تهیه کننده : انجمن دوستی زنان فرهیخته ایران و فیلیپین با همکاری رایزنی فرهنگی ج.ا.ایران.

تاریخ: شهریور و مهر ۱۴۰۰

 

بررسی تحولات و تاثیرات اینترنت و فضای مجازی بر جامعه فیلیپین

در خلال سالهای ۲۰۱۰ الی ۲۰۲۱ میلادی

۱-    مقدمه

فضای مجازی که معمولاً به "دنیای اینترنت" گفته می شود، یک شبکه جهانی است که زیرساخت های فناوری اطلاعات ، شبکه های مخابراتی و سیستم های پردازش رایانه را به هم پیوند می دهد تا علاقه مندان را به یک تجربه کامل سایبری اجتماعی در راستای تسهیل تعاملات ، تبادلات ایده ها و به اشتراک گذاری اطلاعات برساند. تبادل اطلاعات در فضای مجازی به صورت آنلاین صورت می گیرد که در آن چندین عامل در تعاملات اجتماعی با یکدیگر ممزوج شده و می توانند بر یکدیگر تأثیر و تأثر بگذارند.

شرکت های تبلیغاتی We Are Social و Hootsuite ، که بینش جهانی رسانه های اجتماعی و روندهای دیجیتالی سال گذشته را ارائه داده اند، گزارشی را در ۲۷ ژانویه ۲۰۲۱ میلادی، منتشر کردند که نشان می دهد، مردم فیلیپین روزانه به طور متوسط ​​۴ ساعت و ۱۵ دقیقه در رسانه های اجتماعی هستند و به این ترتیب، این کشور برای ششمین سال متوالی در رتبه بندی اول جهانی قرار گرفت. بر اساس این گزارش ، صرف وقت ​​۴ ساعت و ۱۵ دقیقه به طور متوسط در شبکه های اجتماعی در سال جاری،  ۲۲ دقیقه بیشتر از میانگین سال ۲۰۲۰ میلادی است که ۳ ساعت و ۵۳ دقیقه بود و ۳ دقیقه بیشتر از میانگین ۴ ساعت و ۱۲ دقیقه سال ۲۰۱۹ میلادی است. آمار سال جاری فیلیپین همچنین ۳۰ دقیقه بیشتر از کلمبیا است که با ۳ ساعت و ۴۵ دقیقه در رده دوم قرار دارد. میانگین جهانی استفاده از رسانه های اجتماعی ۲ ساعت و ۲۵ دقیقه است. ژاپن با دارا بودن میانگین ۵۱ دقیقه آخرین رتبه را در رده بندی ها کسب کرده است.

فیلیپین همچنین در زمینه استفاده از اینترنت بالاترین رتبه را کسب  و تقریباً  به ۱۱ ساعت در روز )۱۰ ساعت و ۵۶ دقیقه ) رسیده است. برزیل با میانگین ۱۰ ساعت و ۸ دقیقه و کلمبیا با ۱۰ ساعت و ۷ دقیقه به ترتیب در رده های دوم و رتبه سوم جهانی قرار دارند.

این گزارش پیشرفت های فناوری فضای مجازی در فیلیپین را بررسی و به دنبال یافتن پاسخ به این سئوال است ، که این اقدامات چگونه با فرهنگ و شیوه زندگی مردم فیلیپین تلاقی می کنند. بر اساس گفته تهیه کننده این گزارش، آنها قصد دارند تاثیرات اینترنت بر زندگی فیلیپینی ها را بررسی و پاسخ این سئوال را بیابند که آیا این فنآوری می تواند فرصت های قابل توجهی را برای پیشرفت و توسعه بوجود آورد؟ دراین گزارش  وضعیت زیرساخت های فناوری اطلاعات ، شبکه های مخابراتی و سیستم های پردازش رایانه ای در فیلیپین از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۰ میلادی مورد بررسی قرار گرفته و همچنین ارزش ها و ویژگی های فرهنگی مورد استفاده قرار گرفته را بررسی می کند که توانسته اند فیلیپین را به این سمت سوق داده و آن را به  رتبه برتر در بین کاربران جهانی اینترنت برسانند.

۲. فیلیپینی ها و دنیای سایبری 

فیلیپین رسما در سال ۱۹۹۴ میلادی به اینترنت وصل شد، از آن زمان به بعد استفاده از اینترنت رشد باورنکردنی داشته است. در سال ۲۰۱۰ میلادی، استراتژی دیجیتال فیلیپین برای افزایش زیرساخت های دیجیتالی این کشور منتشر شد. این استراتژی شامل برنامه هایی برای ارائه "اینترنت برای همه" و اعلام آن به عنوان جزیی از حقوق بشر بود. در این استراتژی آمده است، اینترنت به افراد ، آزادی برقراری ارتباطات ، داشتن کار و امکان یادگیری می دهد.

از زمان اعلام این استراتژی، پروژه های متعددی برای دسترسی هرچه بیشتر اینترنت در فیلیپین آغاز شده اند.این ابتکارات به ویژه افرادی را هدف قرار داده اند که در فقر زندگی می کنند یا درآمد کمتری دارند و دسترسی به اینترنت این امکان را به آنها میدهد تا با رعایت قانون برای خود پیشه ای را اختیار و کسب درآمد مشروع نمایند.

کاربران اینترنت فیلیپین (۲۰۱۰)

در حالی که فیلیپینی ها به عنوان مردمی بسیار اجتماعی شهرت دارند، شیوه استقبال فیلیپینی ها از رسانه های اجتماعی چیزی بود که ناظران آن را "جادویی" نامیدند. به این دلیل که در سال ۲۰۱۱ میلادی ، GlobalWebIndex دریافت که فیلیپین در استفاده از رسانه های اجتماعی در جهان پیشتاز است. و اینک وجود افراد با صفحات اجتماعی که فالور چند میلیونی دارند در این کشور در حال رشد است و این افراد بطرق گوناگون بر تحولات سیاسی،اجتماعی و فرهنگی فیلیپین تاثیرگذار هستند

نفوذکاربران اینترنتی به رسانه های اجتماعی

به نظر می رسد رابطه دوست داشتنی ملت با رسانه های اجتماعی، اینترنت را از نظر ترجیح رسانه در رتبه اول قرار داده است ، زیرا کاربران فیلیپینی استفاده کننده از وبسایت ها حداقل دو برابر بیشتر از تماشاگران تلویزیون وقت صرف می کنند و این عدد در دوره کرونا بیشتر هم شده است.

علاوه بر چت  ( گپ زدن های اینترنتی) زمان زیادی نیز صرف بازی های کامپیوتری می شود.  بیش از نیمی از کاربران وبسایت های کشور به طور منظم بازی های آنلاین انجام می دهند و بازی های اجتماعی نیز از محبوبیت خاصی در میان آنان برخوردارند. ویدئوها و موسیقی در حال حاضر، علاقه داغ کاربران ثابت اینترنت بوده و بسیاری از جوانان این فایل ها را در دستگاه های تلفن همراه خود بارگذاری می کنند.

همانطور که در گزارش " سایمون کِمپ" یکی از محققان امور فضای مجازی  آمده است ، اگرچه در ابتدا این امر با توجه به این که فقط یک سوم فیلیپینی ها در آن زمان به اینترنت دسترسی داشتند ، تعجب آور بود، اما با توجه به این واقعیت که بیش از ۹۵ درصد از این شهروندان از سایت های شبکه های اجتماعی استفاده می کردند ، دلیل آن بسیار روشن تر شد، زیرا بیش از ۹۰ درصد آن ها تنها در فیس بوک فعال بودند.

داده های الکسا یکی دیگر آگاهان نشان می دهد که فیس بوک محبوب ترین مقصد آنلاین در کشور در اواخر سال ۲۰۱۱ میلادی بود و فیلیپینی ها با وجود دسترسی زیاد از طریق تلفن های همراه، زمان قابل توجهی را در این سایت صرف می کردند. در واقع کاربران فیلیپینی در کل به طور متوسط ۵/۲۱ ساعت در هفته را در اینترنت سپری می کنند که زمان زیادی حتی در مقایسه با سنگاپوری هاست.

سن متوسط ​​کاربران وبسایت در فیلیپین ۲۳ سال است، در حالی که تقریباً ۶ نفر از هر ۱۰ کاربر رسانه های اجتماعی زن بوده و زیر ۲۴ سال سن دارند و بسیاری از آنها خانه دار هستند که تعداد قابل توجهی از آنان هم در سن و سال بیست سالگی به سر می برند. این گروه سنی ، زمان قابل توجهی را در گپ زدن می گذرانند و از فعالیت های روزانه خود سخن می گویند. تعدادی از این زنان اظهار داشتند، فیس بوک نقش اساسی در زندگی آنها ایفا کرده و به آنها این امکان را می دهد تا با دوستان و خانواده خود در ارتباط باشند و منبع مهمی از سرگرمی و رهایی از خستگی ناشی از کارهای روزمره آن ها است.  فیس بوک در شرایطی که برخی از اعضای خانواده در خارج از کشور کار می کنند اهمیت ویژه ای پیدا کرده است و به عنوان یک بستر و زمینه ارزان اما ثابت برای برقراری ارتباط با عزیزان آنها در سرزمین های دور بکار گرفته می شود. این امر برای امور پولی و مالی اهمیت ویژه ای دارد زیرا کارگران فیلیپینی خارج از کشور  که به عنوان OFW شناخته می شوند ، برای خوشاوندان و بستگانی که در فیلیپین می مانند، میزان  قابل توجهی از ارز و  پول نقد را فراهم می کنند.

