آقای یوسف تکین، وزیر آموزش ملی ترکیه، در سخنانی به احتمال بازگشایی حوزه الهیات خالکی (هالکی) در این کشور اشاره کرد و تأکید نمود که ابعاد سیاسی این موضوع و تصمیمات مربوط به این بخش از سیاست خارجی، توسط رئیس‌جمهور و وزیر خارجه اتخاذ شده و توسط ما اجرا می‌شود. وی گفت: "شخصاً امیدوارم حوزه الهیات خالکی باز شود. رئیس‌جمهور خواستار انجام مطالعه‌ای در مورد روندی که می‌توان در این زمینه پیش گرفت، شده است و ما نیز پیشنهادهای خود را ارائه خواهیم کرد. اما من به عنوان وزیر آموزش نیستم که در این خصوص تصمیم‌گیری کنم. رئیس‌جمهور، وزیر خارجه و کمیته‌های مربوطه تصمیم‌گیر هستند و ما وظیفه داریم تصمیمی که گرفته خواهد شد را اجرا کنیم."

به گفته آقای تکین، حوزه الهیات خالکی مؤسسه‌ای بود برای آموزش روحانیون اقلیت‌های دینی که در امپراتوری عثمانی بعد از 1844 زندگی می‌کردند. در حکم دادگاه قانون اساسی که با استناد به آن فعالیت حوزه الهیات خالکی متوقف شد، اشاره مستقیمی به این حوزه نشده و فقط بر اساس تعریفی از حکم و تحت تأثیر شرایط سیاسی وقت، فعالیت این حوزه نیز متوقف شده است.

یادآور می‌شود که فعالیت حوزه خالکی از 1971 متوقف شده است. مقامات یونانی در تمامی دیدارهای خود با مقامات دولت ترکیه موضوع بازگشایی حوزه الهیات خالکی را مطرح می‌کنند. این موضوع مورد توجه اتحادیه اروپا و ایالات متحده نیز قرار گرفته که به‌صورت مرتب ترکیه را به بازگشایی این حوزه فرا می‌خوانند.

تحلیل:

احتمال بازگشایی حوزه الهیات خالکی در ترکیه نشان‌دهنده تحرکاتی در سیاست داخلی و خارجی این کشور است. این موضوع نه تنها بر روابط ترکیه با اقلیت‌های دینی داخلی تأثیر دارد، بلکه می‌تواند تأثیرات قابل‌توجهی بر روابط  این کشور با یونان داشته باشد. اشاره آقای یوسف تکین به اینکه تصمیم‌گیری در این مورد به عهده رئیس‌جمهور و وزیر خارجه است، نشان‌دهنده پیچیدگی‌های سیاسی مرتبط با این موضوع است. این مسئله نه تنها جنبه‌های آموزشی و مذهبی دارد بلکه ابعاد گسترده‌تری از سیاست خارجی ترکیه را نیز در بر می‌گیرد. بازگشایی حوزه الهیات خالکی می‌تواند به عنوان گامی مثبت در جهت بهبود روابط با اتحادیه اروپا و ایالات متحده تلقی شود، که هر دو به‌صورت مرتب ترکیه را به این اقدام فرا می‌خوانند.

از سوی دیگر، این اقدام می‌تواند بهبود روابط ترکیه با یونان را نیز تسهیل کند، زیرا مقامات یونانی در تمامی دیدارهای خود با مقامات دولت ترکیه موضوع بازگشایی حوزه الهیات خالکی را مطرح کرده‌اند. این مسئله می‌تواند به عنوان یک نقطه عطف در روابط ترکیه و یونان و همچنین تقویت همکاری‌های دوجانبه و کاهش تنش‌ها در منطقه عمل کند. به طور کلی، بازگشایی احتمالی حوزه الهیات خالکی می‌تواند به عنوان یک اقدام نمادین و عملی در جهت احترام به حقوق اقلیت‌های دینی و ترویج همزیستی مسالمت‌آمیز در ترکیه و منطقه باشد.