انتخاب رییس جدید اتحادیه افریقا تصمیم بزرگ سیاسی برای این قاره

سال 2025 شاهد انتخاب رئیس جدید اتحادیه افریقا خواهیم بود . منصبی که چندین کشور به دنبال اخذ آن توسط یکی از مدیران سیاسی خود هستند و برای این کار از ماهها قبل در حال لابی کردن می باشند .این بار نماینده جیبوتی و نماینده کنیا تلاش زیادی را انجام می دهند تا این منصب را از آن خود بکنند و دولت کنیا اقدامات زیادی را در این زمینه انجام داده و آقای روتو رئیس جمهور کنیا در تلاش است تا آقای رائیلا اودینگا نخست وزیر سابق کنیا و نیز رئیس احزاب مخالف ( اپوزیسیون) کنیا این منصب را عهده دارد باشد .

 آقای روتو که به غربی بودن و تاجر مسلک بودن در سیستم حکومتی خود معروف است ، اهداف مختلفی را از این کار دنبال می کند :

الف) وی با معرفی آقای رائیلا اودینگا در تلاش است تا یکی از شخصیتهای بانفوذ سیاسی در کنیا را در انتخابات سال 2027 کنار بزند تا با خیال راحت بتواند مجددا به حکومت برسد

ب) با امتیاز دادن به رئیس اپوزیسیون کنیا می خواهد حکومت خود در کنیا را تسهیل بخشد و آرامش نسبی به آن بدهد

ج) کنیا به عنوان یک کشور مهم و تاثیرگزار در شرق افریقا با داشتن کرسی اتحادیه افریقا می تواند بیش از پیش نفوذ خود در افریقا را نشان دهد

د) آقای روتو در صورت موفقیت در این امر و کسب صدارت اتحادیه افریقا توسط نماینده کنیا ، می تواند در روابط خود با غرب مانور بیشتری بدهد

در طول عمر اتحادیه افریقا ، کسی از شرق افریقا این کرسی را تصاحب نکرده بود و این بار تلاش دارند تا دولتها و سران کشورهای افریقائی را متقاعد کنند که نوبتی هم باشد نوبت کنیا است . البته جیبوتی هم در شرق افریقا است و به همین دلیل است که نماینده جیبوتی و نماینده کنیا دو کاندید مهم در این دوره است .

برای پی بردن به اهمیت این منصب ، گزارشی در خصوص اهمیت اتحادیه آفریقا ، تاریخچه و نحوه انتخاب و عملکرد این اتحادیه آماده شده است که موضوع را بیشتر برای خواننده گرامی مبرهن می سازد .

اتحادیه افریقا  و اهمیت آن :

اتحادیه آفریقا (AU) یک نهاد قاره ای متشکل از 55 کشور عضو است که کشورهای قاره آفریقا را تشکیل می دهند. این سازمان به طور رسمی در سال 2002 به عنوان جانشین سازمان وحدت آفریقا (OAU، 1963-1999) راه اندازی شد.

تاریخچه اتحادیه آفریقا:

در ماه مه 1963، 32 نفر از سران کشورهای مستقل آفریقایی در آدیس آبابا اتیوپی گرد هم آمدند تا منشور ایجاد اولین نهاد قاره ای پس از استقلال آفریقا، سازمان وحدت آفریقا (OAU) را امضا کنند.

OAU تجلی چشم انداز پان آفریقایی برای آفریقا بود که متحد و آزاد بوده و سرنوشت خود را خود تعیین نماید . این امر در منشور سازمان وحدت افریقا  به رسمیت شناخته شد که در آن پدران بنیانگذار تشخیص دادند که آزادی، برابری، عدالت و کرامت یک امر ضروری است. اهداف برای دستیابی به آرزوهای مشروع مردم آفریقا و اینکه نیاز به ارتقای تفاهم بین مردم آفریقا و تقویت همکاری بین کشورهای آفریقایی وجود دارد. در پاسخ به آرزوهای آفریقایی ها برای برادری و همبستگی، در یک وحدت بزرگتر فراتر از تفاوت های قومی و ملی این سازمان شکل گرفت .