قانون دسترسی رایگان به اینترنت در اماکن عمومی

یکی از این پروژه ها ، قانون دسترسی رایگان به اینترنت در اماکن عمومی است. هدف این پروژه ارائه Wi-Fi رایگان در تمام اماکن عمومی مانند مدارس ، پارک ها ، بنادر حمل و نقل و امکانات بهداشتی است. این پروژه برای کسانی که در فقر زندگی می کنند بسیار مهم است ، زیرا هزینه پرداخت Wi-Fi  (امواج اینترنت) در فیلیپین یکی از گران ترین هزینه ها درمقایسه با بسیاری از نقاط دیگر جهان است. با بودن امواج رایگان اینترنت در مکان هایی که دسترسی به آنها آسان است ، مردم فیلیپین شانس بیشتری برای یافتن یا ادامه کار ، ارتباط و یادگیری آنلاین دارند.

پس از دو برابر شدن بودجه اختصاصی دولت در سال ۲۰۱۵ میلادی برای گسترش این طرح،  پروژه دامنه خود را وسیعتر کرد و اینترنت در جوامع بیشتری از فیلیپین رسوخ  نمود.به عنوان مثال ، دسترسی به اینترنت برای تسهیل عملیات امدادرسانی در مناطقی که از بلایای طبیعی  آسیب می بیند فراهم شد. یکی از این نمونه ها در " بوردئوس" واقع در استان " کی زون"، پس از وقوع طوفان " اولیسیس" در نوامبر ۲۰۲۰ میلادی بود. امواج اینترنت همچنین در پاسخ به همه گیری کووید -۱۹ بیش از ۲۰،۰۰۰ نقاط ارتباطی در سراسر کشور ایجاد کرده است که به طور خاص بسیاری از نقاط دور دست و مناطق روستایی فیلیپین را در بر می گیرد، اما دسترسی به این نقاط به اینترنت هنوز به اندازه شهرهای بزرگ نیست. (لازم بذکر است فیلیپین بعنوان یک کشور با درصد بالای حوادث طبیعی چون طوفان و زلزله شناخته می شود که همه ساله خسارات فراوانی را ببار می آورد)

استقرار تلویزیون سفید فضایی:

پروژه دیگری که کمک به سهولت دسترسی به اینترنت در فیلیپین کرد ، استقرار تلویزیون سفید فضایی (TVWS) است. فضای سفید شامل فرکانس های رادیویی است که ایستگاه های پخش، از آن استفاده می کنند. در حال حاضر، بسیاری از کشورها در تلاش تبدیل فضای سفید به اینترنت هستند تا به این ترتیب، دسترسی افراد ساکن در مناطق روستایی به اینترنت فراهم شود. این پروژه در فیلیپین نیاز شدید به اینترنت را برطرف می کند زیرا ۵۲ درصد از مردم در مناطق روستایی زندگی می کنند، که بنا بر آمار موجود، تا سال ۲۰۱۸ میلادی تنها ۴۷ درصد از آنان به اینترنت دسترسی داشتند.

TVWS بیشتر متمرکز بر ارائه دسترسی اینترنت به مدارس ، بیمارستانها و مشاغل در روستاها است. نمونه ای از تأثیر این پروژه بر کار ماهیگیران در مناطق دور افتاده است. به طور مثال در سال  ۲۰۱۴میلادی،  پروژه TVWS ، همراه با برنامه FishR، توانست تعداد ماهیگیران با دسترسی به اینترنت را از دویست و پنجاه هزار نفر به یک میلیون نفر افزایش دهد ، و از آن به بعد بانکداری آنلاین و یک مراکز اطلاع رسانی آنلاین برای گسترش تجارت  با وجود بیماری همه گیر کرونا امکانپذیر شد.

اینترنت و آموزش:

آموزش و پرورش و آموزش عالی یکی از مهمترین عوامل فرار و خاتمه دادن به فقر هستند. لذاست که فیلیپین از اینترنت برای دسترسی بیشتر به آموزش در سطح مدارس و دانشگاهها خاصه در دوره کرونا استفاده می کند. سیستم یادگیری جایگزین (ALS) که به آن برنامه "آموزش فرصت دوم" نیز گفته می شود ، سیستمی است که منعکس کننده سیستم آموزش رسمی است، که به دانش آموزان در هر سنی اجازه می دهد به صورت آنلاین و در ساعت های غیر معمول به یاد گیری بپردازند.

گزارشات نشان می دهد که تقریباً نیمی از فیلیپینی ها به دلایل مختلف نمی توانند تحصیلات رسمی و ابتدایی خود را به پایان برسانند. برنامه ALS به دانش آموزان اجازه می دهد تا بر اساس زمان های خود بدون نیاز به حضور شخصی یا ترک کار برای تحصیل به امر آموزش مبادرت نمایند. در حال حاضر ، پنج و نیم میلیون دانش آموز از برنامه ALS استفاده می کنند. برنامه ALS همچنین در پایان یک گواهی ارائه می دهد که به دانش آموزان اجازه می دهد در صورت تمایل برای ورود به مدارس حرفه ای و آموزش عالی اقدام کنند. در حال حاضر کلاس هایی برای بزرگسالانی که هرگز مدرسه را تمام نکرده اند اضافه شده است تا بتوانند به امکانات مالی بیشتری دست یافته و در زمینه های مربوطه به آموزش، اطلاعات بیشتری را کسب کنند.

۳. قانون جرایم سایبری:

قانون پیشگیری از جرایم سایبری مصوبه دوازده سپتامبر ۲۰۱۲ میلادی، قانونی است که به طور رسمی به عنوان قانون جمهوری شماره ۱۰۱۷۵ شناخته می شود و هدف آن رسیدگی به مسائل حقوقی مربوط به تعاملات آنلاین و اینترنت در فیلیپین است. از جمله جرایم سایبری موجود در این قانون می توان به اقدامات مجرمانه مجازی ، جنایات سایبری ، پورنوگرافی کودکان ، سرقت هویت ، دسترسی غیرقانونی به داده ها و افترا اشاره کرد.

قانون پیشگیری جرایم سایبری سال ۲۰۱۲ میلادی یکی از اولین قوانین در امور فضای مجازی در فیلیپین است که به طور خاص مجرمان جرایم رایانه ای را مجازات می کند، مجازاتی که قبل از تصویب این قانون هیچ سابقه قانونی قوی در امور حقوقی فیلیپین نداشت، در حالی که قوانینی مانند قانون تجارت الکترونیک مصوبه سال ۲۰۰۰ میلادی(قانون جمهوری شماره ۸۷۹۲) برخی از فعالیتهای مربوط به رایانه را تنظیم کرده است اما، قانون رایانه ها در عموم مبنای قانونی برای جرم انگاری جرایم ارتکابی فضای مجازی نیست. به عنوان مثال ، Onel de Guzman”" ، برنامه نویس رایانه ای که متهم به نوشتن بد افزار کرم رایانه ای ILOVEYOU است ، در نهایت توسط مقامات فیلیپینی تحت پیگرد قانونی قرار نگرفت زیرا به دلیل نبودن مبنای قانونی در زمان دستگیری، مقامات قضایی نتوانستند او را رسما متهم کنند.

اولین پیش نویس اقدامات ضد جنایت سایبری و محکومیت به خاطر نادیده گرفتن حریم خصوصی داده ها در سال ۲۰۰۱ میلادی، توسط کمیته قانونی و مقررات شورای فناوری اطلاعات و تجارت الکترونیک سابق (ITECC) تنظیم شد که پیشگام کمیسیون فناوری اطلاعات و ارتباطات  (CICT) بود.کمیسیون فناوری اطلاعات سرانجام به دپارتمان فناوری اطلاعات و ارتباطات (DICT)  به ریاست " ویرهیلیو- ور- پنیا" ، وزیر سابق و  کمیته قانونی و نظارتی وابسته به آن به ریاست وکیل " کلارو پارلاده" تبدیل شد. تدوین قوانین سایبری به ابتکار کمیته فرعی امنیت اطلاعات و حریم خصوصی به ریاست " آلبرت پی دلا کروز" که در آن زمان رئیس تیم واکنش اضطراری رایانه فیلیپین (PHCERT) بود ، و همچنین با همکاری بخش مبارزه با جرایم رایانه ای و کلاهبرداری (ACCFD) ) به ریاست " الفرن منسس" و دفتر تحقیقات ملی (NBI) و امور اجرایی و عملیاتی ستاد مدیریت ریاست جمهوری (PMS) که به عنوان دبیرخانه CICT عمل می کند، ارائه شد. نسخه اولیه این قانون در آن زمان برای سازمانهای مختلف و گروههای علاقه مند در آن زمان ارسال شد.

این لایحه با چندین لایحه مربوط به جرایم سایبری که در چهاردهمین و پانزدهمین کنگره فیلیپین تصویب شده بود، جایگزین گردید. قانون پیشگیری از جرایم سایبری در نهایت با تصویب لایحه شماره ۵۸۰۸ مجلس نمایندگان و لایحه شماره ۲۷۹۶ مجلس سنا تصویب و  نسخه نهایی این قانون توسط " بنیگنو اکینو" رئیس جمهور وقت  به امضا رسید و ابلاغ شد.

