انجمن همکاری های بین المللی آلمان موسوم به GIZ، اخیرا با همکاری مؤسسه مطالعات جهانی و منطقه ای آلمان که با نام اختصاری گیگا[۱] (GIGA) شناخته می شود، نشستی علمی را در مورد نقش دین در چالش های امروز جهان برگزار کرد.
این نشست که تحت عنوان: "دین، چالش یا فرصت برای صلح و توسعه[۲]، برانگیزنده یا مانع؟" برگزار شد، بر آن بود تا با مروری بر بحرانها و مشکلات جهان معاصر به این سوال پاسخ دهد که در دنیای معاصر برای رسیدن به توسعه و صلح پایدار، آیا "دین" نقشی محرک، برانگیزاننده و مشوق دارد یا دین عامل بازدارندگی در جهت نیل به توسعه و صلح است و به عبارتی خود نوعی مانع بر سر راه تحقق توسعه و ثبات و آرامش به شمار می آید.
درباره انجمن همکاری های بین المللی آلمان
انجمن همکاری های بین المللی آلمان[۳] که علاوه بر چند شهر آلمان در ۹۰ شهر دیگر جهان نمایندگی دارد، در زمینه همکاری های بین المللی به سازمانها و مراکز دولتی فدرال و ایالتی آلمان مشاوره می دهد.
این انجمن که وابسته به وزارت همکاری و توسعه اقتصادی فدرال آلمان (BMZ) است، دارای بیش از ۵۰ سال تجربه در زمینه های مختلف، از جمله توسعه اقتصادی و ارتقاء اشتغال، انرژی و محیط زیست و صلح و امنیت است. ارائه خدمات علمی و مشاوره ای در زمینه همکاری های بین المللی برای توسعه پایدار و آموزش بین المللی برای نیل به آینده ای که ارزش زندگی در سراسر جهان را داشته باشد و ارائه دانش فنی، از وظایف این مجموعه به شمار می آید.
این انجمن در باره رویکرد خود می گوید: "یک بازیگر جهانی هستیم. ساختارهای غیر متمرکز ، صلاحیت بین فرهنگی و نیروی کار بسیار حرفه ای از عواملی هستند که باعث موفقیت ما می شوند. ما معتقدیم که فقط با ترکیب مسئولیت اجتماعی ، تعادل زیست محیطی ، مشارکت سیاسی و توانایی اقتصادی ، نسلهای فعلی و آینده قادر به زندگی سالم و با عزت خواهند بود."
خلاصه مطالب طرح شده در نشست
نشست علمی " دین به عنوان یک چالش و فرصت برای صلح و توسعه" که با حضور نمایندگانی از مراکز پژوهش های اجتماعی و بین المللی و کلیساها همراه بود، در روز چهارشنبه ۲۰ آذر برابر با ۱۱ دسامبر در برلین برگزار شد.
سخنران اصلی برنامه آقای دکتر ماتیاس بازدوو[۴] از مدیران مؤسسه مطالعات جهانی و منطقه ای آلمان (گیگا) بود. وی در این برنامه نتایج تحقیقی جامعی که در موسسه مذکور انجام شده است را ارائه نمود. دکتر بازدوو در مورد روش استفاده شده برای دستیابی به یافته ها گفت ما از مجموعه داده های مربوط به ۱۸۰ کشور و ۷۷۱ اقلیت مذهبی در سراسر جهان استفاده کرده ایم.
پروفسور دکتر ماتیاس اساسو نتایج تحقیق را با استفاده از گرافیک و آمار ارائه داد و عوامل احتمالی (ریسک) خطر درگیری را توضیح داد.
پرسش های اصلی:
آیا دین در تحولات جهان امروزی دارای نقشی اثرگذار است؟
آیا اصولا همچنان دین مداری و باور به دین در جهان رونق دارد؟
با توجه به بحرانهای اخیر در جهان، آیا دین عامل ایجاد خشونت است یا خشونت طلبها دین را در راستای اهداف خود بکار می گیرند یا به عبارتی از دین سوء استفاده می کنند؟
یافته ها:
پاسخ هایی که سخنران با استناد به یافته های آماری مطرح ساخت:
برخلاف تصور، مطالعات انجام شده تائید می کند که دین در تحولات معاصر نقش فزاینده ای داشته و دارد.
اکثریت قریب به اتفاق جمعیت جهان همچنان نسبت به یک دین معتقد هستند.
از این رو در تدوین سیاست های توسعه دولت فدرال، عامل دین به طور فزاینده ای جدی در نظر گرفته می شود.
با این حال، به نظر می رسد که تأثیر دین بر توسعه و صلح دارای دو جنبه مثبت و منفی است.
با توجه به اینکه اکثریت منابع دینی صلح طلب هستند بنابراین چالش ها، تنش ها و خشونت ها بیشتر در بین جوامع ظاهراً مذهبی بروز می کند. این بدان معنی است که از دین سوء استفاده می شود.
