مراسم بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی و پاسداشت زبان و ادب فارسی به همت انجمن علاقه­ مندان به زبان و ادب فارسی و با حمایت رایزنی فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در یونان، عصر روز دوشنبه 25 اردیبهشت ماه 1402 در محل سالن همایش های کتاب فروشی انتشارات ایانوس واقع در مرکز شهر آتن برگزار شد. در این نشست مهدی نیک خواه قمی رایزن فرهنگی کشورمان در یونان، اونگلوس ونتیس ایرانشناس، لولیتا گئورگیو نویسنده کتاب ایران، کستاس پاپادوپولوس مدیر انتشارات تاکسیدفتیس، پانایوتیس بویوریس بازیگر سینما و تلویزیون به سخنرانی پرداختند. در این مراسم که خانم خریستینا سوتیریو بازیگر یونانی سریال سلمان فارسی مجری گری آن را بر عهده داشت، چهار نفر از زبان آموزان رایزنی فرهنگی اشعاری از شعرای بزرگ ایرانی را به فارسی و یونانی خواندند. در این نشست همچنین از کتاب صوتی مشاهیر ادبی ایران زمین مشتمل بر معرفی 18 شاعر بزرگ کشورمان از قرن چهارم تا دوران معاصر رونمایی شد. همچنین این نشست به صورت زنده از طریق شبکه های اجتماعی انتشارات ایانوس پوشش داده شد.

در ابتدای این رویداد  خانم خریستینا سوتیریو مجری برنامه، ضمن عرض خوش آمدگویی گفت: امشب در محل سال همایش های کتاب فروشی انتشارات ایانوس جمع شده ایم تا در کنار شما عزیزان روز بزرگداشت فردوسی و زبان فارسی را گرامی بداریم. بدون شک برای تمامی زبان آموزان فارسی از جمله خود من آشنایی با پدر زبان فارسی و زیبایی های این زبان جذاب خواهد بود. برنامه امشب به همت انجمن علاقه­مندان به زبان و ادب فارسی تدارک دیده شده است و علاوه بر سخنرانی، سه ویدیو مشاهده خواهیم کرد و چهار تن از زبان آموزان زبان فارسی اشعاری را برای ما خواهند خواند.

در ادامه مجری برنامه به معرفی سخنرانان پرداخت و سپس آقای واگلیس دیلیوس از اعضای هیئت مدیره انجمن علاقه­مندان به زبان و ادب فارسی به عنوان میزبان این نشست گفت: من به نمایندگی از سوی این انجمن که چند ماهی است به طور رسمی فعالیت خود را آغاز کرده و این دومین برنامه فرهنگی است که برگزار می­کند، به همه حضار و سخنرانان محترم خیر مقدم عرض می­کنم. همچنین لازم است از رایزنی فرهنگی سفارت ج.ا.ایران در آتن تشکر کنم که بدون کمک های آن، شکل گیری این انجمن و برگزاری این برنامه امکان نداشت. در طول مراسم امشب سه ویدیو خواهیم داشت، اولین ویدیو موسیقی سنتی ایرانی با اشعاری از فردوسی و تصاویری از آرمگاه وی است، ویدیو دوم در واقع رونمایی از اولین کتاب صوتی شاعران ایرانی است که توسط این انجمن تهیه و منتشر شده است. در این کتاب صوتی که به گویندگی خانم دکتر مارینا کاندرودی است 18 شاعر برجسته ایرانی در ادوار مختلف از قدیمی ترین آنها تا معاصر ترین شاعر به همراه ابیاتی از هر شاعر به زبان یونانی معرفی می شود. فرمت ویدیویی این کتاب که برای اولین بار است که در یونان منتشر می شود از امروز در یوتیوب و نسخه صوتی آن در پلتفرم ساند کلود موجود است. در ادامه، ایشان که خود مدتی به عنوان دیپلمات سفارت یونان در ایران زندگی کرده است، اشاراتی به نقش مهم چنین انجمن هایی برای نزدیک کردن دو ملت ایران و یونان که سبقه مشترک فرهنگی دارند، داشت.