فلسفه ایجاد چنین سازمانی ، فلسفه پان آفریقایی بود که بر سوسیالیسم آفریقا متمرکز بود و وحدت آفریقا، ویژگی‌های جمعی و شیوه‌های جوامع آفریقایی، و تلاش برای پذیرش فرهنگ و میراث مشترک آفریقا را ترویج می‌کرد.

هداف اصلی سازمان وحدت افریقا  این بود که قاره افریقا را از بقایای باقی مانده از استعمار و آپارتاید خلاص کند. ارتقای اتحاد و همبستگی بین کشورهای آفریقایی؛ هماهنگی و تشدید همکاری برای توسعه؛ حفاظت از حاکمیت و تمامیت ارضی کشورهای عضو و ارتقای همکاری های بین المللی از دیگر اهداف تشکیل این سازمان بوده است . منشور سازمان وحدت افریقا (  OAU ) اهداف سازمان را به شرح زیر بیان می کند:

• ترویج اتحاد و همبستگی کشورهای آفریقایی.

• هماهنگی و تشدید همکاری و تلاش برای دستیابی به زندگی بهتر برای مردم آفریقا.

• دفاع از حاکمیت، تمامیت ارضی و استقلال خود.

• ریشه کن کردن تمام اشکال استعمار از آفریقا.

• ترویج همکاریهای  بین المللی با توجه به منشور ملل متحد و اعلامیه جهانی حقوق بشر

در تاریخ 9.9.1999، سران کشورها و دولت های سازمان وحدت آفریقا (OAU) بیانیه سرت را صادر کردند که در آن خواستار ایجاد اتحادیه آفریقا به منظور تسریع روند ادغام در این قاره به جهت ضرورت ایفای نقش  در اقتصاد جهانی شده بود  و در عین حال خواستار این بودند که به مشکلات اجتماعی، اقتصادی و سیاسی چند وجهی که با برخی جنبه های منفی جهانی شدن ترکیب شده است، بپردازد.

راه اندازی اتحادیه آفریقا:

اتحادیه آفریقا (AU) به طور رسمی در ژوئیه 2002 در دوربان، آفریقای جنوبی، پس از تصمیمی که در سپتامبر 1999 توسط سلف خود، سازمان وحدت افریقا (  OAU ) برای ایجاد یک سازمان جدید قاره ای راه اندازی شد. تصمیم برای راه اندازی مجدد سازمان پان آفریقایی آفریقا نتیجه اجماع رهبران آفریقایی بود که برای تحقق بخشیدن به پتانسیل آفریقا، نیاز به تمرکز مجدد از مبارزه برای استعمار زدایی و رهایی قاره از آپارتاید تلاش می نمود . تمرکز این اتحادیه این بار  به سمت افزایش همکاری و ادغام کشورهای آفریقایی برای پیشبرد رشد و توسعه اقتصادی آفریقا حرکت نمود .اتحادیه افریقا  AU بر اساس دیدگاه جدید خود برای "یک آفریقای یکپارچه، مرفه و صلح آمیز، تحت هدایت شهروندان خود و نماینده یک نیروی پویا در عرصه جهانی" تلاش می کرد .

قانون اساسی اتحادیه آفریقا و پروتکل اصلاحات  این اتحادیه آفریقا اهداف اتحادیه آفریقا را  بدین سان بیان می کند :

• دستیابی به اتحاد و همبستگی بیشتر بین کشورهای آفریقایی و مردم آنها

• دفاع از حاکمیت، تمامیت ارضی و استقلال کشورهای عضو.

• تسریع یکپارچگی سیاسی و اجتماعی-اقتصادی این قاره.

• ترویج و دفاع از مواضع مشترک آفریقا در مورد موضوعات مورد علاقه قاره و مردم آن.

