هربار که کلمه بحران در اسپانیا ظاهر می شود، بخش فرهنگ، که در اقتصاد ملی ۲.۵ درصد از درآمد ناخالص ملی را تامین می کند، جزو نخستین بخش هایی است که آسیب می بیند. با وجود همه تلاش های کشور برای نجات جان انسان ها و نیز دوری از رکود شدید اقتصادی، تولید فرهنگی به امکان کاهشِ بودجه عمومی و افتِ مصرف و درآمدِ حاصل از فروش محصولات فرهنگی و هنری، با ترس می نگرد. ال پاییس بخش های مختلف فرهنگ را مورد بررسی قرار داده تا نشان دهد چگونه قرنطینه خانگی، قسمت مهمی از زندگی فرهنگی را تغییر داده و ترسِ از دست دادن شغل را در میان اهالی فرهنگ اسپانیا به وجود آورده است.
برنامه درخواست موقت مقررات کار (ERTE) برای کتاب فروشی ها
دنیای نشر یکی از بخش هایی است که در اثر بحران مربوط به اپیدمی کرونا تحت تاثیر قرار گرفت و کتابفروشی ها در خط مقدم این آسیب بودند. موسسه «خانه کتاب»[1] برنامه ای برای حمایت از ۵۰۰ تا ۶۰۰ کارمند خود در دستورِ کار قرار داده است. کتابفروشی زنجیره ای لاسَنترال[2] حدود ۸۰ نفر، کتابفروشی زنجیره ای Laie ۸۰ درصد کارکنان خود که حدود ۲۰۰ نفر می شوند، را تحت پوشش قرار داده است. ماری کارمه فرر رئیس اتحادیه کتابفروش های کاتالونیا می گوید «داریم سعی می کنیم برای همه این کارکنان در فروشگاه ها کاری بکنیم». در بین بنگاه های نشر، آنهایی که بیشترین آسیب را دیده اند، فروشگاه های متوسط و کوچک بوده اند (به ترتیب ۷۰ درصد و ۵۶ درصد از بازار نشر) که روی هم ۱۲۷۱۴ نفر را در استخدام دارند.
اما آسیب فراتر از این هاست. عاملی که باعث خطر جدی در حیات ناشران است، در خود پروسه تولید کتاب است: بسته شدن کتابفروشی ها یعنی لغو شدن سفارش های خرید، برگشت خوردن سفارش ها، تاخیر در برنامه های انتشار، و این ها یعنی دشواری در نقد شدن چک ها و تامین مالی موسسات نشر. تاثیر این بحران را در تمام قسمت های این بازار می توان دید. میگل باررو، رئیس فدراسیون اصناف مربوط به نشر می گوید «وضعیت بحرانی است». از سوی دیگر آریانا آرویچ نویسنده آرژانتینی در حساب توییتر خود نوشته است «ناشرم به من اعلام کرد که نمی تواند به من پیش پرداخت بدهد. کتابفروشی ها پول ندارند، بخش توزیع و چاپ خوابیده است، حمل و نقل متوقف شده است. افتضاح است. من با مبلغی که بابت یک فصل از رمان یا نوشتن یک داستان کوتاه می گیرم، باید اجاره خانه ام را بدهم و حالا این وضع پیش آمده است».
به علاوه، بیش از ۸۸ درصد ناشران توانایی ادامه کار با کارکنان پروژه ای را ندارند. مترجمین، ویراستاران، تصویرسازان و حتی نویسنده های فری لنس ( حق الزحمه ای و مستقل ) در آستانه از دست دادن موقعیت های کاری هستند. « تا آخر امسال کار توی دست و بالمان داریم، اما چیزی که می بینیم این است که ناشرها هیچ تمایلی برای قرارداد بستن و شروع پروژه کتاب برای سال ۲۰۲۱ ندارند و پاسخی در این باره به ما نمی دهند». این را مترجمان نزدیک به انجمن کالج نویسندگان[3] می گویند.