 بعد از آن مهدی نیک خواه قمی رایزنی فرهنگی کشورمان در یونان ضمن تشکر از انجمن زبان و ادب فارسی برای برگزاری این نشست گفت: زبان فارسی، به واسطه برخورداری از پشتوانه باستانی و تاریخی حاوی گنجینه بیشماری از کلمات است که در قالب شعر، داستان، حکایت و ... روایتگر پیوستگی فرهنگی ایران زمین از دوران باستان تا به امروز است. زبان فارسی، زبانی بسیار زیبا و دلنشین است که توسط مردم ایران، افغانستان و تاجیکستان صحبت می‌شود. این زبان کلاسیک، یکی از قدیمی‌ترین زبان‌های جهان است که در طول تاریخ، به دلیل زیبایی و انعطاف‌پذیری آن، مورد استفاده شاعران، نویسندگان و هنرمندان نام آشنا قرار گرفته است. از جمله ویژگی‌های زبان فارسی می توان به غنای لغات، انعطاف‌پذیری، شعر گونگی، تاریخ و ادبیات غنی و مفهوم‌پردازی اشاره داشت. اما مهمترین شاخصه این زبان کمترین تغییر در هزاره اخیر است که می تواند ما را با متون و آثار بزرگان در طول بیش از هزار سال اخیر پیوند دهد. همین ویژگی باعث شده تا در دوران معاصر نسل جوان ایرانی با اشعار فردوسی متعلق به قرن چهارم هجری مانوس باشند و هر ساله نام و یاد او را گرامی بدارند.

وی افزود: فردوسی، نامی است که در ذهن هر ایرانی، نقش ویژه‌ای دارد. او با شاهکار ادبی بی‌بدیلی که خلق کرد، یعنی شاهنامه، به یادگار مانده است. شاهنامه، اثری است که به عنوان مهم‌ترین و کامل‌ترین شاهکار ادبیات فارسی شناخته می‌شود و به دلیل مضامین اخلاقی و تاریخی که در آن به تصویر کشیده شده، از اهمیت فراوانی در فرهنگ و تمدن ایران برخوردار است. شاهنامه فردوسی، یکی از مهم‌ترین یادگارهای ادب و هنر جهان و میراث فرهنگی فارسی‌زبانان است. این کتاب حاوی مجموعه داستان‌های حماسی و وقایع تاریخی ایران در زمان ساسانیان است که در قالب نظم تحریر شده و مشتمل بر روایات اساطیری، پهلوانی و تاریخی از عهد کیومرث تا پایان روزگار یزگرد سوم ساسانی است. شاهنامه مورد توجه عموم مردم ایران بوده است و هنر شاهنامه‌خوانی از قرن پنجم تا نهم به مرور گسترده شد و تا به امروز ادامه دارد. از دیگر ویژگی‌های شاهنامه، این است که نخستین گنجینه و منبع سرشار واژگان زبان فارسی است. لذا، بزرگان ادبی اعتقاد دارند شاهنامه در زنده‌کردن و رشد زبان فارسی نقشی بی‌نظیر داشته است. علاوه بر این روایت های داستانی با مضامین یکتاپرستی، خداترسی، دین داری، میهن دوستی، دستگیری از درماندگان، خردمندی و دادخواهی در شاهنامه نقش بی بدلیلی در پیوستگی فرهنگی ایران پیش و پس از اسلام داشته است. در یک کلام می­توان گفت، شاهنامه علاوه بر اینکه یک اثر ادبی بی‌نظیر است، چکیده و عصاره تمدن و فرهنگ اقوام ایرانی محسوب می شود.

سپس دکتر اوانگلوس ونتیس دارای دکتری زبان فارسی و ایرانشناس یونانی اظهار داشت: خیلی خوشحالم که امروز به مناسبت روز بزرگداشت فردوسی شاعر بزرگ ایرانی و روز زبان فارسی در این مکان فرهنگی در کنار شما که اغلب زبان آموز هستید، هستم و تشکر ویژه از سوی انجمن زبان فارسی که از من به عنوان سخنران دعوت به عمل آورد. قصد دارم امشب که در کنار زیبایی های زبان فارسی به تشابهات فرهنگی دو ملت نیز اشاراتی داشته باشم.

