درآمد :

«مرکز رصد و پایش مطالعه و کتاب خواندن» در اسپانیا  از یازده سال پیش با تصویب قانون شماره ۱۰/۲۰۱۷مورخ ۲۲ ژوئن، در زمینه کتاب،کتابخوانی وکتابخانه ایجاد شده است. از آن زمان به بعد کارمندان وابسته به این مرکز تحت نظارت «وزارت آموزش و پرورش» و «وزارت فرهنگ و ورزش» بخش بزرگی از تلاشهای خود را برای انجام یکی از کارکردهای منتسب به بدنه مذکور اختصاص داده اند: مطالعه دائمیِ وضعیتِ کتاب، کتابخوانی و کتابخانه.

کار تحلیلی که توسط مرکز رصد و پایش کتابخوانی و کتاب انجام می شود، منجر به بیش از چهل و پنج گزارش شده است که از طریق وب سایت سازمانی، کاملاً در دسترس شهروندان قرار گرفته و این امکان را فراهم می کند تا مسیر دنیای کتاب و کتاب خواندن در اسپانیا در طول این سالها دنبال شود.

گزارش «بخش کتاب در اسپانیا» دقیقاً نشر سالانه است که نسخه جدید آن اکنون به معرض نمایش گذاشته شده است. این گزارش مناسب ترین داده های مربوط به کتاب و کتابخوانی را در کشور اسپانیا جمع آوری، تجزیه و تحلیل می کند. این داده ها از منابع اطلاعاتی بسیار متنوعی کسب می شوند، که هم توسط دولت و هم از طرف بخش خصوصی عمدتاً توسط انجمن های تخصصی حرفه ای بخش کتاب تهیه شده است.

بنابراین، ارائه آمار، نظرسنجی ها و گزارش های مربوط به تولید کتاب، بازاریابی و کتابخوانی و نیز فعالیت های انجام شده توسط نمایندگان بخش کتاب یا گرایش های جدید،  نتیجه ترکیب و تجزیه و تحلیل داده ها است. آنها از جنبه های مختلف شروع به فعالیت در این زمینه می کنند. این پراکندگی نیاز به داشتن ابزاری دارد تا مناسب ترین داده ها را از بخش کتاب جمع آوری کند، آنها را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد، آنها را به یکدیگر مرتبط کند و به تفاوت های روش شناختی بین منابع اشاره کند که ممکن است مانع تفسیر صحیح آنها شود. برای اینکه گزارش بخش کتاب برای ادارات دولتی، نهادهای تخصصی و هم شهروندان مفید باشد، نتایج آن به صورت یکپارچه و منظم ارائه می شود.

برنامه ارتقاء خواندن ۲۰۲۰-۲۰۱۷ با شعار «خواندن به شما زندگی اضافی می بخشد» (ششم، به ویژه برنامه ۶.۱.۱) به عنوان یکی از خطوط استراتژیک، ابزارهای تجزیه و تحلیل موجود را بهبود می بخشد. بدون شک نخستین گام به سمت چنین پیشرفتی در بخش کتاب و کتابخوانی شناسایی، تفسیر و مقایسه این ابزارها است، دقیقاً کاری که گزارش «بخش کتاب در اسپانیا» انجام داده است. در نتیجه، این گزارش برای همه علاقمندان به یادگیری واقعیت و پیروی از تکامل کتاب و کتابخوانی در کشور ما مفید خواهد بود.

اسکار گومز مامپاسو  مدیرکل صنایع فرهنگی و کتاب

دیباچه :

گزارش بخش کتاب مناسب ترین داده ها را از اصلی ترین آمار مرجع اسپانیا در زمینه انتشار کتاب و بازاریابی و همچنین اطلاعات مربوط به فعالیت برخی از نمایندگان مربوط بدان را جمع آوری می کند. هدف این است که مهمترین داده های بخش در یک سند واحد ارائه شود و در عین حال بر برخی تفاوت های روش شناختی تأثیر بگذارد که گاهی می توانند مانع تفسیر صحیح اطلاعات شوند. این گزارش که چاپ اول آن به نوامبر ۲۰۱۱ باز می گردد، دائمی است. یعنی با در نظر گرفتن سال گذشته به عنوان یک دوره مرجع، به دنبال ریتم انتشار مطالعات مختلف، به تدریج داده های جدیدی را مندرج می کند تا به روزترین رادیوگرافی بخش را ارائه دهد.

همانطور که در سالنامه آمار فرهنگی ۲۰۱۷ منتشره توسط وزارت آموزش و پرورش و وزارت فرهنگ و ورزش ذکر شده است، کتاب در صحنه فرهنگی اسپانیا موتور مهم اقتصادی را تشکیل می دهد. در سال ۲۰۱۵ بخش کتاب و مطبوعات ۰.۸٪ کل تولید ناخالص داخلی را تشکیل می داد ولی از مجموع فعالیتهای فرهنگی، سهم کتاب  ۳۳.۷٪ تولید ناخالص داخلی است.

بخش کتاب همچنین منبع مهمی در ایجاد اشتغال است. در سال ۲۰۱۶ در اسپانیا ، فعالیت های فرهنگی به طور کلی ۵۴۴.۷۰۰ شغل ایجاد کرده است که ۴۹.۷۵۰ شغل از آنها - ۹.۱٪ - مربوط به انتشار کتاب، روزنامه و سایر فعالیتهای انتشاراتی بوده است. اشتغال مرتبط با سایر فعالیتهای زنجیره کتاب را نیز باید به این رقم افزود. همین داده ها، اسپانیا را از نظر حجم اشتغال فرهنگی در سطح اروپا در رتبه ۱۸ قرار می هد.

با وجود بحران و روند فعلی تحولات فن آوری، بخش کتاب در اسپانیا همچنان قدرت و سازگاری زیادی را نشان می دهد و نقش قابل توجهی در اقتصاد کشور دارد. در طول سال ۲۰۱۶ ، براساس داده های آژانس شابک، ۲۸۱ شرکت جدید فعالیت نشر خود را آغاز کرده و تعداد آنها به ۳۰۲۶ ناشر فعال رسیده است.

