به مناسبت این جشن، در تمامی کلیساهای فعال گرجستان و مخصوص درکلیسای جامع سوتیتسخولی در شهر متسخِتا مراسم عبادی و آیین‌ های ویژه‌ ای برگزار می‌ شود. همچنین در همین روز، کلیسای ارتدکس گرجستان یاد پادشاه میریان و ملکه نانا، و نیز قدیسان سیدونیا و آبیاتار را گرامی می‌ دارد.

بر پایه روایتی مذهبی، ردای عیسی مسیح به دو یهودی اهل متسختا، به نام‌های الیوز و لونگینوس به گرجستان آوردند؛ کسانی که موقع مصلوب شدن مسیح حضور داشتند. الیوز این ردای مقدس را به متسختا آورد و آن را به خواهر مؤمن خود، سیدونیا، سپرد. سیدونیا پیراهن را در آغوش گرفت و همان لحظه جان سپرد. سپس الیوز، خواهرش را به همراه آن ردا به خاک سپرد. بر مزار او، درختی زیبا رویید.

در قرن چهارم میلادی، به فرمان پادشاه میریان، نجاران برای ساخت کلیسایی بر فراز آن مکان، درخت را بریدند و از چوب آن هفت ستون ساختند. اما یکی از ستون‌ها برپا نمی‌ شد و از جای خود تکان نمی‌ خورد؛ تا آنکه با دعا و نیایش نینو مقدس، ستون به‌ گونه‌ ای معجزه‌آسا، دقیقاً بر همان نقطه‌ ای که ردای مسیح دفن شده بود، استوار شد.

در آن مکان، کلیسای کوچکی از چوب ساخته شد. در اواخر قرن پنجم میلادی، واختانگ گورگاسالی، پادشاه گرجستان، به جای آن کلیسای کوچک، ساخت کلیسایی بزرگ‌ تر به سبک بازیلیکای سه ناوی را آغاز کرد. در آغاز قرن یازدهم میلادی، به فرمان کاتولیکوس–پاتریارک ملکیسدک اول، معمار نامدار آرسوکیدزه به جای بنای قدیمی، معبدی صلیبی–گنبددار بنا نهاد که از آن زمان تاکنون برجای مانده است و یکی از مقدس‌ترین و نمادین‌ترین مکان‌ های مذهبی گرجستان می باشد.

در ادامه گزارش  مختصری در خصوص  مسیحیت ارتدکس و وضعیت مسیحیت در گرجستان ارائه می شود . 

مسیحیت ارتدکس

مسیحیت ارتدکس، به عنوان یکی از سه شاخه اصلی مسیحیت در کنار کاتولیسیسم و پروتستانتیسم، بازتاب‌دهنده پیوندی ژرف میان ایمان رسولی، میراث فرهنگی بیزانس و الهیات شرقی است. این شاخه از مسیحیت با حفظ آموزه ‌های نخستین کلیسای رسولی و وفاداری به سنت مقدس، سهم بسزایی در شکل‌گیری هویت دینی و فرهنگی ملت ‌های شرقی داشته است.

مسیحیت ارتدکس در سیر تاریخی خود، همواره کوشیده است اصالت ایمان مسیحی را همان‌گونه که از رسولان به نسل‌ های بعد منتقل شده، حفظ نماید. واژه "ارتدکس" به معنای "ایمان درست" یا "تعلیم صحیح" است و همین معنا بیانگر جوهره تفکر ارتدکس‌گرایی است: پاسداشت حقیقت ایمانی از طریق وفاداری به سنت و پرهیز از بدعت. این کلیسا که در شرق امپراتوری روم و به ‌ویژه در بیزانس (قسطنطنیه) بالید، ضمن حفظ پیوند با آموزه ‌های اولیه، به یکی از مهم‌ترین نهادهای فرهنگی و دینی جهان شرقی تبدیل شد.

پیشینه تاریخی و تکوین کلیسای ارتدکس

در قرون نخستین میلادی، کلیسای مسیحی ساختاری واحد داشت و در سراسر امپراتوری روم گسترش یافته بود. اما اختلافات فرهنگی، زبانی و الاهیاتی میان شرق یونانی‌زبان و غرب لاتینی‌زبان به تدریج موجب جدایی این دو بخش گردید.

