هرکشوری در ارتباط با فعالیت های دینی، قوانین و مقررات داخلی خاص خود را دارد. قانون حاضر استوار بر این است که ترکمنستان یک دولت دموکراتیک قانون سالار عرفی و لائیک بوده، ضمن تضمین آزادی مذهبی و پیروی از دین، برابری حقوق هر فرد را صرف نظر از عقاید دینی وی تأمین می نماید و نقش تاریخی دین اسلام را در توسعه فرهنگ و حیات معنوی مردم قبول دارد و به سایر ادیان نیز احترام می گذارد و به اهمیت سازگاری فیمابین ادیان، مدارای متقابل دینی و احترام به عقیده های دینی اتباع، اِقرار دارد. در فصل دو، ماده ۷ «قوانین ترکمنستان درخصوص آزادی پیروی از دین و سازمان‌های دینی» که از سوی «قربانقلی بردی محمد اُف»، رئیس‌جمهوری ترکمنستان در سال ۲۰۱۶ ابلاغ شده، تأکید کرده است: «اقدامات و اعمالی که هدف آن قراردادن ادیان در مقابل هم و دامن زدن دشمنی، پراکندن و افزودن تیرگی روابط بین سازمان‌های مذهبی باشد را برنمی‌تابد و اجازه نمی‌دهد و دولت با آن برخورد می کند.» این گزارش تلاش نموده است به طور جامع به  مفاد قوانین یادشده به شرح زیر بپردازد:

فصل ۱. مقررات عمومی

ماده ۱: اصطلاحات اصلی که در این قانون به کار می روند

در این قانون اصطلاحات اصلی بشرح ذیل به کار می روند:

۱) دین – جهان بینی و حس کردن دنیا مبتنی بر ایمان و همچنین رفتارها و عمل های مخصوصی است که منطبق با آن جهان بینی صورت می گیرد.

۲) پیروی از دین –رعایت تعلیمات مذهبی تدوین شده، متعلق به یک کیش رسمی و دارای تجربه عملی.

۳) عبادت – مجموعه آیین ها و عمل های پرستشی ناشی از مقتضیات اصول دینی است که توسط و با راهنمایی روحانیان طبق روال و رسوم تدوین شده دینی انجام می گیرند.

۴) شعایر دینی – مجموع عمل های تعیین شده توسط تعلیمات دینی هستند که پیروان دین در آنها تصورات مذهبی شان را تجسم می نمایند.

۵) مناسک و مراسم دینی – نحوه و چگونگی به جا آوردن عمل های آیینی مذهبی است که توسط اصول و تعلیمات دینی تعیین شده اند.

۶) زیارت – بازدید از جاهای مهم تاریخی توسط پیروان یک مذهب به منظور ستایش و ادای احترام به مقدسات دین مورد نظر.

۷) فعالیت مذهبی – فعالیت معطوف به ارضای نیازهای دینی پیروان یک مذهب و همچنین هر فعالیت دیگر معطوف به تأمین تجربه های عملی پرستشی یک سازمان دینی از لحاظ مالی و سازماندهی.

ماده ۲. موضوعاتی که توسط قانون حاضر تنظیم می شوند

قانون حاضر مناسبت حقوقی در راستای حقوق انسانی و مدنی مربوط به آزادی پیروی از دین و همچنین وضعیت حقوقی سازمان های دینی را مطابق با قانون اساسی ترکمنستان تنظیم می نماید.

ماده ۳. وظایف اساسی این قانون

وظایف اساسی این قانون عبارت است از : تامین حق آزادی وجدان و آزادی پیروی از دین و آزادی مشارکت و عضوشدن در سازمان های دینی، عدالت و برابری اجتماعی و حفظ حقوق و منافع قانونی هر فردی، صرف نظر از تعلق مذهبی و نظر و رابطه وی نسبت به دین و پیروی از آن می باشد.

ماده ۴. قوانین ترکمنستان در خصوص آزادی پیروی از دین و سازمان های مذهبی

۱. قوانین ترکمنستان درخصوص آزادی پیروی از دین و سازمان های دینی به قانون اساسی ترکمنستان استناد و اتکا می نمایند و عبارتند از : قانون حاضر و سایر مقررات و اسناد حقوقی ترکمنستان.

۲. چنانچه طی قراردادهای بین المللی ترکمنستان قواعدی متفاوت با مفاد قانون حاضر تعیین شده باشند، در این صورت قواعد قراردادهای بین المللی به کار برده می شوند.

ماده ۵. حق آزادی پیروی از دین

۱. در ترکمنستان آزادی پیروی از دین، از جمله پیروی از هر دین و مذهبی، پیروی به صورت فردی یا گروهی همراه با افراد دیگر و یا عدم پیروی از هیچ دینی، انتخاب، تعویض عقاید دینی، پایبندی به آنها و ابراز آزادانه عقاید دینی و یا غیر دینی و همچنین عمل مطابق با عقاید مذکور تضمین می شود.

۲. حق آزادی دینی انسانی و یا شهروندی می تواند توسط قانون به صورت موقت محدود شود. اما مدت این محدودیت فقط تا آن مدتی تعیین می گردد که برای اهداف حفظ نظام سالاری قانون اساسی، موازین اخلاقی، سلامت و حقوق و منافع قانونی انسان و شهروندی، تامین دفاع کشور و امنیت دولت ضروری باشد.

۳. تعیین امتیازات و محدودیت ها و یا اعمال شکل های دیگر تبعیض مربوط به موضع دینی هر شخص مجاز نمی باشد.

۴. اتباع ترکمنستان؛ صرف نظر از تعلق مذهبی و دیدگاهشان نسبت به دین، در مقابل قانون از هر جهت زندگی مدنی، سیاسی ، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی برابر می باشند.

۵. هیچ کس موظف نیست دیدگاه خود نسبت به دین را اعلان کند و نمی تواند در تعیین دیدگاه خود نسبت به دین، پیروی از دین و یا امتناع از پیروی، مشارکت و یا عدم مشارکت در عبادات، مناسک و مراسم دینی مورد اجبار و فشار قرار بگیرد.