نهادهای فرهنگی عمومی
موسسات فرهنگی، چه عمومی و چه خصوصی، درهای خود را بسته اند و در عوض به متقاضیان، خدمات آنلاین از طریق وب سایت ارائه می کنند. مدیر کتابخانه ملی اسپانیا، آنا سانتوس، از اینکه امکان دیدارهای حضوری و دسترسی افراد به منابع و نیز بازدید از نمایشگاه ها وجود ندارد، ابراز تاسف می کند. « از طرفی وقتی که این دوره تمام شود و ما برگردیم، با هزاران نسخه سند که باید ثبت قانونی و رسمی شوند، مواجه خواهیم بود که ترافیک شدیدی در روند کار متداول کتابخانه ایجاد می کنند». کتابخانه ملی در ادامه سال ممکن است بتواند مشکل انباشته شدن کارها را به نحوی حل کند، اما همه پروژه های مشابه برای سال آینده به دلیل نامعلوم بودن بودجه (و به احتمال زیاد لاغر شدن بودجه فرهنگی) به حال تعلیق در خواهند آمد. «نگرانی» واژه ای است که از دهان رئیس موسسه سروانتس نمی افتد. لوئیس گارسیا مونترو رئیس نهادی است که در ۸۶ نقطه از جهان نمایندگی و کارمند دارد. «به عنوان نهادی دولتی،که در ارتباط با دیگر کشورهاست، می کوشیم به اسپانیایی هایی که در خارج از کشور هستند، کمک کنیم». در مورد وجه اقتصادی قضیه نیز «بیش از ۴۰ درصد از بودجه بر اساس درآمد خود موسسه بسته شده، که امکانات ما را در ادامه بسیار محدود می کند». مدیر موسسه سروانتس در ادامه می گوید «درآمد ما نیز کمتر خواهد شد و این به ما ضربه می زند. اما وقتی بتوانیم به حالت عادی برگردیم، باید قدرتمند باشیم. کارهای کمی اما با کیفیت بالا انجام بدهیم و به دنبال اسپانسر بگردیم».
موسسه فرهنگی«حلقه هنرهای زیبا در مادرید»[4] که ۷ درصد از هزینه های آن را تنها بودجه عمومی کشور پوشش می دهد، به خوبی نشان می دهدکه «صنعتِ فرهنگ اسپانیا به چه اندازه شکننده و پیچیده است». این را میگل ارناندز لئون رئیس مرکز هنرهای زیبا می گوید. «از الان تا تابستان را می توانیم با برنامه معمول ادامه دهیم. اما واقعا فعالیت ما در بقیه سال بستگی دارد که این قرنطینه چقدر طول می کشد». از نظر آقای لئون، بحران های بزرگ با خود تغییرات بزرگ به همراه می آورند و این باعث نوآوری فناوری می شود. انجمن عمومی نویسندگان و مؤلفان (SGAE) نیز برای ۱۲۰ هزار عضو خود برای درخواست کمک دولتی، خدمات مشاوره ای برقرار کرده است. مسئولین انجمن گفته اند که همزمان ده ها درخواستِ دریافتِ کمک مربوط به برنامه حمایت اضطراری (از محل بودجه ای که به همین منظور انجمن برای کمک به اعضای نیازمند دارد) دریافت کرده اند.
آکادمی سلطنتی اسپانیا (RAE) جلسات خود را متوقف کرده است، اگرچه پروژه های در دستور کار خود را مثل ویرایش ۲۴ ام فرهنگ واژگان ادامه خواهد داد. این ها را مدیر آکادمی، سانتیاگو مونیوز ماچادو می گوید و ادامه می دهد : « برای ما که کارمان مطالعه زبان است، قرنطینه وضعیت غریبه ای نیست».او همچنین معتقد است که با توجه به بودجه دولتی اختصاص داده شده به این آکادمی، بعید است که ویروس کرونا باعث اضافه شدن کلمات زیادی به زبان شوند. (اظهار نظر کنایه آمیز و طنزگونه در باب ناکافی بودن بودجه در زمان بحران).