نخستین شوراهای جهانی، همچون شورای نیقیه (۳۲۵م) و قسطنطنیه (۳۸۱م)، بنیان‌ های الهیات مسیحی را تثبیت کردند و نقش بسزایی در شکل‌گیری هویت ارتدکس داشتند. سرانجام، در سال ۱۰۵۴ میلادی، اختلاف بر سر اقتدار پاپ و مسائل عقیدتی چون آموزه "فیلیوکه" (به معنای: و از پسر) به جدایی بزرگ (Great Schism) انجامید. از آن پس، کلیسای شرقی با عنوان "ارتدکس" و کلیسای غربی با نام "کاتولیک" شناخته شدند.

امپراتوری بیزانس در تثبیت و گسترش این سنت نقشی محوری ایفا کرد. این امپراتوری با ترکیب قدرت دینی و سیاسی، نه تنها حافظ ایمان رسولی بود بلکه زمینه ‌ساز گسترش فرهنگ یونانی-مسیحی در میان اقوام اسلاو، قفقاز و شرق اروپا شد.

آموزه‌ها و الهیات مسیحیت ارتدکس

الهیات ارتدکس مبتنی بر ایمان به تثلیث مقدسات است ، در این سنت، خداوند یگانه در سه شخص ازلی و هم‌ذات آشکار می‌شود: پدر، پسر و روح‌القدس. این آموزه در شوراهای نیقیه و قسطنطنیه تبیین شد و به عنوان رکن اساسی ایمان ارتدکس تثبیت گردید.

از دیگر اصول بنیادین الهیات ارتدکس، آموزه "طبیعت دوگانه مسیح" است؛ بر پایه آن، عیسی مسیح در یک شخص، دو طبیعت الهی و انسانی را بدون اختلاط و تغییر دارا است. این آموزه در شورای کالسدون (۴۵۱م) تصویب شد و مرز روشنی میان ارتدکس و بدعت‌های مسیح‌شناسانه پدید آورد.

در کنار آموزه‌های الهیاتی، مفهوم سنت مقدس جایگاهی محوری دارد. سنت مقدس مجموعه ‌ای از تعالیم، تفاسیر پدران کلیسا، آیین ‌های عبادی و آثار شهیدان است که در کنار کتاب مقدس، منبع شناخت و تجربه الهی محسوب می ‌شود. کلیسای ارتدکس باور دارد که حقیقت الهی نه تنها در متن کتاب مقدس بلکه در حیات مستمر کلیسا از طریق سنت زنده آشکار می ‌شود.

ساختار، آیین‌ها و جایگاه فرهنگی کلیسای ارتدکس

کلیسای ارتدکس برخلاف کلیسای کاتولیک، فاقد مرکزیت پاپی است و از شبکه ‌ای از کلیساهای خودگردان (اتوکفالی) تشکیل شده است. هر کلیسا تحت رهبری پاتریارک یا متروپولیت اداره می ‌شود و در عین استقلال سازمانی، از نظر ایمان و آیین، با سایر کلیساهای ارتدکس وحدت دارد.

مهم‌ترین کلیساهای ارتدکس عبارت‌اند از: قسطنطنیه، اسکندریه، انطاکیه، اورشلیم، روسیه، صربستان، رومانی، بلغارستان، گرجستان و یونان. وحدت این کلیساها بر اساس مشارکت در عشای ربانی و اشتراک در ایمان رسولی تحقق می ‌یابد.

از نظر فرهنگی، ارتدکس‌گرایی هویت ملی بسیاری از ملت‌های شرقی را شکل داد.

مسیحیت ارتدکس تبلور پیوند میان ایمان رسولی، سنت مقدس و فرهنگ دینی مشرق‌زمین است. این شاخه از مسیحیت با تکیه بر شوراهای نخستین و حفظ سنت زنده، توانسته است در برابر تغییرات تاریخی و فرهنگی ایستادگی کند و اصالت ایمان مسیحی را پاس دارد.

امروزه حدود ۲۶۰ میلیون نفر در جهان پیرو کلیسای ارتدکس‌اند و این سنت همچنان در عرصه‌ های دینی، فرهنگی و اجتماعی جوامع شرقی نقشی محوری دارد. ارتدکس‌گرایی با تأکید بر تجربه حضور خدا در زندگی انسان و وحدت میان ایمان و عمل، الگویی از دینداری پیوسته به تاریخ و همزمان زنده در جهان معاصر ارائه می‌دهد.

