تاسیس صندوق فیلم سعودی با سرمایه گذاری 100 میلیون دلاری

فعالیتها و سرمایه گذاریهای سعودی در حوزه فیلم

تهیه و تنظیم:سودابه ملایری

شرکت سرمایه گذری مالی خاورمیانه MEFIC Capital در ریاض هفته گذشته ازراه‌اندازی صندوق فیلم با سرمایه ۳۷۵ میلیون ریال  معادل ۱۰۰ میلیون دلار ، خبر داد.

هدف این صندوق سرمایه گذاری در بخش فیلم و سریال و تامین مالی پروژه های زیر ساختی کیفی و نوآورانه در بخش تولید و توزیع ، اعلام شده است .

بازار تولید فیلم عربستان در سال گذشته 25 درصد رشد داشته و بزرگترین بازارمصرف کننده در جهان عرب اعلام شده است .

رئیس سازمان سرگرمی عربستان سعودی  ترکی آل شیخ اعلام کرد این صندوق در راستای افزایش کیفیت محتوای عربی در تولید و پخش فیلم هایی با حضور ستارگان برجسته هنر جهان عرب فعالیت خواهد کرد.

کمیسیون فیلم عربستان سعودی در هفتادوچهارمین جشنواره بین‌المللی فیلم برلین که از ۱۵ تا ۲۵ فوریه برگزار گردید ، شرکت کرد .

شرکت کمیسیون فیلم عربستان سعودی در این جشنواره نشانگر فعالیتهای سعودی برای تقویت صنعت فیلمسازی، تولید فیلم، و تشویق استعدادهای داخلی به حضور در جشنواره‌های جهانی است.

کمیسیون فیلم عربستان  یک نهاد دولتی وابسته به وزارت فرهنگ است و در فوریه ۲۰۲۰ در ریاض تأسیس شده است.

این کمیسیون  فیلمسازان بین‌المللی را با مشوق‌های بسیار به ساخت فیلم تولید مشترک با عربستان در خاک این کشور ترغیب می‌کند.

مسئولین فیلم سعودی در سال ۲۰۲۲ در جریان هفتادوپنجمین جشنواره بین‌المللی فیلم کن اعلام کردند  تا ۴۰ درصد هزینه‌ ساخت فیلم‌هایی را که عوامل و استعدادهای سعودی را جذب و فرهنگ، تاریخ و پادشاهی این کشور را معرفی کنند، پرداخت می‌کند.

فیلم‌هایی که حداقل ۵ روز فیلمبرداری داشته باشند و حداقل بودجه ۲۰۰ هزار دلار برای فیلم بلند و ۵۰ هزار دلار برای آثار مستند و انیمیشن داشته باشند، به شرط تولید مشترک با عربستان سعودی و استفاده از لوکیشن‌های این کشور برای فیلمبرداری، ۴۰ درصد از هزینه ساخت فیلم شامل پیش تولید، تولید و پساتولید را از دولت عربستان دریافت خواهند کرد.

این  اقدام که امتیازات و رشد قابل توجهی را برای سینمای نوپای عربستان خواهد داشت، در همین مدت سبب تولید 20 فیلم داخلی شده است. 

کمیسیون فیلم عربستان  یک نهاد دولتی وابسته به وزارت فرهنگ است و در فوریه ۲۰۲۰ در ریاض تأسیس شده است.

این کمیسیون  فیلمسازان بین‌المللی را با مشوق‌های بسیار به ساخت فیلم تولید مشترک با عربستان در خاک این کشور ترغیب می‌کند.

مسئولین فیلم سعودی در سال ۲۰۲۲ در جریان هفتادوپنجمین جشنواره بین‌المللی فیلم کن اعلام کردند  تا ۴۰ درصد هزینه‌ ساخت فیلم‌هایی را که عوامل و استعدادهای سعودی را جذب و فرهنگ، تاریخ و پادشاهی این کشور را معرفی کنند، پرداخت می‌کند.

فیلم‌هایی که حداقل ۵ روز فیلمبرداری داشته باشند و حداقل بودجه ۲۰۰ هزار دلار برای فیلم بلند و ۵۰ هزار دلار برای آثار مستند و انیمیشن داشته باشند، به شرط تولید مشترک با عربستان سعودی و استفاده از لوکیشن‌های این کشور برای فیلمبرداری، ۴۰ درصد از هزینه ساخت فیلم شامل پیش تولید، تولید و پساتولید را از دولت عربستان دریافت خواهند کرد.

این  اقدام که امتیازات و رشد قابل توجهی را برای سینمای نوپای عربستان خواهد داشت، در همین مدت سبب تولید 20 فیلم داخلی شده است.  

این کمیسیون با مشارکت فیلم العلا، صندوق توسعه فرهنگی، نئوم، سرمایه‌گذاری سعودی، جشنواره بین‌المللی فیلم دریای سرخ، مرکز فرهنگ جهان ملک عبدالعزیز، در جشنواره بین‌المللی فیلم برلین غرفه داشت.

