور به سوی کشورهای عرب خاورمیانه معطوف شده است و در نقطه مقابل نیز نگاه ترکیه به زمینه های اقتصادی آمریکا و اروپا ، باعث شده فیلیپین درسلسله مراتب ارزش های استراتژیک مورد نظر ترکیه جای نداشته باشد.

روابط دیپلماتیک بین ترکیه و فیلیپین در ۱۳ ژوئن ۱۹۴۹ برقرار شد ولی با تاخیر بسیار زیاد ، سفارت ترکیه در مانیل در ۱۷ اکتبر ۱۹۹۰ و سفارت فیلیپین درآنکارا در سال ۱۹۹۱ افتتاح شده است. ترکیه و فیلیپین هر چند روابط دیرینه ای دارند ولی رشد و توسعه این روابط با یک فراز و نشیب ملایم ادامه دارد.  

در روابط دو کشور ، حضور اکمل الدین احسان اوغلو در راس سازمان کنفرانس اسلامی (سازمان همکارس اسلامی کنونی) را میتوان نقطه عطف در توسعه روابط دانست. زیرا بعد از انتخاب  " اکمل الدین احسان اوغلو" به عنوان یک دیپلمات و فردی آگاه از ترکیه در ژانویه ۲۰۰۵ میلادی از سوی سازمان کنفرانس اسلامی  در راس دبیر کلی این سازمان ، و به خاطر برخی ملاحظات و اشتراکات سیاسی، روابط فیلیپین و ترکیه وارد فاز جدیدی شد و همزمان گروههای فرهنگی و تجاری  فعال تری از ترکیه در صحنه فیلیپین پدیدار شدند. این اتباع ترکیه عوامل مهمی درزمینه تحکیم اقدامات گذشته و گسترش روابط دو کشور محسوب شده اند زیرا به دنبال جذب سرمایه گذاران عمده ترکیه به فیلیپین بویژه در زمینه های آموزشی، مذهب، فرهنگ و اقتصاد بوده اند.

شرکت هواپیمایی ترکیش ایرلاینز از مارس ۲۰۱۵ پروازهای مستقیمی روزانه به مانیل انجام می دهد که این امر امکان ارتباط نزدیکتر بین مردم بین دو کشور را فراهم می کند.

دفتر سازمان مهم همکاری و هماهنگی ترکیه (TIKA) که مسئولیت مهمی در همکاریهای فرهنگی ، آموزشی و تجاری ترکیه در خارج دارد ، در آوریل سال ۲۰۱۵ در مانیل افتتاح شد و وظیفه دارد کمک های توسعه اقتصادی و اجتماعی ترکیه را در سراسر فیلیپین ارائه دهد .

از جمله اقدامات مهم ترکیه ، نقش آفرینی وی در گفتگوهای صلح دولت فیلیپین با مسلمانان جنوب فیلیپین است. ترکیه یکی از اعضای هر دو گروه تماس بین المللی است و در روند صلح بین دولت فیلیپین و جبهه آزادیبخش اسلامی مورو (MILF) و کمیته صلح برای فیلیپین جنوبی ، که درسازمان همکاری اسلامی OIC برای حمایت از روند صلح بین دولت فیلیپین و جبهه آزادیبخش ملی مورو ((MNLF تشکیل شده است ، مشارکت دارد. ترکیه همچنین با به دست گرفتن ریاست هیئت تجزیه مستقل (IDB) از زمان تأسیس در سال ۲۰۱۴ ، به روند صلح در فیلیپین جنوبی کمک می کند.

تعداد شهروندان ترکیه ای که به عنوان ساکن در فیلیپین ثبت شده اند ، حدود ۵۰۰ نفر است. عمده این افراد در کار مشاغل تجاری و بعضا رستوران داری فعالیت دارند . حدود دو الی ۵ هزار نفر نیز تبعه فیلیپین در ترکیه ساکن هستند که عمدتا در صنعت ماهیگیری و نیز در امور خانه داری فعال می باشند .

