به قدرت رسیدن نارندرا مودی نخست وزیر هند و حزب بهاراتیا جاناتا ((BJP که مرکز ایدئولوژی هندوتوا به حساب می‌آید، در سال ۲۰۱۴ به تشدید سیاست‌های تبعیض‌آمیز دولتی علیه اقلیت‌ها، و به‌ویژه مسلمانان، در داخل این کشور منجر شد. ضمن اینکه سیاست‌های تبعیض‌آمیز و انحصارگرایانه مودی، گروه‌های ملی‌گرای هندو را به حمله به مسلمانان تشویق کرده است.

درباره روابط بین رژیم صهیونیستی و دولت تحت رهبری نارندارا مودی در هند و نیز الگوبرداری جریان جریان افراطی هندوتوا نوشت: اگرچه مسئله کشمیر که از سال ۱۹۴۷ تاکنون ادامه دارد، عامل درگیری بین هند و پاکستان تلقی می‌شود، اما ایدئولوژی ملی‌گرایانه افراطی هندوتوا ریشه بحرانی است که هند در داخل مرزهای خود و با کشورهای همسایه با آن مواجه است.

حذف مسلمانان ازقانون حمایت شهروندی

تغییرات نارندرا مودی در قانون شهروندی (CAA) که هدف آن حذف مسلمانان است، قانون ثبت ملی شهروندان (NRC) که مسلمانان را در موقعیت نامساعدی قرار می‌دهد، تغییر ساختار ماده ۳۷۰ که وضعیت ویژه کشمیر را به‌گونه‌ای تضمین می‌کند که هدف آن تغییر ترکیب جمعیتی مسلمانان منطقه است و تخریب مسجد بابری توسط هزاران ناسیونالیست هندو با بیل و کلنگ، همگی نشانه‌هایی هستند که ایدئولوژی هندوتوا با حضور مودی جایگاه تأثیرگذاری در هند به دست آورده است.(1)

بنابراین، وقتی مشکلات درون هند، مناقشه هند و پاکستان و درگیری‌های موجود در جغرافیای هند را از طریق حضور قوی ایدئولوژی هندوتوا در این کشور ارزیابی می‌کنیم، به نتایج جدید و متفاوتی می‌رسیم.از سوی دیگر رابطه قوی و استراتژیک بین هند و اسرائیل و حمایت قوی اسرائیل از هند در مناقشه هند و پاکستان، زمانی معنا پیدا می‌کند که از طریق تاریخ و ریشه‌های ایدئولوژیک هندوتوا ارزیابی شود.

جواهر لعل نهرو ملی‌گرایی را تثبیت کرد

ملی‌گرایی در هند را می‌توان از طریق دو جریان اصلی ارزیابی کرد. این دو جریان ناسیونالیستی، تفاوت‌های متضادی با هم دارند.اولین جریان، خط ملی‌گرایانه‌ای است که توسط گاندی و جواهر لعل نهرو تأسیس شد و دیگری هندوتوا است که وینایاک دامودار سوارکار، پدر معنوی آن محسوب می‌شود و منجر به ترور گاندی نیز شد.

خط ملی‌گرایانه گاندی و جواهر لعل نهرو عمدتاً گرایش به ضد امپریالیسم، ضد صهیونیستی، فراگیری، کثرت‌گرایی و دموکراتیک داشت. اما هندوتوا، از یک ایدئولوژی فاشیستی حمایت می‌کند که هویت قومی هندی را ستایش کرده و به دنبال توسعه و گسترش آن است.

سوارکار تحت تأثیر ایدئولوژی صهیونیست بود

مبانی ایدئولوژی هندوتوا  در کتاب سوارکار در سال ۱۹۲۳ با عنوان «مبانی هندوتوا» شکل گرفته است.سوارکار در این کتاب، اصطلاحات هندوئیسم و هندوتوا را در شکلی جدید بررسی کرد و نشان داد که «هندوئیسم همان هندوتوا نیست؛ بلکه هندوئیسم تنها بخشی از هندوتوا است».

سوارکار در کتاب خود هندوتوا را اینگونه توصیف می‌کند: هندوتوا تمام شاخه‌های تفکر و عمل نژاد هند و کل وجود آن را در بر می‌گیرد.وینایاک دامودار سوارکار شخصی بود که همیشه به صهیونیسم علاقه داشت و در حین شکل‌دهی به مبانی هندوتوا، عمیقاً تحت تأثیر ایدئولوژی صهیونیستی قرار گرفت.

