در گذشته بارها تلاش‌هایی برای راه‌اندازی شبکه‌های خبری انگلیسی‌زبان در پاکستان انجام شده، اما هیچ‌کدام از این تلاش‌ها موفقیت‌آمیز نبوده‌اند. مؤسسات رسانه‌ای بزرگی چون "دان"، "جیو" و "اکسپرس" نیز شبکه‌های انگلیسی خود را راه‌اندازی کردند، اما پس از چند ماه آن‌ها را تعطیل کردند.
با وجود تجربه‌های شکست‌خورده‌ی گذشته، اکنون بار دیگر چندین شبکه‌ی خبری انگلیسی در آستانه‌ی راه‌اندازی در پاکستان هستند.
این شبکه‌ها شامل "اکسپرس 7/24"، "آسیا وان" و "365 انگلیش" هستند. بی‌بی‌سی با افراد مرتبط با این شبکه‌ها و کسانی که در گذشته در شبکه‌های خبری انگلیسی فعالیت داشته‌اند گفتگو کرده تا دریابد چرا اکنون این تعداد شبکه‌ی انگلیسی‌زبان در پاکستان راه‌اندازی می‌شود و این بار چه تضمینی برای موفقیت آن‌ها وجود دارد.
شیراز حسنات، مدیر خبر شبکه‌ی "اکسپرس 7/24"، که در گذشته هم با شبکه‌های انگلیسی‌زبان همکاری داشته، امیدوار است که این بار تجربه موفقی خواهد بود. به گفته‌ی او: "اکنون خبرنگاران انگلیسی‌زبان بیشتری داریم و نسل جدید تسلط زیادی بر اردو ندارد. حتی فرزندان من که جزو نسل آلفا هستند، اردو را خوب بلد نیستند".
او معتقد است در حال حاضر کمبود شبکه‌های انگلیسی در پاکستان احساس می‌شود و بینندگان نیز این خلأ را درک کرده‌اند. "اکنون شبکه‌های انگلیسی می‌توانند جایگاهی در بازار پیدا کنند، چون شرایط تغییر کرده است".
به گفته‌ی او، اعتبار بین‌المللی پاکستان نیز یکی از دلایل اصلی راه‌اندازی این شبکه‌هاست، زیرا "بسیاری از دیپلمات‌ها می‌گویند که برای دستیابی به اطلاعات درست به زبان انگلیسی با مشکل مواجه‌اند".
در ماه‌های اخیر در برخی محافل این بحث مطرح شده بود که پاکستان نیاز به شبکه‌های انگلیسی دارد تا بتواند موضع اسلام‌آباد را در سطح بین‌المللی مطرح کند.
شیراز حسنات در این‌باره می‌گوید: "نمی‌توانم با قطعیت بگویم، اما پس از تنش‌های اخیر میان هند و پاکستان این بحث مطرح شد که به یک شبکه‌ی انگلیسی نیاز داریم که موضع پاکستان را به جهان منتقل کند و با تبلیغات هند مقابله نماید".
او می‌افزاید: "نه‌فقط روایت نهادهای حکومتی، بلکه روایت فرهنگی و ورزشی نیز باید به جهان منتقل شود. همین‌طور باید به دنیا بگوییم که پاکستان درباره‌ی غزه چه موضعی دارد".
دلیل شکست شبکه‌های خبری انگلیسی در گذشته چه بود؟
لبنیٰ جرار نقوی، روزنامه‌نگار پاکستانی که در گذشته با "جیو انگلش" همکاری داشته، معتقد است علت شکست شبکه‌های خبری انگلیسی در پاکستان این بوده که "اکثریت مردم انگلیسی نمی‌خوانند و فضای رسانه‌ی انگلیسی نسبت به رسانه‌ی اردو آرام‌تر بوده است".
"یعنی شبکه‌های انگلیسی بر خلاف شبکه‌های اردو، اخبار هیجان‌انگیز ارائه نمی‌دادند، و مردم بیشتر به سبک دوم عادت دارند".
او همچنین تأکید می‌کند که "حفظ یک شبکه‌ی انگلیسی به سرمایه‌گذاری نیاز دارد که در گذشته کمبود آن محسوس بود".
