مذهب برخی از بحث برانگیزترین تصمیماتی را شکل می دهد که دولت‌ها باید اتخاذ کنند: دسترسی به سقط جنین، ازدواج همجنس گرایان، مجازات اعدام و وضعیت قانونی کار جنسی. در واقع، این احتمال وجود دارد که اکثر رأی دهندگان در سراسر جهان دین را برای زندگی خود ضروری بدانند.

با این حال، تحقیقات انجام شده در مورد مذهب و احزاب سیاسی به طرز شگفت آوری نادرست هستند.

بسیاری از تحقیقات تا به امروز با این سؤال اشتباه آغاز شده است: آیا یک حزب سیاسی اساساً مذهبی است یا سکولار؟ با این حال، تعریف "ماهیت" یک حزب دشوار است. آیا حزب بر اساس بیانیه، شعار، اعضا یا رهبری آن تعرف می‌شود؟ اگر اینها با هم تضاد داشته باشند، چه؟ اگر دین جزء احزاب رسمی سکولار باشد، چه معنایی خواهد داشت؟

دشواری این رویکرد با در نظر گرفتن حزبی مانند کنگره ملی آفریقا ([5]ANC) که از سال 1994 آفریقای جنوبی را اداره می کند، واضح است. از یک زاویه، بدیهی است که این حزب یک حزب مذهبی نیست: به یک دولت سکولار متعهد است و بسیاری از سیاست های آن (مانند سیاست های سقط جنین و اتحادیه‌های مدنی) مورد انتقاد گروه‌های مذهبی قرار گرفته است.

با این حال، این حزب از جهات مهمی مذهبی نیز است. در اکثر نقاط کشور، به ندرت ممکن است در یکی از جلسات این حزب حاضر شوید که با دعا شروع و ختم نشود. تقریباً همه رهبران این حزب در قرن گذشته مؤمن بوده‌اند. از نظر بسیاری از حامیان این حزب، دین آبی است که کنگره ملی آفریقا در آن شنا می کند.

به جای این که از خود بپرسیم آیا حزبی مذهبی است یا خیر، باید نحوه تعامل آن با دین را بررسی کنیم. من در مقاله اخیر خود، این موضوع را بررسی کردم. من به دنبال توصیف چگونگی تعامل احزاب پارلمانی معاصر در آفریقای جنوبی با دین در طول تاریخ، و چگونگی تحلیل دانشگاهیان در مورد این موضوع بودم.

با بررسی نحوه استفاده هر حزب از دین، می توان چیزهای زیادی در مورد یک حزب سیاسی یاد گرفت. مطالعه من یک استراتژی سیاسی ثابت را مشخص کرد: به کار بردن ترکیبی از لفاظی مذهبی و برنامه سیاست سکولار توسط کنگره ملی آفریقا در قرن گذشته.

این استراتژی در حزبی که در هر انتخابات ملی با اختلاف حداقل 34 درصدی از دومین حزب بزرگ پیروز شده است، محبوب بوده است. این استراتژی در کشورهایی مانند کنیا و سنگال که دارای ترکیب غیرمعمولی از رای دهندگان مذهبی و دولت‌های سکولار هستند، کاربرد دارد.

لفاظی مذهبی بیشتر از آن که تهدیدی برای دموکراسی سکولار در نظر گرفته شود، ممکن است برای حصول اطمینان از این که رای دهندگان عمدتا مذهبی از نظر سیاسی در یک دولت سکولار احساس آرامش می‌کنند، مهم باشد.

مذهب و احزاب سیاسی در آفریقای جنوبی

من در بررسی خود از نشریات آکادمیک در مورد مذهب و احزاب سیاسی در آفریقای جنوبی، به سه مجموعه از قوانین حاکم بر اعضای حزب پرداختم:

• قوانین غیر رسمی (مانند آن چه می توانید در رویدادهای عمومی بگویید)
• قوانین حزب (مانند قوانین انضباطی و تصمیم گیرندگان)
• نوع قوانین پیشنهادی حزب

من بین تأکید مذهبی یا سکولار در هر یک از این موارد تمایز قائل شدم و خاطرنشان کردم که آیا این تأکید شامل سایر اعتقادات نیز می‌شود یا خیر.

این چارچوب سه بینش کلیدی را مطرح کرد:

1. اول این که احزاب سیاسی با تفاوتی جزئی و دوگانگی با دین مواجه می‌شوند. این مسئله در سایر نقاط جهان نیز صدق می کند: به عنوان مثال، حزب عدالت و توسعه[6] در ترکیه، به حمایت از رای دهندگان مذهبی متکی است. با این حال، این حزب باید دولتی که به صورت رسمی و گاه سرسختانه سکولار است را هدایت کند. با این حال، برخلاف احزاب سیاسی اصلی آفریقای جنوبی، این حزب در شعارهای خود با اصرار بر این که حزبی فراگیر و غیرمذهبی است، این تنش را مدیریت می‌کند و همزمان قوانینی را دنبال می کند که به اسلام سنی امتیاز می‌دهد.
2. دوم این که گاهی اوقات، کنگره ملی آفریقا در حالی که قوانین سکولار و قوانین حزب را دنبال می کند - ترکیبی که در بیشتر تاریخ خود استفاده کرده است، از شعارهای مذهبی نیز بهره می‌برد.
3. سوم این که این تفاوت‌های ظریف ممکن است برای رای دهندگان در آفریقای جنوبی مهم باشد. احزابی که سیاست‌های مبتنی بر مذهب را دنبال می کنند، در انتخابات بسیار ضعیف عمل می‌کنند. نمونه ای از این احزاب، حزب دموکرات مسیحی آفریقا ([7]ACDP) است که مدعی است سیاست‌هایی بر اساس کتاب مقدس را ارائه می‌کند.

