مقدمه

فرهنگ نقش مهمی در روند توسعۀ ملی در مالزی دارد که در آن هویت مالزی در تلاش‌های انجام‌شده برای توسعۀ اقتصادی و اجتماعی و سیاسی مورد حمایت قرار می‌گیرد. این امر قطعاً مستلزم بسیج و مشارکت همۀ سطوح جامعه در یک روند مداوم است.

برای کشوری مانند مالزی با جامعۀ چندنژادی، روند توسعۀ فرهنگ ملی نیاز به یک برنامه‌ریزی دقیق همراه با جزئیات در پرورش و ترویج سبک زندگی مالزی دارد. این برنامه‌ریزی فرهنگی در تقویت هویت ملی به‌عنوان نژاد مالزی مهم و حیاتی است.

اساس و بنیان

تدوین سیاست فرهنگ ملی برای یک کشور درحال‌توسعه مانند مالزی، بسیار مهم است. این سیاست به‌عنوان راهنمایی در طراحی، تدوین و حفظ و پایداری هویت ملی مالزی در جهان بکار خواهد رفت. سیاست فرهنگ ملی پس از درنظرگرفتن حقایق تاریخی این منطقه و همچنین موقعیت مالزی که محل تلاقی فرهنگ‌ها و مرکز تجارت و تمدن حدود دوهزارساله بوده تدوین شده است. نقش مالزی به‌عنوان محل تلاقی به تعامل، معرفی، جذب و پذیرش عناصر مختلف منجر شده که به‌عنوان فرهنگ اساسی این منطقه مورد استفاده قرار گرفته است.

بنابراین به‌عنوان یک روند در حال اجرا، دولت سیاست فرهنگ ملی را براساس چندین عنصر و سه اصل اساسی به شرح زیر تدوین کرده است:

1) فرهنگ ملی باید مبتنی بر فرهنگ بومی این منطقه باشد

این منطقه شامل مالزی، اندونزی، فیلیپین، سنگاپور، برونئی، تایلند، کامبوج، همچنین جزایر اقیانوس آرام جنوبی (پولینزی، ملانزی و اقیانوسیه) و مالاکاست. کل این منطقه بخش مهمی از تمدن و فرهنگ مالایی است. در دوران اوج تمدن مالایی مستقر در مالاکا، از زبان مالایی به‌عنوان یک زبان بین‌المللی در روابط تجاری استفاده ‌شده است. فرهنگ این منطقه شباهت‌های بسیاری به هم دارند. زبان مورد استفاده در این مناطق اساساً زبان مالایی است. موقعیت جغرافیایی، تجربۀ تاریخی، منابع طبیعی، هنرها و ارزش‌های اخلاقی نیز در این مناطق شباهت­هایی با یکدیگر دارند. فرهنگ مالایی امروزه روشی از زندگی و نماد هویت بیش از ۲۰۰ میلیون نفر است که به همین زبان صحبت می‌کنند. به این ترتیب، فرهنگ بومیان این منطقه که به‌معنای وسیع‌تر به فرهنگ مالایی اشاره دارد، اساس سیاست فرهنگ ملی مالزی را تشکیل می‌دهد.

2) عناصر مناسب از فرهنگ‌های دیگر، ممکن است به‌عنوان بخشی از فرهنگ ملی پذیرفته شود

فرهنگ پدیده‌ای پویاست که همواره در جریان سازگاری و جذب قرار می‌گیرد. این اصل جنبه‌های چندفرهنگی را در یک جامعه چندنژادی در نظر می‌گیرد. ازاین‌رو، عناصر فرهنگ چینی‌ها، هندی‌ها، عرب‌ها، غربی‌ها و دیگران که مناسب و قابل‌قبول تلقی می‌شود در فرهنگ ملی گنجانده شده‌اند. چنین پذیرشی باید مطابق با مفاد قانون اساسی، همچنین منافع ملی، ارزش‌های اخلاقی و جایگاه اسلام به‌عنوان دین رسمی کشور باشد.

3) اسلام مؤلفه مهمی در تدوین فرهنگ ملی است

دین یا اعتقاد به خدا در روند توسعۀ یک کشور و همچنین در پیشرفت افراد جامعه دارای اهمیت است. اسلام، بشر را راهنمایی و نیازهای جسمی و عاطفی انسان را برآورده می‌کند. ازاین‌رو، دین اسلام باید عنصری مهم در تدوین سیاست فرهنگ ملی به‌عنوان دین رسمی کشور باشد.

