مقدمه

سیستم حکومتی ژاپن بر اساس فعالیت احزاب سیاسی قرار داشته و احزاب سیاسی نقش تعیین کننده  ای در صحنه سیاست کشور و بویژه در پارلمان این کشور دارند. درحال حاضر مهمترین احزاب سیاسی فعال در صحنه سیاسی و پارلمان این کشور عبارتند از:

-حزب لیبرال دمکراتیک ژاپن  LDP( به رهبری آقای  فومیو کیشیدا) حزب حاکم ژاپن که پارلمان را در اختیار خود دارد و دولت تشکیل داده است. در ژاپن رهبر حزب حاکم، نخست وزیر کشور نیز می باشد.نخست وزیر فعلی، اقای  فومیو کیشیدا، 66 ساله، به دنبال کناره‌گیری یوشیهیده سوگا از رهبری حزب لیبرال دموکرات جانشین او در مقام رهبری حزب و سپس نخست‌وزیری شد. محبوبیت یوشیهیده سوگا به دلیل افزایش انتقادها به نحوه مدیریت بحران شیوع ویروس کرونا و پافشاری او بر برگزاری بازی‌های المپیک توکیو به شدت کاهش یافته بود.

-حزب دموکراتیک مشروطه ژاپن ( به رهبری آقای  یوکیو ادانو) حزب رقیب و بزرگترین حزب محالف دولت.

-حزب امید ( به رهبری یوچیرو تاماکی) حزب رقیب و مخالف دولت.

-حزب کومیتو ( به رهبری آقای ناتسوئو یاماگوچی ) تنها حزب ائتلافی با حزب حاکم.

-حزب دمکراتیک ژاپن ( به رهبری آقای کوهیه اوتسوکا) حزب رقیب و مخالف دولت.

-حزب کمونیست ژاپن( به رهبری آقای کازوئو شی) حزب رقیب و مخالف دولت.

-حزب احیای ژاپن ( به رهبری مشترک آقای ایچیرو ماتسوی) حزب رقیب و مخالف دولت.

1.حزب لیبرال دموکراتLDP

حزب لیبرال دموکرات  LDPرکورددار حکمرانی و باقی ماندن در قدرت است. این حزب از زمان تأسیس خود در سال 1955 تقریباً به طور مداوم در این سمت فعالیت داشته است. به استثنای دوره‌های بین سال‌های1993 تا 1994 و سالهای 2009 و 2012، که حزب دموکرات موفق شد قدرت حزب لیبرال را در هم بشکند.

LPDیک حزب ملی‌گرای محافظه‌کار در مناطق روستایی پشتوانه ی مردمی دارد. این حزب، نگاهی لیبرال به اقتصاد دارد و هدف آن حفظ رابطه ی قوی با ایالات متحده امریکا است. به گفته تحلیلگران، این حزب برای تحکیم قدرت، استراتژی اعطای منافع به حوزه های اصلی را دارد. سوگا یوشیهیده از سپتامبر 2020 رهبر حزب بوده است. او از آبه شینزو که از سپتامبر 2012 رهبری این حزب را برعهده داشت، جانشین شد.

آبه، با استفاده از ضعف مخالفان، حزب را به سه پیروزی موفقیت آمیز در انتخابات سوق داد - دسامبر 2012، دسامبر 2014 و اکتبر 2017 - و موقعیت خود را به عنوان رئیس دولت در ائتلاف با حزب حاکم جدید(کومیتو) تضمین کرد. آبه مروج «آبنومیکس» بود، استراتژی ای که هدف آن احیای اقتصاد ژاپن و مبارزه با رکود و کاهش تورم بود. Abenomics بر سه هدف استوار است: افزایش مخارج دولت با حفظ هدف تلفیق مالی، اعمال سیاست تسهیل پولی بانک ژاپن و اجرای بسته ای از اصلاحات ساختاری برای افزایش رشد اقتصادی و رقابت. انتظار می رود که سوگا تداوم سیاست داخلی و بین المللی آبه را تضمین کند.