ایشان سپس در خصوص تاریخ چند هزار ساله مشترک ایران و یونان سخنانی را ایراد و اشاراتی به تاثیرات فرهنگی دو کشور بر یکدیگر داشت و گفت: ایرنیان و یونیان همواره به موازات هم پیش رفته اند. تشابهات فرهنگی و دستاوردهای مشترک دو ملت به قدری زیاد است که تنها کافی است نگاهی به لیست دستاوردها و ابنیه یونسکو بیاندازید تا متوجه این مهم شوید. تشابهاتی که همواره بر پایه احترام متقابل بین دو ملت وجود داشته و دارد.

وی در بخش دیگری از سخنان خود در خصوص فردوسی و شاهنامه گفت: فردوسی برای ایرانیان دارای همان جایگاه و اهمیتی است که ما برای هومر قائلیم . لذا از وی با عنوان هومر زبان فارسی نیز یاد می شود. شاهنامه فردوسی شاهکاری جهانی است که بزرگترین حماسه شعر گونه جهان شناخته می شود. در بخشی از این اثر تاریخ شاهان ایرانی تا آخرین شاه ایران پیش از اسلام آورده شده است.

وی در پایان، با اشاره کوتاه به روایت های حماسی و اساطیری شاهنامه گفت: فردوسی در پایان شاهنامه این ابیات را سرود:

ز هجرت شده پنج هشتاد بار / به نامِ جهان‌داورِ کردگار

چو این نامورنامه آمد به بُن / ز من رویِ کشور شود پرسخُن

از آن پس نمیرم که من زنده‌ام / که تخمِ سخن من پراکنده‌ام

هر آن کس که دارد هُش و رای و دین / پس از مرگ بر من کند آفرین

از این ابیات می فهمیم که وی کاملا می دانسته که این اثر جاودانه و جهانی خواهد شد و جمع شدن ما در این محل نشان از این حقیقت دارد.سخنران بعدی این نشست خانم لولیتا گئورگیو نویسنده کتاب ایران بود. وی در سخنانش اظهار داشت: اولین ارتباط من با شعر فارسی وقتی بود که بسیار جوان بودم. کتاب شاعر ایرانی سعدی با ترجمه فرانسوی، درهای جدید را در زندگی به روی من باز کرد و هنوز این اشعار را فراموش نکرده ام. مردم ایران مردمی احساساتی و بسیار خوش برخوردند و این را در طی سه سفری که به ایران داشته ام متوجه شده ام. این ملت، ملتی است که عاشق زیبایی و ظرافت است و همه این شاخصه ها در جای جای هنرشان به چشم می خورد. دومین ارتباطم با شعر فارسی در سفر دوم به ایران شکل گرفت وقتی که به حافظیه و سعدیه رفتم و اشعاری را در کنار مقبره این شعرا به زبان فارسی دیدم و ترجمه آن را شنیدم و محو زیبایی های این زبان شیرین شدم. در سفر سوم اما اتفاقی عجیب افتاد که مثالش را در هیچ جای دیگر ندیده بودم و آنجا بود که متوجه اهمیت فردوسی پدر شعرفارسی شدم. فردوسی ناجی زبان فارسی است و کسی است که توانست این زبان را زنده نگه دارد. وی در ادامه اشاراتی به نقالی در ایران داشت و از تجربه حضور خود در یکی از این برنامه ها در شهر شیراز برای حاضرین گفت.