• تشویق همکاری بین المللی

• ترویج صلح، امنیت و ثبات در این قاره.

• ترویج اصول و نهادهای دموکراتیک، مشارکت مردمی و حکومتداری خوب.

• ترویج و حمایت از حقوق بشر و مردم مطابق با منشور آفریقایی حقوق بشر و مردم و سایر اسناد مربوط به حقوق بشر.

• ایجاد شرایط لازم که قاره را قادر می سازد تا نقش شایسته خود را در اقتصاد جهانی و در مذاکرات بین المللی ایفا کند.

• ترویج توسعه پایدار در سطوح اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و همچنین ادغام اقتصادهای آفریقا.

• ترویج همکاری در تمام زمینه های فعالیت های انسانی برای ارتقای استانداردهای زندگی مردم آفریقا.

• هماهنگی و هماهنگ کردن سیاست ها بین جوامع اقتصادی منطقه ای موجود و آینده برای دستیابی تدریجی به اهداف اتحادیه.

• پیشبرد توسعه این قاره با ترویج تحقیقات در همه زمینه ها، به ویژه در علم و فناوری

• همکاری با شرکای بین المللی مرتبط در ریشه کنی بیماری های قابل پیشگیری و ارتقای سلامت خوب در این قاره.

• اطمینان از مشارکت مؤثر زنان در تصمیم گیری، به ویژه در زمینه های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی-فرهنگی.

• توسعه و ترویج سیاست های مشترک در زمینه تجارت، دفاع و روابط خارجی برای تضمین دفاع از قاره و تقویت مواضع مذاکره کننده آن.

• دعوت و تشویق به مشارکت کامل دیاسپورای آفریقایی به عنوان بخش مهمی از قاره ما در ساخت اتحادیه آفریقا.

ارگان های اصلی تصمیم گیری AU

کار اتحادیه آفریقا از طریق چندین ارگان تصمیم گیری اصلی اجرا می شود: - مجمع سران کشورها و دولت ها، شورای اجرایی، کمیته نمایندگان دائم (PRC)، کمیته های فنی تخصصی (STCs)، شورای صلح و امنیت و کمیسیون اتحادیه آفریقا . ساختار اتحادیه افریقا  مشارکت شهروندان آفریقایی و جامعه مدنی را از طریق پارلمان پان آفریقایی و شورای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی (ECOSOCC) ترویج می کند.

ارگان هایی که به امور قضایی و حقوقی و همچنین موضوعات حقوق بشر رسیدگی می کنند عبارتند از: - کمیسیون آفریقایی حقوق بشر و مردم (ACHPR)، دادگاه آفریقایی حقوق بشر و مردم (AfCHPR)، کمیسیون اتحادیه افریقا  در حقوق بین الملل (AUCIL)، هیئت مشورتی مبارزه با فساد اتحادیه افریقا (AUABC) و کمیته آفریقایی کارشناسان حقوق و رفاه کودکان . اتحادیه آفریقا  همچنین در جهت ایجاد موسسات مالی قاره ای (بانک مرکزی آفریقا، بانک سرمایه گذاری آفریقا و صندوق پول آفریقا) تلاش می کند.

جوامع اقتصادی منطقه ای (RECs) و مکانیسم بررسی همتایان آفریقایی نیز ارگان های کلیدی هستند که ساختار اتحادیه آفریقا را تشکیل می دهند.

برای اطمینان از تحقق اهداف اتحادیه افریقا  و دستیابی به چشم انداز پان آفریقایی آفریقای یکپارچه، مرفه و صلح آمیز، دستور کار 2063 به عنوان یک چارچوب استراتژیک برای تحول اجتماعی-اقتصادی و یکپارچه بلندمدت آفریقا ایجاد شد. دستور کار 2063 خواستار همکاری و حمایت بیشتر از ابتکارات رهبران  آفریقا برای اطمینان از دستیابی به آرزوهای مردم آفریقا است.