موارد زیر به عنوان جرایم سایبری محسوب می شوند که بر اساس قانون ، به جرم متخلفین رسیدگی می شود:

اولین مورد ارتکاب جرایم به خاطر محرمانه بودن ، نداشتن صداقت در زمینه دسترسی به داده ها و سیستم های رایانه ای است. این بخش شامل جرائمی از قبیل دسترسی غیرقانونی به سیستم رایانه ای یا دسترسی به یک سیستم رایانه ای بدون در نظر گرفتن حق صاحب آن ، رهگیری غیرقانونی هرگونه انتقال غیرعلنی رایانه و حملات سایبری، سوء استفاده برای سود غیر قانونی، گمراهی دیگران،  از بین بردن آبرو و محروم کردن دیگران از ثبت رسمی نام آن ها در فعالیت های قانونی آن هاست.

دسته دوم جرایم ، شامل جعل اسناد مربوط به رایانه (شامل وارد کردن ، تغییر یا حذف داده های رایانه و  وارد نمودن داده های غیر معتبر) ، کلاهبرداری مربوط به رایانه از طریق ورودغیرمجاز ، تغییر یا حذف اطلاعات رایانه، داده ها یا برنامه ها یا دخالت در عملکرد یک سیستم کامپیوتری که باعث آسیب شود و سرقت هویت مربوط به رایانه یا به دست آوردن عمدی ، استفاده ، سوء استفاده ، انتقال ، تصاحب ، تغییر یا حذف اطلاعات شناسایی متعلق به دیگری بدون در نظر گرفتن حق مالکیت معنوی.

در نهایت ، قانون جرایم مربوط به محتوی است. این دسته شامل ارتباطات تجاری ناخواسته (به جز مواردی است که شرایط خاصی وجود دارد مانند مواردی که ارتباط بین راههای دریافت کننده برای دریافت اطلاعات پیشتر از منبع رد می شود)، زدن افترا (با ارتکاب افتراء تحت قانون مجازات تجدید نظر شده از طریق سیستم رایانه ای(،این قانون همچنین هر شخصی که قصد انجام یا ارتکاب جرایم سایبری را داشته باشد مجازات می کند. علاوه بر این ، قانون پیش بینی می کند که کلیه جرایم تعریف شده بر اساس قوانین موجود ، در صورت ارتکاب و استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات مشمول مقررات مربوطه این قانون خواهد شد. علاوه بر این ، تعقیب به موجب قانون باید بدون پیش داوری اولیه بر چسب زدن لغو قوانین کیفری و پس از انجام تحقیقات لازم باشد.

این قانون ایجاد دفتر رسیدگی به جرائم سایبری در وزارت دادگستری را به عنوان مرجع اصلی رسیدگی به تخلفات و ارائه کمک متقابل بین المللی و استرداد مجرمین همراه با تاسیس  یک مرکز تحقیقات و هماهنگی جرایم سایبری در نظر گرفته است. تدوین برنامه ملی امنیت سایبری و کمک فوری برای سرکوب مرتکب جرایم سایبری در زمان مقتضی از وظایف این مرکز است. (بدیهی است در حوزه تعریف و تصویب اصول اخلاقی و قوانین مناسب و موثر برای مدیریت فضای مجازی نیاز به تعاملات گسترده ملی و بین المللی است و شاید باید سازمانهای تخصصی ویژه ای در سطح بین المللی برای این مهم طراحی کرد).

۴. فیلیپین به عنوان پایتخت فضای مجازی در جهان:

فیلیپین پایتخت رسانه های اجتماعی جهان نامیده می شود ، زیرا میلیون ها فیلیپینی به طور متوسط ​​"تقریباً چهار ساعت در روز" صرف بودن در شبکه های اجتماعی ، به ویژه فیس بوک می کنند که بیشترین استفاده از رسانه های اجتماعی در جهان از آن طریق صورت می گیرد.

نحوه عملکرد فیلیپینی ها در استفاده از پیشرفت های تکنولوژیکی سایبری ، مانند تلفن همراه و بسترهای مختلف رسانه های اجتماعی موجود امروزه ، ویژگی های متمایز خاصی را نشان می دهد. در سال ۲۰۱۱ میلادی ، فیلیپینی ها بزرگترین کاربران پیامک در جهان بودند ، زیرا ساکنان این کشور بیش از یک میلیارد پیام در روز ارسال می کردند. در آن زمان ، حکایت خانواده هایی که از وعده های غذایی خود می زدند تا اطمینان حاصل شود که تلفن آنها دارای شارژ کافی است تا بتوانند پیامک ارسال کنند بر سر زبان ها بود. این پدیده نشان دهنده اولویت فیلیپینی ها برای برقراری ارتباطات اجتماعی است.

طبق نظرسنجی منتشر شده توسط بخش تحقیقات Statista (۲۱ ژوئن ۲۰۲۱ میلادی) ، حدود ۵۶ درصد از کاربران اینترنت به مناطق شهری تعلق دارند. بر اساس همین نظرسنجی، منطقه پایتخت دارای ۶۷ درصد ضریب نفوذ اینترنت است.

میزان نفوذ ماهانه کاربران اینترنت در فیلیپین از ژوئن ۲۰۰۶ تا مارس ۲۰۱۹ میلادی بر اساس منطقه بندی

فیلیپینی ها به عنوان مردمی که از فناوری های اولیه و سپس از اینترنت به ویژه در مورد ارتباطات آنلاین به سرعت استفاده کردند ، شناخته شده اند. با این حال ، این کشور هنوز از نظر سرعت، هزینه  دسترسی به اینترنت از همسایگان خود در ناحیه " آ . سه . آن" و برخی از نقاط دیگر جهان عقب تر است. یکی از دلایل این عقب ماندگی ، جغرافیای پراکنده کشور است، زیرا اتصال نقاط گوناگون مجمع الجزایری متشکل از ۷۱۰۷ جزیره یک چالش بزرگ است. از سویی گزارش جدید بنیاد آسیا نشان می دهد که قوانین و سیاست های منسوخ گذشته، استفاده از فناوری هایی را که می توانند فیلیپین را به طور کامل وارد عصر دیجیتال کنند محدود کرده است.

به گفته یکی ار تحلیلگران شبکه بی سیم بین المللی OpenSignal ، سرعت G۴ فیلیپین در بین ۸۸ کشور در رده چهارمین سرعت پایین است. هزینه استفاده از خدمات باند پهن ثابت ۱/۷ درصد متوسط ​​درآمد ماهانه فیلیپینی ها است که بسیار بالاتر از پنج درصد توصیه شده توسط اتحادیه بین المللی مخابرات است و در حالی که مناطق پرجمعیت شهری دارای اینترنت هستند ، بسیاری از مناطق فقیرنشین روستایی هنوز بدون خدمات اینترنتی باقی  مانده اند. بالغ بر چهل درصد از جمعیت ۱۰۸میلیون نفری و بیش از هفتاد درصد از کل مدارس دولتی سراسر کشور به ویژه در نقاط دور دست هنوز به اینترنت وصل نیستند.

اینترنت به عنوان عامل اصلی رشد اقتصادی و دسترسی برابر به اطلاعات شناخته می شود، شرکت های کوچک و متوسطی که ​​نمی توانند از تجارت الکترونیکی نهایت استفاده را ببرند باعث شده اند فیلیپین فرصت های خوبی را از دست بدهد. BPO ها- شرکت های برون سپاری فرآیند کسب و کار که عامل مهمی در اشتغال محلی هستند، نیز از سرعت پایین اینترنت رنج می برند. فن آوری های امیدوارکننده ای در حال آزمایش و استفاده در سایر کشورها هستند که می توانند اتصالات سایبری فیلیپین را به میزان قابل توجهی بهبود بخشند. بنیاد آسیا و اتحادیه باند پهن بهتر (BBA) در گزارش  ۱۸ اکتبر خود با عنوان " آنالوگ به دیجیتال " سیاست فیلیپین و پدیدار شدن فناوری اینرنتی، امکان استفاده از این فناوری های جدید را در فیلیپین ارزیابی کرده است. بر اساس این ارزیابی ، سه فناوری برای فیلیپین مناسب تشخیص داده شده اند.

۱. کاربرد فیبر همراه با شبکه نوری گیگابایت منفعل (GPON). فناوری GPON که در حال حاضر در بخش هایی از فیلیپین موجود است ، امکان اتصال ارزان و سریع تر فیبر نوری را مستقیماً به کاربر نهایی  با هزینه کمتری  فراهم می کند. GPON ساده ترین و مقرون به صرفه ترین فناوری سیمی برای ارائه خدمات باند پهن در مناطق پرجمعیت است.

۲. تعویض تلفن همراه با G۵ که مشتاقانه توسط فروشندگان تجهیزات ، اپراتورهای شبکه و تولید کنندگان دستگاههای ارتباطی مورد حمایت قرار گرفته است، یک استاندارد جدید تلفن همراه است که می تواند جایگزین اتصالات ثابت برای دسترسی سریع به اینترنت شود. با این حال ، این گزارش اشاره می کند که G۵ به طیف رادیویی جدید و فیبر با سرعت بالا در برج های سلولی نیاز دارد تا سرعت مورد نیاز را برآورده کند.

۳. شبکه های ماهواره ای مدار پایین زمین (LEO): ماهواره های LEO با گردش در ارتفاع ۴۰۰-۹۰۰ کیلومتری از زمین ، باعث تأخیر کمتری در ارتباطات می شوند. شبکه های LEO تنها سیستم های ماهواره ای هستند که پوشش کامل زمین از جمله قطب های شمال و جنوب را فراهم می کنند و آنها را به یک منطقه کلیدی نوآوری برای دستیابی جهانی به فضای مجازی تبدیل می کنند. دسترسی این فناوری های امیدوار کننده همه در حال آزمایش یا استفاده در کشورهای دیگر هستند ، اما بر اساس این گزارش ، به دلیل قوانین و سیاست های دوران آنالوگ که مناسب عصر دیجیتالی نیست ، نمی توانند به راحتی در فیلیپین مورد استفاده قرار گیرند.

