استاد قربان‌علی عرفانی فرزند محمد ابراهیم، در سال ۱۳۲۳ در منطقه‌ی «سیاه دره» در شهرستان یکاولنگ ولایت بامیان به دنیا آمد. ایشان تحصیلات ابتدایی را در زادگاهش نزد شیخ موسی کلانی خوانده و در سال ۱۳۴۶ برای ادامه‏ تحصیلات عالی به نجف اشرف در عراق رفت و تا سال ۱۳۵۹ در آنجا به‌ سر می‏‌برد. وی در دوران تحصیل در نجف اشرف در جلسات درس آیت‌الله سید ابوالقاسم خویی، آیت‌الله سید محمدباقر صدر، امام خمینی و آیت‌‏الله سید مصطفی خمینی شرکت می‏کرد.

استادعرفانی از جمله شخصیت‌های مبارز شیعه بود که در نجف اشرف با جمعی از طلاب افغانستانی از جمله سید غلام‌حسین موسوی، شهید شیخ عبدالحسین اخلاقی و … فعالیت سیاسی می‌کردند و گاهی در رابطه با بعضی مناسبت‌ها به‌نام «طلاب علوم اسلامی افغانستان» اعلامیه می‌دادند. اولین کار آن‌ها انتشار اعلامیه‌ای در حمایت از سقوط رژیم سلطنتی و تأسیس نظام جمهوری توسط داودخان در افغانستان بود. همچنین، عرفانی و دوستانش دسته‎ی سینه زنی افغانستانی را به‌نام «الجاریه‌الافغانیه – شباب‌الهزاره» راه‌‏اندازی کردند که به ‏عنوان یک حرکت سیاسی تلقی شد.

با وقوع کودتای کمونیستی در افغانستان، دغدغه بزرگی برای استاد عرفانی به وجود آمد. وی در تشریح آن دوران می‏گوید:

"همان سالی که در افغانستان کودتا شده بود، من در عراق بودم. عده‏‌ای می‎‏‏‏گفتند؛ کمونیست‏ها روی کار آمدند و عده‌‏ای دیگر می‌‏گفتند شیعیانی مثل سلطان‏علی کشتمند و سید داوود مصباح که در آن زمان والی بامیان بود روی کار آمده اند. این در حالی بود که طلاب افغانستان خوشحال بودند. اما از آنجا که ما با دستگاه حضرت امام خمینی (ره) در ارتباط بودیم و به دنبال یادگیری مسائل سیاسی از ایشان بودیم؛ فهمیدیم که نظامی که در افغانستان روی کار آمده وابسته به شوروی سابق و نظام مارکسیستی – کمونیستی است. ما این‏ نظام را نفی می‏کردیم و غیراسلامی می‏دانستیم و می‌‏گفتیم درست است که سلطان‏علی کشتمند از تبار هزاره و شیعه است؛ اما یک خلقی و کمونیست است. خوب جالب اینجا بود که خیلی از طلبه‌‏ها اصلا نمی‏دانستند که کمونیست یعنی چه. و هنگامی که ما در جلسات علیه کمونیست‌‏ها صحبت می‏کردیم همین طلاب به ما اعتراض می‏کردند که ما بالاخره نفهمیدیم که شما کدام طرفی هستید و چه کار می‏کنید. یک روز علیه ظاهرشاه هستید، یک روز علیه داوودخان و حالا هم علیه نظامی هستید که یک بچه‏‌ی هزاره مثل کریم میثاق در آن حضور دارد. اصلا شما چه کاره هستید؟"

پس از وقوع کودتای کمونیستی؛ استاد عرفانی به همراه سید غلام‌حسین موسوی و شهید شیخ عبدالحسین اخلاقی نزد امام خمینی(ره) رفته و درباره نظام کمونیستی بر سر کار آمده از ایشان کسب تکلیف نمود. امام خمینی(ره) ایشان را به درس خواندن و توجه به مسئولیت فرهنگی توصیه کردند.

با خروج امام خمینی(ره) از عراق و فشار دولت صدام بر فعالان سیاسی، استاد عرفانی در سال ۱۳۵۷ به همراه عده‌ای دیگر از طلاب افغانستانی از عراق به ایران می‏آیند و در قم ساکن می‏شوند.

وی در قم با کمک افرادی همچون سیدحسین حسینی دره‌ی صوفی، ضامن‌علی واحدی، استاد شهید مزاری، میرحسین صادقی ترکمنی (پروانی)، مرحوم استاد یوسف واعظی، عبدالحسین اخلاقی، خادم‌حسین ناطقی و عزیزالله شفق، سازمان نصر افغانستان را در جهت مبارزه علیه رژیم کمونیستی تأسیس کردند. و همچنین نشریه‏ای را با عنوان «پیام مستضعفین» از سوی این سازمان به نشر رساندند.

در ادامه پیروزی‌های مجاهدین در جبهه‏‌های جهاد و به وجود آمدن اختلاف‌های داخلی میان احزاب جهادی شیعه، آقای استاد عرفانی با استاد اکبری و سجادی لعلی برای تأسیس حزب وحدت اسلامی تلاش کردند. حزب وحدت تشکیل شد و احزاب دیگر به جز حرکت اسلامی افغانستان در آن ادغام شدند.

مرحوم عرفانی عضو شورای مرکزی حزب وحدت بودند و پس از فاجعه‌ی ۲۳ شهریور سال 1373 که حزب وحدت به دو جناح تقسیم شد؛ ایشان در جناح استاد مزاری قرار داشتند. ایشان در سال‌های اخیر سمت رهبری حزب وحدت اسلامی ملت افغانستان و نماینده شهر کابل در مجلس نمایندگان را به عهده داشت.

از استاد عرفانی تا کنون چند اثر به جا مانده که از جمله «از کنگره تا کنگره»، « تاریخ تحولات سیاسی و اجتماعی بامیان» و «امام و انقلاب اسلامی افغانستان» می باشند.

قربانعلی عرفانی در ۳۰ مهر ۱۳۹۴ شمسی در ایران درگذشت. پیکر او را به افغانستان منتقل کردند و در مسجد باقرالعلوم در غرب کابل که خود آن را تأسیس کرده بود، دفن کردند.

منبع: افق اندیشه

لینک:

https://ofoghandisha.com/%d9%85%d8%b9%d8%b1%d9%81%db%8c/%d8%b4%d8%ae%d8%b5%db%8c%d8%aa-%d9%87%d8%a7/%d8%a7%d8%b3%d8%aa%d8%a7%d8%af-%d9%85%d8%b1%d8%ad%d9%88%d9%85-%d9%82%d8%b1%d8%a8%d8%a7%d9%86-%d8%b9%d9%84%db%8c-%d8%b9%d8%b1%d9%81%d8%a7%d9%86%db%8c%db%b1%db%b3%db%b1%db%b8-%db%b1%db%b3%db%b9%db%b4