ریاست کمیسیون اتحادیه آفریقا :

رئیس اتحادیه آفریقا جایگاه مهمی در اتحادیه آفریقا است. رئیس به عنوان رئیس اتحادیه آفریقا (AU) که ​​توسط مجمع سران کشورهای افریقائی و دولت ها انتخاب می شود، خدمت می کند.

رئیس کمیسیون اتحادیه آفریقا، مدیر اجرایی، نماینده قانونی اتحادیه آفریقا و مدیر ارشد مالی کمیسیون است. او مستقیماً در برابر شورای اجرایی مسئول انجام وظایف خود است. رئیس کمیسیون توسط مجمع برای یک دوره چهار ساله انتخاب می شود که یک بار قابل تمدید است. انتخابات با رای مخفی و اکثریت دو سوم کشورهای عضو واجد شرایط رای دادن است. انتخابات و دوره ها توسط آیین نامه داخلی مجمع اتحادیه اتحادیه افریقا  و اساسنامه کمیسیون تنظیم و برگزار می شود.

وظایف رئیس کمیسیون اتحادیه افریقا عبارتند از :

• به عهده گرفتن مسئولیت کلی برای امور اداری و مالی کمیسیون

• انجام اقداماتی با هدف ترویج و عمومیت بخشیدن به اهداف اتحادیه افریقا  و افزایش عملکرد آن

• تسهیل عملکرد، تصمیم گیری و گزارش کلیه جلسات ارگان اتحادیه AU، و اطمینان از انطباق و هماهنگی با سیاست ها، استراتژی ها، برنامه ها و پروژه های مورد توافق اتحادیه AU

• مشاوره و هماهنگی با دولت های کشورهای عضو، سایر موسسات و REC ها در مورد فعالیت های اتحادیه AU، و انجام نمایندگی های دیپلماتیک اتحادیه AU

• تهیه بودجه اتحادیه آفریقا و اسناد برنامه ریزی های استراتژیک

• عمل به عنوان سپرده گذار برای کلیه معاهدات و اسناد حقوقی AU و OAU

• تعیین و مدیریت کارکنان کمیسیون

• ریاست کلیه جلسات و مذاکرات کمیسیون

• تهیه گزارش سالانه فعالیت های اتحادیه افریقا  و ارگان های وابسته.

• ارائه گزارش های درخواستی مجمع، شورای اجرایی، کمیته نمایندگان دائم (PRC)، سایر کمیته ها و ارگان ها.

رئیس فعلی کمیسیون اتحادیه آفریقا آقای موسی فکی مهامت است.

روسای سابق کمیسیون اتحادیه آفریقا عبارت بودند از

• 2017– فعلی - Moussa Faki Mahamat، چاد

• 2012–17- Nkosazana Dlamini Zuma، آفریقای جنوبی

• 2008–12 - ژان پینگ، گابن

• 2003–08 - Alpha Oumar Konaré، مالی

• ۲۰۰۲–۲۰۰۳ (سال‌های انتقال OAU–AU) - آمارا اسی، ساحل عاج (موقت)

دوره ریاست فعلی کمیسیون اتحادیه آفریقا (AU)، آقای  موسی فکی مهامت در فوریه 2025 به پایان می رسد.

نامزدهای 2025 برای ریاست اتحادیه آفریقا

نامزدهای زیر برای پست ریاست در انتخابات کمیسیون اتحادیه آفریقا در سال 2025 رقابت می کنند.

• محمود علی یوسف - جیبوتی

• H.E Raila Amolo Odinga – کنیا

• Richard Randriamandrato - ماداگاسکار

این نامزدها از ماهها قبل  درگیر یک کمپین فشرده و لابی استراتژیک در سراسر آفریقا هستند تا این منصب مهم اتحادیه را نصیب خود بکنند .

کشور کنیا راءیلا اودینگا را برای سمت رئیس کمیسیون اتحادیه آفریقا (AUC) معرفی کرد.