در خصوص موضوع مهم دوره بورس های تحصیلی ترکیه ، دولت ترکیه تاکنون ۱۵۹ بورسیه تحصیلات عالی را به شهروندان فیلیپین اختصاص داده است. در سال تحصیلی ۲۰۱۸-۲۰۱۹ ، ترکیه ۱۱ بورس تحصیلی را به دانشجویان فیلیپینی اعطا کرد.

با وجود همه اقدامات فوق ، بنظر می رسد فیلیپین وترکیه هنوز از ظرفیتها و فرصت های منابع انسانی و سرمایه های موجود استراتژیک دو کشور به منظور توسعه همکاری های اقتصادی و تبادلات فرهنگی استفاده بهینه نکرده اند. در طول سالهای اخیر هم سفر مقامات بلندپایه دوطرف کمتر رخ داده است . طبق آمار موجود ، ما شاهد سفر رئیس جمهور وقت فیلیپین به ترکیه در سال ۱۹۹۵ بودیم و بعد در سال ۱۹۹۹ سلیمان دمیرل به مانیل سفر نمود و مجددا در سال ۲۰۰۹ رئیس جمهور وقت فیلیپین سفر کرد و در نهایت در سال ۲۰۱۴ نخست وزیر ترکیه سفر رسمی به مانیل داشته است و بعد از آن تاریخ ، ظاهرا سفر در سطح بالا بین دو طرف اتفاق نیفتاده است که طبیعتا همین امر باعث کندی آهنگ رشد روابط دو کشور شده است. البته با توجه به تعداد نسبتا قابل توجه اتباع فیلیپینی در ترکیه ، سفارت فیلیپین تلاش دارد بمناسبتهای مختلف برنامه فرهنگی اجرا بکند که آخرین بار آن بمناسبت ۷۰ سال روابط دیپلماتیک دو کشور در سال ۲۰۱۹ بود که سفارت فیلیپین روزفرهنگی فیلیپین را در قالب نمایشگاه و نمایش هنری در آنکار برگزار نمود .

۱- تاسیس اتاق بازرگانی ترکیه و فیلیپین

یکی از موسساتی که عامل ارتقاء روابط دولت فیلیپین و ترکیه شده است تاسیس اتاق بازرگانی ترکیه در فیلیپین است.( TCCP  - Turkish Chamber of Commerce of the Philippines ). این اتاق بازرگانی از طریق دیپلماسی غیر سیاسی ، نسبت به دعوت از بازرگانان ترکیه ای برای همکاری با همتایان فیلیپینی خود اقدام تا هر دو طرف فرصت های موجود بین دو کشور را در زمینه تجارت و سرمایه گذاری بیازمایند. این اقدام منجر به ایجاد راهکارهای بلند مدت در استقرار شبکه تجاری بویژه در زمینه های گردشگری، آموزش، ساخت خانه ، انرژی، ساخت مبلمان منزل، و پروسه تولید غذا می شود.

 TCCP بخشی از کنفدراسیون تجارت و صنعت ترکیه (TUSKON) است و به عنوان صاحب امتیاز اختصاصی و رسمی این کنفدراسیون در فیلیپین عمل می کند.

 TUSKON نسبت به تاسیس مراکز تجاری مشابه ای در سراسر جهان اقدام و مرکز آن در استانبول ترکیه است. " احمد آلتین تاس " مدیر عامل " توسکون"عقیده دارد فیلیپین دارای فرصت های خوبی برای تجار ترکیه ای است که بایداز آن به خوبی استفاده نمایند. مدیر کل " توسکون" تاکید می کند با توجه به جمعیت بالای فیلیپین و اقتصاد رو به گسترش این کشور،  فقدان تجارت کافی در بین دو کشور کمبودی عیان است و تبادل کالا بین دو کشور می تواند از درصد بالاتری برخوردار شود و کوششهای دولت فیلیپین در راستای جذب سرمایه گذاران خارجی و همچنین خواست بازرگانان فیلیپینی در راهی کردن کالای فیلیپین به بازارهای جهانی یک فرصت محسوب شده و ترکیه می تواند از این فرصت هابخوبی استفاده کند ، هرچند که البته برای حضور در فیلیپین باید بتواند از سد رقبای بزرگی چون چین نیز عبور نماید .

