اندونزی با بیش از ۲80 میلیون نفر جمعیت و اکثریت مسلمان، بزرگترین اقتصاد جنوب شرق آسیا و از اعضای مهم سازمان‌های بین‌المللی و منطقه‌ای مانند G20 و آسه‌آن است. موقعیت استراتژیک این کشور در مسیرهای تجاری اقیانوس های هند و آرام، آن را به عرصه ای برای رقابت قدرت‌های جهانی، به ویژه آمریکا و چین، تبدیل کرده است. آمریکا از دیرباز به دنبال گسترش نفوذ خود دراندونزی بوده و این حضور، ابعاد مختلف سیاسی، اقتصادی، نظامی و فرهنگی را دربر می‌گیرد. این مقاله به بررسی عمیق‌تر حضور و نفوذ آمریکا در اندونزی، با تمرکز بر اهداف، ابزارها، چالش ها و چشم‌انداز آینده این روابط می پردازد.
تاریخچه روابط: فراز و نشیب های یک رابطه پیچیده
روابط آمریکا و اندونزی تاریخچه‌ای طولانی و پیچیده دارد که با ترکیبی از همکاری، رقابت و منافع متقابل شکل گرفته است.
- حمایت از استقلال: در دوران پس از جنگ جهانی دوم، آمریکا از جمله اولین کشورهایی بود که استقلال اندونزی را در سال ۱۹۴۹ به رسمیت شناخت. این حمایت در بستر جنگ سرد و با هدف جلوگیری از گسترش کمونیسم درمنطقه صورت گرفت. آمریکا کمک های دیپلماتیک و اقتصادی قابل توجهی به اندونزی ارائه کرد تا این کشور را در مسیر توسعه و پیشرفت قرار دهد.
- دوران سوهارتو: در دوران جنگ سرد، آمریکا از حکومت اقتدارگرای سوهارتو دراندونزی حمایت کرد. این حمایت به دلیل مبارزه سوهارتو با کمونیسم و حفظ ثبات در منطقه بود. آمریکا در کودتای ۱۹۶۵ که منجر به روی کار آمدن سوهارتو و قتل عام صدها هزار نفر از اعضای حزب کمونیست اندونزی شد، نقش مهمی ایفاء کرد. این حمایت با وجود نقض گسترده حقوق بشر دراندونزی، با انتقادات زیادی از سوی سازمان های حقوق بشری و جامعه جهانی مواجه شد.
- گذاردموکراتیک: پس از پایان جنگ سرد و سقوط رژیم سوهارتو، اندونزی به سمت دموکراسی حرکت کرد. آمریکا از این گذار حمایت کرد و روابط دو کشور در حوزه‌های مختلف گسترش یافت. دو کشور در زمینه های مختلفی مانند تجارت، سرمایه‌گذاری، مبارزه با تروریسم و امنیت دریایی همکاری کردند. به عنوان مثال، آمریکا در زمینه آموزش نیروهای نظامی و پلیس اندونزی برای حفظ امنیت و مبارزه با تروریسم کمک های فنی و آموزشی ارائه کرده است.
- رقابت با چین: دردهه اخیر، با افزایش نفوذ چین در منطقه آسیا-پاسیفیک، آمریکا استراتژی "محور به آسیا" را در پیش گرفته و اندونزی را به یکی از اولویت‌های این سیاست تبدیل کرده است. آمریکا و چین در حوزه‌های مختلفی مانند اقتصاد، سرمایه‌گذاری، زیرساخت و فناوری در اندونزی رقابت می‌کنند. این رقابت منجر به تنش‌ها و اختلافاتی نیز شده است. به عنوان مثال آمریکا از همکاری اندونزی با چین در
پروژه های زیرساختی مانند "جاده ابریشم جدید" انتقاد کرده و آن را به عنوان تلاشی برای گسترش نفوذ چین در منطقه تلقی می‌کند.
اهمیت ژئوپلیتیکی اندونزی برای آمریکا
اندونزی به دلایل مختلفی برای آمریکا اهمیت ژئوپلیتیکی دارد:
- موقعیت جغرافیایی استراتژیک: اندونزی بر تنگه های مهمی مانند تنگه مالاکا، تنگه سوندا و تنگه لومبوک تسلط دارد. این تنگه ها از شلوغ ترین مسیرهای دریایی جهان هستند که نقش حیاتی در تجارت جهانی، امنیت انرژی و تردد ناوگان های دریایی دارند. آمریکا با تقویت حضور نظامی خود در اندونزی و همکاری با این کشور در زمینه امنیت دریایی، به دنبال حفظ تسلط خود بر این تنگه ها و تأمین امنیت انرژی خود و متحدانش در منطقه است.