در ادامه این رویدادآقای کستاس پاپادوپولوس مدیر انشارات تاکسیدفتیس ضمن ابراز خشنودی از حضور در این نشست گفت: اولا از انجمن زبان فارسی برای دعوت در این نشست تشکر می کنم. شاید بپرسید که یک ناشر چرا باید در روز زبان فارسی سخنرانی کند. اولا من این افتخار را دارم که با وجود اینکه زبان فارسی را نمی­دانم اما از اعضای این انجمن تازه تاسیس و فعال هستم. علت حضور من در اینجا این است که چهار اثر مرتبط با ایران توسط انتشاراتی من در یونان به چاپ رسیده و در دسترس عموم قرار گرفته است. کتاب اول در خصوص سینمای ایران است که در سال های دور منتشر کردم. اما، طی سه سال اخیر با همکاری رایزنی فرهنگی سفارت ایران توانسته ایم که سه اثر ارزشمند با نام های داستان های پارسی،  رفیق خوشبخت ما و خون دلی که لعل شد را به زبان یونانی چاپ کنیم. خاطرم هست که وقتی برای اولین بار کتاب داستان های پارسی را در دستم گرفتم تا بخوانم. متوجه شدم که استاد بی بدیل حوزه داستان های کودکان دریونان یعنی استاد مراکلیس مقدمه ای بر این کتاب نوشته و آنجا اشاره داشته که چقدر این داستان ها به داستان های سنتی یونانی نزدیک است، گویا از یک خانواده هستند. وقتی داستان ها را خواندم به حقیقت این موضوع پی بردم. بله ما دو ملت با تاریخ و فرهنگ مشترک هستیم. هرچند برخی می خواهند ما را از یکدیگر جدا کنند. سال گذشته میلادی کتاب خون دلی که لعل شد توسط انتشارات ما چاپ شد. این کتاب زندگی نامه آیت الله خامنه ای رهبر ایران از دوران مبارزات پیش از انقلاب اسلامی است. جالب است که این نکته را بگویم، یکی از عناصری که وی را در دوران زندان و شکنجه و... سرپا نگه داشت به غیر از اعتقادات قلبیش، شعر خوانی و شعر نویسی و علاقه ایشان به ادبیات بود. این اتفاق در کشور ما هم افتاده، آقای پاناقولیس شاعر یونانی سخت ترین سال های شکنجه و زندان را با شعر گذراند. می بینید که ما چقدر به هم نزدیکم و چقدر فرهنگ ها با هم در آمیخته است. باید کم کم این تشابهات را برای مردم دو کشور جا انداخت.

آقای پانایوتیس بویوریس بازیگر سینما و تلویزیون در یونان آخرین سخنران این نشست بود. وی که از فارسی آموزان رایزنی فرهنگی و عضو هیات مدیره انجمن علاقه­مندان به زبان و ادب فارسی است، در سخنان خود عنوان کرد: گفته می شود که یادگیری یک زبان جدید دنیای جدیدی را باز می کند. این زبان به‌عنوان پله‌ای برای درک و همچنین شناخت نه تنها یک زبان جدید، بلکه فرهنگی جدید است. شاهنامه مشتمل بر 60000 بیت، بزرگترین شعر حماسی است که توسط یک شاعر در جهان سروده شده است. این اثر حماسی ملی ایران توسط فردوسی در اواخر قرن دهم و اوایل قرن یازدهم میلادی سروده شده است. موضوع آن گسترده است. از گذشته اسطوره ای تا تاریخ امپراتوری های ایران  و.... شاهنامه اغلب با حماسه های دیگر در جهان - حماسه های غربی مانند ایلیاد، ادیسه و همچنین حماسه های هند - مهابهاراتا و رامایانا مقایسه می شود. برخلاف حماسه‌های غربی، شاهنامه دوره زمانی بسیار طولانی‌تری را در بر می‌گیرد و داستان‌های بسیاری از نسل‌های متوالی را به خوانندگان خود عرضه می‌کند. شاهنامه قرن ها تاریخ و افسانه را در بر می گیرد. در این اثر، چند نسل از پادشاهان زندگی می کنند و می میرند. مشهورترین داستان شاهنامه، داستان رستم است، جنگجویی که شجاعت و مهارتش از همه پیشی می گیرد و دشمنان شکست ناپذیر را شکست می دهد.در خلال این برنامه و پیش از هر سخنرانی فارسی آموزان رایزنی فرهنگی اشعاری از سعدی و فردوسی را به زبان فارسی و یونانی خواندند. در این مراسم همچنین با پخش یک ویدئو ده دقیقه ای از کتاب صوتی "مشاهیر ادبی ایران زمین" رونمایی شد. همچنین این برنامه به صورت زنده در شبکه های اجتماعی انتشارات ایانوس پوشش داده شد.