اسپانیا با بیش از ۸۶۰۰۰ عنوان جدید در هر سال[۱] ، یکی از قدرت های نشر پیشرو در جهان است. براساس داده های فدراسیون ناشران اروپا ۲۰۱۶ ( FEP  ) اسپانیا از نظر عناوین یکی از بازارهای اصلی اروپا است، جایی که پس از انگلیس، آلمان، ایتالیا و فرانسه در رتبه پنجم قرار دارد.  

در سطح اروپا اسپانیا از نظر درآمد خالص ناشران نیز، به همراه آلمان ، انگلستان ، فرانسه و ایتالیا یکی از بزرگترین بازارها است. اسپانیا براساس داده های Wischenbart[۲]  و BookMap [۳] در سطح بین المللی نیز جایگاه برجسته ای را حفظ کرده و پس از ایالات متحده، چین، آلمان، انگلیس، ژاپن، فرانسه، هند و کره جنوبی، مقام نهم را در اختیار دارد. همین منبع، اسپانیا را نیز از نظر تعداد ساکنان پس از آلمان ، نروژ ، ایالات متحده ، انگلستان و استرالیا، در رتبه ششم قرار داده است. برخی از گروههای بزرگ انتشارات اسپانیایی مانند پلانتا[۴] که در ۲۵ کشور یا سانتیانا[۵] در ۲۲ کشور جهان حضور دارند، نقش پیشتازی را در سطح بین المللی نیز ایفا می کنند، همانگونه که در آمار هفته نامه Livres Hebdo [۶]مشهود است.

زبان اسپانیایی نیز قاطعانه در این بخش نقش دارد. براساس آخرین آمار موسسه سروانتس، امروزه بیش از ۵۷۲ میلیون اسپانیایی زبان ( ۷.۸ ٪ جمعیت) در جهان وجود دارد، برعکسِ سایر زبانهایِ اکثریت مانند چینی یا انگلیسی که نسبت آن در حال کاهش است. پیش بینی ها نشان می دهد که جامعه اسپانیایی زبان رو به رشد خواهد بود و در سال ۲۰۵۰ به ۷۵۴ میلیون نفر می رسد. این گزارش همچنین حاکی است در سال ۲۰۶۰ ، ایالات متحده پس از مکزیک، دومین کشور اسپانیایی زبان در جهان خواهد بود که با ۱۱۹ میلیون اسپانیایی زبان، تقریبا ۱ از ۳ نفر، ۲۸.۶% جمعیت ایالات متحده را تشکیل خواهد داد. زبان اسپانیایی از بین ۶۵۰۰ زبان فعال، زبان دوم در جهان از نظر تعداد سخنرانان و زبان دوم ارتباطات بین المللی است.

سرزندگی زبان اسپانیایی همچنین به افزایش پیش بینی آینده عظیم کتاب اسپانیا کمک می کند. اشتراک زبانی، تجارت دو جانبه بین دو کشور را تقویت می کند. از یک سو، این امر بیانگر استحکام کتاب اسپانیا در بازار خارجی است، به ویژه در آمریکای لاتین که دریافت کننده اصلی صادرات کتاب اسپانیا می باشد. زیرا حدود ۷۳ درصد از گردش مالی بدست آمده از کتاب در این منطقه است. از سوی دیگر، ۲۰۱ شرکت تابعه از ۴۰ ناشر اسپانیایی - که بسیاری از آنها سابقه بیش از شصت سال دارند - در ۲۹ کشور جهان حضور دارند که بیش از ۸۱٪ آنها در آمریکای لاتین هستند. برخی از این ناشران علاوه بر دفتر مرکزی در اسپانیا ، حداقل در دو کشور با ۲۹ ملیت حضور دارند.

دولت اسپانیا در اوایل سال ۲۰۱۸ دقیقاً با هدف ارتقاء ارزش زبان و اشتغال اسپانیایی، پروژه «اسپانیایی، یک زبان جهانی» را با هماهنگی کمیساریای عالی برند اسپانیا و تبلیغ اسپانیایی، ارائه داد که از جمله اقدامات مربوط به آن، طراحی و اجرای استراتژی هایی برای ارتقاء زبان اسپانیایی به عنوان یک زبان جهانی است.[۷]

به طور خلاصه، صنعت نشر اسپانیا از قدرتمندترین و قدیمی ترین صنایع اروپا است و یکی از صنایع اسپانیا با مبنای بیشترین پیش بینی بین المللی محسوب می شود. بازار نشر در سه سال گذشته با افزایش گردش مالی ۲.۸٪ نشانه های بهبود وضعیت را نشان می دهد. با این وجود، تکامل آن نیاز به تعدیلِ بیشتر تولید، هماهنگ با نیازهای بازار و سازگار با تغییرات فناوری، خواهد داشت.

۱-  انتشار کتاب

· بخش نشر کتاب اسپانیا با داشتن یک بخش پویا، متنوع و پیکربندی شده توسط شرکت های کوچک و متوسط مشخص می شود. هر هفته بیش از ۵ ناشر در اسپانیا متولد می شوند و مجموعاً ۳۰۲۶ ناشر فعال در سال ۲۰۱۶ برآورد شده که ۶۳ مورد بیشتر از سال گذشته را نشان می دهد. بیشتر این ناشرین سالانه کمتر از ۱۰ عنوان منتشر می کنند.

· در سالهای اخیر ناشرانِ مستقل در اسپانیا گسترش یافته به طوری که ۲۸۱ ناشر مستقل فقط در ۲۰۱۶ در اسپانیا پا به عرصه فعالیت گذاشتند. این ناشران با مشارکت سایر نویسندگان و عناوینی که در خارج از مدارهای تجاری معمول قرار دارند، به میزان قابل توجهی به بازار کتاب اسپانیا کمک می کنند.

· نشر کتاب برای سومین سال متوالی در ۲۰۱۶ افزایش را نشان داده و به ۸۶۰۰۰ عنوان رسیده که ۸.۳٪ بیشتر از سال گذشته است.

· اگر داده های کتاب های فاقد شابک اضافه شود، آمار بخش در حال رشد کتاب بسیار بیشتر خواهد بود. ادغام این کتاب ها نتایج مهمی را برای همه بازیگران زنجیره کتاب سنتی به همراه دارد.

· میانگین تیراژ کتاب برای چهارمین سال متوالی کاهش یافته و اکنون به ۲۷۴۹ نسخه در هر عنوان کتاب رسیده که کمترین میزان در ۱۹ سال گذشته است.

