خلاصه مدیریتی

          قانون اساسی یونان عنوان می‌کند که آزادی آگاهی دینی مصون از تعرض است و امکان آزادی عبادت را البته با برخی محدودیت‌ها فراهم می‌آورد. قانون، مذهب ارتدکس یونان را «مذهب غالب» می‌داند. در ۷ اکتبر، دادگاه استیناف در آتن، حزب سیاسی فجر طلایی[۱] را که عموما حزبی نئونازی شناخته می‌شد، سازمانی مجرم تشخیص داد و هفت تن از ۱۰ رهبر این حزب را در هدایت مجرمانه سازمانی مقصر دانست. دادگاه اعضای فجر طلایی را مسئول مجموعه‌ای از حملات فیزیکی و آزار و اذیت کلامی از سال ۲۰۱۲ نسبت به افراد بیگانه از جمله مسلمانان متقاضی پناهندگی و یهودیان دانست. در ۲۹ فوریه دولت برای تبعیت از حکم هیات دولت در سال ۲۰۱۹، برنامه آموزشی جدیدی را منتشر کرد، چون برنامه آموزشی پیشین نتوانسته بود طبق قانون اساسی، «آگاهی دینی در دانش‌آموزان» به وجود آورد. این تغییرات شامل حذف موضوعات غیرمرتبط با مذهب ارتدکس یونان و طرح مطالب جدید می‌شد. مقررات مصوب ۲۰ ژانویه این شرط را حذف کرد که مدارس راهنمایی و متوسطه باید مذهب و ملیت هر دانش‌آموز را فهرست کنند، این کار در پی احکام سال ۲۰۱۹ قانون حفاظت از داده و شورای دولت انجام گرفت که بالاترین دادگاه اداری کشور بود. در ۲۵ ژوئن، دادگاه حقوق بشر اروپا (ECtHR)[۲] متوجه شد دولت یونان کنوانسیون حقوق بشر اتحادیه اروپا را نقض کرده است چون اداره ثبت متوجه گواهی تولّدی شد که نام کودک در آن برگرفته از مراسم تعمید و نامگذاری بود و این کار نقض حق عدم افشای باورهای دینی است. در ۱۸ ژوئن، دادگاه حقوق بشر اروپا مشخص کرد که دولت به خاطر اعمال «قانون شریعت برخلاف خواستۀ شوهر فقید»، ۵۱۰۰۰ یورو (۶۲۰۰۰ دلار) به بیوه‌ای مسلمان بدهکار است. طی همان سال، دولت اجازۀ ساخت چند عبادتگاه از جمله یک مسجد، تالار نمازخانۀ شاهدان یهوه و معبد کلیسای قبطی را صادر کرد. دولت مجوز ۱۴ پرستشگاه یا عبادتگاه جدید را برای چند مذهب مسیحی و پنج مجوز را برای عبادتگاه‌های اسلامی صادر کرد. در ۲ نوامبر، اولین مسجد با بودجه دولتی در آتن افتتاح شد. در ۲۵ ژوئن، مقامات، مسجدی بدون مجوز را که در پیره فعالیت می‌کرد، بستند. دادگاهی کیفری نیز ثبت یک تشکل پروتستان را به عنوان نهاد قانونی دینی تایید کرد. در آوریل، رسانه‌ها گزارش کردند که اسقف اعظم کلیسای ارتدکس یونان به نخست‌وزیر نامه نوشت و مخالفتش با برنامه‌های اعلام‌شده دولت مبنی بر این که تمام پرستشگاه‌ها درهایشان را به روی پرستش‌کنندگان منفرد به تعداد کم بگشایند اما به خاطر کووید ۱۹ اجازه انجام شعائر را ندهند، را ابراز کرد. کلیسای ارتدکس و همین طور گروه‌های دینی دیگر، در کل سال از محدودیت‌های دولت تبعیت کردند. در ۲۷ ژانویه، نخست‌وزیر کیریاکو میچوتاکیس[۳] در رویدادهای یادبود ۷۵امین سالگرد آزادسازی آشوویتز-بیرکناو[۴] شرکت کرد و اولین نخست‌وزیر یونان شد که از اردوگاه کار سابق بازدید می‌کرد. به گفته رهبران یهودی، دولت به کمک به جامعه یهودیان تسالونیکی در تلاش برای بازیابی آرشیوهای اصلی که سربازان شوروی در پی شکست آلمان، درقلعه‌ای در سیلزی سفلی در آلمان یافته و به مسکو منتقل کرده بودند، ادامه داد.