۶. ممانعت از تحقق حقوق آزادی پیروی از دین، از جمله ممانعت توأم با اعمال زور و خشونت بر شخص، توهین عمدی به حیثیت و احساسات اتباع؛ بابت دیدگاه نسبت به دین، تبلیغات برتری دینی توام با از بین بردن و یا صدمه زدن به اموال و یا ایجاد خطر ممنوع است و مرتکبین مطابق با قوانین مورد تعقیب قرار می گیرند.

۷. هر فردی حق دارد مطابق با قوانین ترکمنستان از عقاید دینی و یا غیر دینی پیروی و آن عقاید را اظهار و در فعالیت سازمانهای دینی مشارکت نماید.

۸. اتباع خارجی و اشخاص بدون تابعیت از لحاظ حقوق آزادی پیروی از دین با اتباع ترکمنستان برابرند.

ماده ۶. برابری حقوقی ادیان

همه ادیان و مذاهب در پیش قانون برابرند.

فصل ۲. دولت و دین

ماده ۷. دولت و دین

۱. ترکمنستان یک کشور عرفی و لاییک می باشد. سازمان های دینی از دولت جدا می باشند. دولت موجبات برقراری فضای تحمل و احترام متقابل بین اتباع و سازمان هایی که از هیچ مذهبی پیروی نمی‌کنند و بین اتباع و سازمان هایی که از ادیان مختلف پیروی می کنند را فراهم می آورد و به بروز مظاهر تعصب و افراط‌گرایی مذهبی، اقدامات و اعمالی که هدفش، مقابل هم قراردادن ادیان و دامن زدن دشمنی، پراکندن و افزودن تیرگی روابط بین سازمان های مذهبی باشد را بر نمی‌تابد و اجازه نمی دهد.

۲. هیچ کدام از ادیان نمی توانند به عنوان دین دولتی و یا دین الزامی تعیین شود.

دولت به عهده هیچ سازمان دینی نقش و وظیفه ای دولتی را نمی سپارد و در فعالیت آنها مداخله نمی کند و فعالیت سازمان های دینی را از نظر مالی تامین نمی کند.

از فعالیت سازمان های دینی که زمینه را برای تروریسم، گردش غیرقانونی مواد مخدر و مواد روانگردان و یا جرایم دیگر فراهم می سازند و از جرایم حمایت می نمایند و جرایم را تبلیغ می نمایند و همچنین از سازمان های دینی که جهت فعالیت مخفیانه اقدام می نمایند، ممانعت می شود.

۳. ممانعت از فعالیت قانونی مذهبی، نقض حقوق مدنی اشخاص حقیقی به دلیل دیدگاه های آنها نسبت به پیروی از دین و یا توهین به احساسات و حیثیت دینی آنان و از بین بردن اشیاء، ساختمان ها و اماکنی که مورد احترام پیروان دینی آنان می باشد؛ ممنوع است.

۴. جذب نمودن کودکان زیر سن بلوغ به سازمان های دینی و همچنین آموزش دینی آنان بر خلاف میل و اراده خود، والدین و یا افراد جایگزین والدین کودکان ممنوع می باشد

۵. هیچ کس حق ندارد به انگیزه عقاید دینی خود، از وظایف شخصی مدنی که توسط قانون اساسی و قوانین ترکمنستان تعیین شده اند، امتناع نماید.

۶. فعالیت حزب های دین بنیان که اهداف و اعمالشان معطوف به تثبیت برتری یک دین در دولت و دامن زدن دشمنی و خصومت دینی باشد از جمله فعالیت های معطوف به اعمال زور و یا دعوت به اعمال زور و خشونت و سایر اعمال غیر قانونی، ممنوع و قدغن است.

ماده ۸. سیستم آموزش و دین

۱. سیستم دولتی آموزش در ترکمنستان از دین و از موسسه های آموزشی سازمان های دینی جدا هستند و جنبه عرفی ولاییک دارند.

۲. اتباع ترکمنستان حق دارند به صورت انفرادی و یا همراه با اتباع دیگر، آموزه های دینی مذهبی را فرا بگیرند و برابر با انتخاب خود تحصیلات دینی را کسب نمایند.

۳. تدریس آموزه های دینی یک مذهب به کودکان زیر سن بلوغ امکان پذیر است در صورتی که بر اساس مجوز کمیسیون همکاری با سازمان های دینی و بررسی منابع، مطالب و محصولات چاپی و نشری حاوی اطلاعات دینی (منبعد در این قانون «کمیسیون» نامیده خواهد شد) و با موافقت خود کودکان زیر سن بلوغ و والدین و یا اشخاص جایگزین والدین کودکان مذکور و در اوقات آزاد از تدریس در موسسه آموزش عمومی انجام بگیرد. اما حجم درس ها نمی تواند از میزان چهار ساعت در هر هفته بیشتر باشد.  

ماده ۹. مؤسسه های آموزشی دینی

۱. سازمان های دینی حق دارند به منظور آموزش حرفه ای روحانیان و پرسنل دینی مورد نیازشان، جهت تاسیس موسسه های آموزشی دینی مطابق با آیین نامه سازمانشان اقدام نمایند.

۲. موسسه های دینی حق دارند بعد از دریافت مجوزهای مربوطه طبق روال تعیین شده در قوانین و مقررات جاری ترکمنستان فعالیت آموزشی را انجام دهند .

۳. برای تحصیل در آموزشگاه های عالی دینی، اتباع دارنده تحصیلات متوسط عمومی پذیرفته می شوند.

۴. اشخاصی که در موسسه های آموزشی دینی مواد درسی دینی را تدریس می نمایند باید دارای تحصیلات دینی باشند و فعالیت خود را بر اساس اجازه ارگان مرکزی مربوطه مدیریتی سازمان دینی و با هماهنگی «کمیسیون» انجام دهند؛

۵. تدریس آموزه های دینی به صورت خصوصی ممنوع است و طبق مقررات تعیین شده در قوانین و مقررات ترکمنستان مسؤولیت حقوقی را در پی دارد.