بر اساس قانون سیاست های مخابراتی عمومی سال ۱۹۹۵ میلادی، تنها یک شرکت مخابراتی عمومی با حق رای کنگره و اختیارات کمیسیون ملی مخابرات می تواند تأسیسات انتقال و تعویض را ساخته و خدمات تلفن ثابت داخلی را ارائه و یا خدمات مرکزی بین مبادله یا تسهیلات دروازه بین المللی را اداره کند. موسساتی که مایل به استفاده از یک دروازه بین المللی یا یک شبکه تلفن همراه هستند ، ملزم به ارائه خدمات مبادله داخلی یا تلفن ثابت هستند. این سیاست فناوری محور، رقابت در خدمات سنتی مخابرات را با مشکل مواجه کرده است و دیگر دست اندر کاران جدید مانند ارائه دهندگان خدمات اینترنتی را از ایجاد شبکه ها و داده های جدید ، حتی در مناطقی که تلفن های مخابراتی بزرگ کار نمی کنند ، منع کرده است.

قانون کنترل رادیو  مورخ ۱۹۳۱ میلادی داشتن حق برای ساخت یا راه اندازی ایستگاه رادیویی را به طور محدود در نظر گرفته است، این قانون که هنوز برای کنترل فناوری های اینترنت بی سیم استفاده می شود، باید اصلاح شود تا خدمات ارزش افزوده مانند ارائه دهندگان خدمات اینترنت بتوانند فناوری های بی سیم نوظهور را بدون نیاز به اجازه ویژه به کار گیرند.

قانون خدمات عمومی  مورخ ۱۹۳۶ میلادی مقرر می کند، کار شرکت های تلفن به عنوان خدمات عمومی تلقی می شوند که مالکیت خارجی درآن ها به ۴۰ درصد محدود شده و ۶۰ درصد در اختیار فیلیپینی ها است. اصلاح قوانین برای رفع محدودیت های  مالکیت می توانند به شرکت های خارجی اجازه ورود به بازار را بدهند، که در این صورت سرمایه گذاری را افزایش داده و به گسترش خدمات باند پهن ثابت و سیمی کمک می کند. این گزارش با توجه به عدم تطابق سیاست های دوران آنالوگ و فناوری های دیجیتال ، اصلاحاتی را پیشنهاد می کند که به ارائه دهندگان اجازه می دهد مناسب ترین فناوری ها را برای بهبود اتصال اینترنت در فیلیپین به کار گیرند. این توصیه ها عبارتند از:

۱. اصلاح قانون سیاست های مخابراتی عمومی ۱۹۹۵ میلادی برای حذف نصب تلفن ثابت به عنوان شرط ورود به بازارهای مخابرات و پهنای باند.

۲. اصلاح قانون خدمات عمومی ۱۹۳۶ میلادی برای کاهش محدودیت های مالکیت خارجی و تشویق سرمایه گذاری و رقابت توسط اپراتورهای داخلی و خارجی.

۳. تصویب لایحه دسترسی آزاد در انتقال داده ها برای تمایز خدمات داده ها از مخابرات اساسی و حذف الزامات تلفن ثابت و کاهش موانع نظارتی برای ورود. اصلاح طیف مدیریت و تدوین قوانینی برای به اشتراک گذاری زیرساخت ها.

 در صورت تحقق این اصلاحات ، فیلیپین سرانجام می تواند در عصر دیجیتال به بقیه جهان مدرن بپیوندد.

سریعترین ارائه دهندگان خدمات اینترنت در فیلیپین :

از ژوئیه ۲۰۲۱ ، با سرعت بارگیری (مگابیت بر ثانیه)

۵. سیاست و اینترنت

همانطور که انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۱۶ میلادی شاهد آن بودیم، یعنی زمانی که "رودریگو دوترته" شهردار سابق شهر داوائو برنده انتخابات شد ، رسانه های اجتماعی در واقع تغییر دهنده جریان انتخابات در فیلیپین بودند.

پیامک در فیلیپین در سال ۱۹۹۸میلادی ، رواج پیدا کرد و بعدها این کشورعنوان بی چون و چرای " پایتخت پیامهای کوتاه جهان" را بدست آورد. در جریان انقلاب مردمی سال ۱۹۸۶ میلادی علیه مارکوس رئیس جمهور وقت، تلفن های همراه هنوز موجود نبودند و دیکتاتور وقت با استفاده از پخش رادیویی ، پلاکاردها و اعلامیه ها توسط فعالان سیاسی مخالف سرنگون شد.

در سال ۲۰۰۱ میلادی ، پیامک های کوتاه نقش مهمی در برکناری جوزف استرادا ، رئیس جمهور وقت داشتد، که به خاطراتهام در مجلس سنا استیضاح شد. هنگامی که دادستان ها در اعتراض به تصمیم جلوگیری از باز شدن پاکت نامه ای که شواهد فساد را آشکار می کرد ، از صحنه محاکمه استیضاح خارج شدند ، مردم از پیامک ها برای تشویق شهروندان به تجمع در خیابان ها و بیرون راندن استرادا از کاخ ریاست جمهوری استفاده کردند. در سال ۲۰۰۷ میلادی، استرادا توسط " ساندیگان بایان" (دادگاه دولتی وابسته به دیوان عالی کشور) به دلیل سرقت هشتاد میلیون دلار از اموال دولت مجرم و به حبس ابد محکوم شد.

چهل و یک میلیون کاربر فعال اینترنتی فیس بوک بین سنین ۱۸ تا ۶۵ سال توانستند در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۱۶ میلادی که بسیاری آن را نخستین انتخابات "رسانه های اجتماعی" در کشور نامیدند ، روند امور را تغییر دهند.

رسانه های اجتماعی برای هزاران نفر، نقش تصحیح کننده اطلاعات غلط را بازی می کنند. رسانه های اجتماعی می توانند تبلیغات رایگان ارائه دهند، کارهای مهم حمایتی را برجسته کنند ، سخنرانی ها و بیانیه ها را به آسانی در دسترس قرار دهند و به کاندیداها در تبلیغ گسترده و آزاد پیام های تبلیغاتی اشان کمک کنند. از این نظر ، می توان آن را دموکراتیک سازی روند انتخابات دانست و این پدیده ای است که همچنان ادامه دارد. سوای از خوب یا بد بودن، رسانه های اجتماعی می توانند تمرکز وسواسی روی یک یا دو موضوع ایجاد کنند ، خطاها و اشتباهات نامزدها را بزرگ جلوه دهند ، و آنها را به تمسخر بگیرند. یک اشتباه ، یک اظهار نظر غیر حساس را تقویت کرده و تعصب یا سوگیری را افشا کنند - همه این اقدامات باعث می شود، همگان بدون تأخیر در زمان واقعی همه چیز را ببینند و بشنوند. از سویی همانطور که کمپین ها نشان داده اند ، رسانه های اجتماعی (بدون محدودیت ویراستاری) می توانند نجابت را از پنجره بیرون بیاندازند ، خانواده ها را از هم جدا کنند ، دوستان را دور کنند. مواردی که رای دهندگان آمریکایی هم به خوبی با آن آشنا هستند.

کمیسیون انتخابات با تشخیص نقش پررنگ رسانه های اجتماعی در انتخابات ، برای اولین بار با رسانه های چاپی ، پخش و آنلاین مشارکت کرد تا مجموعه ای از مناظرات ریاست جمهوری را ارائه کند.

مقاله زیر که توسط "هنری یوسینگو" به رشته تحریر درآمده تصویری واضح از تقاطع رسانه های اجتماعی و دموکراسی در محیط فیلیپین را ارائه می دهد.

دیجیتالی شدن تقریباً همه جنبه های زندگی مدنی ، دریچه جدیدی از قانون اساسی را به ارمغان آورده است. ارتباط بیش از حد مردم در فضای دیجیتالی ، اهمیت حقوق اساسی مانند آزادی بیان و آزادی مطبوعات را مورد توجه قرار داده است. در واقع ، نقش اصلی رسانه های اجتماعی در جامعه معاصر ، به ویژه توانایی آن ها در تقویت مشارکت سیاسی جامعه ، قدردانی از دموکراسی را افزایش داده است.

برای فیلیپینی ها استفاده از رسانه های اجتماعی در چارچوب تحکیم دموکراسی فوق العاده قابل توجه است زیرا در چهار سال گذشته فیلیپین در صدر کاربران شبکه های اجتماعی در سراسر جهان بوده است. آنها در استفاده جهانی از اینترنت با میانگین مدت زمان در رتبه اول جهانی قرار دارند و تقریبا نیمی از جمعیت بالغ از اینترنت استفاده می کنند.

اما مهمتر از آن ، یک سوم از ۶۱ میلیون نفر رای دهندگان فیلیپینی که  از گروه سنی ۱۸ تا ۳۵ هستند ، خود جزو کاربران رسانه های اجتماعی هستند. بنابراین ضروری است که فیلیپینی ها در حال حاضر یک بررسی انتقادی از تأثیر متقابل رسانه های اجتماعی و دموکراسی را انجام دهند زیرا در سال آینده در یک نبرد سیاسی بی ثبات و تفرقه انگیز ، یعنی انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۲۲ میلادی شرکت خواهند کرد.