در شرایط فعلی و البته طبق آمارهای نیمه اول دهه ۲۰۱۰ ، میتوان حجم واردات و صادرات دو طرف از یکدیگر را چنین خلاصه نمود:

۲- Bilateral Commercial and Economic Relations:

Turkey’s Export and Import with Philippines (million $)
	۲۰۱۰	۲۰۱۱	۲۰۱۲	۲۰۱۳	۲۰۱۴	۲۰۱۵
Export	۷۰.۸	۱۰۰.۶	۱۴۸.۱	۱۳۵.۵	۱۳۸,۰۹	۱۰۴,۰
Import	۱۰۷.۴	۱۲۲.۳	۱۵۷.۷	۱۸۱.۲	۱۱۳,۹۸	۱۱۵,۷
Volume	۱۷۸.۲	۲۲۲.۹	۳۰۵.۸	۳۱۶.۷	۲۵۲,۰۷	۲۱۹,۷
Balance	- ۳۶.۶	- ۲۱.۷	- ۹.۶	- ۴۵.۷	۲۴,۱	-۱۱,۱

مهمترین کالاهای صادراتی از ترکیه به فیلیپین عبارت بوده اند از : محصولات فرز ، مالت ، نشاسته ، اینولین ، گلوتن گندم؛ سنگ معدن ، سرباره و خاکستر؛ محصولات لبنی ، تخم مرغ ، عسل ، محصولات غذایی حیوانات؛ محصولات دارویی .

و متقابلا مهمترین محصولات صادراتی فیلیپین به ترکیه نیز عبارت بودند از : تجهیزات برقی ، الکترونیکی؛ ماشین آلات ، راکتورهای هسته ای ، دیگهای بخار و غیره؛ میوه ، آجیل ، پوست مرکبات ، خربزه؛ کائوچو و مانند آن .

۲-آژانس همکاری و هماهنگی ترکیه (TIKA).

همانطور که گفته شد ، آژانس همکاری و هماهنگی ترکیه مخفف به " تیکا " از جمله مهمترین سازمانهای فعال ترکیه در امور بشردوستانه در خارج از ترکیه است که در سال ۱۹۹۲ تاسیس وابتدا زیر نظر وزارت خارجه و بعد زیرنظر نخست وزیر ترکیه کار می کرد و اینک زیرنظر وزارت فرهنگ ترکیه بوده و حداقل ۶۰ دفتر خارجی در کشورهای مختلف دارد و گفته می شود بودجه آن به چند میلیارد دلار می رسد . دفتر تیکا در آوریل ۲۰۱۵ در مانیل افتتاح شد. این سازمان در ارائه کمکهای خیریه ای مانند دارو به مردم مسلمان مراوی در درگیری سال ۲۰۱۷ نیز نقش مهمی ایفا کرد. کمکهای دارویی این آژانس به مردم مانیل نیز مورد توجه دولت فیلیپین بوده است. این آژانس در جریان طوفان یولاندا در فیلیپین که خسارات زیادی ببار آورد ، مبلغی حدود ۴۷۰ هزار دلار کمک نمود. این آژانس در حوزه کمک به فقرا با همکاری شهرداریهای فیلیپین نیز فعال است.(ظاهرا این تشکیلات کمکهای توسعه ای ترکیه را نیز به خارج از کشور مدیریت می کند.)

