ولایت سمنگان یکی از ولایات کهن و پر آوازه‌ی افغانستان است. این ولایت خوش آب و هوا که در شمال کشور واقع شده، هر ساله میزبان میهمانان جشن گل سرخ می باشد. باستان شناسان می‌گویند کوه‌های سمنگان محل زندگی انسان‌های عصر حجر بوده اند. در دوران قبل و بعد از اسلام نیز سمنگان یکی از مراکز فرهنگی مهم افغانستان به شمار می‌آید.

تخت رستم اثر تاریخی است که مهم ترین دلیل شهرت جهانی سمنگان است. این تخت عظیم سنگی با قدمت حدود ۳۵۰۰ سال، یکی از مهم ترین بناهای به جا مانده از دوره ی بودائیان می‌باشد. محیط تخت رستم حدود ۸۵متر است و در اطراف آن غارها و اتاق‌های متعددی وجود دارد. بوداییان از این اتاق‌ها به عنوان معبد یا بت خانه استفاده می‌کردند. آنها بت‌های خود را در این مکان نگه داشته و به عبادت آنها می‌پرداختند. این تخت همچنین دارای حفره‌هایی برای نگه داری و مخفی نمودن اشیای گران‌بها و مسکوکات آن زمان بوده است. هنر هیکل تراشی و مجسمه سازی نیز در این دوره بسیار مرسوم بوده و رونق داشته است. نشانه‌های این هنر بر روی دیوارها به وضوح قابل مشاهده می‌باشد.

امروزه غارها و اتاق‌ها تا ۱۵درصد تخریب شده اند. خود تخت رستم نیز به بازسازی احتیاج دارد. در اطراف این بنا علاوه بر اتاق‌ها و غارهای آن، معادنی هم وجود دارد. حوضچه‌هایی نیز دور تا دور تخت رستم ساخته شده بوده، تا این بنا را از حملات دشمنان حفظ کند. این حوضچه‌ها که اکنون خشک شده اند، همچنان در اطراف تخت رستم وجود دارند.

باور مردم در مورد تخت رستم

تخت رستم با چنان ابهتی در دل ایبک، مرکز سمنگان نشسته که گویی رستم آن را بنا نموده تا جاودانه باشد.  شکوه و جلال این تخت عظیم سنگی با گذشت سالیان دراز، هنوز هم دیدنی ست. بی‌شک هر بیننده‌ای با دیدن این بنا می‌تواند به هنر و قدرت مردمان آن عصر پی‌ببرد.

مردم افغانستان معتقدند تخت رستم به دست رستم ساخته شده و زرتشت ده سال روی آن زندگی کرده است. براساس باور مردم، رستم؛ قهرمان شاهنامه این تخت را برای خود ساخت. تهمینه دختر شاه سمنگان نیز اتاق‌های اطراف آن را بنا کرد. سپس آن‌ها مراسم عروسی خود را در این مکان برگزار کردند. عده‌ای می‌گویند که رستم فرمان‌های خود را نیز بر روی این سنگ صادر می‌نموده است.

در افغانستان و به خصوص مناطق شمال آن، آثار زیادی از زمان بودا به جا مانده است. تخت رستم در سمنگان یکی از کهن ترین و مهم ترین این آثار می‌باشد. اما افسوس که با گذشت زمان و به دلیل نداشتن دیواره‌ای محافظ، این بنا هر روز فرسوده تر می‌شود. قرار گرفتن آن در کنار جاده که محل تردد وسایل نقلیه است نیز به فرسودگی آن دامن می زند. اما با همه‌ی این اوصاف، تخت رستم هنوز هم محکم و استوار پذیرای بازدیدکنندگان خود می‌باشد.

منبع: سیستم معلوماتی و گردشگری افغانستان

لینک:

http://atis.af/takht-rostam