عبدالله آل‌عیاف، مدیرعامل کمیسیون فیلم عربستان سعودی، اعلام کره است که  این غرفه تهیه‌کنندگان فیلم از سراسر جهان را ترغیب خواهد کرد تا مکان‌های فیلمبرداری در عربستان سعودی را ببینند و بررسی کنند و برای تولید فیلم مورد استفاده قرار دهند. شرکت ما فراتر از بازاریابی تولید فیلم در عربستان سعودی است، هدف معرفی استعدادهای داخلی در عرصه‌ جهانی است، تا فرصت‌هایی برای تبادل فرهنگی و دانش ایجاد شود و امکانات سعودی درصنعت فیلم ، معرفی شوند.

هدف صندوق سرمایه بیگ‌تایم تولید حدود ۲۰ فیلم عربی در سال است و پس از صندوق سرمایه دریای سرخ راه‌اندازی شده است . صندوق سرمایه دریای سرخ متعلق به بنیاد فیلم دریای سرخ عربستان سعودی است، بنیادی غیرانتفاعی که با جشنواره فیلم دریای سرخ مرتبط است و در تامین بودجه فیلم‌های عربی مشارکت دارد.

فیلم‌هایی که بودجه‌شان را از صندوق سرمایه دریای سرخ دریافت کرده‌اند ، بر پرده جشنواره فیلم برلین به اکران درآمدند.

مسئولان سعودی علاوه بر هموار کردن مسیر اکران آثار هالیوودی و غیرهالیوودی در سینماهای این کشور، جشنواره فیلم دریای سرخ را نیز از سال ۲۰۲۱ و با یک سال تاخیر به دلیل همه‌گیری کرونا کلید زدند .

 «ادوارد وینتروپ» مدیر سابق بخش دوهفته کارگردانان کن را به عنوان مدیر هنری اولین دوره این رویداد سینمایی انتخاب کردند و «کاترین دنوو» بازیگر سرشنای سینمای فرانسه به همراه «جک لانگ» وزیر سابق فرهنگ فرانسه و «گاسپار نوئه» کارگردان آرژانتینی از جمله میهمانان مهم جشنواره بودند. 

در دومین دوره جشنواره فیلم دریای سرخ  نیز «الیور استون» کارگردان آمریکایی ریاست هیات داوران را بر عهده داشت و جمعی از ستاره‌های هالیوودی برای نخستین بار به این جشنواره نوظهور رفتند. سومین دوره جشنواره دریای سرخ نیز با حضور چهره‌های مطرح هالیوودی برگزار شد و «ویل اسمیت»، «جانی دپ»، «باز لورمن»، «دایان کروگر» و چندین چهره دیگر سرشناس بین‌المللی به عربستان رفتند.

سینمای عربستان که از سال ۲۰۱۸  فعالیتهای خود را آغاز کرده است ، امروزه به بزرگترین بازار سینمایی در منطقه عربی تبدیل شده و از نظر رشد فروش سینما در رتبه نخست جهان قرار گرفته است.و تنها کشور جهان است که در دوسال گذشته این رشد را ثبت کرده است.

قبل از شیوع  کرونا در سال ۲۰۱۹، امارات متحده عربی با ۲۶۲ میلیون دلار فروش، به عنوان برترین بازار منطقه  مطرح بود اما این رقم در سال ۲۰۲۱  ،   به  عدد  ۱۴۰رقم  میلیون دلار کاهش یافت.
در مقابل آن ، گیشه فروش  عربستان سعودی که در سال ۲۰۱۹ میلادی به رقم ۱۱۲ میلیون دلار  رسیده بود ،  در سال 2021 بیش از دو برابر رشد کرد و به رقم  ۲۳۸ میلیون دلاری افزایش یافت .

 نظر به اینکه در سال 2018 سینماها فقط افتتاح شدند و صنعت سینمای داخلی به معنای واقعی تا همین چند سال پیش در عربستان وجود نداشت ، شرایط امروز صنعت سینما در عربستان رشد قابل توجهی داشته است.

استقبال از فیلم‌های هالیوودی (که در گذشته بسیار مورد استقبال بودند )  بتدریج نسبت به تولیدات منطقه ای و عربی ، با سیر کاهشی روبروست.

فیلم سینمایی«ستار» به کارگردانی  «عبدالله الاراک» مارگردان کویتی ، که «ابراهیم الحجاج» بازیگر و استندآپ کمدین محبوب سعودی نقش اصلی آن را ایفا کرده است. با استقبال گسترده مخاطبان رو به رو گردید و از نظر تعداد فروش بلیت بیش از ۴۰ درصد از قسمت جدید فیلم «آواتار» ساخته «جیمز کامرون» که در اوایل سال سکان دار گیشه جهان بود،  پیشی گرفت و در هفته دوم اکران تنها ۱۱ درصد از فروش آن کاسته شد است. 

اکنون پس از گذشت ۷ ماه از اکران این کمدی، فروش آن به ۱۰.۷ میلیون دلار رسیده است.