فصل ۳. کنترل دولت بر فعالیت های دینی

ماده ۱۰. اختیارات کمیسیون همکاری با سازمان های دینی و بررسی منابع، مطالب و محصولات چاپی و نشری حاوی اطلاعات دینی

۱. «کمیسیون» فعالیت خود را در چارچوب مقرراتی که توسط کابینه وزیران ترکمنستان تثبیت و تایید شده است انجام می دهد .

۲. «کمیسیون» جهت انجام وظایف خود در چارچوب اختیارات خود به شرح ذیل اقدام می نماید:

۱) در راستای اجرا و رعایت قوانین و مقررات ترکمنستان در خصوص آزادی پیروی از دین و سازمان های دینی، کنترل بر فعالیت سازمان های دینی را انجام می دهد و فعالیت آنان را هماهنگ می نماید و جهت تدوین پیشنهادات به منظور تکمیل قوانین مربوطه اقدام می نماید؛

۲) تحقق حقوق و آزادی های قانونی در زمینه روابط دینی را تامین می نماید؛

۳) فعالیت سازمان های دینی که در ترکمنستان فعالیت می نمایند را بررسی و تحلیل می نماید؛

۴) درخواست ها، اطلاعات و شکایات مربوط به فعالیت سازمان های دینی واصله از اتباع را بررسی می نماید و جهت بر طرف کردن نارسایی ها و تخلفات انجام شده اقدام می کند.

۵) از تحکیم حسن تفاهم و فضای تحمل متقابل فیمابین سازمان های دینی مذاهب مختلف حمایت می نماید.

۶) جهت سازماندهی و انجام همکاری در زمینه فعالیت های دینی با ارگان های ذیصلاح کشورهای خارجی اقدام می نماید.

۷) با سازمان های دینی مستقر در ترکمنستان و کشورهای خارجی ارتباطات و هماهنگی های لازم را انجام می دهد.

۸) اعلام نظر نسبت به موافقت با انتصاب رئیس سازمان های دینی که مرکز مذهبیشان در ترکمنستان قرار دارد را عهده دار می باشد.

۹) جهت سازماندهی امور مربوط به تشکیل شورای کارشناسی مذهب شناسی به منظور انجام تحقیقات وتجزیه وتحلیل مسایل مربوط به امور دینی و همچنین در موارد بروز نیاز، صدور رای رسمی کارشناسی بنابر استعلام و درخواست ارگان های مربوطه دولتی و قضایی اقدام می نماید.

۱۰) آماده سازی و ارایه پیشنهاد برای ثبت دولتی سازمان های دینی و شعبه های آنها، جهت ارایه به وزارت عدالت (دادگستری) ترکمنستان .

۱۱) ارایه پیشنهادِ تاسیس مؤسسه آموزشی مذهبی جهت آموزش و آماده سازی روحانیان و پرسنل مورد نیاز دینی سازمان های دینی جهت بررسی و ملاحظه به کابینه وزیران ترکمنستان .

۱۲) انجام سایر اختیارات مشروحه در قانون حاضر و مقررات مربوطه ترکمنستان .

ماده ۱۱. صلاحیت دستگاه های اجرایی محلی در زمینه فعالیت دینی و همکاری با سازمان های دینی

دستگاه های اجرایی محلی در زمینه فعالیت دینی و همکاری با سازمان های دینی، کارهای ذیل را انجام می دهند:

۱) تحقیق و تحلیل وضعیت و فضای دینی در محدوده منطقه زیر نظر خود

۲) ارایه پیشنهاد به «کمیسیون» برای بازنگری و تکمیل قوانین ترکمنستان در خصوص آزادی پیروی از دین و سازمان های دینی .

۳) اطلاع رسانی وانجام کارهای توجیهی درخصوص مسایل مربوط به صلاحیت خود در قلمرو واحدهای اداری زیر نظرخود.

۴) هماهنگی برای برگزاری مناسک و شعایر مذهبی در خارج از محوطه ساختمان های دینی

۵) هماهنگی با «کمیسیون» درخصوص احداث بناهای دینی و تعیین محل قرار گرفتن آنها

۶) انجام و پیگیری سایر اختیارات پیش بینی شده در این قانون و دیگر مقررات ترکمنستان

ماده ۱۲. بررسی وتجزیه وتحلیل موضوعات مربوط به امور دینی

۱. «کمیسیون»، بررسی و تجزیه و تحلیل امور دینی را برای موارد ذیل پیگیری  می نماید:

۱) مراجعه اشخاص حقیقی جهت ثبت دولتی سازمان های دینی؛

۲) نحوه ورود کتب دینی و سایر مطالب حاوی اطلاعات دارای جنبه دینی به کشور .

۲. اموری که مورد بررسی وتجزیه وتحلیل مسایل امور دینی قرار می گیرند عبارتند از:  اسناد تأسیسی سازمان های دینی و سایر اسنادی که جنبه مذهبی دارند، برنامه های آموزشی دینی، کتاب ها و مطالب اطلاعاتی با مضمون دینی و اشیایی که در اهداف دینی استفاده می شوند.

۳. بررسی وتجزیه وتحلیل امور دینی ؛ توسط اشخاص دارای معلومات تخصصی در زمینه مذهب شناسی و در صورت ضرورت با دعوت نمودن نمایندگان ارگان های دولتی و متخصصان زمینه های مورد نیاز دیگر انجام می شود.

۴. نحوه بررسی و تجزیه و تحلیل امور دینی؛ توسط کابینه وزیران ترکمنستان تعیین می شود.

فصل ۴. تشکیل و ثبت دولتی سازمان های دینی

ماده ۱۳. رژیم حقوقی سازمان های دینی

۱. اتحادیه داوطلبانه اتباع ترکمنستان که به منظور پیروی مشترک از دین و گسترش آن ایجاد شده باشد و عبادات و سایر مناسک و مراسم دینی را انجام دهد و تربیت دینی را به عمل آورد و طبق روال تعیین شده در قوانین و مقررات ترکمنستان به ثبت رسیده باشد؛ به عنوان سازمان دینی شناخته می شود

توضیح : سازمان دینی بر اساس پیشنهاد حداقل پنجاه نفر از اتباع ترکمنستان ایجاد می شود که همگی اقامت دایم در قلمرو ترکمنستان داشته  و به سن بلوغ رسیده باشند.

