دیدگاه های متفاوت اهل سنت سلفی و دیوبندی در مورد بریلوی ها:

از نظر مکتب اهل سنت دیوبندی و سلفی، بسیاری از عقاید و اعمال مکتب بریلوی با سنت محمدی (ص) ناسازگار است و این اعمال و عقاید را این دو مکتب فکری بدعت و شرک می دانند. خصوصاً این دو مکتب فکری طرفدار برگزاری جشن عید میلاد النبی (ص) نیستند و همچنین در مورد  برگزاری محافل درود و سلام یا ختم یازدهم شریف نیز اختلاف نظر دارند. همین طور اعتقاد به توسل، زیارت بزرگان دین و اعتقاد به شاهد و ناظر بودن پیامبر اکرم (ص) را نیز شرک می دانند[1] .

دیدگاه های اهل سنت دیوبندی در مورد اهل سنت بریلوی: علمای اهل سنت دیوبندی معتقدند که فرقه بریلوی در اصل پیرو مذهب اهل سنت و یکی از چهار شاخه حنفی مذهب و صوفی است، اما به شیوه های جاهلیت و بدعت ها به شدت پایبند است. به همین دلیل است که مردم آن فرقه را "مبتدع" یعنی ابتدا کننده بدعت ها می‌ نامند. مؤسس آن فرقه مولانا احمد رضا خان بریلوی بوده است، از این رو این فرقه به نام بریلوی معروف است. مولانا احمد رضا خان بریلوی در سال 1865 ء در منطقه بریلی هند به دنیا آمد و تحصیلات اولیه خود را نزد میرزا غلام قادر بیگ، برادر بزرگ میرزا غلام احمد قادیانی(موسس فرقه قادیانی که در پاکستان غیر مسلمان اعلام شده است) فرا گرفت و بعداً به وظیفه ابداع و تشریفات در میان مردم با همکاری انگلیسی ها و بر انگیختن آنان علیه علمای حق عمل کرد[2] . پس از استقلال پاکستان در پاکستان بریلوی ها اکثریت جمعیت را تشکیل می دهند و جمعیت این فرقه بیش از  65 در صد جمعیت پاکستان را تشکیل می دهد. سلسله اختلافات فرقه بریلوی و دیوبند مذهب اهل سنت در شبه قاره قدمتی چندین دهه دارد، اما شدت آن پس از تأسیس پاکستان دیده شده است. هر دو فرقه های اسلامی در هند یعنی در منطقه "دیوبند" و "رای بریلی" تأسیس شدند. دکتر مبارک علی معتقد است که مدرسه علمیه دیوبند ده سال پس از جنگ استقلال هند سال 1857 ء تأسیس شد و هدف آن حل مشکلات مسلمانان بود، زیرا مغول ها دیگر در قدرت نبودند. دیوبندی ها حامیان احیای اسلام بودند که معتقد بودند به اندازه کافی شعائری وارد اسلام شده که باید حذف شود و شعائر و آموزه های ناب اسلامی دنبال شود. این ایدئولوژی دیوبندی محبوبیت زیادی پیدا کرد و افراد زیادی نه تنها از هند، بلکه از سایر کشورهای مسلمان نیز برای آموزش دین، به آنجا رفتند. دکتر مبارک علی همچنین می گوید که فرقه بریلوی خیلی دیرتر ظهور کرد. احمد رضا خان بریلوی که به منطقه "رای بریلی" هند تعلق داشت این مکتب فکری را حدود سال نوزدهم تأسیس کرد و موضع اش این بود که چون بسیاری از آداب و رسوم مسلمانان در زمان زندگی در هندوستان پذیرفته شده است، نباید حذف شوند و این آداب شامل زیارت مرقد بزرگان دین و صوفی ها، نذر دادن، قصد نذر، فاتحه خوانی و موسیقی بود که مورد قبول دیوبندی ها نبوده است، ادامه داشته باشد. به گفته دکتر مبارک علی، در آن زمان مردم فرقه دیوبند از روستاها و طبقه فرودست بودند، در حالی که مردم فرقه بریلوی شهرنشین و از طبقه متوسط ‌بودند. دیوبندی و بریلوی مسلماً اختلافات شدیدی با یکدیگر داشتند، اما در دوران حکومت انگلیس مفهوم قتل و کشتار یکدیگر بر این اساس وجود نداشت. این تندروی سال ها پس از تشکیل پاکستان به وجود آمده است که اکنون در حال افزایش است. وگرنه در زمان انگلیسی ها هم علیه یکدیگر فتوا های کفر می دادند، به مساجد یکدیگر هم نمی رفتند و پشت سر یکدیگر هم نماز نمی خواندند، اما قتل و کشتار رایج نبوده است. مبارک علی با اشاره به کاهش اهل سنت بریلوی در پاکستان و افزایش اهل سنت دیوبندی به پاکستان می گوید که پیشینه منطقه ای نیز در این زمینه حائز اهمیت است. به گفته وی، در خیبر پختونخوا در پاکستان، بسیاری از مردم به مذهب دیوبندی تعلق دارند، مردم اهل سنت از سایر مناطق برای تحصیل به مدارس علمیه دیوبندی های خیبر پختونخوا می رفتند، پس از آن در مناطق خود نیز مدارس علمیه ای به همین سبک دیوبندی ها می ساختند. دکتر مبارک علی مانند بسیاری از روشنفکران و نویسندگان دیگر بر این عقیده هستند که عربستان سعودی نقش مهمی در توسعه دیوبندیسم داشته است. به گفته وی، در دهه 1970 ء زمانی که ثروت پس از استخراج نفت در عربستان به جریان افتاد، اسلام وهابی با شدت به پاکستان آمد. از سوی دیگر بریلوی ها از هیچ حمایت خارجی برخودار نبودند و در مقابل آن ها، دیوبندی ها و وهابی ها (یعنی سلفی ها) از حمایت عربستان برخوردار بودند. مدارس علمیه و علمای دیوبندی و همچنین اهل حدیث از حمایت مالی خارجی زیادی برخوردار بودند که باعث شد دیوبندی ها به دلیل حمایتی که داشتند از نظر مالی و سیاسی قوی تر از بریلوی باشند. همچنین دیوبندی ها از جهاد افغانستان نیز حمایت کردند و در آن شرکت کردند، اما بریلوی ها از آن حمایت نکردند[3] ، لذا این اقدام باعث شد دیوبندی ها که تعدادشان بسیار کم بود، افزایش یابند و بریلوی ها که در اکثریت بودند، تعداد آن ها روز به روز کاهش یابد، اما با این حال در پاکستان اهل سنت بریلوی همچنان اکثریت هستند.