CNN فیلیپین، با کاری دقیق و زیرکانه  و از طریق پروژه تحقیقاتی Digital Disinformation Tracker، ( رد یاب تغییر دهنده دیجیتالی)، تیمی از دانشگاهیان را برای نظارت بر گفتگوهای آنلاین، مربوط به انتخابات میان دوره ای سال ۲۰۱۹ میلادی برگزید. یکی از یافته های آنها این بود که عملاً همه نامزدها از بسترهای مختلف رسانه های اجتماعی مانند فیس بوک استفاده می کنند و از توییتر و اینستاگرام برای تبلیغات و برنامه های سیاسی خود بهره می برند. این ترفند احتمالا در انتخابات سال ۲۰۲۲ فیلیپین دوباره تکرار خواهد شد.

ظاهراً رسانه های اجتماعی به شهروندان این امکان را دادند تا برای احراز پست های دولتی تلاش کنند. به عنوان مثال ، اکثریت ۶۲ نامزد در انتخابات  مجلس سنا  در سال ۲۰۱۹ میلادی از شناسایی و محبوبیت سراسری برخوردار نبوده و فاقد مکانیسم های مناسب انتخاباتی ( ماشین انتخاباتی)برای اجرای مبارزات سیاسی معمول بودند. بسیاری از این نامزدهای نسبتاً ناشناخته، معتقد بودند که شبکه های اجتماعی به آنها این فرصت را داده است که مشخصات خود را با حداقل هزینه به گوش همگان برسانند.

البته در دوره کرونا هم این بستر فضای مجازی است که به دولت و بخش خصوصی و مردم خاصه گروههای اجتماعی و حتی مراکز دینی در فیلیپین و در جهان کمک کرده است که از تعطیلی کامل فعالیتهای خود رهایی یابند و امور مهم حکومتداری و تجارت و فعالیتها را در بستر مجازی انجام دهند که هرچند در این مسیر چالشهای فراوانی هم وجود دارد ولی بهرحال تجربه نسبتا جدید ولی موفقی است که قریب به یقین میرود برای بعد کرونا هم این ظرفیت کماکان مورد استفاده روزافزون حوزه های مختلف رسمی و غیررسمی قرار گیرد و دولتها و مراکز عمومی و خصوصی و از جمله مراکز دینی از هم اکنون باید خود را برای نقش آفرینی گسترده فضای مجازی در آینده آماده کنند و با آینده نگری و تدابیر سازنده ملی و بین المللی ، بسترهای لازم را برای حیات جدید بشری در عصر فنآوریهای جدید ارتباطی فراهم آورند.

محبوبیت رسانه های اجتماعی تضمینی نیست:

تأثیر دموکراتیک کننده آشکار رسانه های اجتماعی بر روی انتخابات این سئوال را مطرح می کند که آیا حضور قوی در رسانه های اجتماعی برابر با موفقیت در انتخابات است؟ توجه به موقعیت یکی از نامزد های انتخاباتی  به نام " ویلی اونگ " که برای نخستین بار در انتخابات شرکت نمود ، مورد خوبی برای مطالعه است. او در زمان انتخابات، قریب به ده میلیون دنبال کننده در فیس بوک داشت، اما پس از انتخابات بر اساس نتیجه نهایی و رسمی  تنها حدود ۶/۷میلیون رای به دست آورد که برای کسب دوازدهمین صندلی انتخابات میان دوره ای مجلس سنا کافی نبود. نامزدی که دوازدهمین کرسی را به دست آورد موفق شد ۵/۱۴میلیون رأی به دست آورد. رتبه اول انتخابات میان دوره ای مجلس سنا با کسب ۲/۲۵ میلیون رای مقام نخست را کسب کرد.

یکی از دلایل احتمالی که برخی از شخصیت های محبوب آنلاین در انتخابات خوب عمل نکردند این بود که رای دهندگان فیلیپینی تا حد زیادی به نظرات خود تکیه کردند زیرا برخی از کاندیداها با اطمینان از تعداد همراه کنندگان آنان در شبکه های اجتماعی  هیچ تلاشی دیگری برای رسیدن به آن سوی راهرو فضای سایبری انجام ندادند و لذا رای دهنده و رای گیرندگان  بر اساس روایات مربوط به خود عمل کردند و این در حالی بود که عده ای همچنان مصمم به سرکوب نامزد مدعی در انتخابات بودند و موفق هم شدند.

محیط مسموم در رسانه های اجتماعی:

مشکل،  طرز فکر انزواطلبانه این است که به راحتی می توان به ذهنیت آن ها نفوذ کرد زیرا در مشورت با دیگران نیستند تا صحیح را از ناصحیح تشخیص بدهند و لذا آن ها را به سادگی و با عوام فریبی می توان موافق و یا مخالف نمود. بنابراین به دلیل ناشناس بودن اینترنت ، جای تعجب نیست که تعامل در رسانه های اجتماعی می تواند به سرعت حیاتی شود. در واقع ، یکی دیگر از یافته ها در مورد پروژه تحقیقاتی CNN فیلیپین این بود که گفتگوی آنلاین بین گروه های مختلف سیاسی در رسانه های اجتماعی در کل دوره انتخابات چقدر "سمی" عمل نمود. مبارزات انتخاباتی، جزئی از هرگونه فعالیت انتخاباتی است. اشاره به خطاها و معایب نامزدهای مخالف امری غیر معمول نیست و در واقع به رای دهندگان در ارزیابی این که به چه کسی رای دهند کمک می کند. به گفته " کریستین اسگورا" روزنامه نگار و مجری باسابقه خبر که انتخابات میان دوره ای را از نزدیک پوشش می داد، به نظر می رسید که رسانه های اجتماعی به عنوان یک سلاح برتر برای اطلاعات غلط در مبارزات انتخاباتی، مکمل تبلیغات منفی به رسم قدیم در اماکن هستند. رخدادها، این پرسش را مطرح می کند که آیا باید اقدامات سختگیرانه تری برای حمایت از حامیان سیاسی آنلاین اتخاذ شود؟ حرکتی که از قضا می توان آن را غیر دموکراتیک دانست و آن را محدود کننده آزادی بیان قلمداد کرد.

در واقع ، رسانه های اجتماعی در زمینه فرهنگ دموکراتیک یک معضل بزرگ برای بسیاری از دموکراسی های سراسر جهان و سیاستمداران ایجاد کرده اند. کمپین های منفی ، اخبار جعلی و سایر شیوه های اطلاعات نادرست در وبسایت ها مانع از آن می شود که مردم درباره مسائل فوری که همه را تحت تأثیر قرار می دهند صادقانه صحبت کنند. این عدم بحث عمومی علنی ، باعث می شود که مغرضان بتوانند زباله های بیشتری را در اینترنت قرار دهند. مسموم کردن منابعی که کاربران مکرر رسانه های اجتماعی مانند فیلیپینی ها از آن ها استفاده می کنند از مشکلات موجود است.

واکنش رسانه های اجتماعی:

شکی نیست که رسانه های اجتماعی اگر از روشها و گفتار صحیحی پیروی نمایند به طور قابل توجهی بر مسیر دموکراسی فیلیپین تأثیر می گذارند. ارتباطات ایجاد شده از سوی این رسانه ها  می تواند مشارکت سیاسی را در درون دولت تقویت کنند که عامل مهمی در بالا بردن سطح آگاهی سیاسی شهروندان است. اما با توجه به حرکت ها و پویایی فناوری دیجیتال ، یافتن "راه درست" بطور ناگزیری نیاز به یک فرایند ایجاد شده جدید دارد. در آغاز، فیلیپینی های آگاه و دست اندرکار اینترنت باید بپذیرند که گفتگوی آزادتر و مشورت واقعی درباره مسائل سیاسی برای رشد دموکراتیک کشور مفید است. از سوی دیگر ، دولت باید کاملاً تشخیص دهد که این فناوری نقش مهمی در حفاظت و حمایت از حقوق اساسی فیلیپینی ها در دنیای دیجیتال ایفا می کند. بنابراین، این وظیفه دولت است که با پیشرفت های فناوری همگام باشد و بر این اساس سیاست ها و قوانین مرتبط با فضای مجازی را دوباره تنظیم کند.

حقیقت امر این است که درک کنیم آثار دیجیتالی شدن بر ارزش های دموکراتیک ، مانند آزادی بیان و حاکمیت قانون ، همچنان ادامه دارد. اما تهدیدهای ناشی از فناوری های دیجیتالی علیه نهادهای دموکراتیک نیزهمچنان در حال تکامل هستند. از این رو ، جامعه مدنی ، بخش تجاری (از جمله شرکت های فناوری که صاحب بسترهای رسانه های اجتماعی هستند) و دولت ها باید با حسن نیت در مورد این موضوع اطمینان حاصل کنند که رسانه های اجتماعی افزایش دهنده دموکراسی و نه تضعیف کننده آن هستند و مشابه این امر درخصوص حفاظت از  ارزشهای دینی هم مطرح است که مراکز دینی باید با ظرفیتها و همزمان با چالشهای پیش رو در مواجهه با فضای مجازی که اعتقادات مردم را هدف گذاری کرده است ، مواجهه اصولی و مدبرانه داشته باشند.