۲. اتباع ترکمنستان که تحصیلات مربوطه دینی را کسب کرده باشند می توانند سرپرستی سازمان دینی را که در ترکمنستان ثبت شده باشد و یا مرکز معنوی آن در خارج از خاک ترکمنستان قرار دارد را به عهده بگیرند.

۳. سرپرست سازمان دینی دارای مرکز معنوی در خارج از قلمرو ترکمنستان، بر اساس هماهنگی با «کمیسیون» منصوب می شود.

۴. سازمان های دینی دارای مرکز معنوی در خارج از خاک ترکمنستان؛ مناسک دینی و همچنین آموزش و آماده سازی روحانیان و سایر پرسنل دینی مورد نیاز خود را طبق مقررات تعیین شده از طرف مراکز مذکور انجام می دهند، در صورتی که مقررات مذکور قوانین ترکمنستان را نقض ننمایند.

۵. سازمان های دینی حق دارند مطابق با آیین نامه خود و قوانین ترکمنستان و با موافقت «کمیسیون» به منظور انجام زیارات و مشارکت در سایر مراسم دینی؛ ارتباطات بین المللی را برقرار نمایند و آن روابط را ادامه دهند.

ماده ۱۴. آیین نامه سازمان های دینی

۱. سازمان دینی بر اساسی آیین نامه خود که توسط مؤسسان سازمان تصویب می شود، فعالیت می نماید.

۲. آیین نامه سازمان دینی شامل اطلاعات ذیل می باشد:

۱) عنوان و نوع سازمان دینی، عقیده دینی، نشانی حقوقی و محدوده فعالیت؛

۲) اهداف، وظایف و نحوه های اصلی فعالیت؛

۳) شرایط و نحوه تجدید ساختار، متوقف کردن فعالیت و یا انحلال سازمان دینی و تقسیم اموال آن؛

۴) تشکیلات و ارگان های مدیریت، نحوه تشکیل دادن و اختیارات؛

۵) منابع ، اعتبارات و سایر اموال سازمان دینی؛

۶) نحوه وارد نمودن تغییرات و اصلاحات به متن آیین نامه؛

۷) نحوه ورود به سازمان دینی و خروج از آن؛

۸) حقوق و تعهدات سازمان دینی و اعضای آن؛

۹) سایر اطلاعات مربوط به فعالیت سازمان های دینی؛

۳. سازمان های دینی دارای ارگان های مرکزی مدیریت؛ باید آیین نامه خود را با هماهنگی ارگان مذکور تدوین نمایند.

ماده ۱۵. عنوان سازمان دینی

۱. عنوان سازمان دینی باید حاوی تعلق دینی و موضع حقوقی سازمان باشد.

۲. عنوان کامل و مخفف سازمان دینی و نشان های آن نباید با سمبل های دولتی ترکمنستان و کشورهای دیگر، با عنوان و نشان ارگان های دولتی، سازمان های بین المللی، سازمان های دینی که در ترکمنستان ثبت شده اند، و همچنین سازمان های دینی که در ترکمنستان ممنوع و یا منحل شده اند مشابه باشد.

ماده ۱۶. ثبت دولتی سازمان های دینی

۱) ثبت دولتی سازمان های دینی توسط وزارت عدالت (دادگستری) ترکمنستان بر اساس معرفی نامه «کمیسیون» انجام می شود. سازمان دینی مقام شخص حقوقی را بعد از تاریخ ثبت دولتی و وارد شدن در فهرست یکپارچه اسامی اشخاص حقوقی ترکمنستان دریافت می نماید.

برای ثبت دولتی سازمان های دینی اسناد به شرح ذیل ارایه می شوند:

۱) درخواست ثبت با امضای مؤسسان و اعضای ارگان رهبری کننده سازمان دینی؛

۲) آیین نامه سازمان دینی در دو نسخه؛

۳) صورت جلسه نشست هیئت مؤسسان سازمان دینی؛

۴) سند تایید آدرس حقوقی سازمان دینی؛

۵) قبض پرداخت حق ثبت رسمی؛

۶) مشخصات سجلی مؤسسان سازمان دینی حاوی محل سکونت، نام خانوادگی، نام و نام پدر و تاریخ تولد؛

۲) اسناد فوق برای ثبت دولتی سازمان دینی طی یک ماه بعد از برگزاری نشست هیئت مؤسسان به وزارت دادگستری ترکمنستان  ارایه می گردد.

۱. درخواست ثبت رسمی سازمان دینی طی مدت یک ماه بعد از تاریخ ارایه اسناد، بررسی می شود.

۲. وزارت عدالت (دادگستری) ترکمنستان حق دارد مطالب و مدارک تکمیلی را درخواست نماید و نتیجه رسمی آزمایش و تحقیقات کارشناسی ارگان های مربوطه را بگیرد. در این صورت تصمیم گیری طی مدت سه ماه بعد از ارایه درخواست برای ثبت دولتی انجام می گیرد.

۳. وزارت عدالت (دادگستری) ترکمنستان گواهی ثبت دولتی سازمان دینی را صادر می نماید.

۴. تغییرات و اصلاحات در متن آیین نامه سازمان دینی ، مشمول ثبت دولتی به  همان ترتیب و مدت یکسان با ترتیب و مدت ثبت ابتدایی سازمان دینی می باشد.

۵. فعالیت سازمان های دینی در قلمرو ترکمنستان بدون ثبت دولتی ممنوع است.

