مشارکت جامعه شیعیان کنیا در زیارت اربعین در کربلا، عراق

مقدمه و اهمیت معنوی

گرامیداشت روز عاشورا، به مناسبت شهادت امام حسین (ع) و یارانش در کربلا، به عنوان یک دوره عمیق و غم‌انگیز برای جامعه مسلمانان شیعه در کنیا محسوب می‌شود. بلافاصله پس از این مراسم، بخش قابل توجهی از جامعه وارد مرحله‌ای از آمادگی فعال برای زیارت مقدس اربعین می‌شوند. این سفر که چهل روز پس از عاشورا رخ می‌دهد، یکی از بزرگترین گردهمایی‌های مسالمت‌آمیز سالانه در جهان است. این سفر گواهی قدرتمند بر فداکاری تزلزل‌ناپذیر است که اصول اساسی فداکاری، مقاومت در برابر ظلم و همبستگی جهانی با پیام جاودانه امام حسین (ع) را در بر می‌گیرد. برای شیعیان کنیا، انجام سفر اربعین یک عمل ایمانی تعیین‌کننده است که نشان دهنده ارتباط عمیق و ریشه‌دار آنها با اهل بیت (ع) و ارزش‌های جهانی است که آنها نمایندگی می‌کنند. علی رغم فقر حاکم بر کنیا و بنیه اقتصادی پائین شیعیان این کشور ، هر سال تعدادی از پیروان اهل البیت (ع) در ایام اربعین خود را به کربلای معلی می رسانند تا عشق و ارادت خود را به ساحت آن حضرت نشان بدهند .

ساختار سازمانی و نهادهای هماهنگ‌کننده

اجرای لجستیکی این زیارت از کنیا از طریق دو کاروان اصلی و مشخص تسهیل می‌شود که هر کدام به بخش‌های مختلفی از جامعه خدمات ارائه می‌دهند و در عین حال هدف معنوی نهایی را به اشتراک می‌گذارند.

1. کاروان سفرهای معنوی:

این گروه رسماً توسط جماعت شیعه اثنی عشری نایروبی و مومباسا سازماندهی شده است. این کاروان به عنوان یک طرح کاملاً خودگردان فعالیت می‌کند که در آن زائران کل هزینه سفر خود را متحمل می‌شوند. این کاروان با برنامه ساختاریافته و ارائه خدمات جامع خود مشخص می‌شود. امسال حدود 120  نفر از شیعیان خوجه اثناعشری از نایروبی ، مومباسا و حتی دارالسلام در این کاروان عشق شرکت کرده بودند .

2.  کاروان شیعیان محلی کنیا:

این گروه تحت نظارت و هماهنگی شبکه شیعیان نایروبی به رهبری شیخ علی موئیگا، رئیس بخش تبلیغ، هماهنگ می‌شود. فعالیت‌های آن به طور قابل توجهی توسط حمایت‌های مراجع مختلف در جمهوری اسلامی ایران پشتیبانی می‌شود. برای اطمینان از دسترسی عادلانه به این فرصت‌های حمایت‌شده، انتخاب شرکت‌کنندگان از طریق یک سیستم قرعه‌کشی شفاف بین شیعیان بومی انجام می‌شود و به جمعیت وسیع‌تری از جامعه اجازه شرکت می‌دهد. امسال حدود 20 نفر از شیعیان بومی در این سفر معنوی حضور داشتند .

تدارکات سفر و برنامه سفر :

هر دو کاروان از یک مسیر سفر مشترک استفاده می‌کنند و با هواپیمایی ایر عربیا از طریق یک خط اتصال در شارجه، امارات متحده عربی پرواز می‌کنند و مقصد نهایی آنها فرودگاه بین‌المللی نجف در عراق است. این سفر معنوی بلافاصله پس از ورود ،  با زیارت حرم مطهر امام علی (ع) در نجف، مکانی با اهمیت مذهبی بسیار زیاد، آغاز می‌شود.