2.حزب دموکراتیک مشروطه CDP

حزب دموکراتیک مشروطه CDP توسط Edano Yukio ادانو یوکیو در آستانه انتخابات 2017 و پس از انحلال حزب دموکرات ایجاد شد. او از آن زمان تاکنون رئیس حزب بوده است. این حزب، صلح طلبی فراگیر و جامعه ای عاری از تبعیض و رفاه اجتماعی پایدار را که در قانون اساسی به آن اشاره شده است، ترویج می کند. این حزب در سپتامبر 2020، با دومین حزب بزرگ مخالف، یعنی حزب دموکراتیک برای مردم DPP ادغام شد. CDP به همراه سایر احزابِ کوچک، بزرگترین گروه مخالف در مجلس نمایندگان را تشکیل می دهند.

3.حزب کومیتو (دولت پاک)

Kōmeitō (حزب دولت پاک) بعنوان یک حزب میانه رو، اولین بار در سال 1954 شکل گرفت و مجددا در سال 1998 تأسیس شد. به همین دلیل، اغلب به عنوان New Kōmeitō شناخته می شود. این جنبش ارتباط نزدیکی با سوکا گاکای Sōka Gakkai ( یک جنبش بودایی صلح‌طلب که در دهه‌های 1950 و 1960 به سرعت در سراسر ژاپن گسترش یافت و امروزه در سراسر جهان فعال است) دارد. این حزب که از سال 2009 به ریاست یاماگوچی ناتسو اداره می شود، از سال 2012 به عنوان شریک کوچک در ائتلاف های تحت رهبری حزب لیبرال دموکرات LDP بوده است. به گفته ناظران، این حزب تأثیر تعیین کننده ای بر مسائل مربوط به امنیت، از جمله بحث در مورد اصلاح ماده 9 قانون اساسی داشته است.

نیپون ایشین نو کایNippon Ishin no Kai  (حزب نوآوری ژاپن) پشتوانه ی اصلی خود را در اوزاکا می داند، از اصلاح ساختار دولت - که آن را بیش از حد متمرکز می داند - به منظور توانمندسازی دولت های محلی دفاع می کند. همچنین از حفظ ارزش ها و فرهنگ سنتی ژاپن دفاع می کند. Osaka's Mayor  ماتسوی ایچیرو، شهردار اوزاکا، از سال 2015 رهبر حزب بوده است.

4.حزب کمونیست ژاپنJCP   

حزب کمونیست ژاپن  JCPدر سال 1922 تأسیس شد. Shii Kazuo  شی کازوئو از سال 2000 رهبر آن بوده است. برنامه ی آن، تحول سوسیالیستی اقتصاد، پایان معاهده امنیتی ژاپن و ایالات متحده آمریکا و خروج نیروهای نظامی ایالات متحده از ژاپن را ترویج می کند. تحلیلگران خاطرنشان کرده اند که در انتخابات عمومی سال 2017، JCP با CDP ( حزب دموکراتیک مشروطه) همکاری کرد تا از پیروزی این حزب در برخی مناطق اطمینان حاصل شود.

مانیفست  و برنامه حزب کمونیست ژاپن در 17 ژانویه 2004 در کنگره بیست و سوم JCP به تصویب رسید. در 18 ژانویه 2020 در کنگره بیست و هشتم JCP بازبینی شده است.

در مانیفست حزب کمونیست امده است:

-فعالیت‌های JCP برای انجام وظیفه فوری پایان دادن به این شرایط و دستیابی به یک انقلاب دموکراتیک با هدف ساختن ژاپنی صلح‌آمیز و دموکراتیک و به دنبال آن یک انقلاب سوسیالیستی بود.

JCP- برای پایان دادن به حکومت استبدادی سیستم امپراتوری که مردم ژاپن را از حقوق مدنی محروم می‌کرد، مبارزه کرد و به قدرت حاکمیتی، آزادی و حقوق بشر مردم دست یافت.