احزاب مهم مذهبی و سیاسی اهل سنت بریلوی در پاکستان.

1. شورای سنی اتحاد پاکستان:

شورای سنی اتحاد پاکستان، یک حزب مذهبی - سیاسی در پاکستان است. این گروه متعلق به مکتب بریلوی است. این حزب در سال 2001 ء تاسیس شد و موسس آن صاحب زاده فضل کریم بود[4] . زمانی که شورای اتحاد سنی پاکستان تشکیل شد، احزاب مشمول آن به شرح زیر بودند:جماعت اهل سنت، جمعیت مرکزی علمای پاکستان، سازمان جهانی اهل سنت، سنی تحریک، حزب نظام مصطفی(ص)، جماعت مرکزی اهل سنت، اتحاد مشایخ پاکستان، انجمن طلبه اسلام، انجمن معلمان (بریلوی) پاکستان، رئیس فعلی  این حزب شورای سنی اتحاد پاکستان صاحبزاده حامد رضا است.

این حزب اکنون به دو دسته تقسیم شده است که یکی از آن ها به رهبری محفوظ شهدی است. پس از انتخابات 2024، نامزدهای مستقل مورد حمایت حزب تحریک انصاف پاکستان به دستور عمران خان به این حزب پیوستند[5] و از این رو بخشی از حزب مخالف در مجلس است. شورای سنی اتحاد پاکستان حزبی است متعلق به مکتب اهل سنت بریلوی که در برخی از بخش های ایالت پنجاب به ویژه در شهر فیصل آباد فعال است. صاحب زاده حامد رضا، رئیس شورای مذکور، در انتخابات اخیر کرسی مجلس ملی پاکستان از حوزه انتخابیه (NA-104) فیصل آباد را به دست آورده است. او نامزد مستقلی بود که از سوی حزب تحریک انصاف پاکستان حمایت شد. مرحوم صاحب زاده فضل کریم، موسس و رئیس سابق این حزب چندین بار توانست کرسی های مجلس ملی و ایالتی شهر فیصل آباد را به دست آورد، در حالی که در سال 2008 ء وزیر امور مذهبی در دولت حزب مسلم لیگ پاکستان (N) در ایالت پنجاب بوده است[6] . لازم به ذکر است این حزب میانه رو و با حزب مجلس وحدت مسلمین و شورای علمای شیعه روابط خوب و صمیمانه ای دارد.