تحلیل تطبیقی تجربه زیارت :

این دو کاروان در عین حال که در هدف متحد هستند، تجربیات کاملاً متفاوتی را ارائه می‌دهند که منعکس کننده سازماندهی و بودجه آنهاست.

 تجربه کاروان سفرهای معنوی :

این کاروان یک تجربه زیارتی ممتاز را ارائه می‌دهد. محل اقامت در هتل‌های 5 ستاره در نجف و کربلا ترتیب داده می شود که سطح بالایی از راحتی را تضمین می‌کند. به زائران وعده‌های غذایی آماده داده می‌شود و در طول برنامه سفرشان از حمل و نقل خصوصی و راحت با اتوبوس استفاده می‌کنند. برنامه آنها گسترده است و تقریباً دو هفته قبل از روز اربعین آغاز می‌شود. این امر امکان زیارت کامل اماکن مقدس متعدد، از جمله حرم‌های کوفه، کاظمین و سامرا را فراهم می‌کند و سپس به مراسم اربعین در کربلا ختم می‌شود. اوج سفر آنها شرکت در پیاده‌روی 80 کیلومتری از نجف تا کربلا است، جایی که آنها در نمایشی قدرتمند از ایمان و وحدت به میلیون‌ها مؤمن می‌پیوندند.

 تجربه کاروان شیعیان محلی کنیا :

این کاروان مظهر روحیه سنتی ریاضت و همبستگی جمعی است که زیارت اربعین را برای میلیون‌ها نفر تعریف می‌کند. با بودجه‌ای که هزینه‌های اولیه را پوشش می‌دهد، این تجربه، تجربه‌ای ساده است. محل اقامت اغلب در موکب‌ها (ایستگاه‌های خدمات اجتماعی داوطلبانه) در طول مسیر تأمین می‌شود و زائران به وسایل حمل و نقل محلی متکی هستند. آنها معمولاً تنها چند روز قبل از اربعین به عراق می‌رسند و زیارت اولیه خود را بر حرم امام علی (ع) در نجف متمرکز می‌کنند و بلافاصله پس از آن، پیاده‌روی سه روزه طاقت‌فرسای خود را به سمت کربلا آغاز می‌کنند. این تجربه فراگیر، حس عمیقی از فروتنی و هدف مشترک را در آنها پرورش می‌دهد. پس از مراسم اربعین، این گروه معمولاً زیارت خود را با بازدید از سایر اماکن مقدس، از جمله کوفه و کاظمین، ادامه می‌دهند.

علاوه بر این، کاروان یک تیم پیشرو را سازماندهی می‌کند که زودتر به عراق سفر می‌کند تا موکب‌های کنیایی را در طول مسیر کربلا برپا کند. این ایستگاه‌ها به زوار با چای سنتی کنیایی، میان وعده و غذا خدمت می‌کنند و جامعه شیعه کنیا را قادر می‌سازند تا به طور فعال در روحیه جهانی خدمت که مشخصه اربعین است، مشارکت کنند.

وحدت در هدف

علیرغم تفاوت‌های ظاهری در امکانات لجستیکی و سرمایه‌گذاری مالی، هر دو کاروان اساساً در هدف نهایی خود همسو هستند: ایستادن به احترام در حرم مطهر امام حسین (ع) در روز اربعین. سفر طولانی و طاقت‌فرسای شیعیان کنیا، صرف نظر از مسیر انتخابی، بیانگر عمق تعهد آنهاست. این سفر به تجدید پیمان آنها با موضع امام برای عدالت کمک می‌کند و تضمین می‌کند که میراث کربلا در بافت شرق آفریقا همچنان زنده بماند. این بسیج سالانه نه تنها ایمان تک تک زائران را تقویت می‌کند، بلکه انسجام و عزم جامعه گسترده‌تر شیعیان کنیا را نیز تقویت می‌کند.

