هفته نامه  هنری فالتر Falter  با گرایش سیاسی چپ، که نسبت به سیاست های فرهنگی حزب حاکم  مردم همواره رویکرد انتقادی دارد، در شماره اخیر خود مصاحبه ای طولانی با آقای هربرت فوتینگر Herbert Föttinger مدیر سرشناس قدیمی ترین مجموعه تئاتر وین یعنی تئاتر ایندر یوزف اشتات Theaters in der Josefstadt درباره آخرین وضعیت تئاتر اتریش در دوران پاندمی انجام داده است که در ادامه می آید.

آقای فوتینگر ۵۹ ساله و متولد وین است. در مدرسه کاتولیک ایرلندی ها دبیرستان را به پایان رسانیده است  و از ۱۶ سالگی به صورت حرفه ای در تئاتر به عنوان بازیگر و کارگردان مشغول به کار است و همچنین جوایز ملی و منطقه ای متعددی را در کارنامه حرفه ای خود دارد.

حتی یک کارگردان تئاتر نیز گاهی مجبور به دادن تست کرونا است. آقای  هربرت فوتینگر Herbert Föttinger پیش از مصاحبه با هفته نامه فالتر  اجازه می دهد که  نمونه گیری از انتهای بینی برای تست PCR  در دفتر هفته نامه انجام شود. فوتینگر می گوید: "من سعی می کنم آن را نرم و لطیف انجام بدهم و در واقع ، میله به عمق گلو نفوذ نمی کند چون چنین چیزی لازم نیست. آقای فوتینگر که رئیس تئاتر یوزف اشتات است خوب می داند که کارمندان او برای مدت ۶ ماه به طور متناوب از نظر ویروس کرونا آزمایش شده اند. اگر آزمایش مثبت باشد ، خیلی سریع تست تکرار می شود ولی اگر منفی بود پس از چند دقیقه می توان با خیال راحت سر کار رفت.

این بازیگر و کارگردان از سال ۲۰۰۶ تئاتر ریشه دار و تاریخی را در محله یوزف اشتات Josefstadt وین  اداره می کند. در حین قرنطینه بهار سال ۲۰۲۰ ، فو تینگر خود را سخنگوی عرصه فرهنگ نامید و بر سر سیاست های دولت فدرال به مجادله پرداخت. بعد از استعفای اولریکه لوناچک  از وزارت فرهنگ و انتصاب آندره مایر ، اوضاع و احوال بهتر شد. اگرچه در پی موج دوم کرونا تئاترها بیش از سه ماه تعطیل بودند ، اما فو تینگر کار اعتراض را به دیگران واگذار کرده است. او خوش بینانه به تمرین تئاتر می پردازد به امید روزی که در سالن های نمایش دوباره گشوده شوند.

هفته نامه فالتر: آقای فوتینگر شما دیگر یک آقای کرونا شناس درجه یک هستید! درست است؟

هربرت فوتینگر: ای کاش این تخصص کروناشناسی را نداشتم ولی فعلا که همه ما گرفتار این بیماری همه گیر شده ایم. در مجموعه تئاتری ما، متخصصان روزهای دوشنبه و پنجشنبه تست کرونا می گیرند. در این مدت ما توانستیم ۱۳ عفونت را به موقع تشخیص دهیم و خوشبختانه زنجیره همه گیری در تئاتر ما هرگز ایجاد نشد.

فالتر: در اواسط ماه فوریه تصمیم گرفته می شود که آیا امور فرهنگی اجازه بازگشایی پیدا می کند یا خیر. آیا برنامه ماه مارس را آماده کرده اید؟

فوتینگر: هیچ برنامه قطعی منتشر نکرده ایم. موج دوم کووید۱۹یک سونامی واقعی است. اما موج اول فقط یک لمس و اشاره بود. در ژوئن سال گذشته ویروس کرونا تقریباً تاثیری بر کار ما نگذاشت ولی الان، به عنوان یک ویروس جهش یافته ، همه جوره ما را تحت فشار گذاشته است..