طبق آمار، در سال 2016، حدود 78 درصد از مردم آفریقای جنوبی مسیحی بوده‌اند. در حالی که ارزیابی‌ها به طور قابل توجهی متفاوت است- بین 45٪ تا 74٪ گزارش می‌دهند که "بسیار" یا "به شدت مذهبی" هستند، و 76٪ عقیده دارند که قبل از این که خیلی دیر شود، قوانین خداوند در مورد سقط جنین، پورنوگرافی و ازدواج باید به شدت رعایت شود.

کنگره ملی آفریقا و مذهب

از زمان آغاز به کار حزب در سال 1912، مسیحیت برای ارزش‌ها و عملکردهای حزب کنگره ملی آفریقا مهم بوده است. برای مثال، در سال 1949، این حزب خواستار برگزاری یک روز دعای سالانه به یاد مسیح که قهرمان آزادی است، شد.

بسیاری از مناطق کشور که به صورت بسیار فعالانه‌ای در کمپین نافرمانی سال 1952، یک کمپین بزرگ غیرخشونت‌آمیز نافرمانی مدنی علیه آپارتاید، شرکت کردند، تحت رهبری کلیساهای محلی قرار داشتند. آلبرت لوتولی[8]، رئیس حزب کنگره ملی آفریقا، که از سال 1952 تا 1967 این سازمان را رهبری کرد، در مورد اعتقادات مذهبی خود بسیار پر سر و صدا بود. این مسئله در مورد بیشتر روسای این حزب قبل از او، از جمله کشیش جان لانگالیباله دوب[9] و کشیش زاکئوس ریچارد ماهابانه[10]، نیز صادق بود.

با این حال، کنگره ملی آفریقا از نظر ایدئولوژیک، همواره سازمانی متنوع بوده است. پیروان این حزب شامل سایر مذاهب، کمونیست ها، سنت گرایان و گاروییت هایی[11] بوده‌اند که از ناسیونالیسم سیاه فراملی حمایت می‌کردند.

در دهه 1960، شعارهای مذهبی کنگره ملی آفریقا متزلزل‌تر شد. در دوران جنگ سرد، این سازمان بیشتر با حزب کمونیست آفریقای جنوبی همکاری می‌کرد و به طور فزاینده ای از ایدئولوژی مارکسیستی-لنینیستی حمایت می‌نمود.

با این حال، الیور تامبو[12]، رئیس کنگره ملی آفریقا، که از سال 1967 تا 1991 این حزب را در تبعید رهبری کرد، همچنان به حمایت فراگیر از پیوند ناگسستنی بین کنگره و کلیسا ادامه داد.

کنگره ملی آفریقا برای روزهای نیایش فراخوان می‌دهد، بخشی مذهبی تأسیس می‌کند، علناً الهیات آزادی‌بخش را تأیید می‌کند و بیانیه‌های مشترکی با کلیساها صادر می‌نماید. در اوایل دهه 1990، کنگره ملی آفریقا در مذاکرات قانون اساسی با حزب ملی حاکم، از تشکیل دولتی سکولار حمایت کرد. با این حال، حتی در انتخابات 1994، این پیام متفاوت بود.

تبلیغات این حزب رهبران مذهبی را نشان می‌داد که استدلال می‌کردند که بیانیه‌ای که به بهترین وجه «ارزش‌های انجیلی» را نشان می‌دهد، همان بیانیه کنگره ملی آفریقا است. در مقابل، کنگره ملی آفریقا وعده بهبود قانون سقط جنین را نیز داد: سیاستی که مورد انتقاد رهبران مذهبی قرار گرفت.

این ترکیب از قوانین سکولار و شعارهای مذهبی تا دوران پس از آپارتاید گسترش یافت. برای مثال، ارجاعات مکرر جیکوب زوما، رئیس سابق کنگره ملی آفریقا به مذهب، باعث نگرانی در مورد "محافظه کاریمسیحی تدریجی" این حزب شد، در حالی که این حزب شروع به بررسی جرم زدایی از کار جنسی کرد.

دین و سیاست

شاید ترکیب شعار مذهبی و قوانین سکولار یک استراتژی انتخاباتی برنده باشد. از این گذشته، احزاب طرفدار قوانین مذهبی به طرز شگفت انگیزی با حمایت کمی از طرف رأی دهندگان مواجه می‌شوند: حزب دموکرات مسیحی آفریقا و الجماعه، یکی از احزاب سیاسی مسلمان، حداکثر 1.6 درصد (در سال 2004) و 0.18 درصد (در سال 2019) از آرای ملی را به دست آوردند. در بهترین حالت، حزب دموکرات مسیحی آفریقا هفتمین حزب بزرگ و الجماعه چهاردهمین حزب بوده است.

در مقابل، احزابی مانند اپوزیسیون اصلی اتحاد دموکراتیک، که از قوانین سکولار حمایت کرده، اما از شعارهای مذهبی دوری می‌کنند، نیز نتوانسته‌اند حمایت مردمی را به ویژه در مناطق روستایی جلب کنند. البته دلایل بسیار دیگری نیز به این مسئله کمک می‌کند.

به طور خلاصه، با نگاهی به نحوه استفاده از دین ما می‌توانیم چیزهای زیادی در مورد یک حزب سیاسی بیاموزیم. کنگره ملی آفریقا ممکن است در استفاده ترکیبی از شعارهای مذهبی و سیاست سکولار، از استراتژی برنده‌ای برخوردار باشد.

منبع:

https://www.news24.com/news24/opinions/analysis/analysis-god-and-politics-in-south-africa-the-governing-ancs-winning-strategy-20230302