0گزارش آزادی مذهبی گرجستان در سال 2021

این گزارش که توسط وزارت امور خارجه آمریکا تهیه شده است مسائل مربوط به تبعیض و نابرابری مذهبی، و نظارت غیرقانونی سازمان‌های مذهبی و روحانیون را در دوران کووید-19 همچون تصمیمات دادگاه مقدماتی در مورد آزادی مذهب، از جمله دعاوی قانون اساسی و نتایج دعاوی، موضوع استرداد اموال مصادره شده در دوره شوروی؛ تبعیض به دلایل مذهبی و محدودیت آزادی مذهب در نظام آموزشی، مشکلات تامین مالی سازمان های مذهبی، سخنان نفرت انگیز، یهودی ستیزی کلیسا و وضعیت آزادی مذهب در بخش های  اشغال شده  گرجستان بررسی می‌کند. 

این گزارش به تشریح مواضع سازمان‌های غیردولتی، از جمله شرح مفصلی از ارزیابی‌ها و فعالیت‌های مؤسسه مدارا و تنوع (TDI) (Tolerance and Diversity Institute)  مربوط به حفاظت و سیاست آزادی مذهب و عقیده در گرجستان می‌پردازد.

مسائل تبعیض مذهبی و نابرابری در طول کووید-19

به گفته نمایندگان اقلیت‌های مذهبی و سازمان‌های غیردولتی حقوق بشر، محدودیت‌های اعمال‌شده توسط دولت در سال 2021 انجمن‌های مذهبی را در موقعیتی نابرابر قرار داده و مقررات به طور مساوی اعمال نشده است. به عنوان مثال، پاتریاک سالار گرجستان از محدودیت های تجمع در طول جشن های تعطیلات مذهبی، از جمله کریسمس و عید پاک معاف شد، در حالی که نمایندگان سایر انجمن های مذهبی مجبور شدند برای یک بار مجوز به آژانس دولتی امور مذهبی و ارسال لیست درخواست کنند. این رویکرد توسط شرکت کنندگان در مجالس مذهبی و بخش بزرگی از انجمن های مذهبی مورد انتقاد قرار گرفت. به گفته آنها، چنین عملی باعث ایجاد شبهه شد.

  

ادعای نظارت و نظارت غیرقانونی بر تشکل های مذهبی و روحانیون

این گزارش خاطرنشان می کند که در سپتامبر 2021، اطلاعات مربوط به شنود و نظارت مخفیانه توسط سرویس امنیت دولتی در رسانه ها و اینترنت پخش شد. این سوابق نشان داد که سرویس امنیت دولتی رهبران مذهبی از جمله ارتباطات آنها با رهبران سیاسی، روزنامه نگاران و دیپلمات های خارجی را زیر نظر دارد. دولت گرجستان و حزب حاکم مشروعیت این اسناد را رد کردند. شماری از سیاست مداران و نمایندگان جامعه مدنی ابراز نگرانی کردند که سرویس های امنیتی دولتی مکالمات خصوصی آنها را با روحانیون ضبط می کنند و اینکه چنین مداخلاتی بر آزادی مذهب و عقیده تأثیر می گذارد. 

نابرابری در قوانین گرجستان 

این گزارش تصمیمات دادگاه های مقدماتی را در مورد آزادی مذهبی، از جمله ادعاهای قانون اساسی TDI و نتایج دعوی راهبردی که در آن به تصمیمات دادگاه قانون اساسی در سال 2018 اشاره شده است را بررسی و به موجب آن دادگاه به دعاوی انجمن های مذهبی رضایت داده است. به گفته شاکیان، هنجارهای خاص قانون مالیات گرجستان و قانون مالکیت دولتی، محیطی تبعیض آمیز برای انجمن های مذهبی ایجاد کرده است.

به دنبال تصمیمات دادگاه قانون اساسی، پارلمان گرجستان از جمله تا 31 دسامبر 2018 مهلت داشت تا محتوای هنجارهای مورد بحث قانون املاک دولتی و قانون مالیات را مطابق با تصمیمات دادگاه قانون اساسی تغییر دهد و تأثیر آنها را به طور یکسان در تمام سازمان های مذهبی گسترش دهد. با این وجود، مجلس اقداماتی برای اجرای تغییرات قانونی انجام نداد. 