مسئولین آکادمی سلطنتی تاریخ (RAH) می گویند که این وضعیت باعث شتاب گرفتن کار به دلیل توسعه بستر دیجیتال شده است و با روند موسسه، کاملا همخوان است. فرهنگ زندگی نامه ای آنها هر روز سه میلیون نظر و اصلاح از سوی کاربران دریافت می کند، با اینکه آینده بودجه این آکادمی (۴۰ درصد عمومی و ۶۰ درصد از بخش خصوصی) نامعلوم است.
پرده های بی درآمد نمایش فیلم
در حوزه سینما، مساله اول این است که سالن ها تعطیل شده اند و این یعنی بیکار شدن پرسنل سالن ها. در سال گذشته ۳۵۹۳ پرده سینما در اسپانیا فیلم نمایش داده است. به این ترتیب ۱۱۵۰۰ کارمند و کارگر برای به چرخش درآمدن چرخ این صنعت مشغول به کار بوده اند (آمار از فدراسیون سازمان های سینمایی اسپانیا[5]). ماه های مارس و آوریل به لحاظ وضعیت گیشه، اوضاع متوسط است اما معمولا در این ماه ها افتتاحیه فیلم را داریم که فروش های خاص دارند. به عبارتی تعطیلی سالن ها به در آمد سینماها بین ۶ تا ۸ میلیون یورو ضرر می زند.
مساله دوم سینما این است که همه فیلمبرداری ها متوقف شده اند. بنا به گزارش کمیسون فیلم اسپانیا تعداد کل پروژه های متوقف شده ۳۰۰ فیلم است. ۲۶ درصد آن مربوط به آگهی های تجاری ، ۱۳ درصد سریال تلویزیونی، ۱۲ درصد برنامه تلویزیونی، ۱۱ درصد فیلم سینمایی است. حدود نیمی از این پروژه ها بین المللی هستند. فقط رقم تعمیر و نگهداری تجهیزات در دوره تعطیلی چیزی حدود ۲۶ میلیون یورو در ماه از سوی انجمن دولتی سینما تخمین زده شده است. برخی منابع دیگر از ارقام بسیار بالاتری حرف می زنند. مثلا یک تخمین بدبینانه می گوید هزینه های مختلف گروه های تولید و تجهیزات به علاوه فاصله افتادن از برنامه تولید و از دست رفتن سودی که این پروژه ها قرار بوده به همراه داشته باشند، ضرری بالغ بر ۲۰ میلیون یورو در روز برای سینمای اسپانیا به همراه دارد. پروژه های سینمایی در حالی متوقف شده اند که حتی هنوز قانونی برای فیلم های تولید شده و در نوبت اکران اعلام نشده است و معلوم نیست که آیا این فیلم ها می توانند اکران اینترنتی بگیرند یا نه (تعداد ۵۰ فیلم فعلا در نوبت اکران هستند و بلاتکلیف مانده اند). در کنار این ها، عوامل تولید و دوبلورهایی هم که قرارداد ثابت ندارند، بدون دستمزد مانده اند.