ب : روابط غیر رسمی فیلیپین و ترکیه در قالب فعالیت بنیاد فتح الله گولن

 در مجموع در کنار تلاشها و ابتکار عمل های سیاسی ترکیه در فیلیپین ، میتوان سه ابتکار زیر را نیز بعنوان عوامل تاثیرگذار در روابط  غیر رسمی فرهنگی،تجاری دو کشور لحاظ نمود.

۱- تاسیس مدارس ترکیه در مانیل و زامبوانگا واقع در جنوب فیلیپین (منطقه مسلمان نشین)

۲- تاسیس بنیاد گفتگوی های اقیانوس آرام در فیلیپین  ( PDF ) (Pacific Dialogue Foundation)

۳- تاسیس بنیاد مرکز همگرایی برای توسعه جایگزین (ICAD) که تقریبا مانند مرکز فنی ، حرفه ای است.

برای آگاهی بیشتر از این فعالیتها، تشریح مختصر سه ابتکار عمل مذکورلازم است:

مدارس ترکیه در فیلیپین:

مهمترین نقشی که اتباع ترکیه ای (البته در قالب بنیاد فتح الله گولن) در فیلیپین ایفا کرده اند ، پرداختن به امور آموزشی است. اگر چه سیستم آموزش ترکیه برای فیلیپین یک سیستم خارجی محسوب می شود اما این معضل باعث نشد ادغام چند فرهنگ با یکدیگر که از اهداف عمده افتتاح این گونه مدارس در فیلیپین بود متوقف شود. فرزندان اتباع ترکیه مقیم این کشور، فیلیپینی ها و شهروندان کشور های دیگر در محیطی دوستانه و با تحمل تفاوت های فرهنگی با موفقیت درهم آمیختند که این امر هنوز ادامه دارد.اما نکته مهم در این زمینه آن است که این مدارس لزوما تابع دولت ترکیه نیستند بلکه وابسته به بنیاد فتح الله گولن می باشند که در اقصی نقاط جهان در حال فعالیت آموزشی ،اجتماعی و فرهنگی و هنری است.فتح الله گولن سرمایه دار ترکیه ای مقیم امریکا است که در دوره حکومت اردوغان ، با وی به مخالفت برخاسته است فلذا از جانب دولت ترکیه طرد شده و دولت ترکیه فعالیتهای وی و بنیادش را تایید نمی کند که این امر درخصوص فیلیپین هم صدق می کند و حتی در جولای سال ۲۰۱۷ سفیر ترکیه در فیلیپین صراحتا موسسات ترکیه ای فعال در فیلیپین که وابسته به فتح الله گولن هستند  مانند " مدرسه تحمل " و نیز " بنیاد گفتگوهای اقیانوس آرام "   را فعال در حوزه تروریزم معرفی کرد که موجب سر و صدای فراوان شد هرچند که این اتهام را این موسسات تکذیب کردند.

بهرحال سفارت ترکیه در فیلیپین هر از چندی این موسسات وابسته به فتح الله گولن را مورد هجمه قرار می دهد.

نظری گذرا به تاسیس این گونه مدارس در فیلیپین:

-  مهمترین مدرسه ترکیه  در سال ۱۹۹۷ میلادی در شهراسلامی زامبوانگا واقع در جنوب فیلیپین گشایش یافت و سپس مدارس مشابه ای در " سانتولان"، " آناپولیس" و " سان هوان" واقع در  نقاط مختلف کلان شهر مانیل شروع به فعالیت نمودند.

- این مراکز آموزشی بظاهر سکولار بوده و وابسته به گروه یا فرقه خاصی نبودند و برنامه های درسی آنان در هماهنگی با برنامه درسی فیلیپین بوده است. خانم آرویو رئیس جمهور اسبق فیلیپین این امر را تائید و در آن زمان از ترکیه خواست تا نسبت به تاسیس مدارس مشابه به عنوان مراکز نزدیکی مسیحیان و مسلمانان اقدام نمایند.