این سه اصل در کنگرۀ ملی فرهنگ در سال ۱۹۷۱ پذیرفته شده است.

اهداف

توسعۀ فرهنگ ملی برای کشور تازه‌استقلال‌یافته به‌منظور ایجاد یک کشور پایدار و متحد اهمیت ویژه‌ای دارد. به این ترتیب، تلاش‌هایی در جهت تدوین فرهنگ ملی مالزی برای دستیابی به اهداف زیر انجام می‌شود:

الف: تقویت وحدت ملی از طریق فرهنگ.

ب:  پرورش و حفظ هویت ملی ایجادشده از طریق فرهنگ ملی.

ج: غنی‌سازی و ارتقاء کیفیت زندگی بشر در تعادل با توسعۀ اقتصادی – اجتماعی.

استراتژی و اجرای این سیاست از طرق زیر قابل‌دستیابی است:

1- احیا، حفظ و توسعۀ فرهنگ برای تقویت فرهنگ ملی از طریق تحقیق، توسعه، آموزش و گسترش فرهنگ و ارتباطات مشترک.

2-  افزایش و تقویت رهبری فرهنگی با آموزش و راهنمایی افراد علاقه‌مند و حمایت و بسیج فرهنگ به‌عنوان یک موتور مؤثر در رشد جامعه.

3-  برقراری ارتباط مؤثر برای افزایش آگاهی ملی و ناسیونالیسم مالزی.

4-  برآورده‌کردن نیازهای فرهنگی ـ اجتماعی.

5-  ارتقاء استاندارد و کیفیت هنر.

علاوه بر وزارت گردشگری و فرهنگ، نقش سایر نهادها و آژانس‌ها نیز در اجرای سیاست ملی فرهنگ اهمیت دارد. این نهادها شامل وزارتخانه‌ها و ادارات در سطح فدرال و ایالت‌ها، نهادهای قانونی، بخش خصوصی و سازمان‌های غیردولتی فرهنگی می­باشد.

نقش وزارت گردشگری و فرهنگ در اجرای سیاست ملی و فرهنگ‌سازی بسیار مهم است. در میان دیگر نهادها، این وزارتخانه، تحقیق و توسعه و آموزش و گسترش هنر را مدیریت می‌کند. تلاش‌هایی از طریق برنامه‌های توسعه و فعالیت‌های هنری در مجتمع فرهنگی ملی انجام شده است. این مجتمع فرهنگی به‌عنوان سازمان‌دهنده و دبیرخانۀ ارتباطات فرهنگی بین‌المللی و شوراهای فرهنگ دولتی فعالیت می‌کند و همچنین خدمات مشاوره‌ای برای سازمان‌های فرهنگی ارائه می‌دهد و با نهادهای بین‌المللی همکاری می‌کند.

نقش سایر وزارتخانه‌ها و ادارات، دولت­های ایالتی و نهادهای قانونی به همان اندازه در اجرای سیاست ملی فرهنگ مهم است. نقش بخش خصوصی و سازمان‌های فرهنگی غیردولتی نیز بسیار اهمیت دارد؛ زیرا می‌توانند در اجرای فعالیت‌ها برای ایجاد و توسعۀ فرهنگ در سازمان‌های زیرمجموعۀ خود یاری نموده و از برنامه‌ها یا پروژه‌های فرهنگی حمایت مالی کنند.

تدوین و اجرای سیاست فرهنگ ملی در مالزی که یک کشور درحال‌توسعه با جامعۀ چندنژادی و چندفرهنگی است، بسیار ضرورت دارد. از این خط مشی و سیاست به‌عنوان راهنمایی برای ایجاد یک نژاد متحد در مالزی و حفظ هویت ملی در سطح بین‌المللی استفاده می‌شود. با این حال، اجرای این سیاست یک فرایند پیچیده است که در مدت زمان کوتاه امکان‌پذیر نیست. تحقق آگاهی عمومی و درک فرهنگ ملی در دستیابی به این سیاست کمک می‌کند. فقط با کسب آگاهی می‌توان فرهنگ ملی را از فرهنگ قومی متمایز کرد. هنگامی که فرهنگ ملی پرورش یابد، از مرزهای نژادی به‌سمت ایجاد نژاد متحد و با عزت مالزیایی فراتر خواهد رفت. با این حال، اجرای این فرایند پیچیده است. افزایش آگاهی و تفاهم اجتماعی برای دستیابی به این سیاست کمک مؤثری خواهد کرد.