در 27 آگوست 2024 کنیا رسماً اعلام کرد که نخست وزیر سابق کنیا ، دکتر رایلا اودینگا برای سمت رئیس کمیسیون اتحادیه آفریقا (AUC) رقابت خواهد کرد.

رئیس جمهور ویلیام روتو در اجلاسی که در شرق افریقا ریاست  آن را برعهده داشت  اعلام کرد که با حمایت قوی از سوی کشورهای شریک آفریقای شرقی همراه بود و نشان دهنده حمایت گسترده منطقه ای و قاره ای از پیشنهاد دکتر اودینگا بود.

رئیس جامعه آفریقای شرقی، رئیس جمهور یووری موسوینی از اوگاندا، رئیس جمهور سامیا سولوهو از تانزانیا و سالوا کییر از سودان جنوبی شاهد اعلام رسمی این خبر بودند. رؤسای جمهور سابق از جمله دکتر Jakaya Kikwete از تانزانیا و آقای Oluseegun Obasanjo از نیجریه نیز در این مراسم حضور داشتند.

اعتبار پان آفریقایی و تعهد رایلا اودینگا به یکپارچگی و پیشرفت منطقه ای و قاره ای توسط این رهبران مورد تاکید قرار گرفت.

 پرزیدنت روتو درک عمیق دکتر اودینگا از امور جهانی و آفریقا را در حالی که دانش و تجربه فراوانی را به نمایش گذاشته است ، برجسته کرد. همچنین شجاعت او برای حمایت از منافع آفریقا در پلتفرم های منطقه ای و جهانی به عنوان تعهد به ایجاد یک پایه قوی برای تحول آفریقا شناخته شد.

پرزیدنت موسوینی تجربیات گسترده و مشارکت طولانی مدت دکتر اودینگا در مبارزات آفریقا را به عنوان دلایل ایده آل ماندن دکتر اودینگا برای این سمت ذکر کرد. رئیس‌جمهور سالوا کییر که همچنین رئیس فعلی جامعه آفریقای شرقی است، دکتر اودینگا را یک پان آفریقایی ثابت توصیف کرد و رئیس‌جمهور سولوهو اعتماد کامل خود را به توانایی دکتر اودینگا برای تبدیل دیدگاه مجمع به نتایج ملموس ابراز کرد.

دکتر رائیلا اودینگا متعهد شد، در صورت انتخاب شدن، اتحادیه آفریقا را به یک سازمان مردم محور تبدیل کند. این امر از طریق همکاری با همه رهبران افریقا  برای اطمینان از همسویی چشم انداز و اولویت های جامعه محقق خواهد شد. نخست وزیر سابق و نماینده عالی اتحادیه آفریقا برای توسعه زیرساخت ، همچنین متعهد به تجزیه و تحلیل انتقادی پیشنهادهای اصلاحات موجود، ایجاد ظرفیت کمیسیون اتحادیه آفریقا (AUC)، حمایت از لغو الزامات ویزا در کشورهای آفریقایی، مبارزه با موانع تجاری، و اطمینان از اینکه این قاره از منابع طبیعی عظیم خود بهره می برد، شد .

دکتر اودینگا گفت: "با کمک شما، من فرصت خدمت به آفریقا، مهد بشریت را خواهم داشت. قلب من آماده است و دستانم ثابت است. من در شرق آفریقا برای آفریقا خلق شده ام." انتخابات AUC در فوریه 2025 برگزار خواهد شد.

آقای  مودوادی، نخست وزیر کابینه و وزیر امور خارجه و دیاسپورا هم اعلام کرد  که زمان آن رسیده است که آفریقای شرقی رهبری اتحادیه آفریقا را به عهده بگیرد. "مناطق آفریقای مرکزی، جنوبی و غربی از سال 2002 سهم خود را داشته اند و بر این اتحادیه ریاست کرده اند ، بنابراین اکنون نوبت به منطقه شرق و شمال آفریقا رسیده است. موداوادی تصریح کرد: بر اساس قوانین چرخشی، شرق آفریقا اولین فرصت را با پایان دوره ریاست فعلی در پایان سال جاری دارد.

