کمیته بررسی و بازنگری برنامه درسی تحصیلات عالی طالبان، تدریس ۱۸ عنوان کتاب را از برنامه درسی تحصیلی حذف و در دانشگاه‌ها ممنوع اعلام کرده است. فهرست این کتاب‌ها نشان می‌دهد که بیشتر این کتاب‌ها در حوزه‌های حقوق، علوم سیاسی و مطالعات زنان قرار دارند. منابع می‌گویند که این روند همچنان ادامه دارد و طالبان محتوای تمامی کتاب‌هایی را که با تفکر این گروه همخوانی نداشته باشند، از تدریس در دانشگاه‌ها ممنوع می‌کنند. به گفته منابع، در روزها و ماه‌های آینده کتاب‌های زیادی از برنامه درسی حذف خواهد شد و به‌جای آنها کتاب‌هایی با محتوای ایدئولوژیک و براساس ارزش‌های طالبان تدریس خواهد شد.

طالبان در ادامه روند تصفیه‌سازی دانشگاه‌ها، ۱۸ عنوان کتاب دانشگاهی را از برنامه آموزشی تحصیلات عالی حذف کرده‌اند. کمیته بازنگری برنامه آموزشی تحصیلات عالی طالبان این کتاب‌ها را مغایر با «ارزش‌های اسلامی و طالبانی» تشخیص داده است. این کمیته که متشکل از ۵۵ عضو است و بیشتر آنان از ملاهای مدرسه‌های دینی تشکیل شده، محتوای این کتاب‌ها را «ترویج افکار غربی» دانسته و تدریس آنها را در دانشگاه‌ها ممنوع اعلام کرده‌اند.

حقوق اساسی افغانستان، جنبش‌ها و جریان‌های سیاسی اسلامی، حکومت‌داری خوب، نظام‌های انتخاباتی، نظام سیاسی افغانستان، جامعه‌شناسی سیاسی افغانستان، تحقیق و توسعه، حقوق بشر و دموکراسی، تحلیل قانون اساسی افغانستان، جهانی شدن و توسعه، تاریخ ادیان، جامعه‌شناسی سیاسی زنان، فلسفه اخلاق، آزار و اذیت جنسی، تنوع و استخدام برابر جنسیتی، رهبری گروه‌های کوچک، ارتباطات جنسیتی و نقش زنان در ارتباطات عمومی، از جمله مضامینی هستند که طالبان تدریس آنها را در دانشگاه‌های کشور ممنوع کرده‌اند.

منابع می‌گویند که کمیته تعیین شده توسط طالبان، محتوای این کتاب‌ها را مخالف با عقاید خود تشخیص داده و اعلام کرده‌اند که این کتاب‌ها ترویج تفکر مدرن و آموزش‌های لیبرالی و سکولاریستی هستند و نباید در دانشگاه‌ها تدریس شوند. به گفته منابع، هر مضمونی که به مردم‌سالاری، حقوق زن، حقوق بشر، کثرت‌گرایی، به رسمیت شناختن حقوق شهروندی، انتخابات، دموکراسی، ارزش‌های جهانی و منع آزار و اذیت زنان بپردازد، ممنوع خواهد شد.

حذف این کتاب‌ها از برنامه آموزشی تحصیلات عالی تحت کنترل طالبان، محدودیتی شدید بر آزادی آکادمیک در دانشگاه‌ها اعمال می‌کند و به‌طور چشم‌گیری کیفیت تحصیل را در نهادهای آموزش عالی کاهش می‌دهد. این اقدام، در کنار سانسور گسترده فکری و تلاش طالبان برای بازنویسی روایت‌های سیاسی و اجتماعی براساس با ایدئولوژی این گروه، به حذف کامل مطالعات زنان و حقوق بشر از فضای علمی کشور منجر شده است. تداوم این وضعیت، نظام تحصیلی را به بستری برای ترویج رادیکالیسم مذهبی تبدیل کرده و زمینه‌ مساعدتری برای سربازگیری طالبان و دیگر گروه‌های افراطی در نهادهای تحصیلی فراهم می‌سازد.

یک منبع در دانشگاه کابل می‌گوید که طالبان هر کتاب و مضمونی را که بازتاب‌دهنده ارزش‌های حقوق وضعی، مردم‌سالاری و برابری جنسیتی باشد، ممنوع کرده‌اند. او می‌افزاید: «وضعیت دانشگاه‌ها بسیار خراب است. در کنار تصفیه‌های قومی و زبانی، برنامه تحصیلی نیز به‌شدت تغییر یافته و دانشگاه‌ها عملاً به مدرسه‌های دینی بدل شده‌اند. هدف آنها این است که دانشگاه‌ها را از دانش مدرن و ارزش‌های جهان امروز تهی کرده و نظامی تحصیلی را نهادینه سازند که مبتنی بر سلطه، افراط‌گرایی و سرکوب و عاری از پرسشگری باشد.»