1. حزب عوامی تحریک و منهاج القرآن:

حزب عوامی تحریک[7] و منهاج القرآن را شیخ الاسلام دکتر محمد طاهر القادری، استاد دانشگاهی و عالم برجسته اهل سنت بریلوی پاکستان در مهر 1359(1980 ء) با نام عوامی تحریک و مؤسسه منهاج القرآن تأسیس کرد. هدف از تأسیس این حزب، برپایی یک انقلاب دموکراتیک و مسالمت آمیز براساس اندیشه های قرآن کریم و سنت پیامبر اکرم (ص) برای احیای حاکمیت دین، احیای وحدت مسلمانان و پایان دادن به نفوذ نیروهای منافق بوده است. خلاصه ای از انجمن ها و جنبش های این حزب به شرح زیر است: شورای علمای منهاج القرآن (MUC)، لیگ بانوان منهاج القرآن (MWL)، لیگ جوانان منهاج القرآن (MYL)، جنبش دانشجویی مصطفوی(ص) (MSM)، پاکستان عوامی تحریک (PAT)، جنبش وکلای عوامی پاکستان (PALM)، بنیاد رفاه منهاج القرآن (MWF)، انجمن گفتگوی مسیحیان و مسلمانان (MCDF)، شورای مهندسین و فناوران مسلمان (COMET)[8] . ناگفته نماند که موسسه بین المللی منهاج القرآن در پاکستان بزرگترین سازمان آموزشی است که از دانشگاه منهاج القرآن لاهور گرفته تا دانشکده ها و مدارس های منهاج القرآن شبکه بزرگی در سراسر پاکستان دارد، همچنین شبکه بزرگی از حوزه های علمیه تحت عنوان "نظام المدارس علمیه پاکستان" نیز دارد که تحت پوشش هیأت حوزوی رسمی "نظام المدارس علمیه پاکستان" است[9] .

حزب عوامی تحریک پاکستان: حزب عوامی تحریک پاکستان، حزبی سیاسی مذهبی است که توسط دکتر محمد طاهر القادری تأسیس شد و در انتخابات سراسری 1990 ء و 2002 ء شرکت کرد. بنیانگذار حزب عوامی تحریک پاکستان، دکتر طاهر القادری در 25 مه 1989 ء طی نشستی که در موچی دروازه لاهور برگزار شد، تأسیس آن حزب را اعلام کرد. عوامی تحریک پاکستان یک اطلاعیه 186 صفحه ای با عنوان "اول مردم" ارائه کرد که هفت اولویت را مشخص می کند: آموزش و پرورش، اقتصاد، فقر زدایی، بهداشت، دستیابی به عدالت، صلح و امنیت و گسترش  تکنولوژی اولویت های این حزب است.

اگر بر فعالیت های سیاسی حزب عوامی تحریک پاکستان را نگاهی بیاندازیم. در انتخابات سراسری سال 1990 ء، یک سال بعد از تأسیس این حزب، نمایندگانی از سراسر کشور را در انتخابات شرکت داد، اما در این انتخابات هیچ کرسی به دست نیاورد. قبل از انتخابات 1993 ء رهبری عوامی تحریک پاکستان تلاش کرد تا احزاب سیاسی و مذهبی را متحد کند تا ملت بتواند رهبری جایگزینی داشته باشد. همه نیروها به اتحاد هایی تقسیم شدند که توسط نیروهای غیبی تشکیل شده بودند. پس از آن، شورای عوامی تحریک پاکستان معتقد بود که هدف انقلاب از طریق سیاست های انتخاباتی در این کشور به دست نمی آید. از این رو باید از سیاست های انتخاباتی موجود جدا شده و در میان مردم فقیر پاکستان که در پوسته سرمایه داری و فئودالیسم زندانی هستند، آگاهی ایجاد کند.

