منطقه‌ی مِسخِتی، از کهن‌ترین نواحی تاریخی گرجستان در جنوب غرب این کشور، زادگاه شاعر بلندآوازه‌ی گرجی، شوتا روستاولی است؛ سرزمینی سرشار از میراث فرهنگی و طبیعی که گواهی زنده بر تاریخ دیرینه این سرزمین به شمار می رود.
در کنار دژها و سکونتگاه های عظیم و سنگی که به دست تمدن های باستانی بنا شده اند، در این ناحیه مجموعه هایی صخره تراش و صومعه های سنگی دیده می شود که بر فراز صخره های بلند و سترگ استوارند. در میان این شکوه تاریخی، شاهکاری از معماری بومی نیز جلوه گر است: مجموعه‌ی مسکونی مِسخی (سامسخه–جاواخِتی) با سقف تاج دار و گنبدی شکل که آن را "خانه‌ی تالاری" یا "خانه‌ی وحدت" می نامند.
در مفهوم "وحدت" نه تنها همبستگی خانوادگی و پیوند میان نسل ها، بلکه یگانگی انسان با جهان پیرامون نیز متجلی است.این نوع ویژه از خانه، با توجه به ویژگی های جغرافیایی، ساختار توپوگرافی، سیمای طبیعی، اقلیم و الگوهای معیشتی منطقه، در گذر زمان شکل گرفته و تکامل یافته است.
خانه تالاری بنایی است با ساختاری پیچیده و چندلایه؛ زیر سقف گنبدی آن، فضاهای گوناگون با کارکردهای متنوع گرد هم آمده اند: تالار مرکزی با سقف تاج دار و بخاری سنتی ("اِردو")، اتاق های مسکونی، انبار غلات، شرابخانه، آخور، تنورخانه و دیگر فضاهای وابسته قرار دارد .
چیدمان فضایی بنا، تزئینات هنری در عناصر سازه ای، و به کارگیری شیوه های سنتی در عایق سازی حرارتی، همگی گویای خرد فنی، ظرافت هنری، خویشتن‌داری و رویکردی اندیشمندانه و خلاقانه در میان استادکاران محلی است.
خانه‌ی مسکونی "مِسخی" با سقف گنبدی شکل، تا میانه قرن بیستم همچنان کارکرد زیستی خود را حفظ کرده ؛ دانشی که طی قرن ها درباره سنت های ساخت این خانه ها انباشته شده و نسل به نسل انتقال یافته، امروز نیز در حافظه فرهنگی مردم منطقه زنده است.
در سال ۲۰۲۵ میلادی، آژانس ملی حفاظت از میراث فرهنگی گرجستان با اعطای عنوان "میراث فرهنگی ناملموس" به سنت‌های ساخت خانه مسکونی مِسخی (خانه‌ی تالاری)، به برنامه روزهای میراث فرهنگی اروپا پیوست.
سنت خانه تالاری به گونه ای کامل با موضوع امسال روزهای میراث فرهنگی اروپا هم‌خوان است: "میراث معماری: پنجره ای به گذشته، دری به آینده".
"تاج" خانه تالاری مِسخی، نمادی از پیوند ما با گذشته تاریخی مان است و درِ آن، نشانه ای از راهی است که به آینده گشوده می شود.
این عنصر فرهنگی، بر گفت و گویی مداوم میان گذشته و آینده تأکید دارد؛ هنرمندی نیاکان را پاس می دارد و نسل های امروز را به کشف دوباره خرد نهفته در میراث کهن فرا می خواند.
نظر شما