- حضور در منطقه آسیا-پاسیفیک: موقعیت جغرافیایی اندونزی، این کشور را به پل ارتباطی بین آسیای شرقی و جنوبی تبدیل کرده است. این موقعیت به آمریکا امکان می‌دهد تا حضور نظامی و اقتصادی خود را در منطقه آسیا-پاسیفیک که از مهم ترین مناطق جهان از نظر اقتصادی و امنیتی است، تقویت کند.
- منابع طبیعی غنی: اندونزی دارای ذخایر قابل توجهی از نفت، گاز طبیعی، زغال سنگ و سایر منابع انرژی است. دسترسی به این منابع برای آمریکا، به ویژه در شرایط رقابت جهانی برای انرژی، اهمیت زیادی دارد. آمریکا به‌دنبال تنوع بخشیدن به منابع تأمین انرژی خود و کاهش وابستگی به خاورمیانه است و اندونزی می‌تواند به عنوان یکی از تأمین‌کنندگان انرژی آمریکا درآینده باشد. همچنین اندونزی غنی از منابع معدنی مانند نیکل، مس، طلا و قلع است. این مواد در صنایع مختلف، از جمله صنایع پیشرفته کاربرد و برای آمریکا اهمیت اقتصادی دارند.
- جمعیت و بازار مصرف: اندونزی با جمعیتی بالغ بر 280 میلیون نفر، چهارمین کشور پرجمعیت جهان است. این جمعیت، بازار مصرف بزرگی را برای کالاها و خدمات آمریکایی فراهم می‌کند. شرکت‌های آمریکایی در صنایع مختلف مانند فناوری، خودروسازی و مواد غذایی در اندونزی فعالیت دارند و از این بازار بزرگ بهره‌مند می‌شوند. همچنین اندونزی دارای نیروی کار جوان و رو به رشدی است که می‌تواند به رشد اقتصادی این کشور و جذب سرمایه‌گذاری خارجی کمک کند.
- اهمیت سیاسی و امنیتی: اندونزی به عنوان یک کشور باثبات و با نفوذ در منطقه، می‌تواند به حفظ صلح و ثبات در جنوب شرق آسیا کمک کند. آمریکا به‌دنبال همکاری با اندونزی برای حل و فصل اختلافات منطقه‌ای و مقابله با چالش‌های امنیتی مانند تروریسم و قاچاق مواد مخدر است. همچنین اندونزی با چالش های امنیتی مانند تروریسم مواجه است. آمریکا با اندونزی در زمینه مبارزه با تروریسم همکاری و به این کشور در زمینه آموزش نیروهای امنیتی و تبادل اطلاعات کمک می‌کند.
- اهمیت فرهنگی و دیپلماسی عمومی: آمریکا از طریق برنامه‌های آموزشی، تبادلات فرهنگی و فعالیت های دیپلماسی عمومی، به دنبال ترویج ارزش‌های آمریکایی دراندونزی است. آمریکا با ارائه بورسیه های تحصیلی به دانشجویان اندونزیایی، حمایت از برنامه های تبادل فرهنگی و فعالیت رسانه های آمریکایی در اندونزی، به‌دنبال تأثیرگذاری بر افکار عمومی و ترویج ارزش‌های خود دراین کشور است. همچنین اندونزی بزرگترین کشور مسلمان دموکراتیک جهان است. آمریکا به دنبال حمایت از دموکراسی در اندونزی و تبدیل آن به یک الگو برای سایر کشورهای مسلمان است.
اهداف آمریکا در اندونزی
با توجه به اهمیت ژئوپلیتیکی اندونزی، آمریکا اهداف مختلفی را در این کشور دنبال می‌کند:
- مهار چین: آمریکا به دنبال مهار نفوذ چین در منطقه است و اندونزی به عنوان بزرگترین کشور جنوب شرق آسیا نقش کلیدی در این استراتژی ایفا می‌کند. آمریکا می‌خواهد از طریق تقویت روابط با اندونزی در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی و نظامی، مانع از تسلط چین بر منطقه شود. به عنوان مثال، آمریکا به دنبال جذب اندونزی به ائتلاف های نظامی و امنیتی خود درمنطقه، مانند کواد (Quadrilateral Security Dialogue) است.
- تامین امنیت خطوط دریایی: تنگه های مالاکا، سوندا و لومبوک برای تجارت جهانی و امنیت انرژی حیاتی هستند. آمریکا به دنبال حفظ آزادی کشتیرانی و امنیت این تنگه هاست و همکاری با اندونزی در این زمینه برای آمریکا بسیار مهم است. به عنوان مثال آمریکا با اندونزی در زمینه گشت‌زنی‌های مشترک در این تنگه‌ها، مبارزه با دزدی دریایی و حفظ امنیت کشتی های تجاری همکاری می‌کند.
