دو برنده تونسی جایزه کتاب شیخ زاید: خلیل قویعه و میزونی بنانی، چهره‌های برجسته هنر و ادبیات
 
به قلم: لیلی بورقعه
 
در جهان عربی، جوایز متعددی برای کتاب‌هایی وجود دارد که حاوی دستاوردهای برجسته‌ای می باشند و یکی از این جوایز، جایزه کتاب "شیخ زاید" است که به عنوان ‌یکی از معروفترین جوایز کتاب مطرح است که از سال ۲۰۰۷ در شاخه‌های مختلف مربوط به تألیف کتاب و نوآوری در آن، از ادبیات گرفته تا ترجمه و هنر و شعر و... آغاز به کار کرد. در سال ۲۰۲۱، تونس از جرگه برندگان این جایزه جا نماند، بلکه توانست موفقیت مضاعفی را در دو بخش از بخش‌های جایزه بین‌المللی کتاب شیخ زاید به دست آورد. 
جایزه کتاب شیخ زاید نام برندگان را در شاخه‌های هشت‌گانه خود اعلام کرد و پانزدهمین دوره آن، از نظر تعداد آثار ارائه شده به دبیرخانه این جایزه، رکورد زد و ۲۳۴۹ کتاب در طول سال ۲۰۲۰ – ۲۰۲۱ بدان رسید. 

جایزه هنر و مطالعات انتقادی در دستان خلیل قویعه
خلیل قویعه، پژوهشگر تونسی، با تألیف کتاب «‌روند روزآمد سازی در هنرهای تجسمی از نقاشی تا لوح» که در سال ۲۰۲۰ توسط مرکز نشر محمد به چاپ رسید، برنده جایزه هنرها و مطالعات انتقادی شیخ زاید شد.
خلیل قویعه، پژوهشگر تاریخ هنر، منتقد و استاد علوم و فناوری‌های هنری در دانشگاه صفاقس، در کتاب خود به "مطالعه تاریخ هنرهای تجسمی تونس از زمان نقاشی روی شیشه که بیانگر هنر فطری اسلامی است تا لوح‌های هنری به معنای جدید آن پرداخت که تقریبا در آغاز قرن گذشته ظهور کرد. این کتاب روش انتقادی را با تکیه بر خوانش تأویلی تاریخی مورد توجه قرار داد و به چگونگی انتقال روان از هنر ما قبل تجدد یا هنر نقاشی سنتی تونسی به هنر تجسمی نوین در این کشور توجه نمود".
دکتر خلیل قویعه پس از کسب جایزه هنرها و مطالعات انتقادی شیخ زاید، از عبدالواحد المکنی، تاریخ نگار و رئیس دانشگاه صفاقس به عنوان نخستین کسی که این کتاب را مطالعه و محتوای آن را تأیید کرد و نگارش مقدمه آن را پذیرفت، تقدیر و تشکر کرد. 
این برنده جایزه کتاب شیخ زاید گفت: «راه دراز و پر از دشواری‌هاست و کتاب، صرفا یک اثر است. اما جایزه، اعترافی زیبا است که به مسیر دانش تشویق می‌کند. در برهه‌ای از زمان بین یک کتاب و کتاب دیگر متوقف می‌شویم. اما جرقه سؤال همیشه در خاطرمان می‌ماند و شوق دانش و عشق به پژوهش و حیرانی را در ما بیدار می‌کند و کار، ریتم جدیدی به خود بگیرد و به فتحی جدید بشارت دهد... و سؤال ادامه دارد». 
شاید بهترین بشارتی که از این همراهی به دست می‌آوریم، این باشد که به گشایش درب‌های فراموش شده و مسیرهای دشواری در گوشه‌ گوشه فرهنگ داخلی، عربی و انسانی و در شاخه‌های در هم تنیده آن کمک کنیم، تا شاید نسل‌های آینده از آن عبور کنند و ریتم این پژوهش و نگاه و ساختن آن ادامه یابد و این فرایند، ادامه داشته باشد.
دکتر قویعه پیش از این، در یکی از سخنان خود درباره محتوای کتاب و شرح روش پژوهش آن گفته بود: در این کتاب توضیح دادم که چگونه شکل‌گیری هنر جدید در تونس به طور خاص و در جهان عربی به طور کلی امتداد شایسته داستان سرایی شگفت آمیز و اسطوره‌ای بود که در نیمه دوم قرن ۱۹ و آغاز قرن ۲۰ رواج داشت. به عنوان مثال نقاشی‌های شیشه‌ای مردمی که در فرهنگ عربی در صفاقس، قیروان و دمشق متداول بود، چیزی جز حرکت از یک درگاه داستانی مردمی به درگاه بصری در داخل کارگاه‌های حرفه‌ای نیست. نگارگران حرفه‌ای در داستان‌های "جازیه هلالیه"، "عنتر و عبله"، "سیدی علی"، "سر غول" یا "جن" و همچنین "عبدالله بن جعفر"، "امیره یامنه" و دیگر داستان‌ها، عناصر روایت شده در عالم خیال و عمق نمادین فرهنگ عربی را شاهد بودند، موضوعاتی از تصاویری که می‌توانند به حرکت و تقویت در درون فضای نقاشی‌های مردمی ادامه دهند. به طور خاص، در بین دو جنگ جهانی، برخی از هنرمندان عرب در این میراث روایتگرانه تصویری چیزی را دیدند که می‌تواند آغازگر یک لوح اسنادی نوین باشد که می‌تواند از این میراث دارای اصالت روایی الهام بگیرد و در عین حال، می‌تواند کارت شناسایی یک لوح عربی جدید باشد که از تاریخ هنر جهانی استفاده و در تقویت آن نقش آفرینی می‌کند. 
 