 پیشتر مدیران استودیوهای هالیوودی تصور می کردند سهم حداکثری را از بازار فیلم عربستان به عنوان بزرگترین بازار سینمایی  منطقه کسب کنند،  بازاری که در سال ۲۰۲۱ در رتبه پانزدهم بزرگترین بازارهای سینمایی جهان قرار گرفته بود و در سال 2022 در حدود 242 میلیون دلار درآمد کسب کرده بود.

پیش از اکران فیلم سینمایی «ستار» نیز فیلم‌های منطقه‌ای با بودجه های محدود ، با استقبال بیشتری در مقایسه با فیلم‌های پرهزینه و استودیویی هالیوود رو به رو شده اند .

فیلم «ایندیانا جونز: روزشمار سرنوشت» نیز در عربستان حتی در فهرست سه فیلم پرفروش نیز قرار نگرفت و پائین‌تر از چند فیلم کمدی مصری قرار گفت. قسمت جدید «ایندیانا جونز» در هفته سوم اکران در سینمای عربستان به رتبه سیزدهم فروش سقوط کرد و در نهایت به فروش ناامیدکننده حدود یک میلیون دلاری دست یافت. 

قسمت سوم فیلم ابرقهرمانی «نگهبانان کهکشان» نیز که در گیشه جهانی به فروش چشمگیر ۸۴۵ میلیون دلار رسید ،  در عربستان در مجموع دو میلیون دلار هم نفروخته است.

تا سال ۲۰۲۴ میلادی قرار است ۱۴۰۰ سالن سینما در عربستان ساخته شود، این در حالی است که در سال ۲۰۲۰ این کشور تنها ۳۰۰ سینما داشته است .  

فروش سینمای عربستان در شش ماه نخست سال ۲۰۲۳ عدد ۱۳۲.۲ میلیون دلار را ثبت کرده است و در شش ماهه دوم سال 2023 نیز افزایش 25 درصدی داشته است . پیش‌بینی شده است  تا سال ۲۰۳۰ به یک میلیارد دلار برسد.

مسئولان عربستانی اعلام کرده‌اند تا سال ۲۰۳۰ میلادی ۳۰۰ مجموعه سینمایی شامل ۲۰۰۰ سالن سینمایی در سراسر خاک این کشور خواهند ساخت .

 سیاست عدم سانسور در این کشور از دیگر عواملی است که به رونق بیشتر گیشه سینماها در این کشور کمک شایانی کرده است. 

صندوق دریای سرخ عربستان حامی مالی ۷ فیلم در شاخه بهترین فیلم بین المللی اسکار ۲۰۲۴ است.

عماد اسکندر، مدیر صندوق فیلم دریای سرخ عربستان اعلام کرد این صندوق امسال هفت فیلم در شاخه بهترین فیلم بین المللی اسکار دارد. 

هفت فیلم با پشتوانه صندوق دریای سرخ که در بخش بین المللی حضور خواهند داشت شامل «چهار دختر» به کارگردانی کوثر بن هنیه از تونس، «خداحافظ جولیا» ساخته محمد کردفانی (سودان)، «باغ های معلق» ساخته احمد یاسین الدراجی (عراق)، انشالله یک پسر به کارگردانی امجد الرشید (اردن). )، «فال» ساخته بالوچی (بلژیک)، «خستگان» از امرو جمال (یمن) و «مادر همه دروغ ها» ساخاته اسما المودیر (مراکش) و صندوق تا ۵۰۰ هزار دلار برای هر پروژه اعطا خواهد کرد.

مدیر صندوق فیلم دریای سرخ اعلام کرده است که این صندوق بخشی از مجموعه ای است که بنیاد دریای سرخ، جشنواره، برنامه لابراتوار دریای سرخ و بازار را شامل  می شود و  در تلاش برای حمایت از فیلم‌های سعودی، عربی و آفریقایی است.

توسعه فعالیت‌های فرهنگی و هنری در عربستان که پیش از این مطرح نبود  در راستای سیاستهای جدید ولیعهد سعودی و چشم انداز ۲۰۲۳ این کشور است . برگزاری جشنواره‌ پرهزینه دریای سرخ عربستان با حضور میهمانان بین‌المللی و از سوی دیگر ترغیب فیلمسازان خارجی به ساخت فیلم در این کشور، علاوه بر اجرای سیاستهای وی در حوزه سینما ، در حوزه گردشگری هم تاثیر خواهد گذاشت .

سرمایه گذاری عظیم عربستان در سینما در حالی شدت گرفته و روبه پیشرفت و در حال هیاهوست  که صنعت سینمای کشورمان از نگاه بسیاری از متخصان بین المللی یکی از مهم ترین و با ارزش ترین سینماها شناخته می شود و علی رغم عدم استفاده از جاذبه های معمول سینماهای دنیا ، . بسیاری از منتقدان سینما از سراسر جهان، سینمای ایران را به عنوان یکی از مهم ترین سینماهای هنری جهان تحسین کرده‌اند و جایگاه ویژه ای را کسب نموده است.