- خانم " ماریا کلارا لابرگات" فرماندار شهر زامبوانگا نیز در آن زمان تائید کرد گشایش مدرسه ترکیه در زامبوانگا نشان داد که چنین مدارسی که متعلق به کشورهای اسلامی هستند ، می توانند عاملی در درک بیشتر پیروان اسلام و مسیحیت در کل کشور شوند.

مدرسه ترکیه که با عنوان " مدرسه عالی تحمل" (Tolerance High School) در سال ۱۹۹۷ میلادی با ۸۷ دانش آموز کار خود را در شهر مهم زامبونگای میندانائوآغاز کرد در حال حاضر بیش از ۵۰۰  دانش آموز را در مقاطع مختلف تحصیلی در اختیار دارد و ازامکانات آموزشی ، آزمایشگاهی ، فرهنگی و هنری و ورزشی قابل توجهی بهمراه خوابگاه برخوردار است.

 

این مدرسه  از سیاست تساوی میان والدین و دانش آموزان مسیحی و مسلمان پیروی می کند و در حال حاضر یکی از بهترین مدارس محسوب شده ودانش آموختگان آن در مسابقات بین المللی دارای عنوان هستند. وجود این مدرسه در منطقه مسلمان نشین برای نیروهای نظامی فیلیپین هم فرصتی فراهم کرده است تا از ظرفیت آن برای پیشبرد صلح در منطقه استفاده کند.

- این دبیرستان همچنین برنده جایزه " اقدام به صلح از طریق آموزش" شده است.

- شعار این مدرسه عبارت است از : مدرسه محلی که عشق و علاقه و موفقیت با هم تلاقی می کنند. 

- وب سایت مدرسه : www.toleranceschool.edu.ph

- لوگو مدرسه :  

- لازم بذکر است که این مدرسه مورد حمایت PDF  و ICAD هم می باشد.

بنیاد گفتگوهای اقیانوس آرام  (PDF):

با تاسیس بنیاد گفتگوهای اقیانوس آرام در فیلیپین در سال ۲۰۱۱، سعی شده است محیطی صلح آمیز، سازنده و پر بار میان اتباع ترکیه و فیلیپین با تاکید بر پیروان سائر ادیان موجود در فیلیپین ایجاد شود. در توضیح فعالیتهای این بنیاد آمده است که : " بنیاد گفتگوی اقیانوس آرام ،  یک بنیاد غیر سهامی ، غیرانتفاعی ، آموزشی و فرهنگی است که در سال ۲۰۱۱ توسط گروهی از داوطلبان فیلیپینی و ترک تأسیس شده و به دنبال ایجاد و تقویت روابط بین و در بین افراد با اقشار مختلف است. بنیاد برتری ارزشهای جهانی مانند تحمل ، درک ، دلسوزی ، احترام متقابل و انصاف را تأیید می کند. علاوه بر این ، ما به طور مرتب سفرهای فرهنگی و آموزشی از فیلیپین به ترکیه و برعکس برگزار می کنیم. در سفرهای ما نه تنها از مکانهای تاریخی و توریستی بازدید می کنیم بلکه همچنین سازمانهای غیردولتی ، دانشگاهها و خانواده های ترک ما را برای نشان دادن میهمان نوازی ترکیه در خانه های خود میزبانی می کنند.

ما روسای دانشگاهها ، دانشگاهیان و مسئولان برجسته را برای تقویت روابط آموزشی و فرهنگی بین دو کشور دعوت می کنیم. ما به دانشگاههای ترکیه و فیلیپین کمک می کنیم تا برای تبادل برنامه های دانشجویی یا تحقیق متقابل با یکدیگر همکاری کنند. توافق نامه معاونت دانشجویی و تحقیق متقابل بین دانشگاه فاتح و دانشگاه فیلیپین و همچنین دانشگاه سنت توماس تنها نمونه هایی از این دست از همکاریها است .

علاوه بر این ، ما همچنین سمینارهای مختلف و متنوع دانشگاهی و نیز برنامه گفتگوی ادیانی را برگزار می کنیم که مربوط به جامعه و ارتباط با هموطنان باشد .

