(جی کی یون: مدیر مرکز مطالعات ایران شناسی در دانشگاه جنوب غربی. 2 ژوئن 2024)

     روابط باشکوه چین و ایران پنج ویژگی اصلی دارد:

الف: از قرن ششم قبل از میلاد تا به امروز، روابط چین و ایران مداوم و دوستانه بوده و خاطره تاریخی زیبایی را به جا گذاشته است.

ب: در دوران باستان، نفوذ ایران باستان بر چین دومین نفوذ بزرگ از نظر نفوذ خارجی در چین بود و پس از شبه قاره، جنوب آسیا بود.

پ: تاثیر فرهنگ ایرانی بر چین بلند مدت، چند لایه و گسترده است. تاثیر فرهنگ ایرانی بر فرهنگ چینی بسیار زیاد است. دین زرتشتی در ایران بر عادات تشییع جنازه تبتی ها در چین تأثیر گذاشته است. ایرانیان باستان یکی از اجداد مردم قوم هوی در چین امروز بودند و بسیاری از کلمات فارسی وجود دارد که هنوز هم در زندگی مذهبی روزانه مردم قوم هوی در چین استفاده می شود. اسلامی شدن حوضه تاریم (Tarim Basin) در سین کیانگ ارتباط نزدیکی با کار مبلغان شاهزادگان سامانی ایران داشت. سبک ادبی هموطنان قوم اویغور و نوشتن الفبای آنها به شدت تحت تأثیر زبان و ادبیات فارسی است. هموطنان قوم اویغور احترام و علاقه زیادی به نوشته های کلاسیک فارسی مانند نوشته های سعدی و حافظ دارند. در حومه دهستان ها و شهرهای سین کیانگ، آثار کم و بیش فرهنگ ایرانی دیده می شود. چینی های قوم هان نیز عمیقا تحت تأثیر فرهنگ ایرانی قرار دارند، مانند سوونا، یک ابزار موسیقی سنتی مردم چینی قوم هان، که به گفته محققان ژاپنی، از ایران باستان آمده است. چین، زرتشتی، نستوریان و مانویسم در ایران را در طول سلسله های شمالی و جنوبی پذیرفت و مقامات عالی رتبه و ملکه در دربار چین نیز به زرتشتی تبدیل شدند. به طور خاص، پس از معرفی به چین، با فرقه مایتریا بودیسم در چین ادغام شد و به " مانویسم سلسله مینگ" تبدیل شد، که در نهایت ایدئولوژی قیام دهقانان در پایان سلسله یوان شد و تأثیر خاصی بر ایجاد سلسله مینگ داشت.

ت: ایران، پلی برای گسترش فرهنگ چینی به مدیترانه به سمت غرب است. برخی از فرهنگ های چینی، مانند ترازوی شاهین دار، سیستم هنر امپراطوری و تکنیک های نقاشی، ابتدا در ایران تأ ثیر داشتند و این فرهنگ ها و تکنیک ها را از طریق فلات ایران به جهان مدیترانه گسترش دادند.

د: در بیش از 2000 سال روابط چین و ایران، چین برای کمک به ایران در هر زمان که در بحران است، گام برداشته است. پس از سقوط سلسله ساسانی در ایران در سال 651، شاهزادگان و نوه های سلسله ساسانی در شهر چانگ ان، پایتخت چین در آن زمان زندگی می کردند و عمیقا مورد احترام و مورد علاقه سلسله تانگ بودند. در طول جنگ ایران و عراق، ایران در دوره خاصی قرار داشت و دولت چین نیز تمام تلاش خود را برای کمک به ایران از طریق کانال های مختلف انجام داد. از سال 1979، چین به بزرگترین وارد کننده انرژی جهان تبدیل شده است، در حالی که ایران یک ذخایر بزرگ نفت و گاز، تولید کننده و صادر کننده است. چین و ایران از نظر ساختار اقتصادی، ساختار صنعتی و تجارت واردات و صادرات به هم وابسته هستند. دو کشور همکاری های بلند مدت، طولانی مدت و گسترده ای را در اطراف جاده ابریشم انجام داده اند. مردم، دولتها و دانشگاهیان دو کشور همچنین به یکدیگر احترام می گذارند.

جاده ابریشم به یک سیستم گفتمان و روایت تاریخی برای مبادلات بین تمدن های چینی و ایرانی تبدیل شده است، که در آن مبادلات بین چین و ایران برابر و تعاملی است، چین بر ایران تأثیر می گذارد، ایران بر چین تأثیر می گذارد، چین ایران را درک می کند و ایران چین را درک می کند. به ویژه در دوران مدرن، وضعیت ژئوپلیتیک چین و ایران به ویژه مشابه است. در شمال ایران روسیه متجاوز تزاری است، در خلیج فارس امپراتوری متجاوز بریتانیا است، در حالی که دشمن چین در شمال روسیه تزاری و امپراتوری بریتانیا در جنوب است که هر دو عمیقا تحت تأثیر تجاوز و آسیب بریتانیا و روسیه قرار گرفته اند. هر دو کشور می خواهند مدرنیزاسیون خود را تحقق بخشند، هر دو کشور مسیر مدرنیزاسیون را با ویژگی های خود بررسی می کنند، هر دو کشور انقلاب های قانون اساسی را تجربه کرده اند، هر دو کشور دارای سابقه طولانی و غرور ملی هستند و هر دو کشور متعهد به دستیابی به جوان سازی ِ ملی هستند. دوستی چین و ایران تنها یک آغاز دارد نه یک پایان؛ همزیستی دوستانه چین و ایران فقط افزوده می شود و کاسته نمی شود؛ مبادلات چین و ایران نه تنها برای هر دو طرف، بلکه برای منطقه خاورمیانه و کل جهان مفید است.

   ایران یک کشور با تمدن باستانی و یک قدرت منطقه ای در غرب آسیاست. ایران تنها نهاد فرهنگی و سیاسی است که برای مدت طولانی در غرب آسیا وجود داشته است. از لحاظ تاریخی، فرهنگ و تکنولوژی ایران تأثیر عمیق تری نسبت به امپراتوری عرب و امپراتوری عثمانی داشته است. فرهنگ ایران تأثیر عمیقی بر منطقه اطراف داشت و در نتیجه حوزه فرهنگی ایران را تشکیل داد. چین یک کشور با تمدن باستانی و یک قدرت منطقه ای در شرق آسیاست و همچنین مرکز تمدن در شرق آسیاست که تأثیر فرهنگی و تکنولوژیکی عمیقی بر شبه جزیره کره، مجمع الجزایر ژاپن و شبه جزیره هندوچین داشته است. برخی از محققان بر این باورند که ایران، چین ِغرب آسیا و چین، ایران ِ شرق آسیاست که نشان می دهد تاریخ، فرهنگ، ژئوپلیتیک، وضعیت بین المللی و مدل های مدرن سازی دو کشور به طور قابل توجهی مشابه و قابل مقایسه است.

https://zh.irna.ir/news/85041591