مردم مسلمان افغانستان از عید سعید فطر با آداب و رسوم کهن خود به گرمی استفبال می کنند و در این روز با ظاهری آراسته، پس از ادای نماز عید و زیارت قبور، به دست بوس بزرگان می روند و قدردان نعمت های خداوند می شوند.

مردم افغاسنتان که همدوش با دیگر مسلمانان جهان در ماه مهمانی خدا از نعمت های بیکران باری تعالی بهره برده اند و دوری از گناه را تمرین کرده اند، بعد از طلوع آفتاب، با قلب‌هایی آکنده از ایمان و امید در محل‌ها و مراکز برپایی نماز عید فطر حضور می‌یابند.

در روز عید فطر در افغانستان، مردم به دیدار بزرگ خاندان می‌روند و عید فطر را تبریک می‌گویند و طلب حلالیت می‌کنند. در این روز کسانی که قبل از عید یکی از بستگان خود را از دست داده اند، پذیرای مردمانی هستند که برای دلداری به منزل آنها می روند.

کودکان و نوجوانان نیز در این روز فرخنده که لباس‌های نو و آراسته می‌پوشند از عیدی گرفتن خانواده‌ها، آشنایان و همسایگان بهره‌مند می‌شوند و در جشن‌های این عید اسلامی که از تعطیلات رسمی کشور به شمار می‌رود و سه روز تعطیل است، شرکت می‌کنند.

در مناطق مخلتف صبح روز عید، مردم با سرزدن آفتاب راهی مصلی‌ها می‌شوند و در وحدتی کم نظیر با برپایی نماز عید فطر، برای شادی از توفیق یافتن به انجام تکلیف، یکدیگر را در آغوش می‌گیرند و به اصطلاع «عید تبریکی» می گویند.

رفت و آمد مسلمانان به خانه های یکدیگر، عیادت از مریض ها و بخشش به مستمندان از جمله آداب و رسوم عید فطر در افغانستان است.

در هرات و در آخرین شب ماه رمضان (شب عید) با برپایی میهمانی و مراسم خاص، عیدی عروس توسط خانواده داماد اهدا می شود.

عیدی داماد نیز در روزهای عید و بعد از دیدار وی با خانواده عروس داده می شود.

عیدی بردن برای نوعروس و فراهم کردن مقدمات برای یک میهمانی بزرگ خویشاوندی در شب عید، بر عهده خانواده داماد است.

مواردی چون دوره طولانی عید (عید فطر تا عید قربان ) برای زنان و رفتن دسته جمعی آنان به خانه های یکدیگر، اهدای شیرینی همراه با دستمال گلدوزی شده به میهمانان، از جمله مراسم های عید فطر در ولایت های غربی است.
از رفتن مردم به مناطق خوش آب و هوا، دید و بازدید، برگزاری مسابقات کشتی و تخم مرغ جنگی نیز به عنوان رسوم عمده مردم این منطقه یاد می شود.

در اکثر ولایات افغانستان چند شب قبل از عید، خانواده داماد عیدی عروس را که شامل انواع پوشاک می‌باشد به خانه وی می برد. در استان‌های غربی کشور در روز عید نیز خانواده عروس علاوه بر اهدای لباس وکفش، تعداد زیادی تخم مرغ پُخته و تزئین شده را به داماد هدیه می‌دهد تا در مسابقه تخم مرغ جنگی شرکت کند.
تخم مرغ جنگی مسابقه ای است که دو شرکت کنند با کوبیدن سر دو تخم مرغ به یکدیگر باعث شکسته شدن تخم مرغ رقیب می‌شوند که در آن صورت، صاحب تخم مرغ سالم، پیروز خواهد بود.

داماد مکلف است با شرکت در مراسم تخم مرغ جنگی، پیروزمندانه به خانه عروس بازگردد و تخم مرغ های شکسته را تحویل دهد.

بزرگان می گویند پیش از این در بامیان کسی که به عنوان اولین نفر، ماه نو را می دید؛ به فاتح میدان جنگ شباهت داشت. با غرور و سربلندی از قله کوه پایین می آمدند و برای دیگران تعریف می کردند که چگونه ماه را دیده اند؛ از این رو نام آنها تا یک سال بر سر زبان ها بود.

به گفته این بزرگان؛ پس از رؤیت ماه، شور و هلهله آغاز می شد؛ همه آن شب را به عنوان «عید زنده ها» با تهیه غذاهای محلی  از جمله «قوروتی»، «آبجوشک» و یا «شیر برنج» جشن می گرفتند.

بر اساس آداب و رسوم بامیانی‌ها شب قبل از عید فطر، روز عید مرده ها است که در آن شب زنان، «حلوا» «سمنک»(سمنو)، «نان مالیده»، «زاله گگ»، «دلده» و «پلو» تهیه و به عنوان نذری توزیع می‌کنند.

مراسم عید مرده ها به این ترتیب است که وقت اذان مغرب، پس از تهیه حلوا روبه قبله در مقابل آن می نشینند و با طلب آمرزش برای اموات؛ فراوانی نعمت را آرزو می کنند.

مردان روستا نیز شب عید همراه کودکان با مقداری غذا در خانه بزرگ روستا جمع می شوند، پس از صرف غذا سوره مبارکه یاسین می‌خوانند و برای مسافران دعا می کنند.

منبع: شبکه اطلاع رسانی افغانستان

لینک:

http://www.afghanpaper.com/nbody.php?id=151955