«خانقاه بهاءالدین»، مکان تاریخی است که برخی از تاریخ‌نویسان افغانستان، آن را زادگاه مولانا جلال الدین بلخی می دانند.

این خانقاه که در حدود ۹۰۰ سال قدمت تاریخی دارد، از دیوارها و گنبدهای گلی ساخته شده است. به همین دلیل در برابر باران و گذر زمان مقاومت خود را از دست داده و رو به نابودی است. اکنون از این خانقاه به جز یک محوطه چهارضلعی با چهار ستون که به سبک معماری اسلامی، با سرطاق‌های قوسی ساخته شده، چیزی باقی نمانده است.

زادگاه و زیستگاه مولانا

پدر مولانا، محمد بن حسین خطیبی معروف به بهاوالدین ولد و سلطان العلما، صاحب این خانقاه دانسته می شود. او « واعظ زبان‌آور و خوش بیان» شهر بلخ و از بزرگان صوفیه و عارفان زمان خود بود و تأثیرات کلامی وی، مریدان زیادی را به خانقاه او کشانده بود.

آواز و نیایش صوفیان، در این گوشه از شهر باستانی بلخ،  در این دوره از تاریخ طنین انداز بوده و گویند که مریدان، کلام وی را مکتوب می‌کردند . در حال؛  مجموعه‌ای از مواعظ او با نام «معارف بهاء ولد» هم‌اکنون باقی است. آنها در سال ۶۱۸ هجری قمری هنگامی که مولانا ۱۲ سال داشت، این دیار را ترک گفتند و به ترکیه کنونی رفتند.  

  «خانقاه بهاءالدین»به دلیل همین سابقه تاریخی، سالانه میزبان صدها و هزاران گردشگر داخلی و خارجی است.

بلخ زادگاه مولانا با قونیه زیستگاه وی، اکنون خواهر خوانده شده است. به همین سبب، دو کشور به ایجاد رابطه گرم فرهنگی در سال ۲۰۰۷ میلادی به توافق رسیدند.

گرچه مقام‌های ترکیه، مولانا را ترک، رئیس اطلاعات و فرهنگ بلخ وی را تاجیک افغانستانی و ایرانیان نیز این شاعر برجسته را ایرانی تبار می‌دانند، اما خود در مثنوی معنوی گفته است:

ای بسا هندو و ترک همزبان

ای بسا دو ترک چون بیگانگان

پس زبان محرمی خود دیگر است

همدلی از همزبانی خوش‌تر است

منع: سیستم معلوماتی و گردشگری افغانستان

لینک: http://atis.af/khanqah/