ماده ۱۷. جواب رد به درخواست ثبت دولتی سازمان دینی

۱. به درخواست ثبت دولتی سازمان دینی ،به دلیل موارد ذیل می توان جواب رد داده شود:

۱) اگر اهداف و فعالیت سازمان دینی با قانون اساسی ترکمنستان مغایرت داشته باشد

۲) اگر در نتیجه بررسی ها، تحقیق ها و ارزیابی های کمیسیون امور دینی، سازمان مورد تأسیس به عنوان «سازمان غیر دینی» تشخیص داده شود؛

۳) در صورت عدم  مطابقت مفاد آیین نامه سازمان و سایر مدارک ارایه شده با مفاد این قانون و یا حاوی بودن آنها از اطلاعات دروغ عمدی؛  

۲. در صورت صدور جواب رد به درخواست ثبت دولتی سازمان دینی، جواب مذکور به صورت کتبی و با اشاره به علت صدور جواب رد، به متقاضی اعلام می گردد.

۳. صدور جواب رد به درخواست ثبت دولتی سازمان دینی ممانعتی را برای ارایه مجدد درخواست ثبت دولتی ایجاد نمی کند به شرط این که علل صدور جواب رد برطرف شوند.  

۴. بررسی درخواست مجدد و صدور رای مربوط به درخواست ثبت دولتی، به ترتیب پیش بینی شده در این قانون انجام می گیرد.

ماده ۱۸. شکایت و درخواست تجدید نظر در خصوص امتناع از ثبت دولتی سازمان دینی

 جواب رد و همچنین امتناع از ثبت دولتی سازمان دینی می‌تواند طبق ضوابط تعیین شده در قوانین ترکمنستان به صورت شکایت و در خواست تجدید نظر به دادگاه گزارش و ارایه شود.

فصل ۵. متوقف و یا قطع نمودن فعالیت و انحلال سازمان دینی

ماده ۱۹. متوقف سازی فعالیت سازمان دینی

۱. فعالیت سازمان دینی درصورت نقض مفاد قانون اساسی ترکمنستان، نقض قوانین و مقررات ترکمنستان و همچنین مفاد آیین نامه خود و در صورتی که به سازمان مذکور هشدار کتبی در این خصوص ارسال شده باشد و سازمان دینی تخلفات منجر به صدور هشدار کتبی را طی مدت تعیین شده برطرف نکرده باشد و یا از رفع نواقص مذکور ارگان های مربوطه را مطلع و اسناد اثبات کننده رفع تخلفات را ارایه ننماید؛ می تواند بر اساس حکم دادگاه صادره بنابر درخواست وزارت دادگستری ترکمنستان برای مدت حداکثر ۶ ماه متوقف گردد.

۲. در صورت متوقف شدن فعالیت سازمان دینی برای مدت تعیین شده بر اساس رای دادگاه، سازمان دینی از هر گونه فعالیتی به غیر از فعالیت در راستای برطرف کردن تخلفات منجر به متوقف سازی سازمان، منع می شود.

۳. اگر در طی مدت متوقف شدن فعالیت سازمان دینی، تخلفات منجر به متوقف سازی آن برطرف شوند، سازمان دینی بعد از اتمام مدت تعیین شده، فعالیت خود را مجدداً آغاز می نماید و با ارایه اسناد ثابت کننده رفع تخلفات، وزارت دادگستری ترکمنستان را از رفع تخلفات اشاره شده مطلع می نماید.

۴. در صورتی که سازمان دینی تخلفات کشف شده را طی مدت تعیین شده برطرف ننماید، وزارت دادگستری ترکمنستان درخواست انحلال آن سازمان را به دادگاه ارایه می نماید.

ماده ۲۰. پایان دادن به فعالیت سازمان دینی

۱. پایان دادن به فعالیت سازمان دینی بر اساس تصمیم مؤسسان آن و یا ارگانی که بر اساس آیین نامه سازمان دینی مذکور صلاحیت پایان دادن به فعالیت آن را دارد، صورت می گیرد.

۲. تصمیم پایان دادن به فعالیت سازمان دینی به واسطه وزارت دادگستری ترکمنستان به اطلاع «کمیسیون» رسانده می شود

ماده ۲۱. انحلال سازمان دینی

۱. سازمان دینی می تواند در مواردی به شرح ذیل و بر اساس تصمیم دادگاه منحل شود:

۱) در صورت نقض مکرر و ناهنجار مفاد قانون اساسی ترکمنستان، قانون حاضر و یا سایر مقررات و اسناد حقوقی ترکمنستان؛

۲) در صورتی که سازمان دینی به طور مستمر فعالیت هایی را انجام دهد که با اهداف تاسیس (اهداف مشروحه در آیین نامه) خود مغایرت داشته باشد؛

۳) در صورت نقض مجدد مقتضیات قانون اساسی ترکمنستان و قوانین و مقررات ترکمنستان و مفاد آیین نامه خود سازمان دینی طی یک سال بعد از متوقف سازی فعالیت آن مطابق با بند ۱ ماده ۱۹ قانون حاضر؛

۴) در صورت انجام تبلیغات جنگ و یا فعالیت افراط‌گرایی و یا دامن زدن به نفاق بین نژادها، ملیت ها و مذهب ها؛

۵) در صورت انجام فعالیت توأم با نقض حقوق، آزادی ها و منافع قانونی اتباع و همچنین انجام فعالیت هایی که از انجام وظایف دولتی، مدنی، اجتماعی و خانوادگی اتباع ممانعت می نماید و به سلامت جسمی و ارزش های اخلاقی اتباع آسیب برساند؛

۶) نقض امنیت اجتماعی و نظم اجتماعی و تخریب امنیت دولتی؛

۲. سازمان دینی به سبب نقض مقتضیات تعیین شده در قوانین و مقررات ترکمنستان مربوط به اجرای پروژه ها و برنامه کمک های بلاعوض فنی، مالی و انسان دوستانه خارجی و استفاده از بورسیه ها می‌تواند بر اساس حکم دادگاه منحل شود.

۳. درخواست انحلال سازمان دینی به دلایل اشاره شده در بند های اول و دوم ماده حاضر را وزارت عدالت (دادگستری) ترکمنستان به دادگاه  ارایه می نماید.