این منبع که خود استاد دانشگاه است، تأکید می‌کند که طالبان در روند «اسلامی‌سازی از نوع طالبانی» دانشگاه‌ها، در پی نهادینه‌سازی فضای بسته و محدود مدرسه‌های دینی و تحمیل یک نظام آموزشی اطاعت‌محور هستند. به گفته او، طالبان با رشته‌های علوم انسانی، به‌ویژه حقوق و علوم سیاسی، سرستیز دارند و این رشته‌ها را به‌دلیل ماهیت انتقادی و آگاهی‌بخش‌شان حذف یا محدود می‌کنند.

پیشتر گزارشها نشان داده بود که وزارت تحصیلات عالی طالبان با تشکیل کمیته‌ای حدود ۵۵‌ عضوی متشکل از ۳۰ تن از ملاها و شیخ‌های این گروه، ۲۰ استاد دانشگاه و پنج نماینده از خود وزارت، روند بررسی و بازنگری برنامه آموزشی تحصیلات عالی کشور را با هدف «اسلامی‌سازی» آن آغاز کرده است.

یافته‌های این گزارش نشان می‌دهد که این کمیته تمامی کتاب‌هایی را که از دید طالبان با عقاید و افکار این گروه، مذهب حنفی، سیاست‌ها و مقرراتشان در تضاد باشد یا محتوای علمی آنها را نامناسب تشخیص دهند، از ساختار برنامه درسی دانشگاه‌ها حذف می‌کند.

پیش از این نیز، اطلاعاتی منتشر شده بود که طالبان ده‌ها جلد کتاب را به‌صورت اجباری از کتاب‌فروشی‌ها و چاپخانه‌ها جمع‌آوری و انتشار آنها را ممنوع کرده‌اند. نسخه‌ای از فهرست کتاب‌هایی که توسط وزارت اطلاعات و فرهنگ طالبان ممنوع اعلام شده، نشان می‌دهد بیش از ۴۰۰ عنوان کتاب توسط طالبان جمع‌آوری شده و فروش آنها ممنوع گردیده است.

طالبان این کتاب‌ها را به بهانه «خلاف منافع ملی، خلاف دین، تخریب‌کننده اذهان و تبلیغات» جمع‌آوری کرده‌اند. آنان به‌جای کتاب‌های جمع‌آوری‌شده، برخی از تفاسیر را در مقابل دوربین‌های رسانه‌ها به کتاب‌فروشان داده‌اند و سپس آنها را نیز پس گرفته‌اند. منابع می‌گویند که طالبان هنگام جمع‌آوری کتاب‌ها، کتاب‌فروشان را تحقیر کرده و دولت سابق را «دولت تروریست‌ها» خوانده‌اند.

پیش از این، وزارت تحصیلات عالی طالبان به تمام دانشگاه‌های کشور دستور داده بود که کتاب‌خانه‌های خود را از کتاب‌های دوران جمهوری تصفیه کرده و به‌جای آنها کتاب‌های «سیرت» قرار دهند. براساس این دستور، کتاب‌هایی که باید جمع‌آوری شوند شامل کتاب‌های سلفی‌ها، تحریری‌ها، شیعه‌ها و مخالفان سیاسی دوران جمهوریت است.

پژوهش‌گران در معرض خطر (Scholars at Risk) در گزارشی با عنوان «پروژه نظارت بر آزادی آکادمیک» اعلام کرده‌ که محققان و دانشجویان در افغانستان با حملات مکرر و فراگیر علیه آزادی آکادمیک و استقلال نهادهایی که در آن فعالیت دارند، روبه‌رو هستند. این گزارش می‌افزاید که طالبان اقدام به جمع‌آوری کتاب‌هایی کرده‌اند که مغایر با فقه حنفی دانسته می‌شوند و تعدادی از استادان دانشگاه‌ها را به‌دلیل فراهم‌کردن زمینه آموزش برای زنان، بازداشت و زندانی کرده‌اند.

منبع: روز نامه هشت صبح

لینک:

https://8am.media/fa/purification-for-talibanization-18-books-removed-from-the-curriculum/