سکوت سالن های موسیقی
خواننده ۳۴ ساله اسپانیایی، روسیو مارکز، در همان روزهای آغازین اپیدمی، به صراحت گفته بود که : «شرایط برای افراد مستقل در این کشور بسیار سخت است. من از ۱۸ سالگی در این کشور مالیات داده ام اما در جایی استخدام نشده ام. حالا در شرایطی که اجراهایم لغو شده اند، هیچ پولی بابت بیکاری به من تعلق نمی گیرد». تخمین فدراسیون موسیقی اسپانیا از ضرر این بخش ۷۶۴ میلیون یورو بوده است. فدراسیون می گوید این بحران شرکت ها و افرادی که در کار اجرای زنده موسیقی بوده اند، را شدیدا با زیان مواجه کرده است. آنها برای باقی ماندن در حرفه شان به کمک احتیاج دارند. این بخش در اسپانیا به صورت مستقیم و غیر مستقیم حدود ۳۰۰ هزار نفر فعال دارد. پیش بینی این است که اگر شرایط در ماه های آینده بهتر نشود، نیمی از این تعداد کار خود را از دست خواهند داد. از سوی دیگر نتایج عرضه موسیقی به صورت رسانه دیجیتالی در صحبت مدیر گروه موچو به خوبی تصویر شده است: « ما آهنگ هایمان را رسما به ازای هیچ به پلت فرم ها می دهیم و فروش آهنگ ها به صورت دیسک هم با وجود رسانه دیجیتالی بسیار پایین آمده است. تنها راه حل برای اینکه بتوانیم زندگی کنیم این است که از راه اجرای زنده پول در بیاوریم و حالا موقعیت جدید مثل سیلی به صورتمان خورده است».
عکاسی، حرفه افراد فری لنس (حق الزحمه ای یا مستقل)
یکی از بخش هایی که در آن تعداد افراد فری لنس (حق الزحمه ای یا مستقل) بسیار زیاد است، عکاسی است. لئونس آلوارو لاییس تازه از نیکاراگوئه به اسپانیا آمده است تا از روستاهایی عکاسی کند که در کنار سایت های باستانشناسی، زندگی عادی خود را می گذرانند. پروژه ای که به قول عکاس الان روی هوا رفته است. نه فقط این، بلکه وضعیت نمایشگاهی که به همراه رونمایی از کتاب عکس هایش قرار بود در سپتامبر افتتاح شود، هم نامعلوم است. « پروژه مربوط است به کار مشترکی که با مجله نشنال جئوگرافی و دانشگاه ناوارا تعریف شده بود تا در آن رد پای مهاجرانی که از تنگه برینگ وارد خاک اسپانیا شده بودند را دنبال کنیم». او این روزها را به ویرایش عکس هایش و ساختن مدل و پیدا کردن ایده می گذراند «کارهایی که ما عکاس ها عموما در ماه آگوست که فصل تعطیلی است، انجام می دادیم. فرقش با آگوست این است که الان ما نمی دانیم کی باید کار را تحویل بدهیم، زمانبندی کارها چگونه است و اصلا کی قرار است کار جدید شروع شود». همکار او سوزان ژیرون، ۴۴ ساله، قرار بود همین روزها در سیدنی نمایشگاه داشته باشد (مجموعه ای درباره خانواده های چوپان های یک منطقه خاص) که به ماه نوامبر موکول شده است و یک پروژه بلندمدت دیگر او، کتابی درباره یک رقصنده فلامنکو که در آستانه انتشار بود، تا زمانی نامعلوم به تعویق افتاده است. حالا او و یک گروه هفت نفره از عکاسان دیگر گروهی اینستاگرامی تشکیل داده اند و از زندگی روزمره عکس هایی منتشر می کنند تا ببینند روند وضعیت بحران تا کی ادامه خواهد یافت.
زنگ خطر در حوزه هنرهای تجسمی
زنگ خطر در حوزه هنرهای تجسمی روز دوشنبه ۲۳ مارس به صدا در آمد وقتی بنیاد خوان میرو اعلام کرد که برای ۵۷ نفر از کارکنانش درخواست موقت مقررات کار (ERTE) کرده است. پس از آن بود که در بخش خصوصی صحبت از تعدیل نیرو قوت گرفت. پس از مشورت با شرکت های بزرگی چون تلفونیکا، لاکایشا، ماپفره و خوان مارچ، به آنها اطمینان داده شد که «فعلا و در این لحظه» نیازی به تعدیل نیرو و گرفتن تصمیم های سخت نیست. اما همه آنقدر خوش شانس نبودند. مثلا بنیاد کاخا د بورگس برای تمامی نیروهای خود به جز دانشجوها درخواست موقت مقررات کار (ERTE) داده است.