در 30 آوریل 2020، دادگاه قانون اساسی گرجستان شکایت قانون اساسی 9 سازمان مذهبی را پذیرفت که به موجب آن سازمان های مذهبی درخواست می کنند که هنجار قانون مالیات گرجستان را مغایر با قانون اساسی تشخیص دهند که بر اساس آن فقط یک انجمن مذهبی ، کلیسای ارتدکس گرجستان، از مالیات بر دارایی زمین های مورد استفاده برای مقاصد غیر اقتصادی معاف است.

یکی دیگر از شکایتهای قانون اساسی، به دادگاه قانون اساسی است که در آن شاکیان درخواست می کنند محتوای هنجاری هنجارهای قانون گرجستان "در مورد مالکیت دولتی" را غیرقانونی اعلام کنند، که به جز کلیسای ارتدکس گرجستان ، حق تشکل های مذهبی برای خرید یا مبادله اموال دولتی را محدود می کند. 

در سال 2021،تعداد 9 سازمان مذهبی شکایت قانونی دیگری را به دادگاه قانون اساسی گرجستان ارائه کردند و درخواست کردند هنجارهای قانون مالیات را که سازمان های مذهبی را به استثنای کلیسای ارتدکس گرجستان از مالیات واردات در هنگام واردات محصولات مذهبی معاف نمی کند، مغایر با قانون اساسی تشخیص دهد.(در 23 ژوئن 2021، دادگاه قانون اساسی گرجستان تا حدی به بررسی شایستگی های دریافت دعوی قانون اساسی پرداخت).

علاوه بر این، در پایان سال 2021، دادگاه قانون اساسی گرجستان شکایت دیگری از سازمان‌های مذهبی را پذیرفت که در آن شاکیان درخواست می‌کنند محتوای هنجاری مندرج در قانون گرجستان "در مورد مالکیت دولتی" را که سازمان‌های مذهبی را منع می‌کند مغایر با قانون اساسی اعلام کند. خصوصی سازی ساختمان های مذهبی و فرقه ای از جمله آن دسته از سازمان های مذهبی که در گذشته متعلق به این یا آن بناهای مذهبی بوده و در نتیجه سرکوب شوروی مصادره شده بودند.

در عین حال، دادگاه قانون اساسی با پرونده مذکور، دو دعوای سازمان های مذهبی را که قبلاً در دادگاه در مورد هنجارهای تبعیض آمیز قانون مالیات گرجستان در رابطه با الزام مالیات بر زمین و مالیات واردات و مالیات بر ارزش افزوده بر اموال مورد استفاده غیرقانونی هستند، ترکیب کرد.

در این گزارش به تصمیم دادگاه حقوق بشر اروپا در نوامبر 2021 در پرونده "میکلادزه و دیگران علیه گرجستان" اشاره شده است. عدم تحمل و ناکارآمدی تحقیقات هنگامی که نمایندگان جامعه مسلمانان روستای چلا به قطع اجباری مناره مسجد توسط دولت به نفع شاکیان  اعتراض کردند، پلیس مسلمانان را مورد آزار و اذیت قرار داد.

ارزیابی طرح «قانون دین»

وزارت امور خارجه ،امور مذهبی و برخی انجمن های مذهبی، از جمله نمایندگان جامعه یهودی و کلیسای ارتدوکس حواری ارمنی، به دفاع از پیش نویس قانونی در مورد دین ادامه دادند، که به گفته آنها می تواند تعیین کننده نحوه دریافت مزایا، وضعیت قانونی انجمن های مذهبی ،ثبت نام و همچنین تدریس دین در مدارس دولتی باشد.

در عین حال، این ابتکار با مخالفت بسیاری از نمایندگان جامعه مدنی، از جمله جامعه مسلمانان، کلیساهای کاتولیک و انجیلی-باپتیست مواجه شد. به گفته آنها، چنین قانونی سلسله مراتب انجمن های مذهبی را ترویج میکند و به دولت اهرم بیشتری برای تبعیض و محدود کردن تشکل های مذهبی می دهد. همچنین به گفته منتقدان، این قانون اختیارات بیشتری را به آژانس دولتی امور مذهبی می دهد، که برخی از گروه های مذهبی غیر مسلط می گویند به جای حمایت از حقوق اساسی دین و اعتقاد، انجمن های مذهبی را کنترل می کند. 