بنیاد گفتگوی اقیانوس آرام همچنین فعالیت های خیریه ای و کمک های اقتصادی را ترویج می کند. سازمان همکار ما از ترکیه یکی از اولین سازمان های بین المللی بود که در زمان  طوفان "هایان " وارد منطقه تاکلوبان شد و آمبولانس اهدا کرد و پناهگاه درست نمود و به مدت سه ماه در منطقه آسیب دیده ، غذای گرم بین مردم توزیع کرد.

این بنیاد با همکاری دولت و چندین دانشگاه و مشارکت تعداد قابل توجهی از کشورها ، برگزار کننده اصلی " جشنواره بین المللی زبان و فرهنگ (IFLC) " در فیلیپین در سال ۲۰۱۶ بود که حدود ۲۰۰۰ نفر در آن شرکت داشتند و ۱۵ کشور مختلف از جمله ایالات متحده امریکا ، فرانسه ، آفریقای جنوبی ، قزاقستان ، هند ، استرالیا و روسیه برای نشان دادن زبان و فرهنگ خود در آن شرکت کردند.

در آخر ما می خواهیم تأکید کنیم ، در حالی که ما در تلاش هستیم تا روابط با جامعه فیلیپینی را توسعه دهیم و یا به صلح جهانی کمک کنیم ، هیچ برنامه پنهانی یا قصد بدی نداریم و همچنین در حالی که ما  فعالیت های گفتگوی بین ادیانی را انجام می دهیم ، تنها هدف ما این است که بهتر جوامع مختلف را بشناسیم و آنها را به همان شکلی که هست بپذیریم و به آنها احترام بگذاریم ، همچنین متقابلا امیدواریم که بهتر درک شویم و همانطور که هست مورد قبول و احترام قرار بگیریم . "

بنابراین اساس این بنیاد بر ارتقاء ارزشهای جهانی همچون گذشت، درک متقابل و همکاری میان فیلیپین و ترکیه قرار دارد. این بنیاد در زمینه سازماندهی تورهای گردشگری و دیدار از ترکیه از سوی تجار فیلیپینی، دانشگاهیان، محققان، مقامات محلی و کشوری و نیز مشارکت در گفتگوهای ادیانی فعال بوده است.

بنیاد گفتگو های اقیانوسیه در جهت تلطیف دیدگاههای بسیاری از فیلیپینی ها در مورد اسلام و مسلمانان تلاش خوبی داشته است هرچند که اسلام مدنظر آنها نوعی اسلام همراه با سکولاریته است. بسیاری از سیاستمداران فیلیپین به دنبال انجام چنین اقداماتی برای ارتقاء درک بهتر از کشورهای اسلامی هستند. این خواست در جنوب فیلیپین صادق تر است یعنی جایی که فقر و اختلافات قبیله ای بر زندگی روزمره مردم مسلمان آثار منفی وسیعی را بر جا گذاشته است.

چالش های موجود در برابرهمکاری های ترکیه و فیلیپین:

اگر چه اتباع ترکیه در فیلیپین نسبت به فعالیت های فعلی خود از قبیل توسعه مدارس ترکیه ، امور تجاری و بنیاد گفتگوها خوش بین هستند، چالش هایی در برابر حامیان گسترش روابط با فیلیپین وجود دارد که غیر قابل انکار هستند که از آنجمله می توان به مشکل دولت فعلی ترکیه با فعالیتهای برون مرزی فتح الله گولن از جمله در فیلیپین اشاره کرد که همانطور که گفته شد چه مدارس ترکیه ای و چه بنیاد گفتگوهای اقیانوس آرام از جمله موسسات وابسته به فتح الله گولن می باشند فلذا فعالیت آنها هم مورد تایید و حمایت دولت ترکیه و سفارت آن کشور در فیلیپین نمی باشد. بنابراین باید در بررسی روابط فرهنگی ترکیه در فیلیپین به این نکته بسیار مهم توجه کرد و بین فعالیت فرهنگی دولت ترکیه در قالب سفارت ترکیه  و تیکا با فعالیتهای بنیاد فتح الله گولن تفکیک قائل شد. (این موضوع در بسیاری از کشورها صدق می کند).

