نوشتاری بصیرت‌آمیز از امیر جماعت اسلامی
نوشته الطاف حسن قریشی
۱ اوت ۲۰۲۵
در حال حاضر، حافظ نعیم‌الرحمن، امیر جماعت اسلامی پاکستان هستند؛ شخصیتی فعال، آگاه و دوراندیش. پیش از این، ایشان ریاست جماعت اسلامی در کراچی را برعهده داشتند و در این مقام، با جان‌فشانی و پایداری کم‌نظیر، برای احقاق حقوق سیاسی شهروندان جنگیدند و موفق شدند جماعت اسلامی را در کراچی احیا کنند. بی‌گمان، این موفقیت بزرگ یکی از دلایل اصلی بود که اعضای جماعت، ایشان را به‌عنوان امیر کل انتخاب کردند. اکنون نیز ایشان در هر دو عرصه علمی و عملی، با تمام توان مشغول فعالیت‌اند.
به‌تازگی، مقاله‌ای از ایشان در روزنامه جنگ، که بزرگ‌ترین روزنامه پاکستان است، منتشر شد. مقاله‌ای سرشار از بصیرت با عنوان: «بر زخم‌های بلوچستان مرهم بگذاریم».
در حدود هزار واژه، حافظ نعیم‌الرحمن نه تنها ماهیت یکی از حساس‌ترین و بحرانی‌ترین مسائل پاکستان را با روشنی تمام بیان کردند، بلکه برای آن راه‌حلی عملی نیز پیشنهاد دادند.
ایشان در این مقاله، جماعت اسلامی را این‌گونه معرفی کرده‌اند:
«جماعت اسلامی نه تنها یک حزب ملی است، بلکه جنبشی است پیوندخورده با عالی‌ترین اصول امت اسلامی و بشریت، که فراتر از هر نوع تقسیم و مرزبندی عمل می‌کند.»
خانواده ما در نوامبر ۱۹۴۷ میلادی از منطقه سرسه، واقع در ناحیه حصار، به لاهور هجرت کرد. به‌احتمال زیاد، دیدارم با سید ابوالاعلی مودودی شامگاه ۲۷ دسامبر در مسجدی در رحمان‌پورہ و به مناسبت جلسه تفسیر قرآن صورت گرفت، و از همان دیدار، پیوندی با ایشان برقرار شد که الحمدلله تا امروز همچنان باقی است.
در آن روزها، صدها هزار مهاجر آواره و بی‌چیز به لاهور سرازیر شده بودند، و نخستین محل اسکان آنان اردوگاه والتن بود. در این هرج‌ومرج هولناک، هزاران جوان وابسته به جماعت اسلامی با جان‌فشانی مشغول خدمت به مهاجران بودند. این روحیه خیرخواهانه آنان تأثیر عمیقی بر دل‌های مردم نهاد.
سال بعد، سیل عظیمی در رودخانه راوی جاری شد که بسیاری از روستاهای لاهور و شیخوپورہ را دربرگرفت. در آن هنگام نیز جماعت اسلامی برای انتقال مردم به مکان‌های امن، به‌شدت فعال شد. برادرم، اعجاز حسن قریشی، که عضو جماعت اسلامی بود، ماه‌ها همراه با گروهی از جوانان در خدمت‌رسانی به سیل‌زدگان نقش‌آفرینی کرد.
جماعت اسلامی، فراتر از هر نوع تبعیض و تفاوت، مرهمی بر زخم‌های دردمندان می‌نهاد، و این خصلت، به‌تدریج بخشی از سرشت این جماعت گردید.
در مبارزات سیاسی و حقوقی برای تأسیس پاکستان، حزب «مسلم لیگِ سراسر هند» (All India Muslim League) پیشگام و در خط مقدم بود، حزبی که تحت رهبری قائداعظم محمد علی جناح فعالیت می‌کرد. جهت‌گیری این حزب را پیشتر، حکیم‌الامت علامه محمد اقبال در خطبهٔ تاریخی‌اش در الله‌آباد تعیین کرده بود؛ خطبه‌ای که در دسامبر ۱۹۳۰ میلادی، در مقام ریاست اجلاس سالانه مسلم لیگ ایراد فرمودند.
در این خطبه، نظریه‌ای انقلابی مطرح شد مبنی بر اینکه مسلمانان شبه‌قاره، نه یک اقلیت بلکه یک ملت کامل و مستقل‌اند و ازاین‌رو باید سرزمینی جداگانه برای خود داشته باشند.
