«میر محمدصدیق فرهنگ» تاریخدان و مؤلف افغانستانی؛ فرزند سید حبیبخان در سال ۱۲۹۴ ه.ش. در کابل به دنیا آمد. او تحصیلات ابتدایی و متوسطه خود را در زادگاهش به پایان رساند. پس از پایان دبیرستان، به خدمت در بانک ملی افغانستان پرداخت. در سال ١٣٢٦ در نخستین انتخابات آزاد شهرداری کابل شرکت کرد و به عضویت انجمن شهرداری کابل برگزیده شد. در سال ١٣٣١ به زندان رفت و تا سال ١٣٣۵ زندانی سیاسی بود. فرهنگ در سال ١۳۴۳ ﻫ .ش عضو کمیته قانون اساسی مشروطه سلطنتی افغانستان بود و در سال ۱۳۴۴ در نخستین انتخابات آزاد مجلس، از بخش ناحیه چهارم و پنجم شهر کابل به وکالت مجلس رسید. میر محمدصدیق فرهنگ که در دوران مبارزات مشروطهخواهی از همرزمان «محمودی» و «غبار» به حساب میآمد؛ مورد احترام روشنفکران مترقی آن زمان قرار داشت. اما بعدها به علت همکاری و همگامی با دولت ظاهرشاه، رسیدن به سفارت و دیگر مقامات حکومتهای وقت، وجهه و اعتبارش را نزد روشنفکران باخت؛ به ویژه، پس از اشغال افغانستان توسط روسها، زمانی که از سوی ببرک کارمل به عنوان مشاور صدارت تعیین گردید. این در واقع، آخرین میخ بر تابوت روشنفکری و آزادیخواهی او تلقی شد. وی از اعضای دائمی دایره المعارف آریانا بود و در باره مسائل افغانستان مقالاتی برای دایره المعارف بریتانیکا و لاروس فرانسه نیز مینوشت. آثارش بیشتر در حوزه تحقیقات تاریخی است.
آثار و تألیفات:
● صفاریان. کابل، ١٣٣٤ هش
● مسأله افغانستان؛ از ١٨٤١ هش – ١٨٨٥ هش. ترجمه از آثار دیوک آف آرگایل. کابل، بی تا
● منطق و فلسفه علوم؛ ترجمه از آثار فرانسواگریگور. کابل، ۱٣٤٠ هش
● تسوید قوانین. ترجمه از آثار رید دکرسن. کابل، ١٣٤٠ هش
● مسأله پشتونستان. کابل، بی تا
● افغانستان در پنج قرن اخیر. آمریکا، ۱٣٦٧.
میر محمدصدیق فرهنگ در سالهای آخر زندگی، از کشورش مهاجرت کرد و در کشور ایالات متحده آمریکا سکونت اختیار نمود، و در منطقه متروپولیتن واشنگتن نشینمن گزید و سرانجام در همانجا به حق پیوست.
آقای محمدآصف آهنگ، در آخرین کتاب خود تحت عنوان «پاسخ به اتهامات نبی عظیمی» دربارۀ مرگ فرهنگ، از کارنامهها و دستاوردهای سیاسی، علمی و فرهنگی و ویژگیهای برازندۀ اخلاقی او چنین یاد میکند:
"فرهنگ نه تنها یک نویسنده و مورخ رئالیست بود، بلکه سیاستمدار و آزادیخواه و مشروطهطلب نیز بود. فرهنگ در اقتصاد معرفت داشت و با علم حقوق آشنا بود. مقدمه قانون اساسی و فصل قانون یعنی حقوق و وجایگاه مردم را او تسوید[نگارش] کرده بود".
لینک:
https://masif89.blogfa.com/post/49
نظر شما