مشکل دیگر مسئله صلح و امنیت بویژه در جنوب فیلیپین و در ارتباط با فعالیتهای افراط گرایانه وابستگان به تروریستهای افراطی و وهابیون وابسته به عربستان است و دیگر ، به پیچیدگی قوانین و مقررات سرمایه گذاری در این کشور می توان اشاره کرد.

آن چه شاهد آن هستیم تلاش دولت فیلیپین برای استقرار صلح و امنیت در این کشور است که عامل مهمی در جذب سرمایه گذاران خارجی محسوب می شود. ، حضور تجار ترکیه ای در این جا می تواند عاملی در کمک های اقتصادی و اجتماعی به مسلمانان این کشور محسوب شود و این اقدامات همچنین در راستای سیاست های دولت این کشور در زمینه برقراری روابط بهتر با مسلمانان و اقدامات مسالمت جویانه اتباع ترکیه در فیلیپین است. لذا حرکت های ترکیه در مقام مقایسه با اقدامات افراطی برخی دول عربی مانند عربستان ، می تواند الگویی برای رهبران فیلیپین در تحکیم روابط خود با مسلمانان و برقراری دیالوگ سازنده تر با آنان باشد.

لازم به ذکر است، فیلیپین  به عنوان یک عضو سازمان ملل متحد ، متعهد است به اهداف توسعه هزاره سوم در مورد کاهش فقر توجه نماید. این اهداف به منظور کاهش میزان فقر ، به ویژه در مناطق فقیر و مسلمان نشین میندانائو مربوط می شود و در این چارچوب ترکیه می تواند کمک حال خوبی برای فیلیپین باشد.

" آرسنیو بالیزاکان" از مقامات اداره امور توسعه فیلیپین اذعان می کند، یکی از بزرگترین مشکلات فرارو اقتصاد فیلیپین، تصدی شغل های پائین توسط کسانی است که مستحق کار در مدارج بالاتر هستند و در صد این افراد به مراتب بیشتر از درصد بیکاران این کشور است. آنچه در حال حاضر شاهد آن هستیم تلاشهای  دولت این کشور برای حل این معضل است. تلاشهای دولت های مختلف فیلیپین در دهه گذشته باعث شده است این کشور دارای رشد اقتصادی خوبی در آسیا باشد.

نکته مهم دیگر در ورود به عرصه همکاری اقتصادی با فیلیپین ، حضور پررنگ سرمایه داران و شرکتهای بزرگ چینی است که تقریبا بسیاری از حوزه های اقتصادی را تحت تصرف خود دارند و رقابت با آنها نیاز به تدابیر و صبر و تحمل فراوان دارد.

مربیان ترکیه :

فرصت های بسیاری برای مربیان ترکیه ای مهیاست که می توانند از آنها در این سرزمین بهره ببرند.

مرحله نخست: در این مرحله فیلیپین و ترکیه می توانند تجربیات مربوط به برنامه های خصوصی سازی خود را به اشتراک بگذارند. به ویژه  فیلیپین می تواند از تجربیات ترکیه در اجرای  "برنامه های جهشی خصوصی سازی"  که به کاهش دخالت دولت آن کشور در صنایع اساسی مانند بانکداری ، حمل و نقل و ارتباطات منجر شده کپی برداری نماید، مضافا این که اجرای برنامه های خصوصی سازی در ترکیه باعث تقویت فزاینده کارآفرینان طبقه متوسط ​​شده است.

