دره پانکیسی در نزدیکی مرز گرجستان و چچن واقع می باشد محل سکونت جمعیتی چچنی تبار است که از سوی گرجستانی ها «کیست» نامیده می شوند ولی این قوم چچنی تبار که از سابقه ای ۲۰۰ ساله در این منطقه برخوردار هستند، خود را وایناخ یا ناخ می نامند. این منطقه دورافتاده در شمال شرقی گرجستان قرار دارد. در این دره حدود ۱۵ هزار چچنی زندگی میکنند که اجدادشان در قرن هجدهم به آنجا کوچ کردهاند. کیست های دره پانکیسی (منطقه اخمتی)از لحاظ نژادی وزبانی با قوم چچن هم خانواده هستندوتااواسط قرن نوزدهم درمنطقه چچنستان کنونی زندگی می کردند. کیست های چچنی بیشتر پیرو مسیحیت روستایی (الحادی)بودند،گرچه درگذشته مسیحیت کلیسائی نیز درآنجا ریشه دوانیده بود.زمانی که ارتش روسیه به قفقاز شمالی رسید،اقوام بومی منطقه توجه خود را به سوی دین اسلام معطوف ساختند،چرا که در زیر پرچم اسلام درصدد حفظ استقلال خود و محدود ساختن خود در روابط با روسیه بودند. در بهار سال ۱۷۸۵ شیخ منصور(نام پیشین وی، در دوران چوپانی اوشور بود)علیه روسیه اعلام غزوه نمود و اسلام سازی منطقه را تشدید نمود. اکثریت کیست هائی که در دره پانکیسی در سال های ۳۰-۲۰ قرن نوزدهم به آنجا مهاجرت کردند مسیحی بودند. درآنجا سه روستاساخته شدکه دریکی ازآنها به نام دوئیس،مسلمانان و در دو تای دیگر، جوقولا و اومالو، مسیحیان زندگی می کردند.آنها به طورگروهی اواسط قرن نوزده در دوران حکومت کمونیستی به دین اسلام گرویدند. در بین آن ها آن تسننی شکل گرفت که رهبر روحانی چچن ها بنت حاجی در دهه ۶۰ قرن نوزده تشکیل داده بود که به آن ذکر الله می گویند.
گروه تروریستی داعش در ادامه تلاش برای حضور وگسترش حوزه و دامنه فعالیت های خود به دیگر مناطق آسیا و همچنین منطقه قفقاز(آذربایجان،ارمنستان وگرجستان)،و قفقاز شمالی (روسیه)، اقدام به ایجاد شاخههایی از گروه تروریستی خود با تبلیغات گسترده رسانهای در فضای مجازی به همراه تطمیع عناصری از دیگر گروه های تروریستی وابسته به القاعده برای پیوستن به خود کرده است، سیاستی که به دلایل فراوان از حمایت و پشتیبانی برخی بازیگران منطقهای و بینالمللی نیز برخوردار است. دره پانکیسی به علت فقر ساکنینش به "دره فراموش شده" معروف است؛ اکثر جوانان این منطقه به علت تبلیغات سلفی ها، به فرقه سلفیت گرویده اند. درحال حاضروپس ازفروپاشی داعش درسوریه، چچنی های داعشی نمی توانند به خانه های خود بازگردند چراکه مقامات گرجستانی به دلیل مشارکت آن ها درسازمانی تروریستی به دنبال دستگیری آن ها هستند. این مساله نارضایتی زیادی را در منطقه ایجاد کرده است. علاوه بر نگرانی ها از رشد تروریسم در این منطقه، نگرانی های دیگری نیز نسبت به پانکیسی گرج وجود دارد. ساکنان پانکیسی روابط نزدیکی با رمضان قدیروف رئیس جمهورچچن دارند.خیلی از پانکیسیها درچچن مشغول به کارهستند. قدیروف نیروهای نفوذی زیادی در دره پانکیسی دارد. احتمال دارد که این نفوذی ها دررویدادهای اخیر نیز ایفای نقش کرده باشند.براساس تصمیم دولت، از روز یکشنبه ۱/۲/۹۸ عملیات احداث نیروگاه برق آبی "خادوری ۳" در روستای بیرکانی از منطقه دره پانکیسی آغاز گردید. ساکنان دره پانکیسی با اعتراض به ساخت این نیروگاه در محل عملیات حضور یافته و خواستار توقف ساخت آن شدند. معترضین در پی ورود پلیس به منطقه به ماموران امنیتی حمله و خودروهای پلیس و بیل مکانیکی را منهدم کردند. این درگیری در حوالی ساعت ۱۱ با حضور پلیس ضد شورش آغاز و پس از برگزاری جلسه میان ریش سفیدان منطقه و نمایندگان دولت به پایان رسید.
دلایل اعتراض
آنچه در اخبار رسانه ها و نظرات کارشناسان گرجی بیان شده است، موارد زیر بعنوان دلایل اصلی بروز حادثه درگیری ساکنان دره پانکیسی با پلیس می باشد:
- نگرش منفی نسبت به اهداف دولت؛ معترضین معتقدند دولت برای توسعه این منطقه هیچ اقدامی انجام نداده است و این امر هم برای محافظت از منافع سرمایه گذاران می باشد. برهمین اساس تنها ۲ الی ۳ درصد از ساکنان علاقمند به ساخت نیروگاه هستند و مابقی مخالف ساخت و ساز هستند.
