کابل، پایتخت اشک‌ها و لبخندهاست. دیاری که سال‌ها جنگ و آشوب نتوانسته روح آرام و تمدن غنی آن را از بین ببرد. آثار و اماکن تاریخی موجود در این شهر گواهی بر هنر و مهارت و علم افغانستانی‌ها است. بناهایی که یکی از یکی باشکوه‌تر و زیباتر تاریخ پر فراز و نشیب این سرزمین را روایت می‌کنند .یکی از این آثار ارزشمند، مناری با نام علم و جهل می‌باشد. منار علم و جهل در دامنه‌ی کوه دروازه شیر در دهمزنگ کابل ساخته شده است.

تاریخچه ی منار علم و جهل

در دوره‌ی حکومت امان الله خان (۱۹۱۹ـ۱۹۲۹ م) تعدادی از روحانیون افراطی به تحریک انگلیس، شورش کردند. آن‌ها دولت امان الله خان را ضد اسلام و شخص او را کافر می‌خواندند. تبلیغات و شورش آن‌ها علیه حکومت باعث ایجاد جنگ و اغتشاش گردید. این شورش به جنگ «ملای لنگ» مشهور شد.

امان الله خان توانست شورش ملای لنگ را کنترل کند و مخالفان خود را از میان بردارد. اما تعداد زیادی از سربازان حکومتی در این جنگ کشته شدند. بعد از آن؛ امان الله خان مناری برای یادبود سربازان خود ساخت و آن را منار علم و جهل نام نهاد.

شکل ظاهری منار علم و جهل

منار علم و جهل با هفت متر ارتفاع بر روی تپه ای کوچک ساخته شده است. جنس این منار از سنگ مرمر، سیمان و کمی ریگ و سنگ می‌باشد. بر فراز منار عبارت لا اله الا الله حک شده و پایین‌تر از آن، نقش محراب و منبری وجود دارد.

در قسمت پایین منار، مشخصات سربازانی که در شورش ملای لنگ کشته شدند، نوشته شده است. همچنین قبل از آن، متنی در تقدیر از مقام این سربازان درج شده است. اَشکال دیگری همچون خوشه های گندم، قلم و کتاب، ستاره، گل و… نیز بر بدنه ی منار علم و جهل، کنده‌کاری شده است.

منار علم و جهل حدود یک قرن یا یکصد سال قدمت دارد. این اثر تاریخی نسبت به سایر آثار تاریخی کابل کمتر شناخته شده می باشد. اما خوشبختانه حدود نود درصد این منار سالم است. ده درصد از آن طی جنگ ها و حوادث تاریخی آسیب دیده است.

منبع: سیستم معلوماتی و گردشگری افغانستان

لینک:  http://atis.af/menar-elm-va-jahl/