· تازه های کتاب بیش از پیش در نزد اسپانیایی ها جا باز می کند.

· بازار کتاب با عناوینِ بیش از حد و گردش مالی زیاد شناخته می شود و به دست آوردن دید و بصیرت برای جلب توجه خواننده، اهمیت فزاینده ای دارد.

· نسخه دیجیتالی کتاب بیش از نسخه کاغذی رشد کرده و ظرفیت بیشتری را برای سایر پشتیبانی ها فراهم می نماید.

· تولید کتابهای صوتی در اسپانیا با اجرای تدریجی حوزه های تخصصی در حال رشد است. کتاب صوتی به عنوان یکی از بخش های بازار با بیشترین پتانسیل رشد در سال های آتی در حال ظهور است و ظرفیت بسیار خوبی برای ترویج کتاب خوانی دارد، اگرچه مولفه «قیمت» یکی از مهمترین عوامل تعیین کننده توسعه آن در اسپانیا است.

· کار ترجمه به زبان اسپانیایی همچنان در حال کاهش است (۱۶.۱ ٪) ، اما ترجمه از زبان اسپانیایی به زبان های دیگر با افزایش روبرو است. اسپانیایی چهارمین زبان برای ترجمه کتاب به فرانسوی و ایتالیایی و هفتم به زبان آلمانی است.

۱ -۱ دفاتر انتشاراتی

طبق مطالعه انجام شده ۲۸۱ ناشر جدید فعالیت انتشاراتی خود را در سال ۲۰۱۶ آغاز کردند( ۱۶.۱٪ بیشتر از سال ۲۰۱۵ ) و ۸۴۶ ناشر بدون فعالیت[۸] بودند( ۴.۵ ٪ کمتر از سال ۲۰۱۵ )- که شامل انتشارات دولتی و خصوصی می شوند. با این وضعیت تعداد دفاتر انتشاراتی در حال فعالیت ۳۰۲۶ واحد برآورد شده است( ۲.۱٪ بیشتر از سال گذشته ) و ۹۰ % آنها یعنی ۲۷۲۲ ناشر خصوصی بودند.[۹]

توزیع ناشران

· مادرید، کاتالونیا و اندلس ایالت های خودمختاری هستند که بیشترین تعداد ناشران فعال را به ترتیب۷۰ ، ۶۱ و ۳۰  و ناشران غیرفعال به ترتیب ۲۲۰ ، ۱۶۹ و ۸۶ داشتند.

· بیشتر ناشران دارای فعالیت - ۹۰٪ - خصوصی هستند. در مقایسه با سال گذشته، ناشران دولتی کاهش یافته اند (۳.۲-٪) و ناشران خصوصی افزایش یافته اند (۷/۲ +٪ ). در حالت دوم، این افزایش فقط در ناشران کوچک اتفاق افتاده است که تعداد آنها ۴ % رشد می کند، در حالی که ناشران متوسط و بزرگ به ترتیب ۶.۲ % و ۴.۲ % کاهش می یابد.

· از ۳۰۲۶ نشر فعال در سال ۲۰۱۶ ، کمی بیش از ۱۹٪ در سال یک کتاب و ۲۷.۷٪ بین ۲ تا ۴ کتاب منتشر کرده اند. در کل بیش از ۶۵٪  آنها کمتر از ۱۰ کتاب در سال منتشر می کنند. در همین حال، فقط ۱۳ ناشر  هستند که بیش از ۷۰۰ جلد کتاب در سال منتشر کرده اند. برخی از داده ها تأیید می کنند که در بخش انتشارات اسپانیا تعداد زیادی از نمایندگی ها با انتشارات پراکنده، با یک زندگی کوتاه و نامنظم، با ناشران پایدار با پروژه های تلفیقی همزیستی دارند.

۱-۲ ارقام نشرجهانی

سهم بازار نشر در نسخه های عمومی - کتاب های کودک و نوجوان ، داستان و غیر داستانی - براساس این تخمین ، بین ۱۷ تا ۲۲.۹ درصد است و با در نظر گرفتن ملاحظات ، به ۲۵ درصد می رسد.

اخیراً خلاصه اجرائی گزارش تحول بازار دیجیتال (کتابهای الکترونیکی و کتابهای صوتی) در اسپانیا و آمریکای لاتین ۲۰۱۸ خاطرنشان کرد: فروش حاصل از انتشار آنها در بازار از نظر منابع مختلف بین ۸ تا ۱۰ میلیون یورو در سال ارزیابی می شوند و بین ۱۵ تا ۲۰ درصد به کل فروش دیجیتال نسخه های عمومی کمک می کنند. گزارش منتشر شده توسط مرکز منطقه ای تبلیغ کتابها در آمریکای لاتین و کارائیب دقیقاً بر این موضوع اصرار دارد.

گزارش تجارت داخلی کتاب در اسپانیا، حاکی از افزایش عناوین چاپی از سوی ناشران اتحادیه است (۱.۶+ ٪). با این حال، آمار مؤسسه ملی آمار به ۲.۴٪ کاهش در عناوین منتشر ه واسپاری شده به کتابخانه ملی اشاره دارد. از مجموع ۵۹،۵۶۷ عنوان نشر، تعداد ۵۰۰۳۶ عنوان کتاب - ۳.۳٪ کمتر از ۲۰۱۵ - و ۹۵۳۱ عنوان بروشور - ۲.۸٪ بیشتر از ۲۰۱۵- برآورد شده است.

این ارقام نشان می دهد که ظرفیت تولید گسترده کتاب اسپانیا، قابل مقایسه با سایر قدرتهای نشر اروپا است. اسپانیا همچنین یکی از کشورهای اروپایی است که بالاترین تولید عناوین جدید را در داخل دارد. از طرف دیگر اسپانیا پیشتاز تولید عناوین در حوزه کشورهای اسپانیایی زبان است. اگر روزانه ۲۳۶ کتاب در اسپانیا ثبت شود، درگروه کشورهای آمریکای لاتین به ۵۴۱ مورد می رسد، یعنی حدود ۲۷ عنوان روزانه به طور متوسط در هر کشور اسپانیایی زبان تولید می شود، اگرچه تفاوت های زیادی بین همه آنها وجود دارد.