۶. بیماری کووید – ۱۹ و تجارت الکترونیک:

جهان از سه ماه اول سال ۲۰۲۰ میلادی به طرز چشمگیری تغییر کرده است و همه گیری COVID-۱۹ تقریباً بر همه جنبه های زندگی ما تأثیر گذاشته است. این تغییرات در رفتارهای دیجیتالی جهان نیز به وضوح آشکارند، به ویژه هنگامی که میلیاردها نفر از مردم برای کمک به کنار آمدن با زندگی و کار به ابزاری روی آورده اند تا بتوانند زندگی و کار و حتی عبادت خویش را در محدودیت های ایجاد شده ادامه دهند.

با شیوع بیماری همه گیر، مردم در سراسر جهان به خاطر محدودیت های شدید وضع شده به تلفن های هوشمند ، لپ تاپ و سایر دستگاه های ارتباطی روی آوردند. فیلیپین به تنهایی بالاترین درصد (۶۴ درصد) از کاربران اینترنت (۱۶ تا ۶۴ ساله) را ثبت نمود که وقت بیشتری را در رسانه های اجتماعی صرف می کردند. از سوی دیگر ، فیلیپین شاهد کاهش پانزده درصدی سرعت اینترنت از ماههای فوریه تا مارس ۲۰۲۰ میلادی بود.

با پیدایش بیماری  COVID-۱۹ ، یک اتصال اینترنتی معنادار پیش شرط «مولد بودن» در زندگی شد. موضوعی که توسط مقاله نویسان متعدد در زمینه خودیاری و بهره وری در زمان بحران تکرار شده و می شود. مشاغل و آژانس های دولتی از در دسترس بودن گزینه های دیجیتالی به عنوان جایگزینی برای معاملات سنتی یا فیزیکی استقبال کرده اند. با این حال ، آنچه که ارگانها و سازمان ها متوجه نیستند و از آن سخنی به میان نمی آورند، تفاوت بزرگ بین کسانی است که به اینترنت دسترسی دارند و کسانی که محروم اند. عدم وجود یک ارتباط معنادار اینترنتی ، به ویژه در جوامعی که نقصان و کمبود خدمات وجود دارد، به این معنی است که بسیاری از کارگران ، فراگیران و شهروندان از دریافت این خدمات محروم بوده و به گونه ای کنار گذاشته شده اند. چنین محرومیتی در فیلیپین به عنوان کشوری در حال گذر به "حالت عادی جدید"، نه تنها در کار و تحصیل ، بلکه در فعالیتهای اساسی مانند معاملات دولتی و تجاری بیشتر محسوس خواهد بود، لذا بر  بهره وری و تحصیلات که از عوامل وابسته به فناوری دیجیتالی هستند تاثیر عمده ای خواهد گذاشت. از آنجا که باند های پهن هنوز به آن صورت در دسترس فیلیپینی ها قرار نگرفته اند ، استفاده از اینترنت با نوسانات زیادی همراه بوده و بسیاری از کاربران به گزینه های مقرون به صرفه تری مانند فیس بوک و تبلیغات تلفن همراه وابسته هستند که در عین ارزان بودن محتوایی هستند.

دسترسی و ارتباط  هنگامی معنادار می شود که شامل نیازها و زمینه های بخش های حاشیه نشین جامعه مانند  افراد معلول، بومی ، مسن ، زنان و کودکان و موارد مشابه شود. دسترسی معنادار به اینترنت همچنین باید به این گونه باشد که کاربران  بتوانند از قابلیت اتصال به طور کامل استفاده کرده و خود را در برابر تهدیدات سایبری مانند خشونت های جنسی آنلاین که متاسفانه روند تصاعدی در فیلیپین دارد ، محافظت کنند. هیچ کدام از این رخدادها جدید نیست و بسیاری از شکاف ها در سیستم جامعه حتی قبل از بیماری کوید – ۱۹ وجود داشته است. برنامه ملی پهنای باند مصوبه ۲۰۱۷ میلادی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات (DICT) فیلیپین، این کشور را از نظر مقرون به صرفه و در دسترس بودن و سرعت دسترسی به اینترنت از همتایان خود عقب نگاه داشته است. از آن زمان ، سازمانهای دولتی و غیردولتی همکاری می کنند تا اصلاحات سیاسی را برای کاهش شکاف ، از جمله طبقه بندی مجدد فناوری ماهواره به عنوان "خدمات ارزش افزوده" به جای "خدمات مخابراتی اساسی" در دل Wi-Fi رایگان عمومی  بگنجانند.

"در بیانیه ای که توسط شبکه اقدام COVID ، متشکل از جامعه مدنی و سازمان های جوانان منتشر شده است ، امضاکنندگان پیشنهاد اتخاذ سیاستی را داده اند که موانع ورود را کاهش داده و سرمایه گذاری بیشتری را برای بهبود زیرساخت های دیجیتال کشور ، به ویژه فراتر از مراکز شهری فراهم می کند. آنها همچنین توصیه کرده اند که در سیاست صدور مجوز و مجوز واحدهای دولت محلی و سازمان های ملی دولتی  برای تسریع در استقرار امکانات اینترنت در مواقع اضطراری تغییراتی ایجاد شود.

علاقه فیلیپینی ها به اینترنت فقط به خاطر اولویت بندی ارتباطات اجتماعی نیست ، بلکه به سمت معاملات تجاری نیز حرکت کرده اند. توجیه تجاری این امر در سال ۲۰۱۱ میلادی زمانی مشخص شد که گزارش شده بود،  تقریباً دو سوم فیلیپینی ها مستقیماً با یک نام تجاری از طریق رسانه های اجتماعی ارتباط برقرار کرده اند. مضافا این امر بر ملا شد که تقریباً سه چهارم از کاربران فضای مجازی نظرات شخصی خود را در مورد مارک ها - خوب و بد - از طریق رسانه های اجتماعی بیان کرده اند. آنچه که در سال جاری ( ۲۰۲۱ میلادی) بین فیلیپینی ها  رشد داشته ، پذیرش تجارت الکترونیک است و از ۷۶ درصد سال گذشته به ۲/۸۰ درصد از کاربران اینترنت رسیده که سنینی مابین ۱۶ تا ۶۴ سال دارند.

      پایین بودن دستمزدها و ظرفیتهای خوب فیلیپین ، جذابیت زیادی نیز برای شرکتهای معروف به " کال سنتر " ایجاد کرده است تا مراکز خود را در فیلیپین دائر کنند و رشد این مراکز قابل توجه است.

بهرحال بنا بر گزارش مجله We Are Social and Hootsuite ، فیلیپین  با برخورداری از این درصد، از میانگین جهانی ۸/۷۶ درصد جهانی بالاتر قرار گرفته است. این تحول با ظهور تجارت الکترونیکی در سراسر جهان مطابقت دارد ، که علت آن عمدتا به نحوه شیوع بیماری همه گیر COVID-۱۹ و خانه نشینی مردم نسبت داده شده است. در حال حاضر خرید آنلاین غذا و دیگر کالاها و مراقبت های شخصی نسبت به سال گذشته سریع ترین رشد را داشته اند. این گزارش همچنین می افزاید که  ۲/۵۷ درصد فیلیپینی ها هنگام جستجوی اخبار آنلاین نگران اطلاعات غلط و اخبار جعلی هستند که در این مرحله نیز بالاتر از میانگین جهانی ۴/۵۶ است. نگرانی از سوء استفاده از اطلاعات شخصی نیز در میان فیلیپینی ها ۲/۳۸  درصد است که بیشتر از میانگین جهانی به میزان  ۱/۳۳ درصد است.

نفوذ کاربران اینترنت در فیلیپین از سال ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۹ میلادی با پیش بینی تا سال ۲۰۲۵ (به میلیون)

۷. نتیجه :

تعداد کاربران اینترنت از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۱ میلادی در فیلیپین بیش از دو برابر شده و از بیست و پنج درصد به بیش از پنجاه و دو درصد رسیده است. در حال حاضر میزان استفاده فیلیپینی ها از اینترنت و خدمات دیجیتالی علیرغم همه مشکلات موجود ، نسبت به نقاط دیگر جهان بیشتر است به گونه ای که فیلیپین "پایتخت رسانه های اجتماعی جهان" نامیده می شود.

کسب رتبه برتر فیلیپین در رسانه های اجتماعی از سال  ۲۰۱۰ میلادی به بعد را می توان تا حد زیادی به ویژگی های فرهنگی فیلیپینی یعنی خانواده گرا بودن ، اجتماعی بودن و مذهبی بودن و همچنین سازگاری آنها با فناوری های جدید نسبت داد. به همین ترتیب ، اینترنت حتی تا مرحله ای پیش رفته که  تجلی کننده  ویژگی شادابی و شوخ طبعی فیلیپینی ها است. با این حال ، تعامل زیاد اینترنتی فعلی تا حد زیادی تحت تأثیر تغییر شیوه زندگی است که به دلیل شرایط مربوط به بیماری همه گیری کووید ۱۹ ایجاد شده و اینترنت کمک زیادی به دولت و بخشهای مختلف جامعه در ادامه فعالیت با استفاده از ظرفیت فضای مجازی  و نیز بهبود نسبی تحصیلات و بازار کار مردم فیلیپین کرده است و علی رغم این که اینترنت در حال گسترش در این کشور است، فیلیپینی ها هنوز به گام های بلندی برای افزایش دسترسی به اینترنت بویژه برای فقیران و قشر آسیب پذیر نیاز دارند و اگر چه دسترسی به اینترنت در فیلیپین در دهه گذشته افزایش یافته  اما هنوز می تواند و باید از جهات مختلفی بهبود یابد. در حال حاضر، فیلیپین علیرغم رتبه بالای استفاده از فضای مجازی ، دارای یکی از کند ترین سیستم های اینترنتی در مقایسه با بسیاری از نقاط جهان است. نیاز به ارزان تر شدن اینترنت نیز بسیار ضروری است. برخی پیشنهاد می کنند که شرکت های اینترنتی بیشتری باید وارد کشور شوند تا با به وجود آمدن بازار رقابتی ، قیمت برای مصرف کننده کاهش یابد. لزوم دسترسی گسترده تر به اینترنت در مناطق روستایی نیز از اولویت بالایی برخوردار است. فیلیپین در حال حاضر در یک دوره انتقالی مهمی به سر می برد که بدین ترتیب این کشور بیش از هر زمان دیگری شانس بهبود اینترنت را دارد. انجام این کار به فیلیپینی ها کمک می کند تا از همه گیری بیماری فعلی عبور کرده، به آموزش و پرورش توجه بیشتری را معطوف و از نظر اقتصادی رشد کنند تا به این ترتیب طبقه متوسط جامعه افزایش یافته و فقر از میان برود.