- ترویج دموکراسی و حقوق بشر: آمریکا به دنبال ترویج دموکراسی و حقوق بشر در اندونزی است و این کشور را به عنوان یک الگو برای سایر کشورهای مسلمان در زمینه دموکراسی می‌داند. آمریکا از طریق برنامه‌های مختلف آموزشی و فرهنگی و حمایت از سازمان‌های غیردولتی، به دنبال تقویت نهادهای دموکراتیک و ترویج ارزش‌های لیبرال دراندونزی است. به عنوان مثال، آمریکا از برنامه‌های آموزش روزنامه نگاری، تقویت نهادهای نظارتی و قضایی و فعالیت سازمان‌های مدافع حقوق بشر در اندونزی حمایت می‌کند.
- دسترسی به منابع طبیعی: اندونزی غنی از منابع طبیعی مانند نفت، گاز، زغال سنگ و مواد معدنی است. آمریکا به دنبال دسترسی به این منابع برای تامین نیازهای خود و کاهش وابستگی به سایر کشورها، به ویژه در زمینه مواد معدنی مورد نیاز برای صنایع پیشرفته مانند باتری‌های خودروهای الکتریکی است. به عنوان مثال شرکت‌های آمریکایی در بخش انرژی اندونزی سرمایه‌گذاری می‌کنند و به دنبال انعقاد قراردادهای خرید نفت، گاز و مواد معدنی از این کشور هستند.
- گسترش بازارهای صادراتی: اندونزی با جمعیت زیاد و طبقه متوسط رو به رشد خود، یک بازار بزرگ برای کالاها و خدمات آمریکایی است. آمریکا به دنبال گسترش صادرات خود به اندونزی و افزایش سرمایه‌گذاری شرکت های آمریکایی در این کشور است. به عنوان مثال آمریکا به دنبال تسهیل صادرات محصولات کشاورزی، فناوری و خدمات خود به اندونزی است.
ابعاد حضور آمریکا در اندونزی
حضور آمریکا در اندونزی ابعاد مختلفی دارد:
- نظامی: آمریکا از طریق رزمایش های مشترک مانند Super Garuda Shield، فروش تجهیزات نظامی مانند جنگنده‌های F-15 و همکاری های امنیتی در زمینه‌های مبارزه با تروریسم و امنیت دریایی، حضور نظامی خود را در اندونزی تقویت کرده است. این همکاری ها به آمریکا اجازه می‌دهد تا در منطقه حضور نظامی فعال داشته باشد و بر تحولات امنیتی منطقه تأثیرگذار باشد.
- اقتصادی: آمریکا یکی از بزرگ ترین سرمایه‌گذاران خارجی در اندونزی است و در بخش‌های انرژی، زیرساخت و فناوری فعالیت دارد. شرکت‌های آمریکایی نظیر Chevron و ExxonMobil در صنعت نفت و گاز اندونزی حضور پررنگی دارند. همچنین شرکت های آمریکایی در پروژه های زیرساختی مانند ساخت جاده، پل و نیروگاه در اندونزی سرمایه‌گذاری می‌کنند. این سرمایه‌گذاری ها به آمریکا این امکان را می‌دهد تا در اقتصاد اندونزی نفوذ داشته باشند و از منابع این کشور بهره‌برداری کنند. به عنوان مثال شرکت آمریکایی Bechtel در پروژه ساخت بزرگراه Trans-Sumatra مشارکت دارد. همچنین آمریکا یکی از شرکای تجاری مهم اندونزی است و در سال ۲۰۲۲ حجم تجارت دوجانبه میان دو کشور به بیش از ۳۹ میلیارد دلار رسید.
- فرهنگی و سیاسی: آمریکا از طریق برنامه‌های آموزشی مانند برنامه فولبرایت، بورسیه ها، رسانه‌ها و فعالیت‌های سازمان های غیردولتی، نفوذ فرهنگی خود را در اندونزی گسترش داده است. به عنوان مثال شبکه‌های تلویزیونی آمریکایی مانند CNN و HBO در اندونزی محبوب هستند. همچنین سازمان های غیردولتی آمریکایی مانند USAID و Asia Foundation در زمینه‌های مختلف مانند توسعه اقتصادی، آموزش و حقوق بشر در اندونزی فعالیت می‌کنند. آمریکا از طریق حمایت از گروه‌های سیاسی و اجتماعی در اندونزی، به‌دنبال تأثیرگذاری بر سیاست داخلی این کشور و تقویت گروه‌هایی است که موافق سیاست های آمریکا هستند.