مرحله دوم:  فیلیپین و ترکیه هر دو همسوی یکدیگر از نظر گردشگری هستند.قانون تشویق گردشگری ترکیه در سال ۱۹۸۲ میلادی منجر به رشد فوق العاده  صنعت گردشگری آن کشور شد و میانگین رشد سالانه آن به میزان بالایی رشد نمود. براساس داده های سازمان جهانی گردشگری،  ترکیه در سال ۲۰۰۵ میلادی در رده نهمین کشور پر بازدید کننده جهان و از نظر درآمد گردشگری در رتبه هشتم قرار داشت ولی در سال ۲۰۱۹ با جذب بیش از ۵۰ میلیون گردشگر در رده ششم جهان قرار گرفت. با توجه به این ملاحظات، فیلیپین نیز می تواند از ترکیه بیاموزد و "استراتژی جذب" بازدید کنندگان و گردشگران خارجی را تقویت کند.

مرحله سوم: ترکیه می تواند تجربیات خود در رابطه با گردشگری در حوزه درمان را با فیلیپین به اشتراک بگذارد ، زیرا ترکیه توانسته است از طریق ارائه مراقبت ها و درمان های پزشکی ، سرمایه گذاران و گردشگران خارجی را در صنعت گردشگری خود جذب و از نظر تعداد مراکز بهداشتی و درمانی معتبر به عنوان یکی از رتبه های بالای بین المللی شناخته شود لذا فیلیپین می تواند از تجربیات ترکیه در این زمینه ها استفاده نماید.

دو کشور همچنین می توانند از لحاظ جغرافیایی و تجارت به یکدیگر کمک کنند. ترکیه می تواند با توجه به اهمیت ژئواستراتژیکی فیلیپین ، از آن به عنوان دروازه ای برای ورود به منطقه اقیانوس آرام استفاده کند. استفاده ترکیه از جزایر متعدد فیلیپین برای استقرار انبار کالای های خود برای صادرات به سایر کشورهای منطقه و همچنین  فروش محصولات خود به فیلیپین از دیگر شقوقی است که باید مد نظر قرار گیرند و فیلیپین نیز می تواند متقابلا از موقعیت ژئواستراتژیکی ترکیه در خاورمیانه استفاده کند و این را در نظر بگیرد که ترکیه   دروازه ای به اروپا است.

مرحله چهارم: حضور پررنگ ترکیه در مسائل اختلافی مسلمانان و دولت فیلیپین از جمله مولفه های بسیار مهم است که جایگاه ترکیه را در جهان اسلام و در بین مردم فیلیپین تقویت می کند و این مهم دقیقا در راستای خواست آقای رجب طیب اردوغان نیز می باشد.

نتیجه:

تعاملات اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی بین ترکیه و فیلیپین می تواند سرآغاز روابط دوجانبه قوی تری باشد. برای بسیاری از فیلیپینی ها ، ورود اتباع ترکیه به این کشور نوعی مقابله با تصورات غلط و تعصب وار موجود در این کشور مسیحی درمورد مسلمانان است ،( ضمن آنکه مسلمانان ترکیه بمراتب آرام تر ، معتدل تر و بااخلاق تر از مسلمانان برخی کشورهای عربی مانند عربستان می باشند که با ترویج عقاید افراطی خویش ، امنیت و ثبات جامعه فیلیپین خاصه در منطقه مسلمان نشین و بسیار مهم میندانائو را به چالش کشیده و می کشند. )

کسانی هستند که در بخش های علمی ، تجاری و سیاسی فیلیپین تلاش می کنند تا گفتگوهای فرهنگی بین دو کشور را تقویت کنند، تحقق یک چنین اقداماتی نه تنها مبادلات آموزشی را تقویت می کنند بلکه محرک هایی در راستای ارتقاء تعاملات تجاری محسوب می شوند. و در این چارچوب استفاده از ظرفیت دیپلماسی فرهنگی ترکیه خاصه برقراری پیوند بین مولفه های فرهنگی با مولفه های اجتماعی و انجام امور خیریه ای و آموزشی بسیار مهم و موثر می باشد.