یک فرهنگ با مرجعیت بین المللی

فرهنگ یکی از ارزشمندترین ابعاد بروز هویت اسپانیایی در همه جهان است. مکان های تاریخی همچون الحمرا، کلیسای ساگرادا فامیلیا، کلیسای جامع سانتیاگو، متون ادبی درخشان مثل دون کیشوت سروانتس و اشعار لورکا، طراحی های ولاسکز و گویا و پیکاسو، یا طعم پائیا، گاسپاچو، شراب و بسیاری دیگر بخشی از دی ان ای کشوری هستند که تاثیرش امروز بر دیگر نقاط دنیا انکار ناشدنی است.

بر اساس نتایج آخرین مطالعه درباره «شهرت اسپانیا در جهان» در موسسه رپیوتیشن و نیز موسسه سلطنتی ال کانو، کشور  اسپانیا به شکل قابل توجهی بر فرهنگ جهانی موثر بوده است. در این سرزمین بسیاری از هنرمندان، دانشمندان، مخترعین، نویسندگان، ورزشکاران و سیاستمداران شناخته شده به دنیا آمده و زندگی کرده اند. اسپانیا در این مطالعه در جایگاه نهم جدولی قرار گرفته است که در آن موثرترین کشورها در شکل دادن به فرهنگ جهانی فهرست شده اند. اسپانیا امتیاز ۷۲.۹ از ۱۰۰ را آورده است. این جدول ۵۵ کشور جهان را شامل می شود و کشورهای ایتالیا، فرانسه و انگلستان در صدر آن قرار دارند.

گزارش موسسه رپیوتیشن همچنین نشان می دهد که در بین مردم جهان، فرهنگ اسپانیا بیش از سایرین مورد توجه واقع شده است. تکثر فرهنگی، وجود زبان های مختلف و ارتباط تاریخی با کشورهایی که زبانشان اسپانیولی است، فقط بخشی از برج های قلعه فرهنگی کشور اسپانیا را تشکیل می دهند.

میراث تاریخی و فرهنگی بی کران

با وجود تاریخ طولانی، غنی و عمیق اسپانیا، اصلا عجیب نیست که سازمان یونسکو ۴۷ نقطه در این کشور را به عنوان میراث جهانی ثبت کرده است. این عدد اسپانیا را در جایگاه سوم کشورهای جهان (پس از ایتالیا و چین) از نظر داشتن سایت های ثبت شده جهانی قرار می دهد. مسجد کوردوبا، منطقه تاریخی سگوبیا، مجموعه الحمرا در گرانادا، هنر مدرن گائودی، غارهای آلتامیرا و شهر تولدو از جمله مهمترین نقاطی هستند که در یونسکو ثبت جهانی شده اند. به جز این ها، آداب و رسومی هم هستند که به عنوان میراث فرهنگی و معنوی بشری در اسپانیا به ثبت رسیده اند. مثل موسیقی فلامنکو، آشپزخانه مدیترانه ای، حیاط های کوردوبا، جشن های سالانه والنسیا و ... . اسپانیا با ۱۸ مورد ثبت شده از این گونه میراث (که ۱۴ مورد آن اختصاصی اسپانیا است) چهارمین کشوردارای میراث فرهنگی معنوی است.

علاوه بر مکان های تاریخی، شهرها و نقاط ثبت شده به عنوان میراث جهانی و آداب ورسوم، اسپانیا دارای مجموعه ای از مراکز فرهنگی است که همزمان به فرهنگ اروپایی نیز تعلق دارند. موزه پرادو که خانه شاهکارهایی از هنرمندان بین المللی مثل ولاسکز، گویا، ال گرکو، یا رافائل است، به عنوان سومین موزه برتر در اروپا و پنجمین در جهان از سوی کاربران و کارشناسان مجموعه Trip Advider شناخته شده اند. کتابخانه ملی اسپانیا با گنجینه ای بالغ بر ۲۶ میلیون مقاله که در طول تاریخ ۳۰۰ ساله اش جمع آوری شده است، در فهرست ۲۵ کتابخانه برتر جهان (بر اساس اعلام انتشارات پنگوئن رندوم هاوس) در کنار کتابخانه کنگره آمریکا و کتابخانه ملی فرانسه ایستاده است. 