ابزارهای نفوذ آمریکا در اندونزی
آمریکا از ابزارهای مختلفی برای نفوذ در اندونزی استفاده می‌کند:
- دیپلماسی فرهنگی :سفارت آمریکا در جاکارتا و کنسولگری های این کشور در سایر شهرهای اندونزی نقش مهمی در پیشبرد اهداف آمریکا در این کشور ایفا می‌کنند. آمریکا از طریق دیپلماسی فرهنگی به دنبال ایجاد روابط حسنه با دولت و مردم اندونزی، متقاعد کردن این کشور برای همکاری در زمینه‌های مختلف و تأثیرگذاری بر سیاست های این کشور است.
- کمک های مالی: آمریکا به اندونزی کمک های مالی در زمینه های مختلف مانند توسعه اقتصادی، آموزش، بهداشت و مبارزه با تروریسم ارائه می دهد. این کمک‌ها به آمریکا این امکان را می‌دهد تا نفوذ خود را در اندونزی افزایش دهد و حمایت این کشور را در زمینه‌های مختلف جلب کند.
- همکاری های نظامی: همکاری های نظامی آمریکا با اندونزی شامل آموزش نیروهای نظامی، فروش تجهیزات نظامی و برگزاری رزمایش‌های مشترک است. این همکاری‌ها به آمریکا این امکان را می‌دهد تا حضور نظامی خود را در منطقه افزایش دهد و با اندونزی در زمینه مقابله با تهدیدات امنیتی مشترک همکاری کند.
- برنامه‌های فرهنگی و آموزشی: برنامه فولبرایت و فعالیت مراکز فرهنگی آمریکایی دراندونزی از جمله ابزارهای نفوذ فرهنگی آمریکا هستند. آمریکا از طریق این برنامه‌ها به دنبال ترویج فرهنگ و ارزش‌های آمریکایی در اندونزی و ایجاد ارتباط و تفاهم بیشتر با مردم این کشور است.
- حمایت از سازمان‌های غیردولتی: آمریکا از سازمان‌های غیردولتی فعال در زمینه‌های حقوق بشر، دموکراسی و توسعه اقتصادی در اندونزی حمایت می‌کند. این حمایت به آمریکا این امکان را می‌دهد تا بر جامعه مدنی اندونزی تأثیر بگذارد و از گروه‌هایی که اهداف مشابهی با آمریکا دارند، حمایت کند.
نقش آمریکا در توسعه اندونزی
ایالات متحده آمریکا با سرمایه‌گذاری‌های گسترده و متنوع در اندونزی، نقش مهمی در توسعه اقتصادی و اجتماعی این کشور ایفا می‌کند. این سرمایه‌گذاری‌ها در بخش‌های مختلف، از انرژی و معادن گرفته تا فناوری و آموزش، به تقویت روابط دو کشور و رشد اقتصادی اندونزی کمک می‌کند.
انرژی، میدانی برای همکاری‌های راهبردی
ذخایر غنی نفت و گاز اندونزی، این کشور را به مقصد جذابی برای شرکت‌های انرژی آمریکایی تبدیل کرده است. شورون و اکسون موبیل، دو غول نفتی آمریکایی، در پروژه‌های مختلف اکتشاف و تولید نفت و گاز، از جمله میدان گازی دارات، میدان نفتی گونونگ پوتری و پروژه‌های LNG در Tangguh و پاپوآ، فعالیت دارند. شرکت‌های خدمات نفتی آمریکایی نیز با ارائه خدمات تخصصی خود، در این صنعت حضور پررنگی دارند. در بخش معادن، Freeport-McMoRan با معادن بزرگ مس و طلا در پاپوآ و کارخانه ذوب مس در Gresik، یکی از بازیگران اصلی است. شرکت‌های Newmont Mining و Vale نیز در استخراج طلا و نیکل در اندونزی فعالیت دارند.
تولید از الکترونیک تا خودروسازی
اپل با تعهد سرمایه‌گذاری ۱۰۰ میلیون دلاری در بخش تحقیق و توسعه، به دنبال گسترش حضور خود در اندونزی است. این سرمایه‌گذاری می‌تواند به ایجاد مراکز طراحی و مهندسی اپل و تولید قطعات آیفون در این کشور منجر شود. فورد و جنرال موتورز نیز با مونتاژ خودرو در اندونزی، در صنعت خودروسازی این کشور حضور دارند. تسلا نیز به دنبال فرصت‌های سرمایه‌گذاری در بخش باتری و خودروهای الکتریکی در اندونزی است.