          در رسانه‌های اجتماعی و دیگر رسانه‌ها، افراد همچنان مستقیم و غیرمستقیم یهودیان را به نظریه‌های توطئۀ مربوط به قدرت جهانی یهود ربط می‌دادند. در ژانویه، هیئت مرکزی جوامع یهودی در یونان (KIS)[۵] بیانیه‌ای صادر کرد که در آن به کارتونی سیاسی اعتراض داشت که ورود به اردوگاه کار آشوویتز را نشان می‌داد. آن بیانیه این طرح را در تقابل با اصل عدم محافظت از ساکنان اصلی در مقابل سلب حق مالکیت پس از ۳۰ آوریل عنوان می‌کرد. هیئت مرکزی جوامع یهودی در یونان این کارتون را غیر قابل قبول نامید چون نماد وحشت را بی‌اهمیت نشان می‌داد. این روزنامه واکنش جامعه یهودیان را «موجه» خواند و عنوان کرد این روزنامه قصد بی‌اهمیت ‌جلوه‌دادن یا انکار هولوکاست را نداشته است. تخریب اموال مذهبی طی این سال ادامه داشت، مانند گرافیتی ضدیهودی اسپری‌شده روی کنیسۀ تاریخی در تریکالا[۶] و لاریسا[۷]، در بخش مرکزی کشور، در گورستان‌های یهودی در آتن، رودس[۸] و تسالونیکی[۹]، و همچنین در بناهای یادبود هولوکاست در تسالونیکی، لاریسا و دراما[۱۰]. پلیس به خاطر تخریب مکان‌های یهودی در لاریسا و مورد دیگر تخریب در دراما، یک مظنون را دستگیر کرد. تخریبگران به مسجدی قدیمی در تریکالا، و در چند موقعیت به کلیساهای ارتدکس در تسالونیکی، لسبوس[۱۱]، کرت[۱۲]، ساموس[۱۳]، زانتی[۱۴] و رودوپی[۱۵] نیز آسیب زده بودند.

          سفیر ایالات متحده به همراه دیگر نمایندگان سفارت و کنسولگری، با مقامات وزارت آموزش و امور دینی دیدار کرد، از جمله دیدار ها می­توان به  ملاقات با وزیر و دبیرکل امور ادیان و مقامات وزارت امور خارجه و فرمانداران اشاره نمود. آن‌ها به بحث دربارۀ توان جوامع دینی اقلیت در تاسیس پرستشگاه ها و اقدامات دولتی اثرگذار بر اقلیت مسلمان در تراکیه[۱۶] و مهاجران مسلمان ادامه دادند. مقامات دولتی ایالات متحده در ملاقات با مقامات دولتی و رهبران دینی، از جمله رئیس کلیسای ارتدکس یونان، درباره قوانین ضد یهودی و ضد اسلامی ابراز نگرانی کردند. در ۲۹ سپتامبر وزیر امور خارجه ایالات متحده، سفیر، و مدیر کنسولگری و دیگر مقامات سفارتخانه از موزه یهود در تسالونیکی بازدید کردند. در ۹ جولای، سفیر درباره ساخت موزه جدید یادبود هولوکاست در تسالونیکی با رهبران بحث کرد. در ۷ اکتبر، سفیر با رئیس هیئت مرکزی جوامع یهودی در یونان، دیوید سالتیل[۱۷] برای بحث درباره مقررات لازم جهت ساخت موزه یادبود هولوکاست دیدار کرد، و مانع بازگشت آرشیوهای جامعه یهودی تسالونیکی از روسیه شد.

بخش ۱. جمعیت‌شناسی مذهبی

          دولت ایالات متحده رقم کلی جمعیت را ۱۰.۶ میلیون نفر تخمین می‌زند (برآورد در اواسط سال ۲۰۲۰). طبق نظرسنجی‌های پژوهشی ۸۱ تا ۹۰ درصد جمعیت ارتدکس یونانی، ۴ تا ۱۵ درصد خدا ناباور، و ۲ درصد مسلمان شناسایی شدند. طبق منابع دولتی برگرفته از داده‌های سال ۲۰۱۱، تقریبا ۱۴۰۰۰۰ مسلمان در تراکیه زندگی می‌کنند؛ طبق پیمان لوزان ۱۹۲۳، آن‌ها عمدتا نوادگان اقلیت مسلمان رسما شناخته‌شده هستند. طبق مطالعۀ مرکز پژوهشی Pew که در نوامبر ۲۰۱۷ منتشر شد، ۵۲۰۰۰۰ مسلمان دیگر – عمدتا متقاضی پناهندگی، پناهجو، و مهاجران دیگر از جنوب شرق اروپا، جنوب و جنوب شرق آسیا، خاورمیانه، و آفریقای شمالی – در سرتاسر این کشور ساکن هستند و برحسب کشور اصلی، در جوامع یا مراکز پذیرش مختلف گرد هم آمده‌اند. طبق برآورد منابع دولتی نیمی از آن‌ها ساکن آتن هستند.

          اعضای جوامع دینی دیگر که در مجموع کمتر از ۵ درصد جمعیت را تشکیل می‌دهند که شامل ارتدکس تقویم‌گرای قدیمی، کاتولیک‌ها، پروتستان‌ها، شاهدان یهوه، اعضای مذاهب هلنی چندخدایی، ساینتولوژیست‌ها، بهایی‌ها، اعضای کلیسای عیسی مسیح قدیسان آخر زمان، سیک‌ها، ادونتیست‌های روز هفتم، بودایی‌ها و اعضای جامعه بین‌المللی آگاهی کریشنا (ISKCON)[۱۸] می‌شوند. منابع رسانه‌ای مستقل تعداد ارتدکس‌های اتیوپیایی را ۲۵۰۰ و آشوری‌ها را کمتر از ۱۰۰۰ نفر تخمین می‌زنند. به گفتۀ اسقف اعظم ارتدکس ارمنی در مصاحبه‌ای در سال ۲۰۱۸، تقریبا ۱۰۰۰۰۰ ارتدکس ارمنی در این کشور زندگی می‌کنند.