جامعه و فرهنگ

در زمان بحران؛ چگونه به خبرهای درست دسترسی پیدا کنیم؟

در چند روزی که میان افغانستان و پاکستان درگیری وجود داشت، یک نکته بیش از هر چیز در فعالیت‌های کاربران شبکه‌های اجتماعی به چشم می‌خورد: روایت جنگ از زاویه‌ای که خود کاربر دوست داشت واقعیت همان‌گونه باشد.

افغانستان و منطقه در آستانه‌ی گذار به ناسیونالیسم قومی میراث بریتانیا و نقشه ‌ای که به بحران انجامید

افغانستان و منطقه در آستانه‌ی گذار به ناسیونالیسم قومی

هنگامی که خط قطار از دهلی تا چمن کشیده می‌شد، امیر عبدالرحمان‌خان آن را معادل فرو بردن کاردی در عضوی از بدن خود دانست. این نقل تاریخی، ثبت‌شده در مکاتبات با لندن، بیانگر عمق احساس تحقیر امیر در برابر سیاست‌های استراتژیک بریتانیا بود.

هفت اکتبر؛ پیوند دو تاریخ از اشغال تا مقاومت

طوفان الاقصی نه‌تنها یک حمله نظامی، بلکه یک تحول رسانه‌ای و روانی نیز بود. این عملیات، قلب ملت‌های مسلمان را بیدار کرد و حتی در کشورهای غربی غیرمسلمان نیز موجی سهمگین و مهارناپذیر از اعتراضات و حمایت تاریخی بی‌سابقه از فلسطین را برانگیخت.

عناصر وحدت‌ ملی؛ و بررسی وضعیت آن در افغانستان

وحدت ‌ملی فرایندی است که متداولاً از دل بیداری و تعهد آگاهانه سیاسی یک جامعه پلورال پدید می‌آید؛ جامعه‌ای که در عین گوناگونی و چندگانگی، در صورت فراهم و فهم شدن شرایط عینی و ذهنی، میدانی وسیع برای پیوستگی اجتماعی، هم‌پوشانی ذهنی و هم‌کنشی فرهنگی در عرصه مراودات اجتماعی پیدا می‌کند.

افغانستان و تراژدی غیبت در دنیای هوش مصنوعی

هوش مصنوعی دیگر یک نوآوری ساده‌ی تکنولوژیکی نیست؛ این فناوری به جایی رسیده که نه‌تنها کارهای انسانی را انجام می‌دهد؛ بلکه تحلیل می‌کند، تصمیم می‌گیرد و حتی در خلاقیت‌های بشری دخالت می‌کند و آن‌ها را به چالش می‌کشد.

غلبه ایدئولوژی بر تاریخ؛ «روضه سخی» قربانی قرائت طالبانی از دین

زیارتگاه منسوب به حضرت علی(ع) در شهر مزارشریف، معروف به «روضه سخی» از نظر نگهداری و مرمت، در وضعیت نگران‌کننده‌ای قرار دارد. منابع محلی می‌گویند که بخش‌های مختلف این زیارتگاه تاریخی که یکی از مهم‌ترین نمادهای فرهنگی ـ تاریخی افغانستان شمرده می‌شود ـ به دلیل فرسودگی و بی‌توجهی نهادهای مسئول،…

جایِ خالی نقد ادبی در جامعه‌ی ادبی افغانستان

این یادداشت در پی عمومیت‌بخشی مقوله «جای خالی نقد ادبی در جامعه‌ی ادبی افغانستان» نیست و می‌توان این عنوان کلی را در دایره‌ی کوچک‌تر بررسی کرد. چه بسا کسانی‌که در خفا و دور از چشم‌ها، کار ادبی می‌کنند و کارهاشان با وجود این‌که ارزشمند و قابل اهمیت باشد، ولی خیلی در پی تبلیغ و اشاعه‌ی کارهای‌…

جمعیت اصلاح افغانستان پیشینه، مبانی فکری و نقش اجتماعی

در طول تاریخ معاصر افغانستان، جنبش‌های اصلاح‌طلب دینی همواره با هدف پرورش اخلاق و دانش دینی شکل گرفته‌اند، اما معدود حرکت‌هایی توانسته‌اند به سطح اثرگذاری اجتماعی و فرهنگی پایدار برسند.