۴. سازمان دینی مورد انحلال، به عنوان شخص حقوقی قدرت و قابلیت حقوقی خود را از دست می دهد و اموال آن مطابق با آیین نامه سازمان مذکور و قوانین و مقررات ترکمنستان ضبط می گردد.

۵. حکم دادگاه در خصوص انحلال سازمان دینی به ارگان اداره کننده «فهرست یکپارچه دولتی اسامی اشخاص حقوقی» ارسال می گردد تا این که عنوان سازمان دینی منحل شده از فهرست مذکور خارج شود.

۶. خبر انحلال سازمان دینی لازم است در مطبوعات رسمی منتشر شود.

فصل ۶. امور مالی و دارایی سازمان های دینی

ماده ۲۲. دارایی و مالکیت سازمان های دینی

۱. سازمان های دینی از حق مالکیت بر اموال خریداری و یا ایجاد شده از محل اعتبارات خود سازمان دینی، اموال وقف شده توسط اشخاص حقیقی و یا حقوقی و یا اموالی که توسط دولت به سازمان دینی داده شده است و یا اموالی که از هر طریق منطبق با قوانین و مقررات ترکمنستان کسب شده باشد، برخوردارند.

۲. ساختمان ها، دستگاه ها، اشیاء و وسایل دینی مورد نظر، تأسیسات و واحدهای تولیدی، اجتماعی و اعانه ای، وقفی، اعتبارات وجهی(نقدی) و سایر اموال مورد نیاز جهت انجام فعالیت سازمان دینی می تواند تحت مالکیت سازمان های دینی قرار داشته باشد.

۳. سازمان های دینی موظف هستند پروژه ها و برنامه های کمک بلاعوض فنی، مالی و انسان دوستانه خارجی و بورسیه های خارجی را در وزارت عدالت (دادگستری) ترکمنستان به ثبت برسانند و همچنین گزارشی از مراحل و نتیجه کسب شده نهایی از پروژه ها و برنامه های مذکور و استفاده از بورس را به وزارت مذکور  ارایه نمایند.

۴. ارگان های دولتی ترکمنستان می توانند ساختمان‌های دینی و سایر اموال تحت مالکیت دولت ترکمنستان از جمله ساختمان ها و اموال از ردیف آثار تاریخی و فرهنگی ملی مورد نیاز برای انجام فعالیت سازمان دینی را در چارچوب مقررات تعیین شده در قوانین ترکمنستان به مالکیت سازمان دینی واگذار و یا جهت استفاده موقت و بلا عوض ارایه نمایند.

۵. سازمان های دینی موظف هستند نگهداری مناسب و استفاده هدفمندانه از ساختمان های دینی و سایر اموالی که از طرف دولت به مالکیت آنها واگذار و یا برای استفاده موقت و بلاعوض به آنها اهدا شده است  و همچنین آثار تاریخی تحت مالکیت خود را تأمین نمایند.

۶. سازمان های دینی در قلمرو ترکمنستان تملک و بهره برداری از زمین را در چارچوب ضوابط تعیین شده در قوانین و مقررات ترکمنستان انجام می دهند.

۷. تحت مالکیت سازمان های دینی همچنین می تواند اموالی مستقر در خارج از کشور نیز قرار داشته باشد.

ماده ۲۳. استفاده از اموال تحت مالکیت دولت و یا دیگر سازمان ها و اتحادیه های اجتماعی و یا تحت مالکیت اشخاص حقیقی

۱. سازمان های دینی حق دارند جهت تأمین ضرورت های خود، از ساختمان ها و اموالی که توسط دولت و یا سایر سازمان ها و اتحادیه های اجتماعی و یا اشخاص حقیقی اعطا می شوند، بهره برداری نمایند.

۲. سازمان های دینی از حق امتیاز در ارتباط با واگذاری ساختمان های دینی و محوطه های مربوط به ساختمان های مذکور، برخوردارند.

۳. واگذاری قانونمندانه ساختمان ها و دستگاه های دینی با قطعه های زمین متعلق به آنها و سایر اموال دینی که تحت مالکیت دولت و یا انواع دیگر مالکیت قرار دارند، جهت بهره برداری (نه برای تملک) سازمان های دینی باید به صورت بلا عوض صورت بگیرند.

۴. قرار واگذاری ساختمان ها و اموال دینی به سازمان های دینی باید در مدت حداکثر یک ماه بعد از تاریخ دریافت تقاضای مربوطه صادر و بلا فاصله به صورت کتبی به متقاضی اعلام گردد.

ماده ۲۴. مدیریت اموال و دارایی سازمان های دینی منحل شده

۱. بعد از انحلال سازمان دینی اموالی که توسط اشخاص حقوقی و حقیقی جهت بهره برداری سازمان های مذکور ارایه شده بودند، به اشخاص ارایه کننده عودت داده می شوند.

۲. هنگام انحلال سازمان دینی مدیریت اموال تحت مالکیت سازمان مذکور، طبق آیین نامه سازمان مذکور و قوانین و مقررات جاری ترکمنستان انجام می گیرد.

۳. لیست اموال دینی که نمی تواند بر اساس دعاوی طلب کاران دریافت گردد، توسط کابینه وزرای ترکمنستان تعیین می شود.

فصل ۷. فعالیت دینی و حقوق سازمان های دینی

ماده ۲۵. رسوم، مناسک و مراسم دینی

۱. سازمان های دینی حق دارند اماکن قابل دسترسی توده مردم، جهت انجام عبادت ها و یا رسوم و مناسک و مراسم دینی را تأسیس نمایند و مدیریت و تکفل آنها را عهده دار شوند و همچنین، از اماکن زیارتی نگه داری نمایند.

۲. عبادت ها، رسوم، مناسک و مراسم دینی در درون ساختمان ها و دستگاه های دینی و محوطه های زمینی متعلق به آنها و سایر اماکنی که جهت همین اهداف به سازمان های دینی اختصاص داده شده اند و  همچنین زیارت گاه ها و قبرستان ها بلامانع می باشد  

۳. رسوم، مناسک و مراسم دینی درصورت ضرورت می تواند براساس درخواست اتباع، در محل سکونت آنها نیز برگزار شود، به شرط رعایت مقررات زندگی اجتماعی و نظم و انضباط جامعه و به شرط اینکه جنبه دسته جمعی و سیستماتیک نداشته باشد.