شیوع ناگهانی کرونا و بی تجربگی دولتها در این مهم و عدم آمادگی آنها برای مواجهه با این پدیده شوم جهانی ، جایگاه اینترنت و شبکه های اجتماعی را برجسته تر کرد واگر این امکان و ظرفیت نبود  قریب به یقین بسیاری از جوامع سقوط می کردند و کنترل این پاندمیک غیرممکن بود و تعطیلی دولتها و بخشهای تجاری و عبادی  خسارت و مصیبت این بیماری فراگیر را دو صد چندان می کرد. از این منظر شاید بتوان گفت اینترنت و فضای مجازی در دوره کرونا هرچند چالشهایی را تشدید کردند ولی در مجموع منجی بشر و تمدن بشری بودند. لذا جا دارد تجارب جهانی بهره گیری از اینترنت و فضای مجازی در دوره کرونا جمع آوری و برای سیاستگذاری و برنامه ریزی آینده مورد بهره برداری قرار گیرد.

بهرحال این فنآوری این فرصت ارزشمند و حیاتی را برای دولتها و مردم و حتی مراکز دینی فراهم نمود که در دوره سخت کرونا به حیات سیاسی و اجتماعی و اقتصادی و دینی خویش ولو با چالشهایی ادامه دهند و طبیعتا همچنانکه کرونا دولتها را به این باور رساند که سرمایه گذاری گسترده در بخش بهداشت ضرورت تام دارد ، همچنین آنها را به این نقطه مهم رهنمون ساخت که کلیت فضای مجازی نه تنها مخل آسایش و مخالف فرهنگ و سیاست و اقتصاد نیست بلکه با تدابیر سازنده و برنامه ریزی صحیح باید ضمن کاهش چالشهای آن از جمله چالشهای فرهنگی ، این ظرفیت را هوشمندانه گسترش داد و از آن بعنوان یکی از واقعیتها و ضروریات مهم زندگی بشری یاد کرد. حضور حیاتی اینترنت و فضای مجازی در دوره کرونا در شئون مختلف دولتها و مردم ، حضوری است که از این پس بعنوان اصل مسلم زندگی مدرن مورد توجه دولتها و مراکز فنآوری خواهد بود و طبیعتا دولت فیلیپین در بخشهای مختلف خویش از جمله فرهنگی به این ظرفیت توجه بیشتری معمول خواهد داشت و دیگر بخشهای جامعه بویژه بخش تجارت ، دانشگاه و مراکز دینی نیز تلاش خواهند داشت برای دوره بعد کرونا کماکان این ظرفیت عظیم را برای خود حفظ نموده و گسترش دهند و بدیهی است برای این حضور روزافزون شبکه های مجازی در زندگی شخصی و عمومی که زندگی جدیدی را پیش روی بشر قرار داده است ، باید اصول اخلاقی و  قوانین و مقررات به روز و مناسب هم در سطح ملی و بین المللی وضع گردد . طبیعتا جوامعی هم که بجای آینده نگری و مدیریت بهینه این ظرفیت و فنآوری رو به توسعه ، با آن با نگاه صرف شک و تردید  توام با تعلل می نگرند و یا سوء ظن و ضدیت با آن را سرلوحه خود قرار می دهند ، این مسیر نفوذ فنآوری ارتباطی در زندگی عصر حاضر و آینده را مسدود نتوانند کرد و فقط فرصتها را از دست داده و مسیر جامعه را با چالشهای سیاسی،اجتماعی ، اقتصادی و فرهنگی و بلکه امنیتی مواجه می سازند. البته نکته حائز اهمیت دیگر برای حال و آینده جوامع در عصر فنآوریهای نوین ارتباطی و هوش مصنوعی که تسلط رو به گسترش این فنآوریها بر همه شوون حیات بشری قطعی است توجه فعالانه به این مهم است که قدرتهای سلطه گر ( و باندهای مخوف جنایتکار) نیز بدنبال سوء استفاده از این فنآوریها در جهت تحمیل خواست نامشروع خویش بر جوامع دیگر هستند که اتخاذ تدابیر سازنده و هوشمندانه جوامع در بهره گیری صحیح از این ظرفیت فنآوریها در عین حفاظت از خود در برابر این موج جدید استعماری و استکباری (و جنایات ) ضرورت تام دارد.

لذا بنظر میرسد فیلیپین با توجه به آنچه که گفته شد و با عنایت به مقتضیات و نیازهای ضروری خویش و ظرفیتهای موجود ، از جمله کشورهایی است که روزبروز گامهای خود را در جهت گسترش بهره گیری از این فنآوری بلندتر برمی دارد و البته در این مسیر مطمئنا با چالشهای مختلفی هم باید دست و پنجه نرم کند که بعنوان یک مثال عینی و مهم همین انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۲۲ آن است که از هم اکنون فعالیتها در فضای مجازی گسترش یافته است و این تجربه میتواند در سیاستها و برنامه های دولت آینده در نوع نگاه به ظرفیت فضای مجازی تاثیرگذار باشد.  

منابع و ماخذ مطالعه:

     IGI Global, headquartered in Hershey, Pennsylvania, USA, is a leading international academic publisher committed to facilitating the discovery of pioneering research that enhances and expands the body of knowledge available to the research community. Working in close collaboration with expert researchers and professionals from leading institutions, including Massachusetts Institute of Technology (MIT), Harvard University, Stanford University, University of Cambridge, University of Oxford, Tsinghua University, and Australian National University, IGI Global disseminates quality content across ۳۵۰+ topics in ۱۱ core subject areas.

      Retrieved from: https://www.igi-global.com/dictionary/cybersecurity-new-challenge-information-society/۶۶۱۹

[۱]   Chua, Kyle (۲۸ January ۲۰۲۱). PH remains top in social media, internet usage worldwide – report. Rappler.com Retrieved from: https://www.rappler.com/technology/internet-culture/hootsuite-we-are-social-۲۰۲۱-philippines-top-social-media-internet-usage

[۱]   World Bank.

[۱]   World Bank.

[۱]   We Are Social. (December ۲۰۱۱). Social, Digital and Mobile in the Philippines.  Retrieved from: https://datareportal.com/reports/digital-۲۰۱۱-philippines

[۱]   GlobalWebIndex is the leading audience targeting company for the global marketing industry that shows how consumers think.  Founded in ۲۰۰۹, the company delivers game-changing insights to all the agencies, media organizations and brands.  Retrieved from: https://www.i.com/about-us

[۱]   Kemp, Simon (۳۰ December ۲۰۱۱). Digital ۲۰۱۱: The Philippines. Retrieved from:

     https://datareportal.com/reports/digital-۲۰۱۱-philippines

[۱]    Ibid.

[۱]   Founded in ۱۹۹۶, Alexa is a global pioneer in the world of analytical insight, and over time, developed the most robust and accurate web analytics service of any provider. Retrieved from: https://www.alexa.com/about

[۱]   Kemp, Simon (۳۰ December ۲۰۱۱). Digital ۲۰۱۱: The Philippines. Retrieved from:

     https://datareportal.com/reports/digital-۲۰۱۱-philippines

[۱]   Ramos, Christia Marie (۱۳ March ۲۰۱۹). ۴۷% of Filipino Adults use the Internet – SWS. Inquirer.net. Philippines. Retrieved from: https://technology.inquirer.net/۸۴۲۰۱/۴۷-of-filipino-adults-use-the-internet-sws

[۱]   Towers, Lucy (۱۹ July ۲۰۱۳). FishR Project Helps Government Improve Fishermen’s Livelihood. The Fish Site. Retrieved from: https://thefishsite.com/articles/fishr-project-helps-government-improve-fishermens-livelihood

[۱]   Retrieved from: https://www.tetratech.com/en/projects/tv-white-space

[۱]   Takiko Igarashi, Pablo Acosta, Nicholas Tenazas (۱۱ June ۲۰۲۰). Second-chance education should not be second-class: The Philippines’ Alternative Learning System. World Bank Blogs. Retrieved from: https://blogs.worldbank.org/eastasiapacific/second-chance-education-should-not-be-second-class-philippines-alternative-learning

[۱]   Republic Act No. ۱۰۱۷۵. Retrieved from: https://www.officialgazette.gov.ph/۲۰۱۲/۰۹/۱۲/republic-act-no-۱۰۱۷۵/

[۱]   Electronic Commerce Act (Republic Act No. ۸۷۹۲) Retrieved from https://wipolex.wipo.int/en/legislation/details/۳۴۵۳

     The notification by the Philippines to the WTO under article ۶۳.۲ of TRIPS states:
'This Law recognizes use of electronic commercial and non-commercial transactions and electronic signature; prescribes penalties for piracy of protected materials through the use of telecommunication networks and for hacking of computer programs; and prescribes grounds for liability of service providers.'