میانگین تیراژ کتاب

از طرف دیگر، فعالیت چاپ و نشر در اسپانیا سلسله گرایش هایی را نشان می دهد که در سالهای اخیر به وقوع پیوسته است مانند کوتاه شدن تدریجی چرخه زندگی کتابها در بازار یا وجود عناوین بیشتر، اما با تعداد نسخه های کمتر که کاهش میانگین چاپ را نشان می دهد.

میانگین تیراژ در سال ۲۰۱۶ برای چهارمین سال متوالی سقوط کرد و با توجه به داده های تجارت داخلی کتاب در اسپانیا، به ۲۷۴۹ نسخه در هر عنوان رسید. با این حال، میانگین شمارگان کتاب جیبی با افزایش ۲۱۴ نسخه در هر عنوان با رشد ۵.۳٪  به ۴۲۸۱  نسخه رسید.

براساس موضوعات، میانگین نشر کتابهای علمی- فنی و دانشگاهی (۳.۳٪) ، کتابهای درسی (۶/۱٪) ، کمیک ها (۷.۳٪) و عمومی (۷ %) کمی کاهش یافته است. کاهش میانگین نشر کتاب های علوم اجتماعی و علوم انسانی (۱۸.۴ ٪ ) و فرهنگ لغت و دایره المعارف (۴۲.۲ ٪) مهم تر به نظر می رسد. در مقابل، میانگین نشر کتابهای عملی (۱۷.۲ ٪) ، ادبیات (۵.۲ ٪) و کودکان و نوجوانان (۴/۴ ٪) با رشد روبرو بوده است.

میانگین بالاترین تیراژ  مربوط به کتاب های کمیک ( ۴۸۲۹) ، کودک و نوجوان (۴۲۱۴ ) ، کتاب های کاربردی (۳۲۶۶)، فرهنگ لغت و دائره المعارف (۳۰۳۱)، ادبیات (۲۹۶۵) و متون غیر دانشگاهی (۲۷۸۸) است.

با توجه به اهمیت ناشر می توان دریافت که هرچه ناشر بزرگتر باشد، تیراژ آن هم بیشتر است. بنابراین ، شمارگان ناشران بزرگ به حداکثر تعداد، ۴۲۰۲ نسخه در هر عنوان می رسد. میانگین شمارگان ناشران بزرگ (۳۵۱۴)  متوسط (۲۹۱۱) و خرده کوچک (۱۵۰۴) به ترتیب کاهش می یابد.

چاپ اول

طبق داده های کتاب اسپانیا ۲۰۱۶، در طول سال گذشته اهمیت چاپ اول همانند سال های گذشته ۹۷.۷ % ثابت مانده است. این بدان معناست که تازگی کتاب و نشر، فضای بسیار مهمی را در بازار اسپانیا اشغال می کند.

نشر با توجه به ماهیت قانونی ناشر

۹۰.۴٪ از کتاب های منتشر شده متعلق به ناشران خصوصی است. این درصد در مقایسه با سال ۲۰۱۵ (۹۱ %) اندکی کاهش یافته است. همچنین تغییرات زیر را نشان می دهد:

· نشر دولتی به ویژه مؤسسات آموزشی مربوط به مدیریت دولتی در حال رشد است (۹/۱۴ ٪)

· نشر خصوصی (۷/۷ ٪) در نتیجه افزایش انتشارات ناشران کوچک (۲۰.۶ ٪) و متوسط (۱۴.۴٪ ) رشد کرده است. نشر در ناشران بزرگ ۹.۴٪ کاهش را نشان می دهد.

۱-۳ نشر با توجه به پشتیبانی

در سال ۲۰۱۶ تعداد ۶۰،۷۶۳ کتاب شابک مربوط به کتاب های کاغذی بوده است که ۶.۴٪ بیشتر از سال گذشته است. با این داده ها، اهمیت کتاب کاغذی نسبت به کل منتشر شده ۷۰.۶٪ است، رقمی که نسبت به سال ۲۰۱۵ (۷۱.۶٪) اندکی کمتر است. تجزیه و تحلیل ده سال گذشته به ما نشان می دهد که چگونه کاغذ،که بیش از ۹۰٪ از نشر ۲۰۰۷ را در بر می گرفت، راهی به انتشار رسانه های دیگر به ویژه دیجیتال یافته و در حال حاضر به رقم ۲۷.۵٪ رسیده است.

کتاب دیجیتال

نسخه کتاب های دیجیتالی نسبت به سال گذشته درمجموع با ۲۳۶۵۶ شابک، تغییرات مثبت ۱۳.۵٪ را نشان می دهد. ارزش کتاب دیجیتالی از ۲۶.۳٪ در سال ۲۰۱۵ به ۲۷.۵٪ در سال ۲۰۱۶ افزایش یافته است.

ثبت کتاب دیجیتالی در آژانس شابک ضروری نیست، هرچند که توصیه می شودکتاب منتشره، بازاریابی شود. بنابراین بخشی از این نسخه های دیجیتالی موجود در سیستم عامل های دیجیتالی مانند آمازون و غیره خارج از این آمار رسمی است.

کتاب صوتی

در حال حاضر ما اطلاعات شابکی نداریم از کتاب هایی که در این قالب در اسپانیا ثبت شده اند. با این حال، کتاب صوتی یک بخش در حال رشد در کشورهای دیگر است. یکی از نمونه های بارز توسعه اینگونه کتاب ها، کشور ایالات متحده است جایی که فروش کتاب صوتی بیش از ۲.۵ میلیارد دلار در ۲۰۱۷ برآورد شده است. از طرفی، انجمن ناشران صوتی از افزایش ۳۳.۹ درصدی فروش صحبت می کنند و بیش از ۶۷ میلیون آمریکایی، معادل ۲۱ درصد از جمعیت آن، سالانه به کتاب های صوتی گوش می دهند. این نتایج توسط گزارش های دیگر مانند نمونه منتشر شده از مرکز تحقیقات پیو تأیید شده است و نشان دهنده روند رو به رشد مصرف کتاب های صوتی در آمریکا است. این روند بویژه در بین جوانان سایر بازارهای غیر آنگلوساکسون مانند آلمان یا کشورهای شمال اروپا نیز گسترش یافته است.