تاثیرگذاری چنین سفری بر روی سایر مردمان در کنیا و آفریقا قابل توجه است .با توجه به در اقلیت بودن شیعیان در این کشور شاید فلسفه اربعین به خوبی معرفی نشده است ولی هر که ، اخبار اربعین را دنبال می کند شیفته این سفر می شود .چند سال پیش در یک اقدامی زیبا ، یکی از کشیشان کنیا توسط یک نیکوکار ایرانی و با کمک رایزنی فرهنگی به سفر اربعین مشرف شد و در این سفر ذوب در عشق حسینی شد و در این سالها هر جا سخن از اسلام می شود خاطرات زیبای اربعین را بازگو می کند که چگونه عشق حسینی میلیونها انسان را دور هم جمع می کنندو از شوق زیارت معشوق خود، سر از پا نمی شناسند .سال گذشته هم در سالگرد اربعین حسینی ، رایزن فرهنگی ایران در کنیا را برای سخنرانی در کلیسای خود دعوت کرد تا در مورد امام حسین سخنرانی کند .

گفتنی است  اربعین امسال در کنیا نیز با برنامه‌هایی که توسط مراکز مختلف شیعه در شهرهای مختلف کنیا از جمله نایروبی، مومباسا، ناکورو، کیسومو، لامو، مناطق شرقی و غربی کنیا برگزار شد، گرامی داشته شد. این رویدادها شامل مراسم عزاداری ، ماتم و سخنرانی‌هایی با تأکید بر وحدت و یادآوری فداکاری امام حسین (ع) و قرائت مجلس امام حسین (ع) بود.

در نایروبی، شیعیان مومن در ۱۳ آگوست ۲۰۲۵ از ساعت ۵ بعد از ظهر تا مغرب در حسینیه مسجد شیعیان پارکرود گرد هم آمدند. این رویداد، افرادی از جوامع و پیشینه‌های مختلف را گرد هم آورد که همگی در عشق و احترام به امام حسین (ع) متحد بودند.

علمای برجسته، از جمله شیخ علی ساموجا، رئیس شبکه شیعیان نایروبی و عالم مقیم مرکز اسلامی جعفری، شیخ جمعه شوغولی و شیخ مهدی قاسم، امام مسجد شیعیان پارکرود، سخنرانی‌های الهام‌بخشی در مورد اهمیت اربعین و اینکه چگونه این روز فرصتی بی‌نظیر برای تقویت وحدت میان شیعیان در سراسر جهان است، ایراد کردند.

این برنامه در ادامه با مراسم سینه زنی ادامه یافت که در آن مؤمنان با نوحه‌خوانی و سینه‌زنی، غم و اندوه و همبستگی خود را در سوگ امام حسین ابراز کردند. این برنامه توسط شبکه شیعیان نایروبی برگزار شد. شیعیان اثنی عشری نایروبی (خوجه‌ها) نیز از ساعت 7:00 تا 9:00 شب مراسم یادبودی را در مسجد شیعیان پارکرود برگزار کردند.

همچنین برنامه‌های مشابهی در مساجد و مراکز مذهبی شیعه در شهرهایی مانند مومباسا، لامو، کیسومو، ماکوئنی (بخش شرقی کنیا)، ملاکیسی (غرب کنیا) و ناکورو برگزار شد.

در مومباسا، مسلمانان شیعه از مراکزی مانند امام زین العابدین، ماگونگو، مرکز مسلمانان بلال مومباسا، متونگوه، کیساونی و مسجد بهمن به هم پیوستند تا به عنوان نمادی از ارادت و همدردی با مصیبت امام حسین (ع) مسافت طولانی را در منطقه کیساونی پیاده‌روی کنند. علمای برجسته شیعه نیز سخنرانی کردند .

در شهرستان ماکوئنی (شرق کنیا)، مراسم اربعین امام حسین (ع) در مرکز امام جعفری در ماسونگالنی، ماکوئنی، بخش شرقی کنیا با حمایت بلال مسلمان کنیا برگزار شد.