حزب مسلم لیگ پاکستان (N) در دوره دوم حکومت خود (1997 تا 1999) شروع به تنگ کردن راه مخالفان سیاسی خود از هر سو کرد. در این مدت پرونده های سیاسی تاریخی علیه احزاب سیاسی مخالف تشکیل شد و راهی برای "امیرالمومنین" شدن میان محمد نواز شریف، رئیس این حزب مسلم لیگ و نخست وزیر سابق پاکستان، هموار شد که جلوه عملی آن بعدها با اعلام لایحه شریعت در 28 اوت 1998 ء مشخص شد. مرحومه بی نظیر بوتو، شهید دموکراسی و نخست وزیر سابق پاکستان برای اجتناب از نگرش کینه توزانه حزب مسلم لیگ پاکستان (N) ائتلاف گسترده ای از 17 حزب را به سرپرستی حزب عوامی تحریک پاکستان و به ریاست دکتر طاهر القادری تشکیل داد. در ابتدا این ائتلاف در دستور کار "برو نواز برو" افشا شد، اما بعداً در 18 مارس 1998 ء "نظام اجتماعی اسلامی" 14 ماده ای برای تأسیس دولت رفاهی اسلامی صادر شد، اما این ائتلاف دوام چندانی نداشت و در سال 1999 ء به پایان رسید. حزب عوامی تحریک پاکستان برای دومین بار در انتخابات عمومی سال 2002 ء در سیاست های انتخاباتی شرکت کرد و فقط دکتر طاهر القادری، بنیانگذار این حزب توانست کرسی را از حوزه انتخابیه 127 (NA-127) مجلس ملی پاکستان در لاهور، کسب کند. این حزب بر اساس شایستگی و توانایی، نامزدهای انتخاباتی را از بین کارگران فقیر و متوسط ‌خود انتخاب کرد که به دلیل برآورده نکردن الزامات اساسی سیاست پاکستان (پول، قلدری و تقلب) نتوانستند موفق شوند. در 15 اکتبر 2004 ء دکتر محمد طاهر القادری در اعتراض به تصدی همزمان پست ریاست کل ارتش و رئیس جمهور پاکستان توسط رئیس جمهور پرویز مشرف، که اولین استعفا در تاریخ پارلمان پاکستان بوده است، از عضویت مجلس ملی استعفا داد. استعفای 85 صفحه ای وی به عنوان سند ملی افشاگر توطئه های پشت پرده به مجلس ملی پاکستان شد. دکتر طاهر القادری پس از استعفا از مجلس ملی، برای تحقیق و تالیف و همچنین با هدف "آگاهی عمومی" به سازمان ها و کارگران مذهبی خود، به خارج از کشور سفر کرد. شورای عمومی حزب عوامی تحریک پاکستان پیش از انتخابات عمومی سال 2008 ء، انتخابات را تقلبی اعلام کرده و از آن انتخابات جدا شد. به منظور اصلاح نظام انتخاباتی، یک راهپیمایی اعتراضی طولانی از لاهور تا مجلس ملی اسلام آباد در 13 ژانویه 2013 ء به نام راهپیمایی عوامی برگزار شد. در 17 ژانویه با یک تضمین کتبی برای اصلاح نظام انتخاباتی و برگزاری انتخابات آینده مطابق با دستورالعمل قانونی و قانون اساسی به پایان رسید. با وجود تضمین کتبی اصلاحات در نظام انتخاباتی و برگزاری انتخابات آتی مطابق با دستور العمل قانونی و قانون اساسی، دولت از این توافق نامه کتبی سرپیچی کرد. بنابراین انتخابات سراسری سال 2013 ء تحت یک کمیسیون انتخاباتی برگزار شد که بر خلاف قانون اساسی تشکیل شده بود، لذا شورای عمومی حزب عوامی تحریک پاکستان اعلام کرد که در انتخابات سراسری سال 2013 ء شرکت نخواهد کرد. بعد از انتخابات 2013 ء همه احزاب سیاسی که پیروز و شکست خورده بودند نیز گفتند که "حق با دکتر طاهر القادری بوده است"، حتی عمران خان، رئیس حزب تحریک انصاف پاکستان نیز در اولین سخنرانی خود در مجلس ملی این جمله را گفت. به منظور احقاق حق ورثای شهدای فاجعه شهرک مادل تاون لاهور و رهایی از حکومت بر خلاف اصل ۲۱۸ء ۶۲ و ۶۳ قانون اساسی، راهپیمایی طولانی اعتراضی از لاهور به سمت اسلام آباد در ۲۳ مرداد ۱۳۹۳ به نام راهپیمایی انقلابی برگزار شد و 70 روز این اعتراض و تحصن ادامه داشت. در همین حال، با دخالت ژنرال راحیل شریف، فرمانده سابق کل ارتش پاکستان، برای اجرای عدالت برای کسانی که در فاجعه شهرک مادل تاون شهید شدند، شکایتی علیه محمد نواز شریف نخست وزیر وقت پاکستان و محمد شهباز شریف، سروزیر وقت ایالت پنجاب و هفت نفر دیگر ثبت گردید و راهپیمایی انقلابی در 21 اکتبر به پایان رسید. همچنین در انتخابات 2018 میلادی بطور اعتراض شرکت نکرد و در انتخابات سراسری 2024 میلادی  نمایندگانی از سراسر کشور به پا خاستند[10] .