موضوع استرداد اموال مصادره شده در دوره شوروی

این گزارش همچنین یکی از مشکلات سیستمی انجمن های مذهبی را در خصوص استرداد اموال مصادره شده در دوره شوروی بررسی می کند. 

بر اساس این گزارش، کلیسای ارتدوکس حواری ارمنی مجدداً بازگرداندن پنج کلیسا در تفلیس و یک کلیسا در آخالتسیخه از سازمان دولتی امور مذهبی را درخواست کرد. همه این ساختمان ها متعلق به دولت است و کلیسای ارتدکس نیز ادعای آنها را دارد. این آژانس همچنین به درخواست‌های ارسال شده توسط کلیسا در سال‌های 2015-2018، جایی که درخواست بازگشت مالکیت یا حق استفاده از 57 ساختمان را دارد، پاسخ نداد. 

جامعه مسلمانان در کوموکارتلی، آدیگن و آجارا نیز خواهان بازگرداندن ساختمان های مصادره شده هستند. تاکنون ساختمان ها تنها با حق استفاده و نه مالکیت به جامعه مسلمانان واگذار شده است. 

سایر مسائل مربوط به ساخت مسجد در باتومی و حقوق مسلمانان 

در 13 سپتامبر 2021، دادگاه استیناف کوتایسی تصمیم دادگاه شهر باتومی در سال 2019 را بدون تغییر رها کرد و در سال 2017 شهرداری باتومی ساخت مسجد جدید در باتومی را تبعیض آمیز تلقی کرد. با این حال، شهرداری باتومی از این تصمیم به دادگاه عالی اعتراض کرد.  ساخت مسجد جدید در باتومی نیز با درخواست تجدیدنظر به دیوان عالی کشور ارجاع و در آنجا خواستار الزام مستقیم به شهرداری باتومی برای اجرای مرحله اول مجوز ساخت مسجد شد. 

در مورد مدرسه شبانه روزی اسلامی کوبولتی، در 12 آوریل، دیوان عالی کشور تصمیم دادگاه بدوی را در سال 2018 تأیید کرد. دادگاه به خودگردانی محلی کوبولتی و شرکتی که با آن قرارداد کار بسته بود، دستور نصب و نگهداری سیستم آب و فاضلاب در مدرسه شبانه روزی را صادر کرد، اما تا پایان سال نه دولت محلی و نه شرکت به تعهدات مذکور عمل نکردند. 

تبعیض به دلایل مذهبی و محدودیت آزادی مذهب در نظام آموزشی 

این گزارش خاطرنشان می‌کند که به دلیل محدودیت‌های ناشی از همه‌گیری کووید-19، بیشتر مدارس از ژانویه تا سپتامبر به یادگیری آنلاین روی آوردند. در این مدت، وزارت آموزش و علوم موارد تبعیض را شناسایی نکرده است، اما ممکن است دانش آموزان برای جلوگیری از توبیخ ، چنین مواردی را گزارش نکرده باشند. 

به گفته TDI، پس از اینکه دادگاه شهر تفلیس در سال 2020 دستور داد تا از آزادی مذهب برای متقاضیان هنگام برنامه ریزی امتحانات ملی اطمینان حاصل کند، امتحانات فقط در روزهای هفته برنامه ریزی شد. در سال 2020، TDI از منافع دو متقاضی Adventist روز هفتم دفاع کرد که درخواست کردند آزمون به روز دیگری منتقل شود زیرا به دلیل اعتقادات مذهبی خود نمی توانند در آزمون برنامه ریزی شده برای شنبه شرکت کنند. مرکز ملی سنجش و امتحانات از تعویق آزمون آنها خودداری کرد. اما در نهایت دادگاه بر اساس درخواست TDI با صدور حکمی موقت به مرکز ملی سنجش و امتحانات دستور داد تا آزمون برنامه ریزی شده برای پذیرفته شدگان را به روز غیر شنبه منتقل کند و پس از آن مرکز آزمون را به روز شنبه موکول کرد. شرکت کنندگان در عین حال پذیرفته شدگان(که منافع آن توسط TDI محافظت می شد) با ارائه شکایتی به دادگاه شهر تفلیس خواستار ایجاد تبعیض به دلایل مذهبی و جبران نمادین خسارات معنوی شدند. 