JCP- برای لغو سیستم نیمه فئودالی زمیندار و آزاد کردن زمین برای دهقانان مبارزه کرد.

JCP- برای بهبود اساسی شرایط زندگی طبقه کارگر که از استثمار شدید رنج می بردند و برای بهبود حقوق و استانداردهای زندگی همه کارگران، روشنفکران، زنان و جوانان مبارزه کرد.

JCP- برای ایجاد و انتشار فرهنگ مترقی، دموکراتیک و انقلابی مبارزه کرد.

JCP- با جنگ‌های مداخله‌جویانه امپریالیسم ژاپن با هدف سرکوب انقلاب روسیه و انقلاب چین مخالفت کرد، علیه جنگ تجاوزکارانه آن علیه چین مبارزه کرد و خواستار صلح در سراسر جهان و همچنین در آسیا شد.

JCP- از آزادی کره و تایوان که در آن زمان مستعمره امپریالیسم ژاپن بودند، حمایت کرد و برای استقلال کامل کشورهای استعماری و نیمه استعماری آسیا مبارزه کرد.

-امپریالیسم ژاپن در سال 1931 جنگ تجاوزکارانه را در شمال شرقی چین آغاز کرد و در سال 1937 یک جنگ تجاوزکارانه کامل را علیه چین آغاز کرد و بدین ترتیب به اولین کشور متجاوز تبدیل شد که راه را برای جنگ جهانی دوم هموار کرد. در سال 1940، امپریالیسم ژاپن وارد اتحاد نظامی با کشورهای فاشیست اروپایی، ایتالیا و آلمان شد و در سال 1941 جنگ تجاوزکارانه خود را فراتر از چین به کل آسیا و اقیانوس آرام گسترش داد و بدین ترتیب به نیروی محرکه جنگ جهانی دوم تبدیل شد.

-جنگ امپریالیستی و استبداد با قدرت نظام امپراتوری مردم را مجبور به تحمل سختی ها کرد. فعالیت‌های JCP با مشکلات و شکست‌های عمده‌ای مواجه شد، اما بسیاری از اعضای JCP، بدون ترس از آزار و اذیت و زندان، با انواع خیانت‌ها مبارزه کردند و به پرچم JCP چسبیدند. تعدادی از اعضای JCP در سرکوب کشته شدند.

-در زمانی که همه احزاب سیاسی دیگر با هم از جنگ تجاوزکارانه و ارتجاع سیاسی حمایت کردند، مبارزه بی‌هولناک JCP برای صلح و دموکراسی از اهمیت زیادی برخوردار بود که در راه صلح و دموکراسی در ژاپن فنا ناپذیر است.

5.احزاب، سیاست و دین

رابطه بین حزب کومیتو و سازمان بودایی غیر روحانی سوکا گاکای به همان اندازه که ابزاری برای منافع سیاسی رقبا و منتقدان حزب بوده است، موضوع بحث جدی بوده است. با این حال، موضع ما در مورد این موضوع بارها تأیید شده است.

دولت های متوالی به طور مداوم از قانونی بودن رابطه کومیتو-سوکا گاکای حمایت کرده اند و برای دهه ها تاکید کرده اند که این رابطه اصل جدایی دین و دولت را نقض نمی کند. هیچ سازمان مذهبی نباید هیچ گونه امتیازی از دولت دریافت کند و هیچ اقتدار سیاسی را اعمال نکند.

پیش نویس اولیه منشور حقوق ژاپن پس از جنگ به طور گسترده مورد بحث قرار گرفت. یکی از مقرراتی که سازمان‌های مذهبی را از مشارکت در فعالیت‌های سیاسی منع می‌کرد، پس از بحث‌های شدید حذف شد. تیم تدوین قانون اساسی( فرماندهی عالی بخش دولتی نیروهای متفقین ) به وضوح به مشکلات مربوط به ماده پیشنهادی و دلیل حذف آن از پیش نویس اصلی اشاره می کند. کسانی که مخالف گنجاندن این ماده بودند معتقد بودند که این قانون با اصول اساسی دموکراتیک در تضاد است و اساساً یک بار دیگر دخالت دولت در امور مذهبی را تأیید می کند.