۴. عبادت ها و رسوم دینی در سازمان های بهداشت و درمانی، مؤسسه های اجتماعی، بازداشت گاه ها و ندامت گاه ها بر اساس درخواست اتباعی که آنجا قرار دارند و در اتاق هایی که برای این هدف اختصاص داده شده اند، برگزار می شود.

مدیریت مؤسسه های مذکور جهت دعوت روحانی ها مساعدت می نمایند و در تعیین زمان و مکان و سایر شرایط برگزاری عبادت، مراسم یا مناسک دینی مشارکت می نمایند.

۵. مقررات و ضوابط انجام عبادات، رسوم، مناسک و مراسم دینی توسط نظامیان، بر اساس قانون ترکمنستان «در خصوص شرایط و حفظ اجتماعی نظامیان و اعضای خانواده آنان» تعیین می شود.

۶. عبادات دسته جمعی و مناسک و مراسم دینی درخارج از ساختمان ها و دستگاه های دینی طبق ترتیب تعیین شده در قوانین و مقررات ترکمنستان انجام می شوند.

۷. سازمان های دینی حق ندارند در رابطه با پیروان دینشان جمع آوری اجباری پول و یا مالیات بندی را اعمال نمایند و حق ندارند نسبت به پیروان دینشان اقدامات و تنبیهاتی که به حیثیت و شخصیتشان لطمه بزند را به کار ببرند.

ماده ۲۶. ادبیات و کتب دینی و اشیایِ مخصوص دین

۱. سازمان های دینی حق دارند وسایل و کتب دینی را خریداری، تهیه، بهره برداری و بعد از بررسی و تجزیه وتحلیل توسط کمیسیون امور دینی، آنها را از مرز وارد و پخش نمایند.

۲. اتباع ترکمنستان، اتباع خارجی و اشخاص بدون تابعیت حق دارند کتب و سایر منابع حاوی اطلاعات دینی به هر زبان مورد علاقه شان را تهیه، خریداری و استفاده نمایند.

۳. ساختن، نگه داشتن، ورود و خروج و پخش کتب و سایر محصولات چاپی، مطالب صوتی و بصری که باعث تحریک خصومت بین ادیان و ملل و دامن زدن نفاق بین المللی و بین نژادی و یا حاوی ایده و اندیشه های افراط گرایی، تجزیه طلبی و اصول گرایی دینی  می گردد؛ بر اساس قانون تعقیب می شوند و مسؤلیت تعیین شده در قوانین و مقررات ترکمنستان را در پی دارند.

ماده ۲۷. فعالیت خیریه ای، فرهنگی و اطلاع رسانی سازمان های دینی

۱. سازمان های دینی حق دارند فعالیت خیریه‌ای را طبق ضوابط تعیین‌شده توسط قوانین و مقررات ترکمنستان به عمل آورند.

۲. سازمان های دینی در راستای اجرای اهداف و وظایف آیین نامه ای خود حق دارند جهت تشکیل سازمان های آموزشی و غیره و همچنین تأسیس رسانه های جمعی طبق ضوابط تعیین شده توسط قوانین و مقررات ترکمنستان اقدام نماید.

۳. دولت برای فعالیت خیریه ای سازمان های دینی و اجرای برنامه ها و مراسم مهم فرهنگی و اطلاع رسانی اجتماعی توسط سازمان های مذکور مساعدت می نماید.

فصل ۸. مناسبات کاری و مالیات گذاری سازمان های دینی

ماده ۲۸. تنظیم و مدیریت مناسبات کاری در سازمان های دینی

مناسبات کاری در سازمان های دینی بر اساس قوانین و مقررات ترکمنستان در خصوص کار و اشتغال تنظیم و مدیریت می شود.

ماده ۲۹. اخذ مالیات، رسیدگی حسابداری و محاسبات مالی در سازمان های دینی

اخذ مالیات، رسیدگی حسابداری و محاسبات مالی در سازمان های دینی و مؤسسه های زیر نظر آنها بر اساس قوانین و مقررات ترکمنستان به عمل آورده می شود.

ماده ۳۰. حفاظت اجتماعی و بیمه اجتماعی اتباع مشغول در سازمان های دینی.

۱. اتباع مشغول در سازمان های دینی و مؤسسه های زیر نظر آنها و همچنین روحانیان، مطابق با قوانین و مقررات ترکمنستان، مشمول حفاظت اجتماعی و بیمه الزامی دولتی بازنشستگی می باشند.

۲. در همین راستا سازمان های دینی و مؤسسه های تحت نظر آنها جهت ادای وضع بیمه اجتماعی و بیمه دولتی بازنشستگی به ترتیب و حجم تعیین شده در قوانین و مقررات ترکمنستان اقدام می نمایند.

فصل ۹. کنترل و نظارت بر اجرای قوانین و مقررات آزادی پیروی از دین و سازمان های دینی

ماده ۳۱. نظارت بر رعایت قوانین و مقررات ترکمنستان توسط سازمان های دینی

نظارت بر رعایت دقیق و پیوسته قوانین و مقررات ترکمنستان توسط سازمان های دینی را دادستان کل ترکمنستان و دادستان های زیردست او انجام می دهند.

ماده ۳۲. کنترل بر مطابقت فعالیت سازمان های دینی با آیین نامه های آنان

۱. کنترل بر مطابقت فعالیت سازمان های دینی با آیین نامه های آنها را وزارت عدالت (دادگستری) ترکمنستان انجام می دهد.

۲. وزارت عدالت ترکمنستان حق دارد:

۱) از ارگان های اداره کننده سازمان های دینی؛ اسناد تأسیسی و مصوبات رسمی سازمان دینی را استعلام نماید؛

۲) نمایندگان خود را جهت حضور در مراسمی که سازمان های دینی برگزار می کنند، اعزام نماید؛

۳) از اعضای سازمان های دینی و سایر اتباع، توضیحات درخصوص رعایت آیین نامه را دریافت نماید.