خلاصه نحوه انتخاب رئیس اتحادیه آفریقا:

نامزدی

کشورهای عضو اتحادیه آفریقا حق دارند نامزدهایی را برای پست ریاست معرفی کنند.

این نامزدها می توانند توسط کشورهای عضو ، جداگانه یا از طریق بلوک های منطقه ای در اتحادیه AU انجام شوند.

نامزدهای بالقوه معمولاً افرادی هستند که تجربه قابل توجهی در دیپلماسی، حکومت داری و امور بین المللی دارند.

فرآیند انتخاب

پس از دریافت نامزدها، فرآیند انتخاب آغاز می شود. این فرآیند اغلب شامل مشاوره میان کشورهای عضو اتحادیه اروپا برای ارزیابی صلاحیت و شایستگی نامزدها است.

بلوک های منطقه ای نیز ممکن است در تأیید نامزدهای مناطق مربوطه خود نقشی اساسی ایفا کنند.

برای به دست آوردن این موقعیت، نامزد باید دارای مدرک کارشناسی ارشد در حقوق، روابط بین‌الملل، اقتصاد، دیپلماسی، مدیریت، مدیریت بازرگانی، علوم سیاسی، علوم اجتماعی یا رشته‌های مرتبط نزدیک از یک موسسه معتبر باشد.

علاوه بر این، اگر آنها باید دارای مدرک دکترا در حقوق، روابط بین‌الملل، دیپلماسی، مدیریت، مدیریت بازرگانی، علوم سیاسی، علوم اجتماعی یا رشته‌های مرتبط نزدیک از یک موسسه شناخته شده باشند، یک مزیت اضافه است.

کاندید همچنین باید حداقل بیست (20) سال تجربه حرفه ای و بین المللی مرتبط ، با حداقل ده (10) سال خدمت در نقش(های) رهبری به تدریج در یک سازمان بین دولتی یا دولت ملی/خدمات عمومی، بین المللی یا موسسه منطقه ای داشته باشد .

جلسه و رای گیری مجمع اتحادیه افریقا

انتخاب رئیس اتحادیه آفریقا  در جلسه مجمع سران کشورها و دولت های اتحادیه افریقا انجام می شود.

این جلسه معمولاً در یکی از اجلاس های اتحادیه افریقا برگزار می شود، جایی که رهبران کشورهای عضو گرد هم می آیند تا درباره موضوعات کلیدی پیش روی این قاره بحث کنند.

در طول جلسه مجمع اتحادیه افریقا ، کشورهای عضو رای خود را برای انتخاب رئیس از میان نامزدهای معرفی شده به صندوق انداختند. روند رای گیری از طریق رای گیری مخفی انجام می شود و نیاز به رای اکثریت دو سوم کشورهای عضو دارد.

انتصاب :

رئیس تازه منتخب پس از انتخاب شدن، سمت خود را بر عهده می گیرد و رسماً برای خدمت در یک دوره ، مطابق قانون اساسی اتحادیه افریقا  منصوب می شود. دوره ریاست معمولاً چهار سال طول می کشد و امکان انتخاب مجدد برای دوره دوم وجود دارد. رئیس به مجمع سران کشورها و دولت های اتحادیه آفریقا و همچنین شورای اجرایی اتحادیه آفریقا گزارش می دهد.

منابع :

Sources

• https://au.int/en/overview
• https://mfa.go.ke/kenya-launches-african-union-commission-candidacy
• https://au.int/en/auc-chairperson
• https://www.chathamhouse.org/events/all/research-event/future-african-union
• https://www.pulselive.co.ke/news/local/requirements-and-process-to-be-elected-as-african-union-commission-chairperson/8nsnycn
• https://thebrief.co.ke/diplomats-corner/explainer-how-au-commission-chair-election-is-conducted/

https://x.com/_AfricanUnion/status/1862141596453437662