براساس کیفرخواست رسمی، سقراط متهم به بی‌دینی و نادیده‌گیری خدایان شهر آتن بود و به معرفی شیاطین جدیدی پرداخت که جوانان شهر را فاسد می‌کردند. دولت آتن علیه او موضع گرفت، زیرا از دیدگاه آنها، او با شکستن سنت‌ها، اضطراب و بلاتکلیفی را در جامعه گسترش می‌داد. مشخص نیست که آیا سه شاکی اصلی، "ملیتوس، آنیتوس و لیکن"، با سقراط اختلافات شخصی نیز داشتند یا خیر.
سقراط در دفاع از خود تلاش کرد اتهامات را رد کند، اما هیچ یک از منابع موجود، از جمله عذرخواهی معروف او، به عنوان منبعی کاملاً موثق شناخته نمی‌شوند. دادگاه "ایلیا" با حضور ۵۰۱ نفر از هیئت منصفه، سقراط را مجرم شناخته و او را به اعدام محکوم کرد. پس از چند روز تأخیر به دلیل سفرای آتن به دلوس، سقراط که از پذیرش مجازات تبعید مادام‌العمر خودداری کرده بود، جام شوکران را نوشید.
تصویری که امروزه از سقراط داریم، عمدتاً به دو منبع اصلی اطلاعاتی، یعنی افلاطون و گزنفون، بازمی‌گردد. افلاطون سقراط را به‌عنوان متفکری معرفی می‌کند که تلاش داشت مفاهیم خود و ارزش‌های فلسفی‌اش را به دیگران منتقل کند، در حالی که گزنفون او را به‌عنوان شهروندی نیکوکار نشان می‌دهد که با جان خود تمامی اتهامات را دفع کرد. با این حال، هر دو نویسنده به دلایل مختلف، تصویری ایده‌آل‌گرایانه یا براساس تصورات شخصی از سقراط ارائه کرده‌اند.
ارسطو، شاگرد معروف افلاطون، نیز درباره تعلیمات سقراط و جستجوهای فکری او در زمینه اخلاق، شهادت‌های ارزشمندی ارائه کرده است. سقراط با استفاده از روش استقرایی و استخراج تعاریف جهانی، به تعریف مفاهیم و نتیجه‌گیری‌های کلی پرداخت. در فرآیند گفتگوی سقراطی، او با استفاده از قیاس‌ها و مثال‌های زندگی روزمره به مفاهیم مورد نظر نزدیک می‌شد و سپس آنها را در برابر مخالفت‌های فرضی تقویت می‌کرد.
آموزه سقراط، اگرچه به وضوح ساختارمند و صورت‌بندی نشده بود، نقشی تعیین‌کننده در قرار دادن انسان در مرکز تفکر فلسفی داشت. اگرچه سوفیست‌ها نیز دیدگاه انسان‌محوری داشتند، سقراط به‌دنبال یافتن اصول کلی و قواعد عام بود. سقراط روح انسان را باارزش‌ترین دارایی و بزرگترین تعهد او می‌دانست، که این دیدگاه کاملاً با جهان‌بینی اشرافی که بر قدرت، ثروت و به رسمیت شناختن اجتماعی تأکید داشت، در تضاد بود. در این دیدگاه، آسیب رساندن به دیگران، حتی به دشمنان، به عنوان نقص اخلاقی و نشانه‌ای منفی بر روح فرد تلقی می‌شد.
منابع:
https://www.in.gr/۲۰۲۴/۰۶/۱۰/language-books/literature/sokratis-ypsisti-aksia-tis-psyxis-meros-g/
https://www.in.gr/۲۰۲۴/۰۶/۱۷/language-books/literature/sokratis-ypsisti-aksia-tis-psyxis-meros-d/
نظر شما