مندیسا مایا[۱] ، رئیس دادگاه عالی استیناف آفریقای جنوبی، اخیراً توسط کمیسیون خدمات قضایی این کشور پیشنهاد شد تا به عنوان رئیس بعدی دادگاه قانون اساسی انتخاب شود.

این منصب پس از پایان دوره ۱۲ ساله قاضی عالی، موگونگ موگونگ[۲] ، در اکتبر ۲۰۲۱ خالی شد.

اکنون این به رئیس جمهور سیریل رامافوسا بستگی دارد که تصمیم بگیرد آیا واقعاً او به عنوان بالاترین مقام قضایی در کشور منصوب می شود یا نه. بسیاری این تصمیم‌گیری را فرآیند گزینشی غیرعادی می دانند.

در صورت منصوب شدن به این مقام، او اولین قاضی ارشد زن از زمان ظهور دموکراسی مبتنی بر قانون اساسی در آفریقای جنوبی، پس از پایان آپارتاید در سال ۱۹۹۴، خواهد بود.

در اینجا، به حقایق جالبی درباره قاضی مایا اشاره می کنیم.

سال‌های ابتدایی

مندیسا موریل لیندلوا مایا[۳] در سال ۱۹۶۴ در تسولو[۴] ، کیپ شرقی، یکی از فقیرترین مناطق کشور، که با اقیانوس هند هم مرز است، به دنیا آمد. او پنج خواهر و برادر کوچکتر، است و با دابولامنزی ملکوتی[۵] ازدواج کرده است و سه فرزند دارد. پدر و مادرش هر دو معلم بودند.

او در شهر کینگ ویلیام[۶] و متاتا[۷] بزرگ شد، جایی که در سال ۱۹۸۱ از کالج سنت[۸] جان فارغ التحصیل شد (دبیرستان را به پایان رساند). این دبیرستان یکی از قدیمی ترین و بهترین مدارس در کشور است. این مدرسه با کلیسای انگلیکان آفریقای جنوبی که در سال ۱۸۷۹ توسط یک مبلغ کلیسای انگلستان تأسیس شد، ارتباط نزدیکی دارد.

اوایل کودکی مایا در سیسکی[۹] سابق سپری شد، که همراه با ترانسکی[۱۰] ، بوفاتهاتسوانا[۱۱] و وندا[۱۲] ، یکی از چهار بانتوستان[۱۳] یا سرزمین مادری بود که دولت آپارتاید به آن استقلالی ظاهری اعطا کرد. آنها برخی از مناطق عمدتاً روستایی و فقیر بودند که توسط دولت آپارتاید کنار گذاشته شده بودند، جایی که سیاه‌پوستان در امتداد خطوط قومی «خود مختاری» ظاهری داشتند. آنها فرصت کمی برای پیشرفت و ترقی فراهم می‌کردند.

با این وجود، بزرگ شدن در بانتوستان باعث نشد که مایا از تعهدش به عدالت و حقوق بشر منصرف شود و او در رشته حقوق تحصیل کند. او دارای مدرک B.Proc از دانشگاه ترانسکی، LLB (دانشگاه ناتال[۱۴] )، و LLM (دانشگاه دوک[۱۵] ، کارولینای شمالی در ایالات متحده آمریکا) است. او از دانشجویان بورسیه برنامه فولبرایت[۱۶] است. همچنین، او یکی از اعضای برنامه حقوق و جنسیت دانشگاه جورج تاون و همچنین عضو بنیاد مشترک المنافع و فارغ التحصیل دانشکده بین‌المللی حقوق دوک بود.

مشاغل و دستاوردها

مایا کار حقوقی خود را به عنوان منشی وکیلی در یک شرکت حرفه ای در متاتا آغاز کرد. او به عنوان مترجم دادگاه و دادستان دادگاه دادگستری شهر منصوب شد. پس از آن، به عنوان دستیار مشاور حقوقی در ژوهانسبورگ مشغول به کار شد. او بعدها به وکیلی فعال مرتبط با انجمن وکلای ترانسکی تبدیل شد.

مایا همچنین مدتی به عنوان مدرس حقوق در دانشگاه ترانسکی فعالیت داشت.

موقعیت هایی که او قبل از قاضی شدن در آن فعالیت داشت، با ارزش های او عجین بود که او را به کاندیدای مناسبی برای ریاست دادگستری تبدیل می کرد. این ارزش‌ها شامل آرمان ها، صداقت، بی طرفی، اخلاق حرفه ای و آداب قضاوت می شود.

او همچنین در سایر حوزه‌های قضایی- به ویژه لسوتو، نامیبیا و ایالات متحده، فعالیت هایی داشت. او در واشنگتن دی سی مشاور سیاستگذاری و کارآموز لابی در صندوق دفاع حقوقی زنان بود. او همچنین به عنوان قاضی در دادگاه عالی نامیبیا و دادگاه استیناف لسوتو فعالیت کرده است.