به این ها می توانیم برخی از مراکز مهم دیگر مثل موزه ملی باستانشناسی، موزه ملی رینا سوفیا، مرکز فرهنگ و هنر مدرن بارسلونا، موزه ملی تیسن، و متاخرتر از همه موزه گوگنهایم در بیلبائو را نیز اصافه کنیم. این مراکز فرهنگی علاوه بر اینکه در دسترس مردم اسپانیا برای ارتقای سطح فرهنگ هستند، در عین حال تاثیر عمده ای در جذب بیش از سالانه هشتاد میلیون گردشگر خارجی در اسپانیا داشته اند. 

موتور اقتصادی

بخش فرهنگی در عین حال منبع مهمی برای تولید ثروت نیز به شمار می رود. سهم این بخش در درآمد ناخالص ملی چیزی حدود ۳ درصد است. در این بخش تقریبا هفتصد هزار نفر در بیش از یکصد شرکت و موسسه مشغول به کار هستند. همچنین این بخش ۲.۵ درصد از هزینه خانوار در کالا و خدمات را تشکیل می دهد و سالانه حدود پنج میلیون یورو در تولید هزینه عمومی (Gasto Publico) مشارکت دارد.

یک سوم فعالیت اقتصادی در بخش فرهنگ به بخش نشر تعلق دارد. این بخش چندین دهه است که پیشتاز تولید کتاب به زبان اسپانیولی در دنیاست و عامل جنبش های ادبی مهم و تاثیرگذار در آفرینش نوشتاری اسپانیولی بوده است.

بخش صوتی و تصویری، به لطف همکاری بین المللی فضای آمریکای لاتین و نیز خلاقیت فیلمسازان اسپانیایی، نگاه اسپانیا را به روی پرده های نمایش تمام دنیا برده است. به علاوه بر اساس گزارش دلوتی (Deloitte) درباره تلویزیون های همگانی در چارچوب «صنایع فرهنگی و خلاق[1]» (ICC) در سال ۲۰۱۷ کانال های زنجیره ای اسپانیایی همگانی در رتبه چهارم جهان و در رتبه دوم اروپا از نظر خروجی برنامه های تصویری ایستاده اند. بر اساس گزارش موسوم به «فرصت محتواهای داستانی» در سال ۲۰۱۹، تولید سریال تلویزیونی حدود ۶۵۵ میلیون یورو به تولید ناخالص داخلی (GDP) افزوده است، ضمن اینکه تعداد تماشاگران جهانی این سریال ها نیز (مثل خانه کاغذی و الیت) افزایش چشم گیری پیدا کرده است.

شبکه های گسترش فرهنگ اسپانیایی

فرهنگ اسپانیایی با توجه به قابلیت ها و جذابیت های خود، به شبکه قدرتمندی از موسسات فرهنگی متکی است که ماموریتشان ارتقاء سطح انعکاس فرهنگ اسپانیا در خارج از این کشور است. این مهم از طریق همکاری بین دو وزارت خانه فرهنگ و امور خارجه میسر می شود. در حوزه آمریکای لاتین، آفریقا و ایالات متحده، ۱۹ مرکز فرهنگی تحت مدیریت «آژانس اسپانیایی همکاری بین المللی برای توسعه[2]» (AECID) نقش حلقه رابط را داراست میان فرهنگ اسپانیایی و کشورهایی که به این زبان صحبت می کنند. از سوی دیگر نهاد عمومی «اقدام فرهنگی اسپانیا[3]» (AC/E) نیز سهم عمده ای در برنامه ریزی برای گسترش و تکثیر فرهنگ اسپانیایی از طریق نمایندگی های دیپلماتیک در مراکز خارج از کشور بر عهده دارد. به ویژه ماموریت این نهاد حضور پررنگ در نمایشگاه ها و رویدادهای بین المللی است تا دستاوردهای هنری و فرهنگی هنرمندان اسپانیایی معرفی شوند.    

منابع این نوشتار:

•        Estudio sobre La reputación de España en el mundo del Reputation Institute y el Real Instituto Elcano.

•        Índice RepTrak del Reputation Institute

•        La UNESCO ha reconocido 47 lugares de España como Patrimonio de la Humanidad.

•        Premios Traveller’s Choice de TripAdvisor.

•        Informe de Deloitte Televisión en abierto. Contribución a la sociedad española. Papel vertebrador de la televisión en abierto en el marco de las Industrias Culturales y Creativas.

•        Informe La oportunidad de los contenidos de ficción de PwC (2019)

•        Ranking de países por influencia cultural de U.S, News