فناوری، زیرساخت دیجیتال و تجارت الکترونیک
گوگل، مایکروسافت و Amazon Web Services با توسعه زیرساخت‌های دیجیتال و ارائه خدمات ابری، در حال تقویت زیرساخت‌های فناوری اندونزی هستند. گوگل در پروژه‌های افزایش دسترسی به اینترنت و توسعه مراکز داده فعالیت دارد و مایکروسافت نیز ۱.۷ میلیارد دلار در زیرساخت‌های ابری و هوش مصنوعی در اندونزی سرمایه‌گذاری کرده است. آمازون و eBay نیز در بازار رو به رشد تجارت الکترونیک اندونزی حضور دارند و شرکت‌های سرمایه‌گذاری آمریکایی در استارتاپ‌های موفق اندونزیایی مانند Tokopedia و Gojek سرمایه‌گذاری کرده‌اند.
مالی و بانکی و خدمات بانکی
USIDFC با سرمایه‌گذاری ۲ میلیارد دلاری در صندوق سرمایه‌گذاری اندونزی، از پروژه‌های زیرساختی در بخش‌هایی مانند انرژی، حمل و نقل و آب حمایت می‌کند. Citibank و JPMorgan Chase نیز با ارائه خدمات بانکی گسترده، در این بخش حضور فعال دارند.
آموزش و سرمایه‌گذاری در آینده
ایالات متحده با توجه به اهمیت آموزش در توسعه اندونزی، در این بخش نیز سرمایه‌گذاری می‌کند. دانشگاه‌های آمریکایی مانند Harvard و Stanford با دانشگاه‌های اندونزی در زمینه تحقیقات مشترک و تبادل دانشجو
همکاری می‌کنند. مؤسسات آموزشی آمریکایی مانند EF و Kaplan نیز در آموزش زبان انگلیسی در اندونزی متمرکزاند.
شهرهای گنسولگری آمریکا و اهمیت آن شهرها :
سفارت ایالات متحده در جاکارتا: سفارت اصلی آمریکا در جاکارتا واقع شده است و مسئولیت هماهنگی کلیه امور دیپلماتیک و کنسولی در اندونزی را بر عهده دارد. کنسولگری های ایالات متحده در اندونزی: علاوه بر سفارت در جاکارتا، ایالات متحده در شهرهای زیر کنسولگری دارد:
- مدان (مرکز استان سوماترای شمالی) : این کنسولگری خدمات کنسولی را به شهروندان آمریکایی در سوماترای شمالی ارائه می‌دهد و به تقویت روابط اقتصادی و فرهنگی در این منطقه کمک می‌کند.
- سورابایا (مرکز استان جاوای شرقی) : کنسولگری در سورابایا به ارائه خدمات کنسولی و تقویت همکاری های اقتصادی و فرهنگی در جاوای شرقی می‌پردازد.
- دنپاسار (مرکز استان بالی) : این کنسولگری به دلیل حضور تعداد زیادی از گردشگران آمریکایی در بالی، نقش مهمی در ارائه خدمات کنسولی و حمایت از شهروندان آمریکایی ایفا می‌کند.
معرفی سفارت آمریکا در اندونزی
سفارت ایالات متحده آمریکا در جاکارتا، پایتخت اندونزی، نمایندگی اصلی ایالات متحده در این کشور است و نقش کلیدی در تقویت روابط دیپلماتیک، فرهنگی و اقتصادی میان دو کشور دارد. این سفارت شامل بخش‌های مختلفی از جمله سیاسی، اقتصادی، امنیتی، کنسولی و فرهنگی است. سفیر فعلی ایالات متحده در اندونزی مسئول نظارت بر تمامی فعالیت های این سفارت است.
نیروهای فعال در سفارتخانه
به‌طور کلی، سفارت ایالات متحده در جاکارتا یکی از بزرگ ترین نمایندگی‌های دیپلماتیک آمریکا در جنوب شرق آسیا محسوب شده و صدها تن از کارکنان دیپلماتیک و محلی در آن مشغول به کار هستند. این کارکنان شامل دیپلمات های حرفه‌ای، کارشناسان محلی، مشاوران اقتصادی، امنیتی و فرهنگی می باشند.
بخش فرهنگی سفارت آمریکا
بخش فرهنگی این سفارت یکی از مهم‌ترین مراکزآن است که بر برنامه ها و فعالیت‌های مختلف فرهنگی، آموزشی و هنری تمرکز دارد. نیروهای فعال در این بخش معمولاً شامل کارشناسان فرهنگی، برنامه‌ریزان
آموزشی و مدیران پروژه‌های بین المللی هستند. براساس آخرین اطلاعات بالغ بر 140 دیپلمات حرفه ای و کارمند محلی دربخش فرهنگی فعالیت می کنند.