نفوذ صهیونیسم بر سوارکار به وضوح در کتاب‌ها و گفته‌های او مشهود است. سوارکار با هدف قرار دادن دولت نهرو که رسماً اسرائیل را به رسمیت نشناخته بود، می‌گوید: اگر فردا جنگی بین هند و پاکستان رخ دهد، تقریباً همه مسلمانان طرف پاکستان را خواهند گرفت، اما اسرائیل طرف ما خواهد بود. به همین دلیل است که هند باید فوراً اسرائیل را به رسمیت بشناسد.(2)

سوارکار، هندوتوا را به عنوان سدی در برابر اسلام در هند و منطقه طراحی کرد. در واقع، سوارکار در کتاب خود با عنوان «مبانی هندوتوا»، با این کلمات بر موضع خود علیه اسلام و رویکرد هندوتوا نسبت به اسلام تأکید می‌کند: سال‌ها، دهه‌ها، حتی قرن‌ها گذشت؛ عربستان دیگر عربستان نبود، ایران نابود شد. مصر، سوریه، افغانستان، بلوچستان، تاتارستان  ملت‌ها و تمدن‌ها از غرناطه تا غزنی در برابر شمشیر صلح‌آمیز اسلام تسلیم شدند.

اعتقاد هندوها به سرزمین موعود از مبانی صهیونیسم است

هندوتوا از اعتقادی مشابه اعتقاد به سرزمین موعود، که یکی از مبانی صهیونیسم است، حمایت می‌کند. بر این اساس، ایدئولوژی هندوتوا منطقه‌ای فراتر از هند امروزی، یعنی جنوب هیمالیا، پاکستان، بنگلادش، سریلانکا و افغانستان را در بر می‌گیرد.

این باور که سرزمین موعود توسط خداوند به یهودیان داده شده است، در آیین هندوتوا که توسط سوارکار خلق شده نیز وجود دارد و به گفته سوارکار، هند مقدس است.وی معتقد است هندوتوا همچنین صلاحیت مشخص کردن سرزمین‌ها و اماکن مقدس هندوها را دارد. سوارکار اصول اساسی هندوتوا را در ۶ ماده برشمرد. او در ۵ مقاله استدلال می‌کند که سرزمین‌های مقدس هندوها شامل هند، کوه‌های هیمالیا، پاکستان، بنگلادش، سریلانکا و افغانستان می‌شود و هر کسی که سرزمین‌هایی غیر از سرزمین‌های هند را مقدس می‌داند، فاقد شعور هندی است.

افکار صهیونیستی وارد ایدئولوژی هندوتوا شد

به باور سوارکار، فقط یهودیان می‌توانند از این آگاهی والاتر که توسط هندوتوا ارائه می‌شود، آگاه باشند. سوارکار در کتاب خود اینگونه بر این نکته تأکید می‌کند: به جز هندی‌ها، تنها یهودیان توانسته‌اند به درک ما نزدیک شوند.سوارکار در کتاب «مبانی هندوتوا» استدلال می‌کند که صهیونیسم باید به اهداف خود دست یابد. ضمن اینکه افکار صهیونیستی را وارد ایدئولوژی هندوتوا کرده است.

سوارکار این رویکرد را در کتاب خود اینگونه مطرح کرده است: اگر رؤیاهای صهیونیست‌ها روزی محقق شود، ما حداقل به اندازه دوستان یهودی خود شاد خواهیم شد. همانطور که مسلمانان حاکمیت خود را بر سرزمین‌های مقدس خود (مکه و مدینه) برقرار کردند، یهودیان نیز اداره سرزمین‌های مقدس خود را به دست خواهند گرفت. عناصر متنوع و ناسازگار، تهدیدی برای آینده و وحدت هند هستند.

در حال حاضر، رابطه نزدیک هند و اسرائیل در دوران دولت مودی مبتنی بر تأثیر ایدئولوژی هندوتوا بر صهیونیسم است و مشاهده می‌شود که منشأ درگیری هند و پاکستان، و بسیاری از مشکلات درون هند، و مشکلات منطقه، ایدئولوژی هندوتوای حاکم بر هند است.

ارتباط و پیوندهای محکم اسرائیل با گروه‌های ملی‌گرای هند

روابط هند و اسرائیل از دهه ۱۹۵۰، زمانی که دهلی نو اسرائیل را به عنوان یک کشور به رسمیت شناخت، تا دهه ۱۹۹۰ سرد و پرتنش بود. اسرائیل تنها از طریق یک کنسولگری در هند نمایندگی می‌شد. در حالی که هند رویکردی نزدیک‌تر به سیاست‌های کشورهای عربی اتخاذ کرد، ترجیح داد از سیاست‌های کشورهای عربی در سازمان‌های بین‌المللی مانند سازمان ملل متحد حمایت کند.(3)

این روابط زمانی به طور جدی تغییر کرد که یوسف حسین، کنسول اسرائیل در هند، در مصاحبه‌ای با یک روزنامه محلی از دولت هند به دلیل حمایت او از اعراب انتقاد کرد  که به اعلام او به عنوان عنصر نامطلوب منجر شد.علاوه بر این، دولت هند موانع متعددی را بر سر راه گردشگران اسرائیلی قرار داده بود و حتی از اعطای ویزا به اسرائیلی‌ها برای شرکت در کنفرانس‌های بین‌المللی که در این کشور برگزار می‌شود، خودداری می‌کرد.