دیوبند، زادگاه ایدئولوژیک طالبان و بازیگران منطقه‌ای

آیا طالبان بدون دیوبند وجود داشتند؟ اگر دقیق‌تر بپرسیم، آیا هند امروز با همان ایدئولوژی روبه‌رو نشده که بیش از یک قرن پیش در خاک خودش متولد شد و حالا در قامت «امارت اسلامی» به دروازه دهلی رسیده است؟

هشتم مهر، روز بزرگداشت مولانا جلال‌الدین محمد بلخی

هشتم مهرماه، روز بزرگداشت مولانا جلال‌الدین محمد بلخی، یادآور شخصیتی است که فراتر از زمان و مکان، تبدیل به نماد جاودانگی فرهنگ، عرفان و اندیشه انسانی شده است.

افغانستان در آستانه یک چرخش تازه بگرام، طالبان و بازگشت احتمالی آمریکا

سپتامبر و اکتبر در حافظه تاریخی جهان، همواره ماه‌هایی سرنوشت‌ساز بوده‌اند؛ از آغاز جنگ‌ها گرفته تا پایان قدرت‌ها و امضای توافق‌های مهم جهانی. افغانستان نیز در این روزها بار دیگر در مرکز توجه قرار گرفته است.

الگوریتم‌های شبکه‌های مجازی و زوال حقیقت و ارزش‌ها

در جهان امروز، «خودِ انسانی» دیگر صرفا نتیجه‌ی تجربه‌ی درونی یا نسبت ما با جهان اجتماعی نیست. در عصر حاضر، الگوریتم‌ها ساختار توجه را تنظیم می‌کنند و تعیین می‌نمایند چه چیزی دیده شود، چه‌کسی شنیده شود و چه تصویری از واقعیت، به‌عنوان واقعیت بماند.

روز ملی زبان ازبکی در افغانستان

زبان پدیده‌ی شگرف و بنیادین در زندگی انسان است. ابزاری که نه‌تنها برای افهام و تفهیم (فهماندن و فهمیدن) به‌کار می‌رود؛ بلکه نقشی ژرف در شکل‌گیری هویت فردی و جمعی، اندیشه، فرهنگ و تمدن بشری دارد.

فلسفه بدویّت در تاریخ افغانستان

وقتی از بدویّت سخن می‌گوییم، منظور فقط زندگی قبیله‌ای یا ساده‌زیستی بدوی نیست. بدویّت یک مرحله تاریخی است؛ جایی که روابط اجتماعی هنوز بر پایه خون، نسب، سنّت و عرف قبیله‌ای تنظیم می‌شود و عقلانیت، اصالت فردی و نهادهای مدنی پا نگرفته‌اند.

امید و ایستادگی چشم‌انداز آموزش و تأثیرگذاری دختران افغانستان

زنان و دختران افغانستان در سال‌های اخیر با محدودیت‌های گسترده‌ای در زمینه‌ی آموزش و حضور اجتماعی مواجه بوده‌اند.

پیامدهای اجتماعی و روانی قطع اینترنت در افغانستان

در شرایط کنونی افغانستان، هر روز شاهد وضع محدودیت‌های تازه بر زندگی اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی مردم هستیم.

زبان فارسی؛ زبان صلح و تمدن

زبان‌ها صرفاً ابزار ارتباطی نیستند، بلکه حاملان فرهنگ، حافظان تمدن و واسطه‌های صلح میان ملت‌ها به شمار می‌روند.

استفاده از هوش مصنوعی در نویسندگی: چگونه و تا چه اندازه؟

این‌روزها، هوش مصنوعی تقریبا در همه‌ی‌ حوزه‌های زندگی انسان‌ها حضور پررنگ دارد و استفاده از آن تقریبا به یک امر اجتناب‌ناپذیر تبدیل شده است؛

از بلخ تا تمام جهان: چگونه مولانا از مرزهای دین، زبان و جغرافیا عبور کرد؟

در تاریخ بشریت، کمتر کسی را می‌توان یافت که هم‌زمان شاعر، عارف، فیلسوف و آموزگار باشد و در همه این عرصه‌ها اثری عمیق و ماندگار از خود به‌جا گذاشته باشد.

کودکان فرهنگ سوم بررسی چالش‌ها و فرصت‌ها

کودکان فرهنگ سوم اصطلاحی است که توسط روث هیل یوسیم در دهه‌ی ۱۹۵۰ معرفی گردیده و به کودکانی اشاره دارد که در فرهنگی متفاوت از فرهنگ والدین خود رشد می‌کنند.

ویژگی‌های داستان‌ معاصر افغانستان

داستان‌نویسی در افغانستان راه پر خم و پیچی را گذرانده و در طول دوره حیاتش در این سرزمین حکایت‌هایی از غم و شادی‌های این سرزمین داشته؛ و زبان و ادبیات این کشور را هر چه پربارتر ساخته است.