مسیحیت در گرجستان

گرجستان یکی از کهن‌ ترین کشورهایی است که مسیحیت را به عنوان دین رسمی خود پذیرفت. مسیحیت نه تنها یک باور مذهبی، بلکه بخش جدایی‌ ناپذیر از هویت ملی و فرهنگ گرجستان شد. تاریخ این ایمان در گرجستان نزدیک به دو هزار سال قدمت دارد و با وجود چالش‌ های فراوان، همچنان پایه و اساس معنوی ملت باقی مانده است.

از نخستین سده‌ های میلادی، گسترش مسیحیت در گرجستان آغاز شد. بنا بر روایت‌ ها، نخستین مبلغین مسیحی در گرجستان حواریون "آندریاس نخستین خوانده‌"، "شمعون قانوی" و "متیاس" بودند که پایه‌ های ایمان مسیحی را در منطقه قفقاز بنیان نهادند.

در قرن چهارم میلادی، حدود سال ۳۲۶، "میریان سوم"، پادشاه کارتلی (ایبریا)، مسیحیت را به عنوان دین رسمی اعلام کرد. پیش از این رویداد، فعالیت‌ های "نینو مقدس" نقش تعیین‌ کننده‌ ای داشت؛ او با موعظه و معجزات خود مسیحیت را در سرزمین کارتلی به‌ طور گسترده‌ ای گسترش داد. نینو مقدس به عنوان "روشنگر گرجستان" و یکی از مقدس‌ ترین شخصیت‌ های این سرزمین شناخته می‌ شود.

پس از پذیرش مسیحیت، شکل‌ گیری کلیسای گرجی آغاز شد. نخستین کلیساها ساخته شدند، متون کتاب مقدس ترجمه گردید و الفبای گرجی پدید آمد؛ ابزاری که نقش بزرگی در گسترش آموزه‌ های مسیحی ایفا کرد.

در قرن پنجم میلادی، شاه "واختانگ گورگاسالی" پاتریارکات گرجستان را در شهر متسختا بنیان گذاشت و نهاد "کاتولیکوس" را تأسیس کرد که گامی بزرگ در جهت استقلال کلیسای گرجی بود.

مسیحیت در گرجستان میراث فرهنگی گران‌ بهایی پدید آورد - آثار تاریخی، نقاشی‌های مذهبی، ادبیات، آموزش و معماری - در دامن کلیسا رشد کردند. سرودهای مذهبی، نقاشی‌ های دیواری کلیساها و صومعه‌ هایی چون گِلاتی، ایقالتو، داویت گارِجا و شیومغویمه گواه این شکوفایی‌ اند.

در دوران اشغال شوروی، کلیسای گرجستان تحت سرکوب‌ های سختی قرار گرفت. بسیاری از کلیساها بسته یا ویران شدند و روحانیان مورد آزار قرار گرفتند. با این حال، ایمان مردم هرگز به‌ طور کامل از بین نرفت.

در دهه ۱۹۹۰، با بازیابی استقلال گرجستان، دوره نوزایی کلیسا آغاز شد. کلیساهای جدید ساخته شدند، اماکن مقدس مرمت گشتند و نقش کلیسای ارتدکس رسولی گرجستان در جامعه تقویت شد.

امروزه اکثریت مردم گرجستان پیرو کلیسای ارتدکس هستند. کلیسای ارتدکس رسولی گرجستان نفوذ چشمگیری در عرصه‌ های معنوی، اجتماعی و حتی سیاسی دارد. پاتریارک "ایلیا دوم" از احترام فراوانی در میان مردم برخوردار است و به عنوان یکی از چهره‌ های وحدت‌ بخش کشور شناخته می‌ شود.

مسیحیت نه تنها یک ایمان، بلکه ستون استوار هویت ملی گرجستان است. در طول قرن‌ها، این ایمان ملت را متحد کرده، فرهنگ و آموزش را تقویت نموده و باور به آزادی را حتی در دوران سخت زنده نگاه داشته است. هنوز هم مسیحیت بنیانی است که معنویت و میراث تاریخی گرجستان بر آن استوار است.