موضوع ثبت تشکل های مذهبی

در این گزارش آمده است که سازمان مسیحی شاهدان یهوه به عنوان یک نهاد حقوقی تحت قوانین عمومی در فهرست عمومی ثبت شده است. پیش از آن این سازمان دارای شخصیت حقوقی غیرتجاری بود. طبق قانون ثبت انجمن های مذهبی در گرجستان، وضعیت قانونی هیچ امتیازی برای گروه های مذهبی قائل نیست در همان زمان، این گزارش خاطرنشان می کند که سازمان ثبت احوال از ثبت شش انجمن مذهبی خودداری کرده است. 

موضوع تامین مالی دولتی تشکل های مذهبی

در سال 2021، دولت در قالب بودجه دولتی، 25 میلیون لاری را به پدر سالار اختصاص داد و از طریق آژانس دولتی امور مذهبی، مجموعاً 3.5 میلیون لاری به چهار انجمن مذهبی دیگر اختصاص داد. سازمان‌های غیردولتی و مذهبی اشاره می‌کنند که معیارهای دولت برای انتخاب گروه‌های مذهبی (از جمله حذف کلیسای انجیلی لوتری از این فهرست) و اعطای غرامت نامشخص است.

جرایم ناشی از عدم تحمل مذهبی

بر اساس این گزارش، بر اساس اطلاعات TDI، کیفیت تحقیقات در مورد جرایم با انگیزه عدم مدارا در حال بهبود است. 

در طول سال، دادستانی کل پنج نفر را به دلیل جرایم ناسازگار مذهبی تحت تعقیب قرار داد. در 16 سپتامبر، دادگاه شهر تفلیس مردی را به تجاوز به یک زن شاهد یهوه و "به دست آوردن، ذخیره، استفاده، توزیع یا دسترسی غیرقانونی به اسرار شخصی یا خانوادگی، اطلاعات زندگی خصوصی یا داده های شخصی" محکوم کرد و او را به هفت سال زندان محکوم کرد. در طول سال، دفتر دفاع عمومی به شش شکایت مربوط به جرایم با انگیزه تبعیض یا عدم مدارا مذهبی رسیدگی کرد. 

یکی از آنها مربوط به یک درگیری بود که در 12 ژانویه در روستای بکنار از توابع چخاتائوری رخ داد که در آن گروهی از مسیحیان به دو پسر مسلمان خردسال حمله کردند و به آنها آسیب جسمی وارد کردند. گفته می شود این حادثه زمانی رخ داد که جوانان در راه رفتن یا بازگشت از نماز بودند که در یک آپارتمان مسکونی محلی برگزار شد. حمله به مسلمانان با اعتراضات محلی همراه شد که به درگیری بین مسیحیان و مسلمانان محلی تبدیل شد. پلیس در این پرونده دخالت کرد و زازا واشاکمادزه رییس اداره امور مذهبی گفت که حقوق جامعه مسلمانان محفوظ است. این بیانیه برای بسیاری از سازمان های غیردولتی و نمایندگان جامعه مسلمانان بحث برانگیز شد. 

 

سخنان تنفرآمیز

در طول دوره گزارش، مواردی از سخنان نفرت پراکنی مرتبط بود، از جمله Alt-Info ، که بیانیه های ضد ترک و ضد اسلامی را منتشر می کرد. در مقایسه با سال 2020 (30 بیانیه)، تعداد اظهارات با انگیزه عدم تحمل مذهبی افزایش قابل توجهی داشته است. در سال 2021، صندوق توسعه رسانه ها (MDF) تعداد 117بیانیه نفرت پراکنی را به دلایل مذهبی ضبط کرد که در تلویزیون آنلاین و رسانه های مکتوب منتشر شد. نویسندگان بیانیه ها نمایندگان رسانه ها، سیاستمداران، روحانیون و نمایندگان سازمان های عمومی بودند. 