[۱]   Arnold, Wayne ( August ۲۲, ۲۰۰۰). “Technology: Philippines to Drop Charges on Email Virus”. The New York Times. Retrieved October ۳, ۲۰۱۲

[۱]   A Short History of the Development of Cybercrime Legislation in the Philippines - Geronimo L. Sy, Assistant Secretary - Manila, Department of Justice

[۱]    https://en.wikipedia.org/wiki/Cybercrime_Prevention_Act_of_۲۰۱۲#cite_note-۱۲

[۱]   Abano-Ranada, Jan Celine (۲۴ January ۲۰۱۳). The Philippines Cybercrime Prevention Act.

     Retrieved from: https://www.iflr.com/article/b۱lt۳bmnqtt۳tx/the-philippines-cybercrime-prevention-act

[۱]   Kemp, Simon (۳۰ January ۲۰۱۸). Digital in ۲۰۱۸: World’s Internet Users Pass the ۴ Billion Mark.  We are social.

     Retrieved from: https://wearesocial.com/blog/۲۰۱۸/۰۱/global-digital-report-۲۰۱۸

[۱]   Pablo, Mari Chrys (۲۴ October ۲۰۱۸). Internet Inaccessibility Plagues “Social Media Capital of the World”.

     The Asia Foundation. Retrieved from: https://asiafoundation.org/۲۰۱۸/۱۰/۲۴/internet-inaccessibility-plagues-social-media-capital-of-the-world/

[۱]   Retrieved from: https://www.statista.com/statistics/۱۱۰۵۰۳۵/philippines-monthly-internet-use-by-area/

[۱]   The State of LTE (February ۲۰۱۸). Retrieved from: https://www.opensignal.com/reports/۲۰۱۸/۰۲/state-of-lte

[۱]   Mary Grace  Mirandilla-Santos, Jonathan Brewer, and Jaime Faustino (۱۶ October ۲۰۱۸).

     From Analog to Digital: Philippine Policy and Emerging Internet Technologies

     Retrieved from: https://asiafoundation.org/publication/from-analog-to-digital/

[۱]   Giovanni Romano, ۳GPP ITU-R Ad Hoc group coordinator, TIM (۲۴ January ۲۰۱۸). Submission of initial ۵G description for IMT-۲۰۲۰. Retrieved from: https://www.۳gpp.org/NEWS-EVENTS/۳GPP-NEWS/۱۹۳۷-۵G_DESCRIPTION

[۱]   Pablo, Mari Chrys (۲۴ October ۲۰۱۸). Internet Inaccessibility Plagues “Social Media Capital of the World”.

     The Asia Foundation. Retrieved from: https://asiafoundation.org/۲۰۱۸/۱۰/۲۴/internet-inaccessibility-plagues-social-media-capital-of-the-world/

[۱]   Retrieved from: www.statista.com

[۱]   Lichauco, Michelle (۱۵ May ۲۰۰۱). The Philippine Text Messaging Phenomenon.  The Philippine Star. Retrieved from: https://www.philstar.com/lifestyle/business-life/۲۰۰۱/۰۵/۱۵/۸۵۸۲۳/philippine-text-messaging-phenomenon

[۱]   Buenaobra, Maria Isabela T. (۲۷ April ۲۰۱۶). Social Media: A Game Changer in Philippine Elections.  Asia Foundation. Retrieved from: https://asiafoundation.org/۲۰۱۶/۰۴/۲۷/social-media-a-game-changer-in-philippine-elections/

[۱]   Ibid.

[۱]     ABS-CBN News (۳۱ January ۲۰۱۹). Filipinos still world’s top social media user – study. Retrieved from: https://news.abs-cbn.com/focus/۰۱/۳۱/۱۹/filipinos-still-worlds-top-social-media-user-study

[۱]   The Guardian (۱ February ۲۰۱۹). Philippines’ tops world internet usage index with an average of ۱۰ hours a day.  Retrieved from: https://www.theguardian.com/technology/۲۰۱۹/feb/۰۱/world-internet-usage-index-philippines-۱۰-hours-a-day

[۱]   Social Weather Station. Retrieved from: https://www.sws.org.ph/swsmain/artcldisppage/?artcsyscode=ART-۲۰۱۹۰۳۱۳۱۹۲۳۵۳

[۱]   Modesto, Catherine (۱۱ October ۲۰۱۸). Youth voters to dominate ۲۰۱۹ polls.  The Manila Times. Retrieved from: https://www.manilatimes.net/۲۰۱۸/۱۰/۱۱/news/top-stories/youth-voters-to-dominate-۲۰۱۹-polls/۴۵۰۵۴۵

[۱]   Yusingco, Michael Henry (۱۹ October ۲۰۲۰), Social Media and Democracy in the Philippines. Griffith Asia Insights. Griffith University, Australia.

     Source: https://blogs.griffith.edu.au/asiainsights/social-media-and-democracy-in-the-philippines/

[۱]     Retrieved from: https://wearesocial-net.s۳.amazonaws.com/uk/wp-content/uploads/sites/۲/۲۰۲۰/۰۴/۱۰-Increases-in-Social-Media-by-Country-DataReportal-۲۰۲۰۰۴۲۲-Digital-۲۰۲۰-April-Global-Statshot-Report-Slide-۴۸.png

[۱]   Kemp, Simon (۲۳ April ۲۰۲۰). Digital Around the World in April ۲۰۲۰.  We are social.

     Retrieved from: https://wearesocial.com/blog/۲۰۲۰/۰۴/digital-around-the-world-in-april-۲۰۲۰

[۱]   Ibid.

[۱]     https://wearesocial-net.s۳.amazonaws.com/uk/wp-content/uploads/sites/۲/۲۰۲۰/۰۴/۱۰-Increases-in-Social-Media-by-Country-DataReportal-۲۰۲۰۰۴۲۲-Digital-۲۰۲۰-April-Global-Statshot-Report-Slide-۴۸.png

[۱]    https://wearesocial-net.s۳.amazonaws.com/uk/wp-content/uploads/sites/۲/۲۰۲۰/۰۴/۳۵-Changes-in-Mobile-Internet-Speeds-DataReportal-۲۰۲۰۰۴۲۲-Digital-۲۰۲۰-April-Global-Statshot-Report-Slide-۲۳.png

[۱]   Poulpiquet, de Pierre (۳ November ۲۰۱۷). What is a walled garden? And why is it a strategy of Google, Facebook and Amazon Ads Platform? Retrieved from: https://medium.com/mediarithmics-what-is/what-is-a-walled-garden-and-why-it-is-the-strategy-of-google-facebook-and-amazon-ads-platform-۲۹۶ddeb۷۸۴b۱

[۱]   Fiegerman, Seth (۵ April ۲۰۱۷). RIP internet privacy rules. Is net neutrality next?. CNN Philippines. Retrieved from: https://cnnphilippines.com/world/۲۰۱۷/۰۴/۰۵/internet-privacy-rules.html

[۱]   Soriano, Nicole (۱۵ March ۲۰۱۹). The persistence of online violence against Filipino women. CNN Philippines. Retrieved from: https://www.cnn.ph/life/culture/tech/۲۰۱۹/۳/۱۵/The-persistence-of-online-violence-against-Filipino-women-.html

[۱]   The Manila Times (۱۷ May ۲۰۲۰). Reliable Internet: Critical Weapon in Covid-۱۹ Fight.

     Retrieved from: https://www.manilatimes.net/۲۰۲۰/۰۵/۱۷/business/sunday-business-i-t/reliable-internet-critical-weapon-in-covid-۱۹-fight/۷۲۵۱۸۴/

[۱]   Anna Bueno and Jessamine Pacis (۲۰ May ۲۰۲۰). As Covid۱۹ forces life to move online, who is left behind?

     CNN Philippines. Retrieved from: https://cnnphilippines.com/life/culture/۲۰۲۰/۵/۲۰/internet-access-pandemic.html

[۱]   Kemp, Simon (۳۰ December ۲۰۱۱). Digital ۲۰۱۱: The Philippines. Retrieved from:

     https://datareportal.com/reports/digital-۲۰۱۱-philippines

[۱]   Ibid.

[۱]   Chua, Kyle (۲۸ January ۲۰۲۱). PH remains top in social media, internet usage worldwide – report. Rappler.com Retrieved from: https://www.rappler.com/technology/internet-culture/hootsuite-we-are-social-۲۰۲۱-philippines-top-social-media-internet-usage

[۱]    https://www.statista.com/statistics/۲۲۱۱۷۹/internet-users-philippines/

[۱]   Ibid.

[۱]   Pablo, Mari Chrys (۲۴ October ۲۰۱۸). Internet Inaccessibility Plagues “Social Media Capital of the World”. The Asia Foundation. Retrieved from: https://asiafoundation.org/۲۰۱۸/۱۰/۲۴/internet-inaccessibility-plagues-social-media-capital-of-the-world/

[۱]    Wang, Venus (۲ April ۲۰۲۱). Internet Access in the Philippines Decreases Poverty.  

          The Borgen Project.Retrieved from: https://borgenproject.org/tag/internet-access-in- the-philippines/

                  ******************************

 

·       استفاده از داده های این گزارش با ذکر منبع رایزنی فرهنگی ج.ا.ایران - مانیل بلامانع است.