وظایف بخش فرهنگی سفارت آمریکا
- ترویج تبادلات آموزشی از طریق برنامه‌هایی مانند فولبرایت (Fulbright) و اعزام دانشجویان و محققان.
- برگزاری رویدادهای فرهنگی، هنری و علمی با هدف تقویت درک متقابل بین مردم دو کشور.
- حمایت از آموزش زبان انگلیسی از طریق برنامه های آموزشی و توزیع منابع آموزشی.
- همکاری با دانشگاه‌ها، مدارس و مؤسسات فرهنگی اندونزی برای تبادل ایده‌ها و گسترش همکاری‌های علمی.
- میزبانی جلسات، کنفرانس ها و نمایشگاه‌های فرهنگی مرتبط با هنر، تاریخ و فرهنگ ایالات متحده.
چالش های پیش روی آمریکا در اندونزی
آمریکا در تلاش برای حفظ و گسترش نفوذ خود در اندونزی با چالش های مختلفی روبرو است:
- رقابت با چین: چین به عنوان رقیب اصلی آمریکا در اندونزی، نفوذ خود را در این کشور افزایش داده است. چین سرمایه‌گذاری های زیادی در اندونزی انجام داده و روابط اقتصادی و سیاسی خود را با این کشور گسترش داده است. آمریکا برای حفظ نفوذ خود در اندونزی باید با چین رقابت کند و شرایط جذاب‌تری برای همکاری با اندونزی ارائه دهد.
- ملی‌گرایی: احساسات ملی‌گرایانه در اندونزی در حال افزایش است و برخی از مردم اندونزی نگران نفوذ خارجی درکشورشان هستند. این موضوع می‌تواند چالشی جدی برای آمریکا در پیشبرد اهدافش در اندونزی باشد.
- مسائل حقوق بشری: آمریکا از برخی سیاست های اندونزی در زمینه حقوق بشر انتقاد می‌کند. این موضوع می‌تواند به روابط دو کشور آسیب بزند. قطعا جریان های اسلامی و اندیشمندان آن منتقد سیاست های آمریکا در زمینه برخورد دو گانه با حقوق بشر هستند.
تروریسم: اندونزی با چالش تروریسم مواجه است و برخی از گروه‌های تروریستی در این کشور فعالیت می‌کنند. این موضوع می‌تواند امنیت شهروندان آمریکایی در اندونزی را تهدید کند.
- مواضع احزاب و گروه‌های سیاسی اندونزی نسبت به آمریکا
در اندونزی طیف وسیعی از احزاب و گروه‌های سیاسی با دیدگاه‌های مختلف نسبت به آمریکا وجود دارند. برخی از احزاب، به ویژه احزاب سکولار و لیبرال، دیدگاه مثبتی نسبت به آمریکا دارند و روابط نزدیک با این کشور را برای توسعه اقتصادی و سیاسی اندونزی مفید می‌دانند. این احزاب از همکاری با آمریکا در زمینه های مختلف مانند تجارت، سرمایه‌گذاری، آموزش و فناوری استقبال می‌کنند. در مقابل برخی از احزاب و گروه‌های مذهبی و ملی‌گرا، نسبت به نفوذ آمریکا در اندونزی نگرانی دارند و آن را تهدیدی برای استقلال و هویت ملی این کشورمی‌دانند. این گروه‌ها معتقدند که آمریکا به دنبال ترویج فرهنگ و ارزش‌های غربی در اندونزی است و با حمایت از گروه‌های سکولار و لیبرال، به دنبال تضعیف اسلام در این کشور است. همچنین برخی از گروه‌های چپ‌گرا و دانشجویی نیز با سیاست های خارجی آمریکا، به ویژه در زمینه حمایت از اسرائیل و مداخله نظامی درکشورهای دیگر، مخالف هستند ودر برخی از مواقع اعتراضات و تظاهرات ضد آمریکایی برگزار می‌کنند.
در ادامه، مواضع برخی از احزاب اصلی اندونزی نسبت به آمریکا بررسی می شود:
حزب دموکراتیک مبارزه اندونزی (PDI-P): این حزب که توسط مگاواتی سوکارنوپوتری تأسیس شده و جوکو ویدودو (جوکوی) رئیس‌جمهور کنونی از اعضای آن است، تمایل به حفظ سیاست خارجی مستقل و متوازن دارد. در دوران ریاست‌جمهوری جوکوی، اندونزی تلاش کرده است روابط متعادلی با قدرت های بزرگ، از جمله ایالات متحده و چین برقرار کند و از همسویی کامل با یکی از این قدرت ها پرهیز نماید.