برخی از خشونت ها با انگیزه های دینی ایجاد می شود اما در عین حال دین همچنین می تواند در جهان صلح ایجاد کند.
رهبران دینی در پی ایجاد صلح هستند و ارزشهای واقعی دینی خشونت را منع می کنند.
وی با توجه بحرانهای گفت در ایجاد بحرانها فقط مولفه دین موثر نبوده بلکه سایر مؤلفه ها نیز اثرگذار بوده و هستند.
اما چالش ها و فرصت های واقعی چیست؟
وی گفت: نتایج تحقیقات انستیتوی جهانی مطالعات جهانی و منطقه ای آلمان نشان می دهد که کدام یک از عوامل مذهبی، می تواند عامل و یا خطر احتمالی برای ایجاد درگیری و بحران باشد. یا چه شرایط و عواملی می تواند به ایجاد صلح کمک کند.
سوال این نیست که آیا فلان دین خوب است یا بد، بلکه سوال این است در چه شرایطی دین می تواند چالش یا بحران ایجاد کند و یا بالعکس در چه شرایطی می تواند صلح ایجاد کند؟
با تاکید بر این نکته که فهم و درک شرایط بسیار پیچیده است، و ما با متدهای مختلف تحقیقی به این نتایج رسیده ایم، موارد ذیل را به عنوان عوامل یا شرایط و احتمالاتی که می تواند دین را به عامل خشونت تبدیل نماید، احصا نمود:
۱- هرگاه یک گروه دینی اکثریت علیه اقلیت باشند
۲- اختلاف گروه های نژادی در یک دین؛ اختلاف فرصتهای آموزشی، اختلاف سطح رفاه زندگی و اختلاف بهرمندی از قدرت
۳- پیشینه خشونت در یک دین یا فرقه
۴- نارضایتی، احساس تهدید از جانب دین حاکم
۵- دین حکومتی
۶- ناشکیبایی در پذیرش دیگر ادیان،
وی اضافه کرد که نباید جامعه مسلمانان آلمان را احتمال و ریسکی برای ایجاد خطر و بحران در آلمان در نظر گرفت.
وزارت همکاری و توسعه اقتصادی فدرال (BMZ) دین را به عنوان یک عامل اصلی توسعه و صلح به رسمیت شناخته است. دولت رهبران دینی را به عنوان ظرفیت بالقوه برای صلح می بیند چون تمام ادیان از صلح سخن می گویند.
ما بیشتر باید با رهبران دینی همکاری کنیم چون آنها بر جوامع خودشان دارای اثرگذاری بیشتر هستند.
پنل گفتگو در نشست:
در این برنامه علاوه بر دکتر ماتیاس بازدو، نمایندگانی نیز از وزارت همکاری های اقتصادی و پیشرفت فدرال آلمان آقایان هانو اسپیتزر و دکتر برتولد ویگ، از بخش همکاری و توسعه وزارت امور اقتصادی فدرال (BMZ) شرکت داشتند.
نماینده وزارت همکاری های اقتصادی به موارد ذیل اشاره کرد:
اهمیت شبکه های دینی و گفتگوی ادیان برای صلح پایدار در جامعه بسیار مهم می باشد.
فقط گفتگو کافی نیست. همکاری واقعی و عملیاتی باید بین جوامع دینی و دولت فدرال شکل بگیرد تا گفتگوها از بستر نظری به صحنه عملی بیاید.
وزارت اقتصاد و پیشرفت برنامه استراتژیکی را تحت عنوان "گروه های دینی به عنوان شرکای تحقق توسعه". هدف این برنامه تقویت جوامع دینی برای ایفای نقش اثرگذار تر در ایجاد توسعه و صلح می باشد.
بر اساس پروژه "ارزش ها، دین و توسعه"، انجمن همکاری های بین المللی، از وزارت همکاری های اقتصادی، در تحقق استراتژی "تقویت جوامع دینی در راستای توسعه و صلح" حمایت می کند.
وی گفت برای رسیدن به یافته های مذکور ما نتایج چندین پروژه تحقیقاتی پیرامون دین، توسعه، صلح و بحران که در دیگر کشورها انجام شده است را استفاده کرده ایم.
گفتگوی رایزن فرهنگی و رئیس GIZ
رایزن فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران نیز در این نشست فرهنگی به عنوان میهمان دعوت شده بود و در خاتمه نشست با آقای تیمو بیانک رئیس انجمن همکاری های بین المللی آلمان GIZ ، درباره همکاری در زمینه های پژوهشی و فرهنگی گفتگو کرد. قرار شد در آینده نزدیک جلسه ای بین رایزن فرهنگی و رئیس انجمن مذکور تشکیل شود.
نظر شما