به گزارش وکیل مدافع و تشکل های مردم نهاد، اظهارات نماینده مجلس «رویای گرجستان» در خصوص درگیری روستای بکنار که درگیری میان «گرجی ها و مسلمانان» عنوان شد، مشکل ساز بود. 

یهودی ستیزی کلیسا

در گزارش همچنین در مورد موارد یهودی ستیزی کلیسا صحبت می شود. بر اساس بیانیه TDI گفته شده است که در تاریخ 4 ژانویه 2021، کشیش کلیسای ارتدکس، شماس ایلیا کارکادزه، در خطبه ای در دفاع از اسقف کوتاتِل-گائناتلی ایُوآنه گامرِکِلی، اظهارات یهودی‏ستیزی درباره مالکیت بانک ها و کنترل رسانه ها توسط یهودیان را بیان کرد کرد. (اظهارات مذکور به دنبال خطبه یهودی ستیزی  اسقف  کلیسای ارتدکس - یوآنه گامرکلی در 20 دسامبر 2020 صورت گرفت که TDI علناً آن را محکوم کرده و خواستار پاسخ مناسب از پاتریارک و مقامات شد). در 1 ژانویه، یوآنه گامرکلی اظهار داشت که TDI عمداً در صدد آسیب رساندن به روابط گرجی- یهودی است. درتاریخ  8 ژانویه،  پاتریارکی بیانیه اسقف یوآنه گامرکلی را منتشر کرد که در آن وی خاطرنشان کرده بود که اظهارات  شماس ایلیا کارکادزه  ضد یهود است.

وضعیت آزادی مذهبی در سرزمین های تحت اشغال روسیه

این گزارش بر وضعیت آزادی مذهبی در مناطق تحت اشغال روسیه در گرجستان تمرکز دارد. نمایندگان کلیسای ارتدوکس گرجستان هنوز قادر به بازدید از سرزمین های اشغالی و برگزاری مراسم نبودند. شاهدان یهوه هنوز با مشکلاتی از سوی مقامات رسمی مواجه بودند.

بساریون آپلیا، کشیش ارتدوکس و رهبر خودخوانده کلیسای ارتدوکس آبخازیا، همچنان خواستار جدایی از کلیسای ارتدوکس گرجستان شد. در 12 اکتبر، پدرسالار گرجستان، آپلیا را برای گفتگو به تفلیس دعوت کرد، با این حال، آپلیا به تلویزیون آبخاز گفت که "مسئله در تفلیس حل نشده، بلکه در مسکو حل شده است، بنابراین بیایید به آنجا برگردیم و صحبت کنیم."

نمایندگان پاتریارک گرجستان هنوز نتوانسته اند به آبخازیا تحت اشغال روسیه سفر کنند و مراسم کلیسا را ​​در آنجا برگزار کنند، از جمله در منطقه گالی، که اکثریت جمعیت آن گرجی هستند. همچنین نمایندگان کلیسای ارتدکس در تعطیلات کریسمس و عید پاک به دلیل بسته شدن ایست بازرسی انگوری به دلیل همه گیری کووید، نتوانستند از آبخازیا به تفلیس سفر کنند. با این حال، حتی پس از برداشته شدن محدودیت ها، مقامات آبخازیا و اوستیای جنوبی به محدود کردن رفت و آمد و دستگیری و جریمه ساکنان به دلیل "گذر غیرقانونی مرز" ادامه دادند. 

موسسه مدارا و تنوع  TDI(Tolerance and Diversity Institute) در 26 آگوست 2013 در گرجستان تاسیس شد. اهداف این سازمان غیر انتفاعی عبارتند از: توسعه و ترویج فرهنگ آزادی مذهبی و مدارا، ارتقای یکپارچگی مدنی؛ حمایت از حقوق اقلیت ها؛ حمایت و گسترش ایده یک دولت سکولار؛ ترویج گفتگوی بین فرهنگی؛ تحقیق و تحلیل سیاست دولت در زمینه حمایت از حقوق اقلیت ها می باشد.

منبع: سایت موسسه موسسه مدارا و تنوع  TDI

تاریخ: 6 ژوئن 2022

ترجمه و تنظیم:رایزنی فرهنگی ج.ا.ایران-تفلیس