1. تحریک لبیک پاکستان (TLP).

تحریک لبیک پاکستان (TLP) یک حزب سیاسی مذهبی پاکستان است که به رهبری خادم حسین رضوی، رئیس تحریک لبیک یا رسول الله پاکستان تشکیل شد. این سازمان در 26 جولای 2017 ء در کمیسیون انتخابات پاکستان ثبت شد و نماد انتخاباتی "جرثقیل" به این سازمان داده شد. دلیل پایه گذاری این جنبش مخالفت از حکم اعدام ممتاز قادری قاتل سلمان تاثیر فرماندار سابق پنجاب، بوده است، زیرا ممتاز قادری که محافظ سلمان تاثیر فرماندار سابق پنجاب بوده است، در اسلام آباد سلمان تاثیر را به اتهام توهین رسالت (ص) بقتل رسانده بود و دادگاه وی را محکوم به اعدام کرده بود، درحالیکه این گروه وی را مجاهد اسلام قرار داده و از اجرای این حکم اعدام، مخالف می کرد. در 29 فوریه 2016 ء تشیع جنازه سلمان تاثیر به همت دولت در پارک بزرگ لیاقت باغ راولپندی برگزار شد و روز بعدی، یعنی پس از علنی شدن خبر اعدام ممتاز قادری، تجمع مردمی بزرگی به رهبری خادم حسین رضوی برگزار شد و تظاهراتی در نقاط مختلف کشور به راه افتاد، در حالی که دولت از ترس نقض امنیت، بند 144 طبق قانون نقض امنیت را در شهر راولپندی تحمیل کرد و از برگزاری تجمعات ممنوعیت فوری اعمال شد[11] .در تاریخ ۲۶ آبان ۱۳۹۹، خادم حسین رضوی در منطقه فیض آباد در وسط شهر راولپندی و پایتخت پاکستان، علیه انتشار کاریکاتورهای کفرآمیز به توهین پیامبر اکرم(ص) در فرانسه، تحصن گسترده ای برگزار کرد که در آن از دولت پاکستان درخواست شد که به فرانسه پاسخ رسمی داده شود، همچنین پاکستان سفیر فرانسه را از پاکستان اخراج کند و سفیر خود را از فرانسه برگرداند و روابط دیپلماتیک با فرانسه را قطع کند و کالاهای فرانسوی را در سطح رسمی تحریم کند. دولت وقت پاکستان با وی توافق کرد که دولت پاکستان مصوبه ای در مجلس ملی ارائه  می کند و بر اساس آن این موضوع از طریق مجلس ملی حل و فصل شود. دولت وقت از خادم حسین رضوی برای این اقدام سه ماه مهلت خواست و وی با دولت وقت موافقت کرده و اعتصاب را پایان داد. دو روز پس از این توافق در  19 نوامبر 2020 میلادی  در سن 54 سال،   خادم حسین رضوی، رئیس تحریک لبیک یا رسول الله پاکستان در گذشت و فرزند وی علامه سعد رضوی به عنوان رئیس جدید این حزب منتخب شد. شورای متشکل از هجده تن از اعضای این حزب، علامه حافظ محمد سعد حسین رضوی را به عنوان رئیس جدید تحریک لبیک پاکستان منصوب کرد و در مراسم تشییع جنازه، علامه خادم رضوی این ریاست جدید اعلام شد و حافظ محمد سعد حسین رضوی در این مراسم بر عزم خود برای ادامه مأموریت پدرش تاکید کرد[12] .