برای گالری های هنری شرایط بسیار سخت تر است چون نمی توانند حمایت شرکت های بزرگ تجاری را برای جبران ضررهایشان داشته باشند. تخمین زده شده است که هرکدام از گالری ها بین ۲۰ تا ۴۰ هزار یورو ضرر می کنند. بسته شدن آنها ضرر دومینویی خواهد داشت. نمایشگاه ها لغو می شوند، تولید هنری پایین می آید، کمیسیونی که از فروش آثار می گرفتند از دست می رود و ... . موزه های اصلی اما فعلا درامان هستند. موزه پرادو و ریناسوفیا کارکنانشان را فعلا نگه داشته اند. مشکلِ دیگر در مورد این موزه ها، شرکت هایی است که از بیرون به آنها خدمات می دادند. از سوی موزه پرادو به این شرکت ها قول داده شده که تسویه حساب با آنها تسریع شود تا کمتر آسیب ببینند. اما موزه های کوچکتر در کشور در معرض آسیب هستند. یک مثالِ آن موزه ویگو است که برای همه کارکنانش درخواست مقررات کار (ERTE) کرده و رئیس موزه اظهار نموده است که «شرایط بسیار بسیار سخت است».
نمایش تئاتر، امر غیرممکن
بهترین کاری که یک فرد مشغول در کسب و کار هنرهای نمایشی صحنه ای می تواند در شرایط فعلی بکند درخواست موقت مقررات کار(ERTE) در سریعترین زمان ممکن است. این یعنی به آنها تضمین داده می شود که وقتی تئاترها دوباره باز شدند، به آنها کار داده می شود. افراد زیادی البته این شانس را ندارند. عوامل مدیریت صحنه و سالن، تهیه کننده ها و هنرپیشه ها و تکنیسین های تدوین و نور و بسیاری دیگر که پروژه ای کار می کنند، چشم انداز تیره ای در مقابل خود می بینند.
بر اساس اعلام اتحادیه بازیگران اسپانیا، مبتنی بر انجام یک نظرسنجی میان ۱۵۰۰ نفر از اعضای این حرفه، ۲۳ درصد از کسانی که در حال کار در تئاتر، تلویزیون و سینما هستند، با ظهور بحران ویروس کرونا، وارد دوره بیکاری (که بر اساس قانون، دولت هزینه آنها را می پردازد) شده اند. و ۸۵ درصد ازاین افراد هم بدون دریافت مبلغ جبرانی در این موقعیت قرار خواهند گرفت. ضرر این وضع حدود ۷ میلیون یورو محاسبه شده است. مساله فقط این نیست که تئاترها به تعویق افتاده اند. ماه می، ماه افتتاح نمایش های تئاتری است و این کار امسال و با این وضع غیرممکن است. نه تمرینی انجام می شود و نه دکوری ساخته می شود.
آینده برای تئاترهای کوچک و تجربی بسیار تیره و تار است. آنها آسیب پذیرترین ها هستند و حتی نمی توانند درخواست بیمه بیکاری بدهند چون قراردادهایشان کوتاه مدت است. این را خاکوب پایارس رئیس شبکه تئاترهای جایگزین اسپانیا می گوید. او صحبتش را اینگونه تمام می کند: «گذشته از همه این حرف ها، آن چیزی که در فکر همه می گذرد و نگران کننده است این است، آیا شهروندان باز هم برای تماشای تئاتر در یک سالن جمع خواهند شد؟ »
مقاله منتشر شده در روزنامه ال پاییس در روز ۲۸ مارس ۲۰۲۰[6] برابر با روز شنبه 9 فروردین 1399
نظر شما