فالتر:  هم قرنطینه سخت تر بود و هم اجازه تمرین نداشتید؟

فوتینگر: قرنطینه سخت نبود، مردم بصیرت و نظم بیشتری داشتند ، شاید ترس بیشتری داشتند. هیچ کس نمی دانست دقیقاً معنای این تهدید جدید چیست. صدراعظم گفت ماسک ها به درد نمی خورند و بعد سریع حرفش را عوض کرد. من او را برای بسیاری از مشکلات سرزنش می کنم ، اما شاید خیلی منصفانه نباشد چون همه از این بیماری رو دست خوردیم. دولت فدرال این بدبختی را اختراع نکرد. ما فقط می توانیم بحث کنیم که او چقدر خوب یا چقدر بد علیه آن مبارزه می کند.

فالتر: آیا صدراعظم در بهار گذشته نسبت به هنرمندان کم لطف بود؟

فوتینگر: من از اینکه فرهنگ در انتهای فهرست توجهات دولت است ناراحت شدم.

فالتر: امسال نیز دلیلی برای ناراحتی پیدا کردید؟

فوتینگر (با خشم): طرح آزمایش کرونای به اصطلاح رایگان!

فوتینگر: اصطلاح "تست رایگان" روی اعصاب من می رود. آزمایش شده ها پاک اند و بقیه ناپاک هستند؟ یا چه؟ چنین اصطلاحاتی در شان یک جامعه دموکراتیک نیستند.

فالتر: حالا هم که "تست به هنگام ورود" برنامه ریزی شده است. آیا شما آماده  انجام این تست در مجموعه خود هستید؟

فوتینگر: تمام وجود من این حرکت را پس می زند که جلوی درب ورودی تئاتر بایستم و به یکی بگویم تو اجازه ورود داری و به دیگری بگویم تو اجازه ورود نداری. من از همه کسانی که می خواهند به تئاتر بروند استقبال می کنم. من قصد دارم از مردم بخواهم که خودشان با انجام یک تست  ساده به تئاتر بیایند. اگر آنها خودشان نتوانند این کار را انجام دهند، گوشه ای پیدا خواهیم کرد که بتوان این تست را در آن را انجام داد.

فالتر: دولت  اطمینان دارد که در این فصل اتفاقاتی در در راستای بازگشایی رخ خواهد داد. آیا چنین است؟

فوتینگر: من بین خوف و رجا در نوسانم. اما این امر به سرعت اتفاق نخواهد افتاد. به گفته آقای صدراعظم، ما احتمالاً فقط "پس از عید پاک" میتوانیم به بازگشایی سالن های نمایش امیدوار باشیم و پرسش بعدی این خواهد بودکه سالن های نمایش با چه تعداد صندلی کار خود را از سر خواهند گرفت؟ دو صندلی در میان؟ سه صندلی در میان؟

فالتر: اما شما سال گذشته با حضور نیمی از تماشاگران هم راضی نمی شدید.

فوتینگر: حق با شماست، من کوتاه آمده ام. اگر فقط اجازه اجرا در مقابل ۱۰۰ نفر را داشته باشیم خدا را شکر میکنم چون این برای روحیه همه ما تئاتری ها خوب است. بدترین حالت این است که ما از قرنطینه ای فعلی به قرنطینه بعدی برویم.

فالتر: نظر شما در مورد اینکه در ایالت های برلین و باواریا در آلمان پیش از پایان فصل۲۱/۲۰ پرونده نمایش به طور کامل بسته شده است چیست؟

 فوتینگر: من اطلاعات کافی برای قضاوت در اینباره ندارم. در کرواسی ، تئاترها هیچ وقت تعطیل نشده اند ، حتی در زمان  اوج کرونا. کلیساها بسته، رستوران ها بسته و مغازه ها بسته اند اما در تئاترها باز است. کرواسی آشکارا یک ملت فرهنگی است، در حالی که ما نیستیم. این مربوط به روحیه اتریشی نیست، بلکه به رویکرد قانون گذار برمی گردد. نمایندگان دولت فدرال اتریش هیچ الگویی خوبی برای دیدن تئاتر نیستند. برای کنفرانس های مطبوعاتی فشار می آورد ولی برای نمایش ها اصلا.