همانطور که اشاره کردیم، در اسپانیا آمار رسمی وجود ندارد، اما همانطور که در گزارش تحول دیجیتال در اسپانیا و آمریکای لاتین ۲۰۱۸ نشان می دهد ناشران برای هر دو بازار صوتی و دیجیتال، پذیرش و تعهد بیشتری دارند. طبق این مطالعه پیشنهاد کتاب های صوتی به زبان اسپانیایی از طریق Bookwire.es در حال حاضر از ۴۰۰۰ عنوان فراتر رفته است. اما این افزایش نه تنها عناوین بیشتری را در بر می گیرد، بلکه این پیشنهاد به سمت محتوایی بیشتر مرتبط با اوقات فراغت و سرگرمی نیز تکامل یافته است.

تا همین اواخر، کتاب های صوتی در بازار اسپانیا مربوط به مواردی کاربردی مانند دوره های یادگیری زبان یا دوره های خودآموزی بود، اما طبق این گزارش، واقعیت فعلی به گونه ای دیگر است زیرا بیش از ۷۷٪ کتابهای صوتی موجود در اسپانیا، داستانی است.

افزایش روز افزون سیستم عامل های خاص کتاب های صوتی برای بازارهای اسپانیا گواه بر این موضوع است. در اواخر ژانویه سال ۲۰۱۸، پلتفرم گوگل پِلی برای ۴۵ کتاب جهان از جمله اسپانیا ، آی . اُ . اِس و دستگاه های اندروید در بازار کتاب صوتی راه اندازی شد. با ورود این غول به بازار کتاب صوتی اسپانیا، که در آن سیستم عامل های قدرتمند دیگری مانند آمازون یا استوری تِل قبلاً حضور داشتند و با در نظر گرفتن استقبال گسترده اندرویدی در اسپانیا و تعهد روزافزون ناشران اسپانیایی به این قالب، منطقی به نظر می رسد که در ماه های آینده شاهد رشد مصرف این نوع کتاب باشیم که در حال حاضر سریع ترین مدل در حال رشد در جهان است.

طبق نتایج کنگره پنجم کتاب الکترونیکی که در نوامبر ۲۰۱۷ برگزار شد، کتابهای صوتی ۳۰ درصد از بازار دیجیتال را در ۵ سال آینده به خود اختصاص خواهد داد. صادرات این نوع کتاب به سایر بازارها به زبان اسپانیایی نیز یکی از اصلی ترین جریان های درآمد دیجیتال در اسپانیا خواهد بود. در همین راستا، در کنفرانس حرفه ای کوانتوم ۱۸که در آوریل امسال در چارچوب نمایشگاه کتاب لندن برگزار شد، دیوید شلی، مدیرعامل هاشت انگلیس، اظهار داشت که کتابهای صوتی برای ناشران در ۵ سال آینده یکی از مهمترین جریان های درآمد است.

به این افزایش عرضه، واقعیتهای دیگری نیز اضافه می شود که ممکن است باعث افزایش تقاضای کتاب در این قالب شود. از یک سو، براساس داده های گزارش کتاب خواندن و عادت های خرید در سال ۲۰۱۷ در اسپانیا منتشر شده توسط انجمن های صنفی ناشران اسپانیا با همکاری وزارت آموزش، فرهنگ و ورزش، تقریباً ۴۸٪ از غیرکتابخوان ها اظهار داشتند که کمبود وقت دلیل اصلی عدم مطالعه یا نخواندن بیشتر است. از سوی دیگر، نزدیک به ۱۲٪ خوانندگان، در حمل و نقل عمومی  کتاب می خوانند و بخش بزرگی از جمعیت اسپانیا( ۸۸٪ در سال ۲۰۱۵ ) در حال حاضر دارای تلفن هوشمند هستند که وسیله اصلی برای مصرف این نوع کتاب ها می باشد. نفوذ عظیم تلفن همراه در کلیه اقشار جامعه، یکی از دلایل اصلی محبوبیت کتاب صوتی توسط ناشران و آژانس های ادبی دانسته شده است.

اما همچنین، ۵۲٪ گوش دادن به کتابهای صوتی در سفرهای حمل و نقل شهری اتفاق می افتد و این امر امکان نزدیک کردن خوانندگان کتاب به غیرخوانندگان را با ترویج مصرف کتاب در موقعیت های متحرک فراهم می آورد. از آنجا که استفاده از کتاب صوتی، در حمل و نقل عمومی یا اتومبیل ممکن است افزایش یابد، تقاضای آن نیز در کتابخانه ها افزایش می یابد.

استفاده از خدمات eBiblio دراسپانیا یا در سراسر جهان، بر اساس اطلاعات Rakuten OverDrive، بزرگترین توزیع کننده محتوای دیجیتالی کتابخانه ها، نشان می دهدکه در سال ۲۰۱۷ آمار مربوط به امانت کتاب های دیجیتالی و صوتی شکسته شده است.

کتاب جیبی

براساس داده های تجارت داخلی کتاب در اسپانیا، تعداد عناوین منتشر شده در قالب کتاب جیبی ۶.۲ % در سال ۲۰۱۶ افزایش یافته است. در همین حال، تعداد تیراژ  این نوع کتاب ۱۱.۸٪ رشد کرد و به تبع آن، میانگین چاپ در هر عنوان به ۴۱۵۱ نسخه در هر عنوان افزایش یافت. مطابق آخرین اطلاعات، کتاب جیبی همچنان به طور چشمگیری در میانگین چاپ جهانی پیش می رود، که میانگین تیراژ آن در هر عنوان ۲۷۴۹ نسخه است.

· ناشران بسیار بزرگ و متوسط بیشترین تعداد عنوان را در قالب کتاب جیبی منتشر می کنند.

· میانگین تیراژ کتاب جیبی در ناشران بسیار بزرگ با آمار ۵۰۷۴ نسخه در ۲۰۱۵ نشان از بالاترین ارزش دارد.

۱-۴ توزیع جغرافیایی نشر

تولید نشر اسپانیا توسط دو ایالت مادرید و کاتالونیا هدایت می شود. هر دو با توجه به تعداد بالای شابک، برتری میانگین نشر و همچنین حجم ترجمه ها، یک ساختار انتشاراتی دارند که بر خلاف بقیه ایالت های خودمختار، می تواند به عنوان طرح جهانی طبقه بندی شود.