 در مدت زمان تعیین شده، دولت وقت پاکستان علیرغم تذکر چندین بار موافقت خود را به حزب مذکور، هیچ پیشرفتی نشان نداد، این حزب مجدداً تحصن خود را اعلام کرد، در همین حال، دولت وقت 2 ماه دیگر زمان خواست، اما باز هم به توافق عمل نکرد، در این توافق جدید مقرر شد که دولت هیچ یک از اعضای این حزب را  بازداشت نخواهد کرد، اما در  12 آوریل 2021 ء سعد حسین رضوی توسط پلیس لاهور دستگیر شد و پس از آن تحریک لبیک پاکستان و حامیان این حزب اعتراضات گسترده ای در سراسر پاکستان برگزار کرده و به  تحصن های مختلف دست زدند، اما تاثیری بر دولت وقت نداشت. پس از آن، تحریک لبیک پاکستان مسیر قانونی را در پیش گرفت و پس از حدود سه ماه، دادگاه عالی لاهور دستگیری و بازداشت سعد حسین رضوی را باطل و دستور آزادی وی را صادر کرد. هزاران فعالان این حزب برای استقبال رهبر خود در بیرون زندان مرکزی لاهور تجمع کردند، اما دولت سعد حسین رضوی را آزاد نکرد و اخطاریه بازداشت وی را برای سه ماه دیگر ارائه کرد. پس از گذشت سه ماه، دیوان عالی لاهور بار دیگر بازداشت سعد حسین رضوی را باطل و دستور آزادی فوری وی را صادر کرد، اما دولت وقت این حکم دیوان عالی لاهور را در دیوان عالی کشور به چالش کشید. پس از چند روز دیوان عالی کشور نیز دستگیری و بازداشت سعد حسین رضوی را باطل اعلام کرد و دستور آزادی فوری وی را صادر کرد. فعالان این حزب  بار دیگر در دیوان عالی کشور تجمع کردند، اما دولت برخلاف همه تصمیمات دادگاهی، سعد حسین رضوی را آزاد نکرد. شورای حزب تحریک لبیک پاکستان راهپیمایی طولانی به نام حضرت محمد (ص) از لاهور به اسلام آباد را اعلام کرد. این راهپیمایی به رهبری برادر حافظ محمد سعد، حسین رضوی انجام شد، اما این اعتراض نیز موفق نشد و بسیاری از فعالان این حزب دستگیر و بازداشت شدند[13] . در انتخابات میان دوره ای 2017 میلادی تحریک لبیک پاکستان برای اولین بار در انتخابات میان‌ دوره‌ ای که در ۲۶ شهریور ۱۳۹۶ برگزار شد، بر روی صندلی مجلس ملی در حوزه انتخاباتی 120(NA-120) که به دلیل رد صلاحیت نواز شریف، نخست وزیر سابق پاکستان خالی شده بود، به رقابت پرداخت و مقام سوم را به خود اختصاص داد. همچنین در انتخابات میان‌ دوره‌ ای که بر کرسی صندلی مجلس ملی در حوزه انتخاباتی 4 (NA-4) به دلیل درگذشت گلزار خان خالی مانده بود و برگزار شد، مقام پنجم را به دست آورد. همچنین در انتخابات میان دوره ای 2018 میلادی نیز در انتخابات میان ‌دوره‌ ای که در 21 بهمن 1396 برگزار شد، بر کرسی حوزه انتخابیه (NA-154) که به دلیل رد صلاحیت جهانگیر ترین خالی شده بود، مقام سوم را کسب کرد[14] . حزب تحریک لبیک پاکستان نسبت به تغییر عبارت سوگندنامه در لایحه اصلاحی قانون اساسی 2017 میلادی اعتراض گسترده ای برگزار کرد و دولت علیه آن بازداشت های دسته جمعی انجام داد. در این مدت هشت نفر از اعضای جنبش کشته و بیش از 200 نفر زخمی شدند[15] . گفتنی است که این حزب اهل سنت بریلوی برخلاف اعتقاد سایر بریلوی ها حضرت معاویه را صحابه دانسته و برای وی احترام زیادی قائل شدند و به دلیل برخی از اظهارات علیه مراسم شیعی از جمله مراسم عزاداری، تندرو تلقی می شود. حزب مذکور در سالهای گذشته با سازمان تروریستی به نام سپاه صحابه پاکستان روابط صمیمی داشته و حتی معاویه اعظم یکی از رهبران ارشد سپاه صحابه برای دیدار حضور یافته و برخلاف اعتقاد خود برای زیارت مرقد علامه خادم حسین رضوی، رئیس و موسس تحریک لبیک حضور یافته است[16] .