اسرائیل پس از روابط ضعیف با دولت هند، با گروه‌های ملی‌گرای هندی ارتباط و پیوندهای محکمی برقرار کرد.

الگوبرداری هندوتوا از رژیم صهیونیستی

در میان روابطی که اسرائیل با احزاب ملی‌گرای رادیکال هندو برقرار کرده است، رابطه با حزب هندو ماهاسابها از همه جالب‌تر است. یک ماه پس از برقراری روابط اسرائیل با جنبش هندوی ماهاسابها مستقر در پاریس، در ۳۱ دسامبر ۱۹۷۳، بازدیدی غیرمنتظره شخصی از کنسولگری اسرائیل در هند انجام شد و او کسی نبود جز گوپال گودسی، برادر قاتل گاندی. خود گودسی هم به دلیل دست داشتن در توطئه ترور به حبس ابد محکوم و در سال ۱۹۶۵ آزاد شد.

ارتباط اسرائیل با حزب بهاراتیا جاناتا (BJP) به رهبری مودی نیز به دهه ۱۹۷۰ برمی‌گردد که دیپلمات‌های اسرائیلی و اعضای کنست در دهه ۱۹۷۰ سلسله جلساتی با حزب بهاراتیا جاناتا برگزار کردند.

اسرائیل همچنین در همان تاریخ‌ها با سازمان داوطلبان ملی داوطلبی (راشتریه سویم سیوک سنگه)  ارتباط برقرار کرد و ضمن حمایت از این سازمان نسبت به تأمین مالی آن اقدام کرد.یکی دیگر از سازمان‌های ناسیونالیست راست‌گرا که از ایدئولوژی هندوتوا در هند حمایت می‌کند، شورای جهانی هندو ویشوا هندو پریشاد است( VHP) که گسترش روابط دو طرف به دهه ۱۹۸۰ برمی‌گردد.(4)

در حالی که اسرائیل تا دهه ۱۹۹۰ قادر به برقراری روابط دیپلماتیک حتی در سطح پایین با هند نبود، اما رابطه آن با سازمان‌ها و شبه‌نظامیان ناسیونالیست راست‌گرا که از ایدئولوژی هندوتوا تحت تأثیر صهیونیست‌ها حمایت می‌کنند، به دهه ۱۹۷۰ برمی‌گردد.

روابط هند و اسرائیل که پس از دهه ۱۹۹۰ به آرامی و به تدریج توسعه یافته بود، در سال ۲۰۱۴ و با به قدرت رسیدن ناراندرا مودی ـ که ایدئولوژی هندوتوا را پذیرفته است ـ افزایش سریعی را شاهد بود و سفر مودی به اسرائیل در سال ۲۰۱۷ به عنوان نخست‌وزیر هند، نقطه عطفی در روابط هند و اسرائیل تلقی می‌شود.

به طور خلاصه می‌توان گفت که آدم‌های مختلف برداشت‌ و نگاه متفاوتی به نارندرا مودی دارند. برای بعضی او قدرتمندترین فرد هند است و بسیاری از هوادارانش معتقدند که هند به لطف رهبری او وارد صحنه جهانی شده است.

منتقدانش او را فردی خودکامه می‌دانند و می‌گویند که او با خاموش کردن صدای ناراضیان و محدود کردن شدید آزادی رسانه‌ها، باعث به قهقرا رفتن دموکراسی در هند شده است. از نگاه مخالفان مودی پافشاری او بر ایدئولوژی هندوتوا یا فراملی‌گرایی هندو، با ارزش‌های تکثرگرا و سکولار دموکراسی هند در تناقض است.

منابع:

1. هدیه عابدی،حذف مسلمانان از قانون حمایت شهروندی ،روزنامه اعتماد ،شماره4540مورخ28آذر1395
2. شبکه العالم ،واکنش حزب کنگره هندبه اظهارات اسلام ستیزانه مودی،4اردیبهشت 1403
3. زبیر احمد،نارندرا مودی ،سلطان قلب هندوها،بی بی سی هند،4اردیبهشت1403
4. همان