۴) اطلاعاتی درخصوص محل برگزاری و عنوان مراسم دینی و مشخصات مسئولین سازمان دینی را بازپرسی و استعلام نماید.

۳. در صورت کشف موارد نقض قوانین و مقررات ترکمنستان و یا انجام فعالیت های مغایر با اهداف آیین نامه ای از سوی سازمان های دینی، وزارت دادگستری ترکمنستان حق دارد هشدار کتبی را صادر و به سازمان دینی متخلف ارسال نماید.

۴. وزارت عدالت ترکمنستان حق دارد اطلاعاتی را درخصوص پروژه ها و برنامه های کمک بلاعوض فنی، مالی و انسان دوستانه خارجی و بورسیه های خارجی را در صورتی که حجم کمک های مذکور از حجم تعیین شده زیادتر باشد و یا مخصوص جنبه فعالیت سازمان دینی دریافت کننده این کمک نباشد، مطابق با ترتیب تعیین شده در قوانین و مقررات ترکمنستان و نیز بر اساس قانون «مبارزه با پول شویی و تأمین اعتبارات تروریسم»  به سازمان های ذی صلاح دولتی ارایه نماید.

۵. ارگان های ذیصلاح ترکمنستان نظارت و کنترل بر رعایت موازین زیست محیطی، جلوگیری از آتش سوزی، بهداشتی، اپیدمی و غیره را  توسط سازمان های دینی انجام می دهند.

۶. ادارات دارایی و مالیاتی مطابق با قوانین و مقررات ترکمنستان و درچهارچوب اختیارات و صلاحیت خود نظارت و کنترل بر فعالیت مالی و اقتصادی سازمان های دینی را انجام می دهند.

فصل ۱۰.  مقررات نهایی

ماده ۳۳. مسئولیت بابت نقض قوانین ترکمنستان در خصوص آزادی پیروی از دین و تشکیل سازمان های مذهبی

نقض قوانین و مقررات ترکمنستان در خصوص آزادی پیروی از دین و تشکیل سازمان های دینی؛ مسئولیت های پیش بینی شده در قوانین ترکمنستان را در پی دارد.

ماده ۳۴. لازم الاجرا شدن این قانون

۱. این قانون از تایخ انتشار رسمی آن لازم الاجرا می شود.

۲. به کابینه وزرای ترکمنستان دستور داده می شود اسناد حقوقی و مقررات داخلی مقتضی جهت اجرایی شدن این قانون را تصویب نماید.

۳. آیین نامه ها و سایر اسناد تأسیس سازمان های دینی که قبل از لازم الاجرا شدن قانون حاضر ایجاد شده اند باید با مفاد این قانون تطبیق گردند. قبل از تطبیق با قانون حاضر فقط آن مفاد از آیین نامه ها و اسناد تأسیس سازمان های دینی اعتبار خواهد داشت که با مفاد این قانون مغایرت ندارد.

۴. با معتبر شدن این قانون؛ قوانین شرح ذیل فاقد اعتبار می شوند:

۱) قانون ترکمنستان مورخ ۲۱ اکتبر ۲۰۰۳ «درخصوص آزادی پیروی از دین و سازمان های دینی» (در صفحه ۳۷ شماره ۴ مجله «فهرست مصوبات مجلس ترکمنستان» در سال ۲۰۰۳ به چاپ رسیده است).

۲) قانون ترکمنستان مورخ ۱۶ مارس ۲۰۰۴ «در خصوص وارد نمودن اصلاحات و تغییرات به بعضی قوانین ترکمنستان» (در صفحه ۷ شماره ۱ مجله «فهرست مصوبات مجلس ترکمنستان» در سال ۲۰۰۴ به چاپ رسیده است).

۳) فصل ۳۹ قانون ترکمنستان مورخ ۱۸ آوریل ۲۰۰۹ «درخصوص وارد نمودن اصلاحات و تغییرات به بعضی قوانین ترکمنستان» (در صفحه ۳۳ شماره ۲ مجله «فهرست مصوبات مجلس ترکمنستان» در سال ۲۰۰۹ به چاپ رسیده است). 

۴) فصل ۱۱ قانون ترکمنستان مورخ ۲ جولای ۲۰۰۹ «درخصوص وارد نمودن اصلاحات و تغییرات به بعضی قوانین ترکمنستان» (در صفحه ۴۵ شماره ۳ مجله «فهرست مصوبات مجلس ترکمنستان» در سال ۲۰۰۹ به چاپ رسیده است). 

۵) قانون ترکمنستان مورخ ۳ می ۲۰۱۴ «درخصوص وارد نمودن اصلاحات و تغییرات به قانون آزادی پیروی از دین و سازمان های دینی ترکمنستان» (در صفحه ۷۵ شماره ۲ مجله «فهرست مصوبات مجلس ترکمنستان» در سال ۲۰۱۴ به چاپ رسیده است). 

۶) فصل ۱ بخش ۱ قانون ترکمنستان مورخ ۱۶ آوگوست ۲۰۱۴ «در خصوص وارد نمودن اصلاحات و تغییرات به بعضی قوانین ترکمنستان» (در صفحه ۱۱۲ شماره ۳ مجله «فهرست مصوبات مجلس ترکمنستان» در سال ۲۰۱۴ به چاپ رسیده است). 

۷) قانون ترکمنستان مورخ ۲۳ مارس ۲۰۱۵ «درخصوص وارد نمودن اصلاحات و تغییرات به قانون ترکمنستان درخصوص آزادی پیروی از دین و سازمان‌های دینی» (در صفحه ۶۲ شماره ۲ مجله «فهرست مصوبات مجلس ترکمنستان» در سال ۲۰۱۵ به چاپ رسیده است). 

قربانقلی بردی محمد اف، رئیس جمهوری ترکمنستان

شهر عشق آباد.  ۲۶ مارس ۲۰۱۶