1. حزب تحریک صراط مستقیم پاکستان و شاخه دوم حزب تحریک لبیک یا رسول الله پاکستان.

شاخه دیگری از حزب تحریک لبیک یا رسول الله پاکستان به سرپرستی دکتر محمد اشرف آصف جلالی، رئیس تحریک صراط مستقیم پاکستان به عنوان رئیس حزب تحریک لبیک یا رسول به وجود آمد، جلالی با علامه خادم رضوی، رئیس حزب تحریک لبیک پاکستان اختلاف فکری داشت و این حزب جداگانه را در سال 2017 میلادی تاسیس کرد[17] .  به سرپرستی وی تحریک لبیک اسلام (TLI)  و همچنین شاخه ای از حزب تحریک لبیک یا رسول پاکستان به همین نام فعال است. حزب تحریک لبیک اسلام (TLI) در 2 می 2018 میلادی در کمیسیون انتخابات پاکستان ثبت شد و با نماد توپ اختصاص یافت[18] . این حزب نیز در سال 2014 میلادی به سرپرستی دکتر محمد اشرف آصف جلالی، رئیس تحریک صراط مستقیم پاکستان و رئیس تحریک آزادی  ممتاز حسین قادری، قاتل سلمان تاثیر، فرماندار سابق پنجاب، جهت قدردانی از نقش ممتاز حسین قادری، به عنوان روز پاسداری در سراسر پاکستان برگزار کرد. در این راستا تظاهرات اعتراضی سراسری به حمایت ممتاز قادری، قاتل سلمان تاثیر به سرپرستی دکتر محمد اشرف آصف جلالی رئیس حزب تحریک لبیک یا رسول و تحریک صراط مستقیم پاکستان برگزار شدند. دکتر محمد اشرف آصف جلالی در سال 1386 بنیاد تحریک صراط مستقیم را تأسیس کرد که توسط آن سمینارهایی تشکیل می‌ شود، همچنین مدارس علمیه ای تأسیس می‌ شود و سایر فعالیت های مذهبی این گروه ادامه دارد[19] . وی در سال 1394 در تجمع گسترده ای با حضور صدها نفر از علما این جمع به عنوان رئیس تحریک آزادی ممتاز حسین قادری انتخاب شد که عموم مردم این جمع به دست وی بیعت کردند. بعدها این جنبش حزب تحریک لبیک یا رسول الله نام گرفت[20] . این حزب از نظر سیاسی زیاد فعال نیست، اما از نظر برگزاری مراسم، اعتراضات و تبلیغات مذهبی بسیار معروف است. در سال 2020 میلادی دکتر محمد اشرف آصف جلالی دوران گفتگو در مراسمی مرتکب به توهین حضرت فاطمه زهرا (س)، بانوی بزرگ اسلام شد و در نتیجه روبرو به واکنش شدید علمای اهل سنت و شیعه پاکستان شده دستگیر و همچنین برای مدتی بازداشت شد. ویدئویی از دکتر اشرف جلالی در شبکه های اجتماعی دست به دست شد که در آن وی در حال گفتگو درباره موضوعی که پس از رحلت پیامبر اسلام (ص) به وجود آمد، دیده می شد. وی مدعی شد که در خصوص تفسیر این موضوع دینی مشکلی به وجود آمد و بسیاری از شخصیت های مذهبی خواستار توجه دستگاه های انتظامی به آن شدند. شکایتی ثبت شد و دکتر جلالی دستگیر شد. حین تحقیقات پلیس فیلمی مبنی بر توهین به شخصیت های مذهبی نیز از وی به دست آورد[21] . وی مدتی در بازداشت بود. شخصیت وی نزد عموم شیعیان و اهل سنت بحث برانگیز شده است. این حزب اهل سنت بریلوی تندرو تلقی می شود.

(بررسی ادامه دارد)