- نگرانی از وقوع حوادث طبیعی؛ در ماههای گذشته ساکنان روستای چوبری در ناحیه سوانِتی بدلیل نگرانی از وقوع احتمالی سیل و خرابی مزارع نسبت به ساخت پروژه نیروگاه برق آبی نِنسکرا اعتراض نمودند، این اعتراض هم با همان ذهنیت و ترس از دست دادن آب آشامیدنی، آسیب رساندن به محیط زیست و وقوع سیل اتفاق افتاده است.
- خرابکاری بیرونی؛ یکی از اعضای ریش سفیدان منطقه، با تأکید بر ضرورت حفظ منافع کشور خواستار حل مشکل از طریق مذاکرات شد و اعلام کرد که حوادث امروز منطقه سازماندهی شده به نظر می رسد. وی معتقد بود برخی گروه ها پشت اعتراض و حمله مردم به پلیس قرار دارند.
- سناریو سازی دولت؛ اهالی روستای بیرکانی دلیل حادثه را تحریک نیروهای پلیس و ضد شورش دانسته و عنوان داشتند؛ اعضای دولت دروغ می گویند. آنها اعلام کردند مردم با ساخت نیروگاه موافق هستند. با این شرایط؛ چرا پلیس ضد شورش در صحنه حاضر و شروع به دستگیری نموده است.
- سازماندهی خارجی؛ به نظر کارشناسان اقتصادی چندین سازمان از همسایه گرجستان(روسیه) پول دریافت می کنند تا اطمینان حاصل شود که نیروگاه های برق آبی در گرجستان ساخته نشود. آنها معتقدند با علم به اینکه پانکیسی دارای مشکلات فراوان می باشد، اما برخی ازگروه ها درخارج ازکشورمی خواهند تحرکات را گسترش و توسعه بخش انرژی را متوقف نمایند.
بازتاب و واکنش ها
- «گیورگی گاخاریا» وزیر امور داخله گرجستان در پی حمله ساکنان دره پانکیسی به مأموران پلیس در محل حادثه حضور یافت و عملکرد معترضین را محکوم کرد. وی با اعلام اینکه حمله به پلیس به خاطر نیروگاه ۵ مگاواتی کار نادرستی است.کار ساخت و ساز نیروگاه را به تعویق انداخته و شروع کار را به موافقت ۹۰ درصد از ساکنان منوط نمود. در عین حال بر این موضوع تأکید نمود که وزارت امور داخله ابعاد و دلایل این حادثه را در حال بررسی و تجزیه و تحلیل می باشد.
- «ماموکا باختادزه» نخست وزیر با تأکید بر اینکه هیچ پروژه ای در مناطق بدون حل و فصل و مشورت با اهالی روستا انجام نشده است، گفت: ما در یک کشور حقوقی زندگی می کنیم و حقوق بشر در گرجستان محافظت می شود. هر کسی می تواند اعتراض صلح آمیز خود را بیان کند و این یکی از بزرگترین دستاوردهای ما در ۶-۷ سال گذشته می باشد.
- «سالومه زورابیشویلی» رئیس جمهور گرجستان در صفحه فیس بوک خود نوشت: من این اطمینان را می دهم که تمام منافع مشروع منطقه دره پانکیسی و نیز همه ساکنان آن محافظت خواهد شد. چنانچه همه می دانند توافق و مذاکره تنها راه حل مشکلات است.
- تجمع همبستگی به معترضین در دره پانکیسی از سوی سازمان های غیردولتی و فعالان اجتماعی روز یکشنبه مورخ ۱/۲/۹۸ مقابل پارلمان برپا گردید. تجمع کنندگان ضمن محکوم نمودن استفاده از قدرت از سوی پلیس علیه مردم از دولت درخواست کردند اقدامات منطقی دنبال کند. معترضین در تفلیس همچنین خواستار استعفای «ناتیا تورناوا» وزیر اقتصاد جدید شدند. آنها مدعی اند که تحولات روز گذشته در پانکیسی نتیجه درخواست ایشان بوده است.
- وزارت امور داخله فیلم های ویدئویی از درگیری های میان مردم محلی و واحدهای ویژه در دره پانکیسی را منتشر و اعلام نمود؛ ۵۵ نفر از جمله ۳۸ پلیس و ۱۷ نفر از ساکنان محلی در این حادثه زخمی شده اند.
توضیح:
- کار احداث نیروگاه آبی خادوری ۳ در ماه ژوئن ۲۰۱۸ میلادی راه اندازی شد. در حالیکه دو نیروگاه آبی خادوری ۱ و خادوری ۲ بر روی رودخانه آلازانی واقع در دره پانکیسی وجود دارد، اما به دلیل اعتراض ساکنان محلی پروژه خادوری ۳ به حالت تعلیق درآمد.
- قرار است شرکت "انرژی آلازانی" گرجی در عرض ۱۲ ماه پروژه را تکمیل نماید. با ساخت این نیروگاه سالانه ۵/۲۷ میلیون کیلووات ساعت برق تولید خواهد شد.
نظر شما