اما شیراز حسنات دلایل متفاوتی ارائه می‌دهد و می‌گوید که در آن زمان "تلاش برای جلب توجه مخاطبان محلی بود، که به‌نظر من ایده‌ای قابل اجرا نبود، زیرا تعداد افراد انگلیسی‌زبان نیز کم بود".
او بر این باور است که اکنون شرایط تغییر کرده و احتمال پایداری این شبکه‌ها بیشتر است، اما نباید آن‌ها را به‌صورت غیرواقعی گسترش داد.
لبنیٰ جرار نقوی می‌گوید: "اکنون منبع اصلی اخبار، فضای دیجیتال است و من اصل ایده‌ی شبکه‌ی خبری انگلیسی را درک نمی‌کنم".
او ادامه می‌دهد: "گفته می‌شود که نهادهای قدرتمند به دنبال یک تریبون بودند" و به همین دلیل این شبکه‌ها راه‌اندازی شده‌اند. "مخاطب هدف آن‌ها هم مشخصاً خارجی‌ها هستند".
نظر کارشناسان رسانه‌ای
فاضل جمیلی، رئیس باشگاه مطبوعاتی کراچی، از افزایش تعداد شبکه‌های خبری انگلیسی در پاکستان استقبال می‌کند، اما درباره‌ی پایداری بلندمدت آن‌ها تردید دارد، چون در گذشته نیز چنین تلاش‌هایی ناموفق بوده‌اند.
او می‌گوید: "در پاکستان، تعداد کم بینندگان اخبار انگلیسی یک چالش اساسی است. برای جذب مخاطبان بین‌المللی، این شبکه‌ها به مهارت، منابع و شبکه‌ی جهانی نیاز دارند، همان‌طور که رسانه‌های بین‌المللی در اختیار دارند. متأسفانه بسیاری از این شبکه‌ها با منابع مالی ناکافی راه‌اندازی می‌شوند که اغلب باعث شکست آن‌ها می‌شود".
فاضل جمیلی اضافه می‌کند: "راه‌اندازی اخیر این شبکه‌ها به‌نظر می‌رسد تلاشی باشد برای بیان دیدگاه پاکستان در برابر جامعه‌ی بین‌المللی، به‌ویژه پس از تنش‌های اخیر با هند. اما این تلاش در تضاد با محدودیت‌ها و کنترل‌های شدید بر رسانه‌های داخلی کشور است".
او اشاره می‌کند که "قوانینی چون قانون جرایم الکترونیکی پاکستان (پیکا) در کشور تصویب شده‌اند، که به‌نوعی سانسور محسوب می‌شوند". او هشدار می‌دهد: "وقتی رسانه‌های محلی محدود شده‌اند، برای رسانه‌های پاکستانی دشوار است که در سطح جهانی خود را به‌عنوان منبعی معتبر و آزاد معرفی کنند".
سیاست‌های جدید در شبکه‌های نوظهور
نوید قمر، مدیر خبر شبکه‌ی "آسیا وان"، به بی‌بی‌سی اردو می‌گوید که این شبکه در چارچوب بودجه فعالیت خواهد کرد و همین موضوع ضامن بقای آن خواهد بود.
این شبکه‌ی خبری انگلیسی امروز راه‌اندازی شده و به‌گفته‌ی مدیر خبر آن، آن‌ها به‌جای استفاده از استعدادهای محلی، از میزبان‌هایی از اروپا، خاورمیانه و آفریقا استفاده کرده‌اند.
او می‌گوید: "من میزبان‌های بین‌المللی را به پاکستان آورده‌ام تا نشان دهم که این کشور امن است".
به گفته‌ی او، شبکه‌ی خبری‌شان از این جهت با شبکه‌های گذشته متفاوت است که "آن شبکه‌ها در ایجاد روایت شکست خوردند، اما شبکه‌ی ما از روز اول کارهایی انجام داده که هیچ‌کس نکرده است؛ مثلاً نشان دادن پاکستان به‌عنوان کشوری امن و بهبود تصویر آن در سطح جهانی".
او می‌افزاید که دفتر این شبکه در کراچی است و دفتر دیگری نخواهند داشت تا بتوانند در چارچوب بودجه فعالیتی مؤثر داشته باشند.
نظر شما