قائداعظم، که از رهبری کنگره ملی هند (Indian National Congress) دل‌زده شده و به لندن مهاجرت کرده بودند، سرانجام در سال ۱۹۳۴ میلادی با اصرار مداوم علامه اقبال، نواب‌زاده لیاقت علی خان و همسرش رعنا لیاقت، به هند بازگشتند و فعالیت خود را در مسلم لیگ از سر گرفتند. همان سال، به‌عنوان رئیس این حزب برگزیده شدند و علی‌رغم همه دشواری‌ها، در مسیری گام نهادند که خطبه الله‌آباد ترسیم کرده بود.
در حالی‌که «کنگره ملی هند» مسلمانان را با رؤیای دلربای «ملتِ واحد» می‌فریفت، «مسلم لیگِ سراسر هند» از نظریه «دو ملت» دفاع می‌کرد. برای اینکه مسلمانان در آیین و فرهنگ هندو مستحیل نشوند، سید ابوالاعلی مودودی آثاری ساده، روشن و اثرگذار تهیه کرد که شعور مسلمانان را نسبت به هویت مستقل و متمایزشان ژرف‌تر ساخت.
پس از تأسیس پاکستان، جماعت اسلامی به‌طور پیوسته در جهت تربیت اخلاقی، فکری و سیاسی ملت کوشیده است و تلاش داشته تا آن اندیشه‌ای که بنیاد مبارزه سیاسی و حقوقی برای تشکیل پاکستان بود، در تمام عرصه‌های زندگی برتری و حاکمیت یابد؛ تا قانون اساسی کشور بر همان پایه تدوین شود، نظام حکومتی بر آن استوار گردد، بنای آموزش و پرورش بر آن بنیاد نهاده شود و پیوندی ژرف با امت اسلامی برقرار گردد.
بنیان‌گذار جماعت اسلامی، سید ابوالاعلی مودودی، این جنبش را بر اصول اسلامی، دموکراتیک و اخلاقی بنا نهاد. پایبندی به این اصول، ثمره‌ای مبارک به‌دنبال داشته است: تنها جماعت اسلامی است که در آن حتی نشانی از موروثی بودن در رهبری دیده نمی‌شود و در آن، هر چهار سال یک‌بار، رهبری از طریق انتخابات برگزیده می‌شود.
شعبه‌های جماعت اسلامی در تمامی استان‌ها و شهرستان‌های پاکستان گسترده‌اند و در خدمت آگاهی‌بخشی فکری و سیاسی به مردم‌اند و همواره راه‌حل‌هایی برای مشکلات ملی و منطقه‌ای ارائه می‌دهند. این نیز حقیقتی آشکار است که اعضای جماعت اسلامی از نظر اخلاقی در میان مردم ممتاز شناخته می‌شوند.
امیر جماعت اسلامی، جناب حافظ نعیم‌الرحمن در نوشتاری بسیار اندیشمندانه، نابسامانی‌های بلوچستان را موضوع تأمل و گفتگو قرار داده و تحلیلی ژرف از علل و عوامل ناامنی در آن منطقه ارائه کرده‌اند. پیشنهاد ایشان آن است که باید مرهمی واقعی بر زخم‌های کهنه نهاد و جبران اشتباهات گذشته را به‌صورت عملی و ملموس نشان داد؛ چراکه در گذشته، حقوق بلوچستان پایمال شده و به توسعه منابع انسانی آن توجه شایسته‌ای نشده است.
ایشان به‌شدت بر ضرورت مشارکت نمایندگان واقعی مردم در فرآیند تصمیم‌گیری عمومی تأکید کرده‌اند. از ویژگی‌های برجسته این نوشتار، نه تنها اشاره روشن به کاستی‌ها و مشکلات است، بلکه ارائه راهکارها و نقشه عملی برای غلبه بر آن‌ها نیز بخشی مهم از این متن را تشکیل می‌دهد.
جناب حافظ نعیم‌الرحمن نوید داده‌اند که جماعت اسلامی در حال رایزنی و ارتباط مستمر با رهبری ملی و استانی است تا نقشه‌راهی برای برقراری صلح تدوین گردد. ایشان همچنین اعلام کرده‌اند که با مشارکت همه ذی‌نفعان، طرح‌های عملی نیز آغاز خواهد شد. یکی از این برنامه‌ها، پروژه «بنو قابل» توانمند شو، است که در حال گسترش به بلوچستان می‌باشد تا به جوانان مهارت‌های فناوری اطلاعات آموزش داده شود و زمینه‌های اشتغال بهتر برای آنان فراهم آید.
در حقیقت، این نوشتار تصویری روشن، دلنشین و الهام‌بخش از اندیشه مثبت و سلامت‌محور جماعت اسلامی به دست می‌دهد.
منابع:
ترجمه: محمد عسکری
[1] . https://jang.com.pk/news/1496400
نظر شما