طبق بررسی اجمالی نشر کتاب های اسپانیا در سال ۲۰۱۶، هر دو ایالت در مجموع ۵۲۱۸۹ عنوان جدید را منتشر کردند که ۶۰.۷٪ از انتشارات اسپانیا را نمایندگی می کنند. ایالت مادرید و کاتالونیا فاصله زیاد خود را با سایر ایالت های خودمختار حفظ کرده اند. تجارت داخلی کتاب در اسپانیا نیز این تمرکز را نشان می دهد که در سال ۲۰۱۶ ، انتشارات مادرید و کاتالونیا ۸۸.۴٪ عناوین و ۹۲.۸٪ از نسخه های منتشر شده را پوشش داده اند.

۱-۵ انتشار با توجه به موضوع

سیر تحول تولید نشر اسپانیا در ۲۰۱۶ با توجه به زیرمجموعه های آن، در کلیه موضوعات به جز در کتاب های درسی (۳.۵ - ٪) و اوقات فراغت (۵/۲ - ٪) افزایش را نشان می دهد. با توجه به اهمیت موضوع کتاب ، بیش از ۳ کتاب از ۱۰ کتاب منتشر شده در ۲۰۱۶ به علوم اجتماعی و علوم انسانی مربوط است که ۳۱ % را به خود اختصاص داده است. آفرینش ادبی (۴/۲۱ ٪) ، فناوری علمی (۱۴.۱٪) ، کتاب درسی (۷/۱۲ ٪) ، کودک و نوجوان (۱۰/۱۰ ٪) ، اوقات فراغت (۷.۲ ٪) و موارد دیگر (۲.۸ %) در ادامه قرار گرفته اند

۲- فروش کتاب در بازار داخلی

· روند بهبود که از سال ۲۰۱۴ آغاز شده بود در سال ۲۰۱۶ تثبیت شده است.۱.۲ میلیون نسخه کتاب بیش از سال ۲۰۱۵ فروخته شده است که منجر به افزایش درآمد تجاری بیش از ۶۰ میلیون یورو شده است.

· کل درآمد تجاری بیش از ۲ میلیارد و ۳۱۷ میلیون یورو است که درآمد خالص آن به بیش از ا میلیارد و ۶۰۱ میلیون یورو می رسد. با اضافه کردن هزینه حق واگذاری، درآمد نهایی ا میلیارد و ۶۲۳.۵ میلیون یورو است که ۱.۸٪ بیشتر از سال ۲۰۱۵ است.

· به این رقم باید درآمد تجاری بخش دولتی، ناشران غیر اتحادیه و درآمد حاصل از بازار کتابهای بدون شابک اضافه نمود.

· در سطح جهانی، اسپانیا از حیث فروش کتاب در رتبه نهم و از نظر تعداد ساکنان پس از آلمان، نروژ ، ایالات متحده ، انگلیس و استرالیا در رتبه ششم قرار دارد.

· کتاب درسی و رمان موتورهای اصلی صنعت نشر اسپانیا هستند، هرچند کتابهای علوم اجتماعی و علوم انسانی همراه با ادبیات ، بیشترین درآمد را برای ناشران کوچک ایجاد می کنند.

· نسبت نسخه های تولید شده به نسخه های فروش رفته ، بهبود یافته و در حال حاضر بیش از ۷۰٪ است. این بهبودی نه تنها به دلیل افزایش تقاضا است بلکه حاصل کاهش میانگین تیراژ کتاب نیز می باشد.

· داده ها نشان دهنده ثبات بازار کتاب کاغذی است که ۲.۳٪ رشد را نسبت به سال گذشته نشان می دهد. درآمد تجاری کتاب دیجیتال ۱.۵ % افزایش یافته است در حالی که کتاب جیبی برای چهارمین سال متوالی با کاهش روبرو است.

· متوسط قیمت کتاب به ۱۹.۸۰ یورو می رسد. فاصله بین قیمت متوسط کتاب روی کاغذ (۲۱.۷۲ یورو) و دیجیتال (۱۲.۷۹ یورو)  با اختلاف ۴۱% کوتاه شده است.

· در پنج سال گذشته، خریداران کتاب در اسپانیا با افزایش تقریباً ۶ امتیازی از ۶۱ % فراتر رفته اند، اگرچه میانگین سالانه کتابهای خریداری شده به ۹.۱% کتاب کاهش یافته است (تقریباً ۱ مورد کمتر از سال ۲۰۱۲). در بین جمعیت اسپانیا ،گروه جوانان بیشتر عادت به خرید کتاب دارند.

۳- کانال های فروش کتاب

· اسپانیا یکی از قدیمی ترین و گسترده ترین شبکه های کتابفروشی در اروپا را دارد. اسپانیا در مجموع دارای ۳۹۷۶ موسسه انتشاراتی است که بیشتر آنها در قرن ۲۰ ایجاد شده است. با این داده ها، میانگین تعداد کتابفروشی ها در هر ۱۰۰۰۰۰ نفر در سال گذشته به ۸.۵ موسسه رسیده که بسیار بالاتر از حد متوسط اروپا (۵.۵) است.

· بر خلاف سایر کشورهای اروپایی که فروشگاه های زنجیره ای بزرگ مشاغل کوچک را می بلعند، کتابفروشی های اسپانیا پس از چندین سال افت متوالی، با در اختیار داشتن بیش از ۳۵٪  کانال اصلی فروش کتاب هستند و یک روند صعودی در دو سال گذشته را نشان می دهند. کتابفروشی های زنجیره ای نیز حدود ۵۳%  بازار را به خود اختصاص داده و درآمد آنان در سال گذشته رشد داشته است.

· با این حال، همه کتابفروشی ها از این رشد سود نبرده اند: فروشگاههای بزرگ تحول بهتری نسبت به کتابفروشی های کوچک داشته اند. کتابفروشی های کوچک بیش از نیمی از کتابفروشی های مستقل اسپانیا را در خود جای داده اند.

· کتابفروشی، به گفته اسپانیایی ها، کانالِ متداول برای به دست آوردن کتاب محسوب می شود، اگرچه خرید آنلاین به رهبری آمازون در سال های اخیر رو به افزایش است.