بنابراین، اصل 20 در شکل نهایی خود، هرگز قصد ممنوعیت یک شهروند یا سازمان مذهبی را از مشارکت در روند سیاسی نداشت. این تفسیر برای دهه ها موضع رسمی دولت بوده و بارها توسط کارشناسان قانون اساسی تایید شده است.

به عنوان مثال، در سال 1946 - تقریباً 20 سال قبل از تأسیس حزب کومیتو - وزیر امور خارجه، توکوجیرو کاناموری، اظهار داشت که بند منع گروه‌های مذهبی از اعمال اقتدار سیاسی «نمی‌تواند به عنوان ممنوعیت مستقیم فعالیت‌های سیاسی تفسیر شود». به دنبال آن بیانیه رسمی دولت در سال 1970 صادر شد مبنی بر اینکه " اگر شخص یا حزبی، زمام حکومت ملی را به عهده بگیرد، صرف نظر از وابستگی مذهبی یا تایید یک سازمان مذهبی، با قانون اساسی مغایرت ندارد."

این تفسیر در سال 1994 توسط مدیر کل Takao Ohde از دفتر قانونگذاری کابینه، که به عنوان عالی ترین مشاور حقوقی کابینه عمل می کند، تکرار شد. پنج سال بعد، ماساسوکه اوهموری، مدیر کل دفتر، حتی صریح‌تر گفت: «حتی اگر یک حزب سیاسی که توسط یک سازمان مذهبی تأیید می‌شود، تبدیل به یک حزب حاکم شود،»

لازم به ذکر است که اشاره ماده 20 به «اقتدار سیاسی» به عنوان اختیارات ایالتی و دولتی محلی از جمله اختیارات مالیاتی، اجرای قانون و قضاوت تعریف شده است.

6.تعهد به آزادی مذهبی

در حالی که ماده 20 قانون اساسی، دولت را از اعطای اختیارات حکومتی به سازمان های مذهبی منع می کند، این سازمان را از شرکت در فعالیت های سیاسی در یک دموکراسی پارلمانی منع نمی کند. به گفته هیدهیرو هامایا، استاد حقوق در دانشگاه ماتسوزاکا، انجام این کار، خطر «تبعیض معکوس» را علیه یک سازمان یا افراد خاص مذهبی ایجاد می کند.

هر استثنایی با اصول جهانی انصاف که زیربنای عالی ترین قانون کشور است، مغایرت دارد. این امر می‌تواند مشارکت سایر انجمن‌ها و احزاب سیاسی و یا نامزدها را در روند سیاسی تضعیف کند.

با این وجود، در سال 1970 حزب کومیتو و سوکا گاکای، شفافیت بیشتری در مورد ماهیت روابط خود ارائه کردند. برای اطمینان از اینکه این دو کاملاً از یکدیگر مستقل هستند. این حزب همچنین امور خود - از سیاست گذاری و جابجایی پرسنل گرفته تا فعالیت های سیاسی - را بدون نظارت سوکا گاکای اداره خواهد کرد. (مسئله وابستگی مالی هرگز مطرح نبود، زیرا بودجه حزب به طور مستقل از منابع درآمد حسابرسی شده تامین می شد.) امروز، کومیتو آخرین سیاستها و تحولات سیاسی را به صورت دوره ای، اما نامنظم، به Soka Gakkai گزارش می دهد.