حزب جنبش بزرگ اندونزی (Gerindra): این حزب به رهبری پرابوو سوبیانتو، رییس جمهور فعلی نیز بر سیاست بی‌طرفی تأکید دارد. پرابوو در اظهارات خود از نقش تاریخی آمریکا در حمایت از استقلال اندونزی قدردانی کرده و همچنین به اهمیت روابط با چین اشاره نموده است. این موضع نشان‌دهنده تمایل به حفظ روابط متوازن با هر دو کشوراست.
حزب عدالت و رفاه (PKS): این حزب با گرایش های اسلامی، در گذشته مواضع انتقادی نسبت به سیاست های خارجی آمریکا به‌ویژه درخاورمیانه اتخاذ کرده است. با این حال در سال‌های اخیر، PKS تلاش کرده است مواضع معتدل‌تری در پیش گیرد و بر مسائل داخلی تمرکز بیشتری داشته باشد
حزب گولکار (Golkar): به عنوان یکی از قدیمی‌ترین احزاب اندونزی، گولکار در دوران حکومت سوهارتو روابط نزدیکی با آمریکا داشت. پس از اصلاحات دموکراتیک، این حزب تلاش کرده است سیاست خارجی متوازنی را دنبال کند و روابط با آمریکا را در چارچوب منافع ملی اندونزی حفظ نماید. بطور کلی، احزاب سیاسی اندونزی تمایل دارند سیاست خارجی مستقلی را دنبال کنند و از همسویی کامل با یک قدرت بزرگ پرهیز نمایند. انان معتقدند این رویکرد به آن ها امکان می‌دهد تا در روابط بین‌المللی خود، منافع ملی را به بهترین شکل ممکن تأمین کنند.
- تأثیر سیاست های داخلی آمریکا بر روابط با اندونزی
سیاست های داخلی آمریکا نیز می‌تواند بر روابط با اندونزی تأثیرگذار باشد. به عنوان مثال، تصمیم دولت ترامپ برای انتقال سفارت آمریکا به بیت‌المقدس و خروج از توافق هسته‌ای با ایران با واکنش‌های منفی در اندونزی مواجه شد. همچنین سیاست های آمریکا در زمینه مهاجرت و پناهندگان نیز می‌تواند بر روابط با اندونزی تأثیر بگذارد.
- مقایسه نفوذ آمریکا با سایر قدرت ها در اندونزی
علاوه برآمریکا، کشورهای دیگری مانند چین، ژاپن و استرالیا نیزدراندونزی نفوذ دارند. چین با سرمایه‌گذاری های کلان در زمینه زیرساخت ها و تجارت، نفوذ اقتصادی قابل توجهی دراندونزی دارد. ژاپن نیز از طریق کمک های توسعه‌ای و سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف اقتصاد اندونزی حضور فعالی دراین کشور دارد. استرالیا نیز به عنوان همسایه اندونزی، در زمینه های امنیتی و اقتصادی با این کشور همکاری می‌کند. آمریکا در مقایسه با چین، از نفوذ نظامی و سیاسی بیشتری در اندونزی برخوردار است. با این حال، چین در سال های اخیر نفوذ اقتصادی خود را در اندونزی افزایش داده و به رقیب اصلی آمریکا در این کشور تبدیل شده است.
آینده روابط آمریکا و اندونزی
اندونزی به دلیل موقعیت جغرافیایی استراتژیک، جمعیت زیاد و منابع طبیعی غنی، برای آمریکا اهمیت زیادی دارد. به نظر می‌رسد که آمریکا به دنبال حفظ و تقویت روابط خود با اندونزی در آینده باشد. با این حال رقابت بین آمریکا و چین در اندونزی در آینده نیز ادامه خواهد داشت. آمریکا بدنبال تغییر استراتژی های خود برای مقابله با نفوذ چین درسر دارد و به دنبال راه هایی برای همکاری با این کشور در زمینه‌های جدید مانند انرژی های تجدیدپذیر، فناوری های نوین و تغییرات اقلیمی می باشد.
تهدیدات حضور آمریکا در اندونزی برای ایران
- رقابت در حوزه انرژی: حضور شرکت‌های آمریکایی درصنعت انرژی اندونزی، می‌تواند فرصت‌های سرمایه‌گذاری و صادرات انرژی را برای ایران محدود کند. به‌عنوان مثال، شرکت های آمریکایی در پروژه‌های بزرگ نفت و گاز اندونزی حضور دارند و ممکن است با استفاده از نفوذ خود، مانع از حضور شرکت‌های ایرانی در این پروژه‌ها شوند.