فالتر: من خودم معاون صدراعظم آقای ورنر کوگلر را در تئاتر دیده ام.

 فوتینگر: آقای صدراعظم هم خودش یک بار به تئاتر رفته است! بنابراین او احتمالا می داند تئاتر چیست. در این زمینه ، خبری از جانب آقای نهامر (وزیر کشور) به ما نرسیده است! احتمالا کسی که مجبور است شب کودکان را برای اخراج از اتریش بیدار کند(مهاجرین پناهنده)، نه وقت و نه علاقه ای به تئاتر ندارد.

فالتر: در شرایط عادی ، تئاتر این فرصت را داشت که علیه این بی عدالتی ها روی صحنه صحبت کند.

فوتینگر: الان خدمتتان عرض می کنم. لازم نیست حتما روی صحنه نمایش شعار بدهید. همین که یک کارگردان دهان خود را باز می کند و نظر خود را از نظر سیاسی بیان می کند، کافی است. مثلا من در مصاحبه ها بارها گفتم: "آقای صدراعظم، شما دروغ می گویید! در قره تپه  ترکیه شما  هیچ "کمک محلی" به پناهجویان انجام ندادید.

فالتر: با این حال، به نظر می رسد عصبانیت شما در مورد سیاست های دولت منظم نیست. آیا خشم شما فرو نشسته است؟

 فوتینگر: عصبانیت من در مورد سیاست غیرانسانی حزب راست گرای مردم او فا پ   ÖVP در قبال پناهندگان بیش از هر زمان دیگری است. اما خدا را شکر که مقاومت زیادی در برابر این سیاست ها وجود دارد، برای همین نیازی نیست که من هر روز در این باره صحبت کنم. اما در مورد وضعیت سالن های تئاتر. فریاد های ما بسیار موثر واقع شد. کلمه "فرهنگ" اکنون کمی بیشتر توسط مسئولین استفاده می شود. ما با موفقیت این نظریه را که اهالی نمایش نباید در حین تمرین به هم نزدیک بشوند، رد کردیم. همین طور وزیر فرهنگ به خواست خودش خواست تا فعالین حوزه تئاتر در این باره مشورت کند.

فالتر: برخلاف قرنطینه اول ، اکنون اهالی تئاتر به طور مداوم تمرین می کنند. آیا در حال حاضر تعداد زیادی نمایش در صف اجرا دارید؟

فوتینگر: ما اکنون پنج نمایش را برای اولین بار آماده کرده ایم ، ششمی هم در راه است. ما می توانیم در هر زمان شروع کنیم، اما اگر بخواهید اجرا کنید و اجازه نداشته باشید این کار را بکنید، سرخورده می شوید. من سعی می کنم  همه قرارهایم برای فصل آینده را حفظ کنم ، اما ترافیک بزرگی برای اجرا در دوره بعد یعنی سال های ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۳ خواهیم داشت. من احتمالاً مجبور خواهم بود تا تعداد کارهای جدید را کم کنم.

فالتر: آیا از نظر مالی در وضعیت مساعدی هستید؟

 فوتینگر: هیچ کارگردان تئاتر وجود ندارد که در یک وضعیت مالی مساعد باشد. من یک شرکت سودآور نیستم، هیچ وقت هم سود نمی کنم. اگر کرونا ما را از نظر مالی بکشد ، پس من فقط می توانم به دولت بروم و بگویم: یا شما ما را از آب بیرون می کشید یا ما غرق می شویم اما فکر می کنم شایعه ای وجود دارد که دولت فدرال می خواهد تئاتر ورشکسته شود. شایعه خیلی بزرگی خواهد بود.  چون تیتر هر روز مصاحبه با این فوتینگر عصبانی خواهد بود و هیچ کس چنین چیزی را نمی خواهد.

فالتر: علاوه بر این همه بدهی و گرفتاری مالی، حالا همه تست ها را هم باید بپردازید...

فوتینگر: بله، اما به هر حال دولت فدرال باید هزینه آن را پرداخت کند. پرسش مهمتر این است که آیا یارانه ها برای چند سال آینده هم به همین وضع اسفبار باقی می مانند؟ پس از کرونا ، درآمد مالیاتی به جایی که قبلا بوده بر نمی گردد.