تاکنوری کانزاکی در کنوانسیون ملی حزب در سال 1999،که در آن زمان نماینده اصلی کومیتو بود، موضع حزب خود را در مورد آزادی عقیده مذهبی تکرار کرد:

کومیتو به حفاظت از آزادی مذهبی و اصل جدایی کلیسا و دولت همانطور که در ماده 20 قانون اساسی تصریح شده است متعهد بوده و برای همیشه باقی می ماند. من می خواهم یک بار دیگر اعلام کنم که نیو کومیتو به هیچ وجه از هیچ سازمان مذهبی خاصی حمایت نخواهد کرد یا آن را حذف نخواهد کرد.

Soka Gakkai نیز موضع خود را در مورد اصل مشارکت سیاسی خود روشن کرده است. آینوسوکه آکیا، رئیس وقت انجمن بودایی، در یک سخنرانی در باشگاه خبرنگاران خارجی ژاپن در سال 1995 به مطبوعات گفت:

" سوکا گاکای از قدرت دولت برای تبلیغ عقاید مذهبی خود استفاده نخواهد کرد و از دولت حمایت یا امتیازات ویژه ای نخواهد خواست. این حزب بر بی طرفی مذهبی که باید توسط حزب سیاسی و نامزدهای مورد حمایتش حمایت شود، پافشاری خواهد کرد."

مقدمه و هدف تاسیس حزب کومیتو انتخاب افرادی با یکپارچگی اخلاقی بود که صادقانه به رای دهندگان آن خدمت کنند. کومیتو این وظیفه را به پیش برده است و به آسیب پذیرترین اعضای جامعه، از صاحبان مشاغل کوچک و کارگران غیرصنفی گرفته تا زنان، سالمندان و معلولان، که در روند سیاسی صدای کمی داشته اند یا اصلا صدایی نداشته اند، خدمت کرده است.

با انجام این کار، حزب برای دهه‌ها ( از جمله ده سالی که با حزب لیبرال دموکرات شریک بود )به عنوان معمار و عامل تصویب سیاست‌ها و برنامه‌های متعدد عمل کرده است. با این حال، از زمان تأسیس آن، با رعایت روح و مفاد ماده 20، هرگز به دنبال و یا ارائه ابتکاری که به نفع Soka Gakkai یا اعضای آن باشد، نبوده است.

موضوع جدایی کلیسا-دولت صرفاً هر زمان که یک حزب یا منتقد رقیب احساس می کند ارزش سیاسی دارد، به ویژه در طول هر انتخابات، می تواند با ادعای اینکه رابطه بین کومیتو و سوکا گاکای به نوعی غیرقانونی است، مورد توجه قرار گیرد.

مهم‌تر از آن، دادگاه‌های ژاپن - از جمله دادگاه عالی، داور نهایی قانون اساسی در یک دموکراسی - هرگز اعتبار این تفسیر را زیر سوال نبرده‌اند یا ابطال نکرده‌اند.

7.میراث غم انگیز و ماده 20

هنگام بحث در مورد موضوع قانون اساسی، ارائه یک زمینه تاریخی از پیوندهای بین دولت و مذهب در ژاپن ضروری است. تا تصویب قانون اساسی پس از جنگ در سال 1947، دولت برای قرن‌ها مذهب را برای اهداف خود کنترل می‌کرد. ماده 20 ریشه های خود را مدیون این امید است که ژاپن دیگر هرگز دست به جنگ نزند و اشتباهات گذشته دوران جنگ خود را تکرار نکند، میراث هولناکی که توسط یک رژیم نظامی بر ژاپن تحمیل شد و در آن زمان از طریق همکاری با دولت شینتو مشروعیت یافت. همانطور که در یکی از یادداشت های اشغال قدرت های متفقین اشاره شده است، "دولت شینتو توسط نظامیان و ملی گرایان افراطی در ژاپن ایجاد و برای تقویت روحیه نظامی در میان مردم و برای توجیه جنگ توسعه استفاده شده است." بنابراین، ماده 20 می گوید: آزادی مذهب برای همه تضمین شده است.

پژوهشگر و مترجم: محمدعلی هژبری

رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در ژاپن( توکیو)

https://www.komei.or.jp/en/about/view.html