در سال ۲۰۱۶، قاضی مایا به عنوان اولین رئیس زن دادگاه عالی استیناف آفریقای جنوبی منصوب شد. دادگاه عالی استیناف که در سال ۱۹۱۰ تأسیس شد، دومین دادگاه عالی کشور پس از دادگاه قانون اساسی است. این انتصاب او را به سومین قاضی ارشد در آفریقای جنوبی بعد از رئیس و معاون رئیس دادگاه عالی تبدیل کرد.

او در حرفه حقوقی با کسب دکترای افتخاری حقوق از تعدادی از دانشگاه ها مورد تجلیل و قدردانی قرار گرفته است. ویژگی های رهبری او به طرق مختلف دیگری نیز شناخته شده است. به عنوان مثال، او به عنوان رئیس بخش آفریقای جنوبی انجمن بین المللی قضات زن انتخاب شد.

رویدادهای مهم بر مسند قضاوت

سال‌های حضور او بر مسند قضاوت، از جمله موقعیت فعلی، با حمایت از حقوق کودکان و زنان، فقرا و بسیاری دیگر از گروه‌های به حاشیه رانده شده همراه است.

در سال ۲۰۱۲، او جایزه نماد زنان وکیل آفریقای جنوبی را به دلیل نقشش در توانمندسازی و راهنمایی زنان هم در قوه قضاییه و هم در حرفه حقوقی دریافت کرد.

مایا یکی از معدود قضات در آفریقای جنوبی است که تعهد قوی به تغییر رویکرد قضات در قضاوت در مورد خشونت مبتنی بر جنسیت و پرونده های قتل زنان داشته است.

او در نشستی درباره خشونت جنسیتی و زن‌کشی در سال ۲۰۱۸ گفت:

"بنابراین، در حالی که در زمان‌های اخیر تغییر ایدئولوژیکی قابل توجهی در نحوه قضاوت قضات درباره موضوعات مربوط به خشونت جنسیتی و زن‌کشی، از جمله لغو قانون احتیاط در مورد جرایم جنسی، و رفتار بسیاری از ضابطان قضایی قابل ستایش بوده است، سرنوشت این قربانیان نباید به این احتمال ضعیف واگذار شود که افرادی که قضات به پرونده آنها رسیدگی می کنند، با حساسیت مربوط به آنها مورد رسیدگی قرار گیرند. باید این هنجارها به رسمیت شناخته شده و استانداردسازی شود و دادگاه ها موظف هستند در این موارد، به رفتار با قربانیان توجه ویژه ای داشته باشند. "

او با قضاوت های خود، دانش جامعی از قانون و قانون اساسی نشان داده است. او همچنین با توجه به اینکه برخی از قضاوت‌های او به‌طور مستقیم و غیرمستقیم بر ملت‌سازی تأثیر گذاشته است، به عنوان یک رهبر فکری فقهی نیز شناخته می‌شود.

به عنوان مثال، در پرونده AfriForum NPC در سال ۲۰۲۰، علیه رئیس شورای دانشگاه آفریقای جنوبی و دیگران، حکم کرد که حذف زبان آفریکانس به عنوان یک رسانه آموزشی در دانشگاه آفریقای جنوبی غیرقانونی و خلاف قانون اساسی است. این تصمیم بعداً توسط دادگاه قانون اساسی تأیید شد.

حکم اقلیت او در مورد وزیر ایمنی و امنیت علیه F، بر تصمیم دادگاه قانون اساسی تأثیر زیادی گذاشت. دادگاه قانون اساسی تصمیم اکثریت دادگاه عالی استیناف را لغو کرد و تصمیم اقلیت او را تایید کرد.

موضوع در دادگاه عالی تجدیدنظر در مورد ادعای خسارت ناشی از تجاوز جنسی به یک زن توسط پلیس خارج از وظیفه بود. اکثریت دادگاه بر این باور بودند که وزیر ایمنی و امنیت مسئولیتی قائم مقامی ندارد، چون پلیس در زمانی که خارج از وظیفه بود، مرتکب تجاوز شده است. مایا نظری مخالف نوشت و بر آن اساس، استدلال کرد که به اعضای خدمات پلیس نقش اجرای قانون اساسی و مسئولیت رفتار مناسب برای تقویت اعتماد جامعه سپرده شده است. و این که نمی‌توان حکم آن را به این دلیل که در حال انجام وظیفه نبود، به حالت تعلیق درآورد.

نقش رئیس دادگستری

در صورت منصوب شدن، مایا بر هزارتوهای شغلی که همه قضات زن در آفریقای جنوبی با آن روبرو هستند، اشراف دارد.

او مسئولیت ایجاد و نظارت بر هنجارها و استانداردها را برای اعمال وظایف قضایی کلیه دادگاه های جمهوری بر عهده خواهد داشت.

برخورد پولادین او با این کار در پاسخ او به این سوال منعکس شد. زمانی که از او پرسیده شد آیا آفریقای جنوبی برای یک قاضی عالی زن آماده است؟ او پاسخ داد:

"من اینجا نیستم، چون یک زن هستم. من یک قاضی شایسته هستم... من فقط یک زن قاضی خوب هستم. "

منبع:

https://theconversation.com/south-africa-could-soon-have-its-first-woman-chief-justice-heres-who-she-is-۱۷۶۸۹۶