· کتابفروشی مسئولیت فروش کتاب را بر عهده دارد، هرچند در خصوص فروش زیر مجموعه های خاصی مانند کتاب های کمیک، فرهنگ لغت، دائره المعارف یا کتاب های دولتی ، نقش ثانویه را ایفا می کند و سایر موسسات، کانال اصلی فروش آن هستند.

· کتابفروشی ها در زمان های خاص مانند کریسمس یا برگزاری نمایشگاه های کتاب، از افزایش حدود ۲۵٪ فروش کتاب بهره مند می شوند، واقعیتی که اهمیت این رویدادها را نشان می دهد.

· کتابفروشی ها کتاب های خود را با نسبت یک به چهار به صورت آنلاین می فروشند، به گونه ای که ۱۱ درصد از فروش آنها را نشان می دهد و کتاب های دیجیتال را با نسبت یک به ده به فروش می رسانند.

· نرخ بازگشتِ کتاب،با نرخ ۲۶.۸٪ کاهش بیشتری را نسبت به گذشته نشان می دهد.

· تعداد فروش هایپر مارکت ها و کیوسک ها نیز در سال گذشته افزایش یافته است.

· کتاب «پاتریا» از فرناندو آرامبورو[۱۰] ، پر فروش ترین کتاب اسپانیا در سال ۲۰۱۷ بود.

۴- انتشار و فروش کتابهای دیجیتال

· نشر دیجیتال با افزایش ۱۳.۵٪  نسبت به کتاب کاغذی با افزایش ۶.۴٪ برتر است و به تعداد ۲۳۶۵۶ شابک در سال ۲۰۱۶ می رسد. با این داده ها، کتاب الکترونیکی بیش از ۲۷٪ نشر را در بر می گیرد. البته برای ارزیابی ابعاد واقعی آن ، لازم است عناوین دیجیتالی که بدون شابک منتشر می شوند و  سیستم عامل هایی که از این شناسه استفاده نمی کنند، اضافه شود.

· از هر ۴ ناشر اسپانیایی ۱ ناشر از نشردیجیتالی برخوردار است، نسبتی که در سالهای اخیر رو به رشد است.

· بیش از ۳۰٪ نشر دیجیتالی، کتابهای مرتبط با علوم اجتماعی و علوم انسانی هستند، هرچند که کتب علمی و فنی بیشترین اهمیت را دارند و تقریباً ۴۰٪ آنها را شامل می شوند.

· درآمد مالی کتاب های دیجیتال با افزایش  ۱.۵ % از ۱۱۷ میلیون یورو فراتر می رود و ۵ درصد بازار را شامل می شود. براساس برآوردها، این رقم با در نظر گرفتن گردش مالی کتابهای منتشر شده و صادرات کتابهای دیجیتال از ۱۲۷ میلیون یورو فراتر رود.

· با این حال ، با کاهش تعداد نسخه های فروخته شده در این قالب، افزایش درآمد تا حدی ناشی از افزایش قیمت متوسط کتاب دیجیتال است.

· منابع مختلف تخمین می زنند که در سال ۲۰۱۷ بازار کتاب های دیجیتال می تواند سهم ۱۲٪ از جمله کتاب های بدون شابک را به دست آورد.

· فروش از طریق سیستم عامل های تجاری مانند آمازون، گوگل پلی و...تقریبا نیمی از گردش مالی کتابهای دیجیتال را تشکیل می دهد.

۵- کتاب اسپانیا در بازار خارجی

· صنعت انتشارات اسپانیا در سالهای اخیر فعالیت خوبی را در تجارت خارجی حفظ کرده است. تراز خالص مثبت بیش از ۳۷۰ میلیون یورو در ۲۰۱۶ حاکی از افزایش ۱۴درصدی صادرات کتاب است .

·  اسپانیا یکی از بزرگترین صادرکنندگان کتاب در جهان با حضور بیش از ۲۰۰ ناشر اسپانیایی در خارج از کشور است. در سال ۲۰۱۶ بخش انتشارات اسپانیا بیش از ۳۲ میلیون نسخه کتاب صادر کرد و به گردش مالی ۱۶۵ میلیون یورویی رسید. صادرات  ۷۵ میلیون یورویی کتاب های دیجیتال و فروش حق التالیف در سال ۲۰۱۶ را باید به این ارقام اضافه نمود.

· با وجود کاهش صادرات کتاب به شبه جزیره ایبرو آمریکا در سه سال گذشته، مقصد اصلی صادرات اسپانیا با حضور ۱۶۴ ناشر اسپانیایی  و تراکم درآمد مالی ۷۳% در این منطقه  شکل می گیرد.

· مقاصد اصلی کتابهای اسپانیایی در ۲۰۱۶ در قاره آمریکا مکزیک، آرژانتین و ایالات متحده و در اروپا نیز پرتغال، فرانسه و آلمان بودند. بیش از یک چهارم ارزش صادرات کتاب اسپانیا به مکزیک تعلق دارد، با وجود این که در سال گذشته ۱۳ درصد کاهش یافته است.

· بیشترین کتابهای اسپانیایی بر اساس تعداد نسخه های صادر شده، کتاب های مربوط به دین، کودکان ، جوانان و علوم اجتماعی است و معمولاً کتابهای یادگیری زبان اسپانیایی را نیز شامل می شود. صادرات ادبیات اسپانیا در سال گذشته حدود ۲۰ درصد کاهش یافته است.

· واردات کتاب به اسپانیا بیش از ۱۰ درصد کاهش داشته است. آسیا، در صدر آنها چین، همچنان منطقه اصلی جغرافیایی واردات است. این کشورها با دستورِ چاپِ کتاب های اسپانیا یا نسخه های مشترک همکاری می کنند و بیشتر این کتاب ها در کشورهای آسیایی منتشر نمی شوند.

· کتاب هایی که به کشور اسپانیا بیشتر وارد می شوند، مربوط به علوم اجتماعی است و اهمیت ویژه آن ها به آموزش زبان اختصاص دارد.

۶- کتاب خواندن در اسپانیا

· کتاب خواندن دومین فعالیت مورد علاقه فرهنگی اسپانیایی ها است که پس از گوش دادن به موسیقی قرار دارد. خوانندگان کتاب اغلب فعالیت های فرهنگی دیگری مانند شرکت در نمایش ها و کنسرت ها یا رفتن به فیلم ها را انجام می دهند.

