تاثیر بهبود روابط ایران وعرب بر شیعیان لبنان
د. نسیب حطیط
شیعیان لبنان همواره از اختلافات بین کشورهای عربی و ایران رنج برده اند و احیانا بهای بابت آن در عرصه‌های مختلف پرداخته اند. گاهی هویت لبنانی آنها زیر سوال رفته، گاهی دیگر عرب بودن آنها و گاهی آنها را به پیروی از حکومت ایران متهم کرده اند. در این میان برخی کشورهای عرب در برهه های مختلف زمانی با محاصره شیعیان لبنان در عرصه‌های مختلف سیاسی، نظامی و اقتصادی به دنبال انتقام از جمهوری اسلامی ایران بوده اند.
اما کشورهای عربی بویژه عربستان در یکسال اخیر تلاش نمودند روابط شان را با ایران بهبود بخشند توافق سعودی – ایرانی با میانجیگری چین مصداق بارز آن می‌باشد و همچنین قطر و امارات متحده عرب که روابط تجارتی گسترده‌ای با ایران دارد. ولی در عین حال محاصره شیعیان لبنان به تهمت وابستگی به ایران و جهت دشمنی با اسرائیل وحمایت از مقاومت فلسطینی، همچنان برقرار است. و شیعیان لبنان تنها گروهی از مردم لبنان هستند که از دریافت مجوز کار در عربستان سعودی و بقیه کشورهای خلیج فارس محروم می‌باشند.
در این راستا لازم است در مورد چگونگی رابطه شیعیان لبنان به ایران و همچنین به عراق توضیح و آن را به دو بخش تقسیم نمود:
- رابطه دینی: مذهب مشترک بین شیعیان لبنان و ایران و همچنین رابطه با حوزه علمیه در شهر مقدس قم و عتبات عالیات در شهر مقدس مشهد یکی از مهمترین عاملی است که می‌توان به آن استدلال نمود. و این رابطه دینی باعث وابستگی قلبی گردیده که همواره استوار و به هیچ وجه قابل جدایی نبوده و ربطی به سیاست ندارد.
- رابطه سیاسی: که بر اساس هویت رژیم حاکم در ایران و عملکرد آن تعیین می‌گردد. در زمانی که رژیم ایران در زمان سابق «شاه» وابسته به آمریکا بوده و از اسرائیل حمایت می‌کرد، شیعیان لبنان هیچ رابطه‌ای با آن کشور نداشتند. ولی وقتیکه آن کشور به دشمن اسرائیل تبدیل گردید و از جنبش‌های مقاومت حمایت نمود، طبیعی است که شیعیان لبنان اظهار خرسندی کرده و تایید خود را نسبت به جمهوری اسلامی ایران آشکار نمایند. و اگر روزی این رژیم برگردد به آغوش آمریکا و اسرائیل، بدیهی است که شیعیان لبنان رابطه خود را کاملاً قطع خواهند کرد. بعنوان مثال در دوران رژیم سابق عراق «صدام» شیعیان لبنان از مخالفین شدید او بوده ولی رابطه‌ی خود را با حوزه‌های علمیه نجف اشرف همچنان باقی نگه داشته و به زیارت عتبات عالیات در نجف، کربلا و بقیه‌ی حرم‌های ائمه اطهار در عراق مشرف می‌شدند.
شیعیان لبنان هرگز از هویت لبنانی خود فاصله نگرفته بلکه بیشتر از هر طایفه‌ای دیگر از لبنان دفاع کرده و جهت حفظ و آزادی سرزمین‌های لبنان و رهایی از چنگ رژیم اشغالگر اسرائیلی، و همچنین در رویارویی با گروه‌های تکفیری، هزاران شهید داده، که می‌توان گفت لبنانی بودن شیعیان لبنان با خون آنان مهر خورده و آغشته است.
و همچنین شیعیان لبنان هرگز از هویت عربی خود فاصله نگرفته و همواره از قضایای مربوط به عرب که در رأس آن قضیه فلسطین می‌باشد دفاع کرده‌اند. و شیعیان لبنان همواره خواستار بهترین رابطه با عرب‌ها بوده‌اند، ولی عرب‌ها به‌منظور انتقام از ایران و انتقام از حمایت شیعیان لبنان از قضیه فلسطین، به دشمنی آنان رفته و رابطه خود را با شیعیان لبنان قطع کردند.
ما خواستار آغاز گفتگو بین شیعیان لبنان و عرب‌ها و در راس آن عربستان سعودی می‌باشیم. بویژه پس از انتخابات ریاست جمهوری لبنان که عربستان سعودی از فرمانده ارتش آقای جوزف عون حمایت و نماینده‌های شیعه نیز به او رای دادند، امکان گشودن دریچه‌ای در این راستا وجود دارد. بویژه که با رسیدن جوزف عون به ریاست جمهوری لبنان و بر اساس تقسیم‌بندی‌هایی که اخیراً در منطقه صورت گرفت، لبنان زیر نظر و اشراف عربستان خواهد بود و در مقابل ترکیه که اشراف کامل بر سوریه را به دست آورده و نقش بزرگی در مدیریت آن کشور به خود اختصاص داد.
در دهه‌ی هفتاد قرن گذشته، امام موسی صدر با حفظ اصول و اعتقادات مذهبی خود در سطح دکترین تشیع، روابط دوستانه‌ای با کشورهای عربی مانند: عربستان سعودی، سوریه، مصر، الجزایر، مغرب، اردن، کویت و . . . برقرار و به عنوان نخ تسبیحی در راستای مستحکم نمودن توافق بین عرب‌ها محسوب گردید. این روابط در برگزاری اجلاس سران عرب در سال 1974 تجلی پیدا کرده و امام موسی صدر نقش بزرگی در برگزاری چنین اجلاسی را ادا نمود. لازم به ذکر است که در سال 2017 سفارت عربستان در لبنان، طی برنامه‌ای از موضعگیری‌های وحدت آمیز ایشان تجلیل به عمل آورد.
ما خواستار شروع گفتگو بین شیعیان لبنان و عرب‌ها می‌باشیم و از سران جنبش امل و حزب‌الله و همچنین مجلس اعلای شیعیان لبنان درخواست مینمائیم که در این راستا گام‌های جدی‌تری برداشته و آمادگی خود را اظهار نمایند.
همچنین لازم به تاکید است که رابطه با جمهوری اسلامی ایران در اولویت شیعیان لبنان بوده و با هیچ رابطه‌ی دیگری مبادله نخواهد گردید. زیرا رابطه شیعیان لبنان با ایران در آن دو بخشی که قبلاً ذکر گردید تعریف می‌گردد که هرگز عوض نخواهد شد. ولی در عین حال تاکید داریم که شیعیان لبنان تابع هیچ کشوری نبوده و برنامه آنان مستقل می‌باشد و درگیری‌های موجود در منطقه بویژه بین عرب‌ها و ایران هیچ ربطی به شیعیان لبنان نداشته و سزاور نیست آنان در معرض انتقام قرار گیرند بویژه که اینک عرب‌ها رابطه‌ی حسنه‌ای با جمهوری اسلامی ایران برقرار نمودند.
لینک مقاله:
نظر شما