- فشارهای دیپلماتیک: نفوذ سیاسی آمریکا در اندونزی می‌تواند موجب شود که این کشور در مواجهه با ایران، محتاطانه تر عمل کرده و از گسترش روابط با ایران خودداری کند. به‌عنوان مثال، آمریکا ممکن است اندونزی را برای پیوستن به تحریم های بین‌المللی علیه ایران تحت فشار قرار دهد.
- تضعیف دیپلماسی فرهنگی: ترویج فرهنگ و ارزش های آمریکایی در اندونزی می‌تواند جذابیت فرهنگ ایرانی را برای مردم اندونزی کاهش داده و گسترش روابط فرهنگی میان دو کشور را دشوارتر کند. به‌عنوان مثال فیلم ها و موسیقی‌های آمریکایی محبوبیت درمیان مردم اندونزی دارند و این مسئله می‌تواند بر ذائقه فرهنگی مردم اندونزی تأثیر بگذارد.
- محدودیت در روابط با ایران: آمریکا ممکن است به طور مستقیم یا غیرمستقیم اندونزی را از گسترش روابط با ایران بازدارد. این محدودیت می‌تواند درحوزه‌های مختلفی مانند تجارت، سرمایه‌گذاری و همکاری های سیاسی باشد.
نتیجه‌گیری:
روابط آمریکا و اندونزی طی دهه های گذشته دستخوش تحولات زیادی شده است. این روابط همواره با ترکیبی ازهمکاری، رقابت و منافع متقابل همراه بوده است. درحال حاضربا افزایش رقابت آمریکا و چین درمنطقه، اندونزی به عرصه ای برای رقابت این دو قدرت تبدیل شده است. آینده روابط آمریکا و اندونزی به عوامل مختلفی مانند سیاست های این دو کشور در قبال یکدیگر، تحولات منطقه‌ای و جهانی و همچنین رقابت آمریکا و چین بستگی دارد. اهمیت ژئوپلیتیکی اندونزی برای آمریکا بسیار زیاد است. این کشور به دلیل موقعیت جغرافیایی استراتژیک، منابع طبیعی غنی، جمعیت زیاد و نقش مهم در منطقه آسیا-پاسیفیک، برای آمریکا اهمیت زیادی دارد. آمریکا به دنبال استفاده از اندونزی برای تقویت حضور خود در منطقه، مقابله با نفوذ چین، ترویج ارزش های آمریکایی و تقویت دموکراسی است. حضورگسترده آمریکا در اندونزی پیامد های مهمی برای ایران دارد. این حضور می‌تواند تهدیدهایی برای منافع ایران درمنطقه ایجاد کند، اما در عین حال فرصت هایی را نیز برای گسترش روابط ایران و اندونزی فراهم می‌کند. ایران باید با اتخاذ سیاست‌های هوشمندانه و فعال، از این فرصت ها برای گسترش روابط
خود با اندونزی و تقویت جایگاه خود درجنوب شرق آسیا بهره‌برداری و با تهدیدات ناشی از حضور آمریکا مقابله کند. در این راستا، توسعه دیپلماسی اقتصادی، فرهنگی و عمومی و تقویت همکاری‌های علمی و فناوری اهمیت زیادی دارد. علاوه بر این، ایران باید با رصد دقیق تحولات منطقه و جهان و تحلیل سیاست های آمریکا در اندونزی، استراتژی‌های خود را به طور مداوم به‌روزرسانی کند. همچنین ایران باید با تقویت همکاری با سایر کشورهای منطقه و قدرت های جهانی مانند چین و روسیه، به‌دنبال ایجاد یک جبهه متحد در مقابل سیاست های آمریکا در منطقه باشد.
منابع:
https://www.thejakartapost.com/
https://www.cnbcindonesia.com/
· The United States and Indonesia: The Ambivalent Embrace - Robert B. Cribb
· Indonesia's Foreign Policy Under Suharto: Aspiring to International Leadership - Donald E. Weatherbee
· Pretext for Mass Murder: The September 30th Movement and Suharto's Coup d'État in Indonesia - John Roosa
· Indonesia and the World: The Power of Ideas - Dewi Fortuna Anwar
· Indonesia's Ascent: Power, Islam, and Democracy in the New World Order - Douglas E. Ramage
· The Jakarta Method: Washington's Anticommunist Crusade and the Mass Murder Program that Shaped Our World - Vincent Bevins
· Killing Hope: U.S. Military and CIA Interventions Since World
War II - William Blum
· The Long Game: China's Grand Strategy to Displace American Order - Rush Doshi
· Destined for War: Can America and China Escape Thucydides's Trap? - Graham Allison
نظر شما