· خواندن کتاب در اسپانیا با سرعت مثبت در حال دگرگونی است و در سال ۲۰۱۵ به ۶۲.۲ % رسیده است، رقمی که دلالت بر افزایش ۳.۵ % نسبت به سال ۲۰۱۱ دارد.

· در حالی که خواندن مطالب دیگری مانند مجله ها یا کمیک ها در سال های اخیر کاهش یافته، خواندن کتاب همچنان به ویژه در اوقات فراغت برای سرگرمی رو به رشد است. علاوه بر این، خوانندگان کتاب اکثراً خواننده های مکرر هستند.

· خانواده ها به طور فزاینده ای در ترویج خواندن فرزندان خود دخیل هستند و این نشان دهنده ارزش روز افزونی است که اسپانیایی ها به این فعالیت می دهند.

· در حقیقت از نظر گروه سنی ، خردسالان و نوجوانان اسپانیایی ، بیشترین خوانندگان کتاب را تشکیل می دهند. این گروه از سن ۱۵ سالگی به دلیل فعالیت های دیگر، شروع به ترک کتاب خواندن در وقت آزاد خود می کنند.

· زنان بیشتر از مردان و بیشتر در وقت آزاد کتاب می خوانند. خواندن همچنین رابطه مستقیمی با سطح تحصیلات و رابطه معکوس با سن دارد.

· اسپانیایی ها سالانه به طور متوسط ۱۳ کتاب می خوانند، و به طور متوسط ۷.۶ ساعت در هفته به فعالیت خواندن در خانه اختصاص می دهند، جایی که به طور متوسط ۲۲۷ کتاب وجود دارد. ادبیات همچنان با تأکید ویژه بر رمان و داستان کوتاه همچنان پر مخاطب ترین موضوع برای سرگرمی است.

· اگرچه توصیه های دوستان و خانواده معیارهایی است که بیشترین تاثیر را در انتخاب کتاب های جدید دارد، تجویز آنلاین وب سایت های تخصصی، شبکه های اجتماعی، انجمن ها و وبلاگ ها به ویژه در بین والدینِ کودکانِ زیر ۹ سال تاثیر گذار است.

· خوانشِ دیجیتالی کتاب ها تحول بزرگی را در سالهای اخیر نشان می دهد : بیش از ۲۷٪ افرادکتاب خواندن خود را به این شکل بیان کرده اند. خوانش دیجیتالی کتاب از بزرگسالی، شروع به رشد می کند.

· در مقایسه با خوانندگانِ فقط کتاب های کاغذی ، کسانی که به صورت دیجیتالی نیز می خوانند از شخصیت عمیق تری برخوردارند، زیرا هر سال کتاب های بیشتری می خرند و می خوانند.

۷- کتابخانه ها ی عمومی اسپانیا

· اسپانیا دارای شبکه ای مهم از کتابخانه های عمومی است. تعداد کتابخانه های عمومی ۴۶۱۰ واحد برآورد شده است. آنها در کنار یکدیگر با داشتن بیش از ۱۲.۵۰۰ نیروی استخدامی، در خدمت ۹۷٪ مردم اسپانیا هستند. به این تعداد ۷۷ کتابخانه اضافه شده است که نقاط مختلف جغرافیای اسپانیا را پوشش می دهد. داده های تعداد ۶،۶۳۶ کتابخانه دسترسی عمومی، از جمله کتابخانه های عمومی در موسسه ملی آمار اسپانیا برآورد می شود.

· مجموعه کتابخانه های عمومی در ۵ سال گذشته ۳۰ درصد رشد داشته و از ۸۶ میلیون سند فراتر رفته است.

· تقریبا نیمی از جمعیت اسپانیا در یک کتابخانه با دسترسی عمومی و بیش از یک سوم مردم در یک کتابخانه عمومی ثبت نام کرده اند. تعداد کاربران فعال کتابخانه های عمومی رشد کرده و به طور متوسط ۱۱.۴ کتاب جهت امانت برای هر کاربر می رسد، اگرچه مراجعه مکرر کاهش یافته است.

· یک سوم اسپانیایی ها در یک سال گذشته به کتابخانه مراجعه کرده اند. افراد جوان بین ۱۴ تا ۲۴ سال پس از گروه سنی کودک و نوجوان، اشخاصی هستند که بیشترین تعداد کاربران فعال با بیشترین مراجعه به کتابخانه عمومی را تشکیل می دهند. در حالی که افراد زیر سن قانونی اغلب برای امانت گرفتن کتاب می روند، جوانان از آن بیشتر برای اهداف مطالعه استفاده می کنند.

· حتی اگر دلیل اصلی مراجعه به کتابخانه امانت گرفتن کتاب باشد این امانت کاهش قابل توجهی را نشان می دهد. همچنین افزایش بازدید از صفحات وب کتابخانه و کاهش مراجعه به کتابخانه مشاهده می شود.

· از نظر اسپانیایی ها کتابخانه ها با یک پشتیبانی قابل توجه بسیار ارزشمند هستند. با این حال، تقریباً از هر ۱۰ اسپانیایی ۷ نفر در یک سال گذشته به کتابخانه مراجعه نکرده و دلیل اصلی این مسئله کمبود وقت یا علاقه و یا عدم عادت بیان شده است.

· کتابخانه ها در حال تقویت کتاب دیجیتال خود هستند که در سال ۲۰۱۶ از ۱۶ میلیون کتاب بیشتر است. این افزایش متناسب با افزایش زیاد تقاضا برای این نوع کتابها است.

· سرویس eBiblio با هدف امانت دادن کتاب های دیجیتال و صوتی درکتابخانه های عمومی ایجاد شده است. این مجموعه با بیش از ۱۳.۲۰۰ عنوان ۶۱ % رشد در سال ۲۰۱۷ را نشان می دهد. تعداد کاربران فعال ۲۳٪ افزایش یافته و از ۵۵۶۰۰ نفر فراتر رفته است.

· کاربران EBiblio علاقه زیادی به کتابهای صوتی و نشریات الکترونیکی نشان می دهند که علیرغم ارائه محدود، نرخ گردش مالی بالایی دارند.

ماخذ :

https://www.cegal.es/wp-content/uploads/۲۰۱۸/۰۵/El-Sector-del-Libro-en-Espa%C۳%B۱a.-Abril-۲۰۱۸.pdf