فالتر: آیا وقتی بیکاری زیاد است از  کم شدن تعداد بازدید کننده می ترسید؟

فوتینگر: کاملا برعکس است. در زمان مشکلات بزرگ اقتصادی، مانند رکود دهه های ۱۹۲۰ و ۱۹۳۰ ، درآمد تئاتر بیشتر هم شد. سرگرم کردن مخاطب فقیر برای ما شرم آور نیست. باید به رویکرد  قدیمی "سرگرمی با نگرش" روح تازه ای دمید و ما در فکر چنین چیزی هم هستیم..

فالتر: به هنگام تعطیلی های اخیر، بسیاری از تئاترها به اینترنت روی آوردند. چه اتفاقی باید بیفتد تا بتوانید از تماشاخانه یوزف اشتات نمایش های برتر را پخش کنید؟

 فوتینگر: برای انجام این کار باید از روی جسد من رد شوید! تئاتر یک تجربه آنالوگ است. اگر قرار باشد کسی با فیلم یک نمایش، تلاش کند آن حال و هوا را ایجاد کند، پیش از شروع باخته است. نمایش های اینترنتی دوران قرنطینه از اتاق نشیمن برخی از بازیگران جزو بزرگترین مزخرفات تاریخ بشر بوده و هست.

فالتر : نظر شما در مورد رویه نمایش نصفه ونیمه در مقابل تعداد انگشت شماری از روزنامه نگاران برای تداوم گفتمان فرهنگی چیست؟

فوتینگر: این هم مزخرف است. دانیل کلمن Daniel Kehlmann یک بار به من گفت: تصور کنید اگر اجرایی بود و هیچ منتقدی نیامد. آیا این بد خواهد بود؟ نه. این از تجربه تئاتر نمی کاهد. نقد تئاتر تنها در کشورهای انگلیس-ساکسون حایز اهمیت است. اگر از پنج ستاره یک منتقد تنها دو ستاره را به دست بیاورید برای اجرا در تئاتر برادوی کافی است. از طرف دیگر بسیاری از آن تولیدات تحسین شده منتقدان باتجربه هم در اجرای عمومی بسیار ضعیف بودند.

فالتر: با این وجود ، شما کارگردانانی مانند آنا برگمن Anna Bergmann  یا ماتیا کولتسنیک Mateja Koleznik را دعوت می کنید ، اگرچه گمان می کنید که این کارها نسبت به کارهایی که به خط فکری شما نزدیک است، بیشتر مورد انتقاد واقع می شوند.

فوتینگر: البته که من می خواهم گامی در راستای نوگرایی بردارم ، اما گامی که به ورشکستگی نمی انجامد.. اگر من در بورگ تئاتر Burgtheater بودم ، کارم راحت تر می بود. البته من همچنین باید زیر بدهی ده میلیونی هم می رفتم اما صندلی های من دو برابر بیشتر می بود. ماتیا کولتسنیک یک کارگردان فوق العاده است ، من در مقابل او زانو می زنم. او هر پولی که من خرجش کردم برای من کار انجام داد ، سپس مارتین کوسج Martin Kusej به بورگ تئاتر آمد ، او در مونیخ برای ماتیا کار می کرد و با او به تئاتر بورگ در وین آمد.

فالتر: بنابراین شما همچنان با او کار خواهید کرد، علی رغم اینکه او در بورگ تئاتر کار می کند؟

فوتینگر: اصولاً خانم کولتسنیک خودش تصمیم می گیرد کجا کار کند. اما شما به من ایده جالبی دادید. از مارتین خواهم پرسید اگر بعدا این کار را بکنم آیا این کار او را اذیت می کند؟ او مرد معقولی است. آیا ما با مصاحبه تمام شده ایم؟ اگر تمام شده، همین الان با مارتین تماس می گیرم!

منبع:

https://www.falter.at/zeitung/۲۰۲۱۰۲۱۰/es-geht-nicht-um-die-seele--sondern-um-die-lifte/_۵۴d۱c۴b۱c۸