وزیر آموزش ترکیه سیگنال های مثبتی برای بازگشایی مدرسه علمیه تاریخی خالکی واقع در ترکیه می دهد. یوسف تکین وزیر آموزش ترکیه، بازگشایی مدرسه الهیات خالکی را برای قدرت بین المللی ترکیه مهم توصیف و اشاره کرد که این تصمیم توسط رئیس جمهور رجب اردوغان اتخاذ خواهد شد. رسانه های ترکیه اظهارات آقای تکین را در مصاحبه ای که با شبکه تلویزیونی NTV ترکیه انجام داده است، به شکل ویژه ای نشر داده اند. وزیر آموزش و پرورش ترکیه در این مصاحبه اعلام کرد «مدرسه علمیه یک موضوع سیاسی است، من نمی توانم از سوی خودم تصمیم بگیرم. اگر رئیس جمهور از ما بخواهد که گزارشی تهیه کنیم، ما مسئول ارائه گزارش به ایشان هستیم. رئیس جمهور از ما خواسته است، تا در مورد روش هایی که می توانیم با آنها کار کنیم یا اینکه چه نوع فرآیندی را می توانیم، دنبال کنیم، تحقیق کنیم. شخصا از مدرسه علمیه بازدید کردم، با نمایندگان آن دیدار کردیم. خودشان دو بار آمدند. من شخصا فکر می کنم این برای قدرت بین المللی ترکیه مهم است و فکر می کنم از نظر اصول دموکراتیک و دولت سکولار اقدام درستی خواهد بود. در نهایت هر تصمیم سیاسی گرفته شود، آن را اجرا می کنیم. در حال حاضر خلاصه ای در این زمینه از سال ۱۸۴۴ از تاریخ تأسیس تا تاریخ بسته شدن آن تهیه خواهیم کرد. در مورد اینکه آیا می تواند بازگشایی شود یا خیر و آیا می توان آن را به صورت قانونی باز کرد، بحث خواهیم کرد.»
«یوسف تکین» در گفتگوی خود گفته بود من به عنوان وزیر آموزش ملی نیستم که در مورد افتتاح یا عدم افتتاح آن تصمیم می گیرم، بلکه وزیر امور خارجه، رئیس جمهور و کمیته های مربوطه تصمیم گیرنده هستند و ما موظف هستیم آن را اجرا کنیم. وقتی به همه اینها نگاه می کنیم، تصمیمی از سوی دادگاه قانون اساسی پس از کودتای ۱۲ مارس گرفته شده است و در رای دادگاه قانون اساسی هیچ متنی مستقیماً به تعطیلی مدرسه علمیه خالکی مربوط نشده است، فقط تعابیری وجود دارد که به موسسات آموزش عالی موجود در آن زمان اشاره دارد، به طوری که آن قسمت بر اساس یک تفسیر یا بر اساس شرایط سیاسی آن زمان بسته شد..»
تحلیل:
۱- آقای میچوتاکیس نخست وزیر در حاشیه کنفرانس بین المللی صلح در اوکراین در سوئیس با آقای وارتولومئوس اسقف اعظم کلیسای ارتدوکس دیدار کرد. در این دیدار از اینکه حرکت مثبتی در موضوع بازگشایی مدرسه علمیه خالکیس وجود دارد، ابراز خرسندی کرد.
۲- در سال های اخیر این صومعه مذهبی مورد توجه بین المللی قرار گرفته است. در اکتبر ۱۹۹۸، کنگره آمریکا از بازگشایی خالکی حمایت کرد. اتحادیه اروپا نیز در مذاکرات پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپا این موضوع را مطرح کرده است. در آگوست ۲۰۱۱، اردوغان، نخست وزیر ترکیه، فرمان داد که اموال و ساختمان های مذهبی کلیسای استانبول که در گذشته مصادره شده بود، به کلیسای استانبول بازگردانده شود. در ژانویه ۲۰۱۳، روزنامه ترکی «تودی زمان» گزارش داد که شورای بنیادهای ترکیه ۱۹۰ هکتار زمین را به بنیاد صومعه تثلیث مقدس بازگرداند. مؤسسه مورد نظر مالک مدرسه الهیات خالکی است. بیشتر این زمین در محوطه مدرسه علمیه واقع شده است.
۳- کلیسا امیدوار است که وعده‌های دولت ترکیه مبنی بر اجازه بازگشایی خالکی عملی شود. در فوریه ۲۰۱۹، الکسیس چیپراس، نخست وزیر وقت یونان، برای اولین بار در چارچوب سفر رسمی خود به ترکیه از مدرسه الهیات بازدید کرد. اسقف اعظم قسطنطنیه در حضور «ابراهیم کالین» نماینده ریاست جمهوری ترکیه با یادآوری اینکه مدرسه الهیات خالکی در زمان امپراتوری عثمانی تأسیس شده است، خواستار پایان بی‌عدالتی شد. غیرقابل قبول است که چنین مؤسسه ای که در زمان امپراتوری عثمانی فعالیت می کرد در زمان جمهوری ترکیه بسته شود.
۴- امروز پنجاه و سه سال از تصمیم دادگاه قانون اساسی ترکیه که لغو آموزش عالی خصوصی در ترکیه را صادر کرد، قانونی که بهانه ای برای تعطیلی قطعی مدرسه الهیات مقدس خالکی شد، می گذرد. هدف اصلی بازگشایی مدرسه علمیه خالکی همچنان یکی از اهداف اصلی است که در دستور کار کلیسای ارتدوکس استانبول است. گروه های مختلفی در یونان مدعی اند بسته شدن مدرسه همچنان «خار بزرگی» است که بر ترکیه سنگینی می کند، زیرا جامعه بین المللی ضرورت بازگشایی خالکی را چند بار اعلام کرده است. علی رغم وعده های داده شده، تا به امروز هیچ اقدام اساسی انجام نشده است.
منبع: اسکای ۱۴ ژوئن ۲۰۲۴
نظر شما