میزونی بنّانی برنده جایزه کودک و نوجوان
میزونی بنانی، نویسنده تونسی با کتاب "‌سفر هنرمند"‌، که در سال ۲۰۲۰ از سوی انتشارات "المؤانسه" منتشر شد، جایزه کتاب شیخ زاید در حوزه کودکان و نوجوانان را به خود اختصاص داد. دلیل انتخاب این اثر به عنوان اثر برتر، این بود که به نظر داوران، این کتاب «اصالت را تثبیت می‌کند و به اصرار بر وطن و بالیدن به آن فرا می‌خواند و با زبانی زیبا و شیرین، نوجوانان را خطاب قرار می‌دهد و آنها را در قدرت توصیف خود غرق می‌کند تا یک اثر رو به رشد و مشوق به همراه تصاویر الهام‌بخش، با تخیلی به پرواز درآمده و محتوایی جذاب به آنها ارائه کند که با زبانی بیان شده است که با طبیعت این اثر و فضاهای سرشار از شگفتی آن تناسب دارد. این کتاب به روایت رخدادها از زبان یک پرونده می‌پردازد و همین امر باعث می‌شود که خواننده در تخیلش به پرواز درآید و از خواننده به همراه داستان تبدیل شود». 
پیشتر در سال ۱۹۹۹، میزونی که استاد علوم تربیتی در دانشکده عالی مطالعات کاربردی علوم انسانی در سبیطله است، برنده جایزه نوآوری منطقه‌ای در حوزه ادبیات کودک در قصرین شده بود و در سال ۲۰۰۱ به جایزه فرهنگ کودک عربی در حوزه رمان در ابوظبی رسید. 
هرچند که ارزش معنوی جوایز از ارزش مالی آن ماندگارتر و بیشتر است، اما برنده جایزه کتاب شیخ زاید در حوزه‌های هشت‌گانه آن، مبلغ ۷۵۰ هزار درهم امارات (برابر با ۵۵ هزار دینار تونس) دریافت می‌دارد. ضمن اینکه به هر کدام از برندگان، لوح تقدیر به علاوه یک مدال طلایی اعطا می‌شود که نشان جایزه بر آن حک شده است. 

https://ar.lemaghreb.tn/%D۸%AB%D۹%۸۲%D۸%A۷%D۹%۸۱%D۸%A۹-%D۹%۸۸-%D۹%۸۱%D۹%۸۶%D۹%۸۸%D۹%۸۶/item/۴۹۴۳۳-%D۹%۸۱%D۸%A۷%D۸%A۶%D۸%B۲%D۸%A۷%D۹%۸۶-%D۸%AA%D۹%۸۸%D۹%۸۶%D۸%B۳%D۹%۸A%D۸%A۷%D۹%۸۶-%D۸%A۸%D۸%AC%D۸%A۷%D۸%A۶%D۸%B۲%D۸%A۹-%C۲%AB%D۸%A۷%D۹%۸۴%D۸%B۴%D۹%۸A%D۸%AE-%D۸%B۲%D۸%A۷%D۹%۸A%D۸%AF-%D۹%۸۴%D۹%۸۴%D۹%۸۳%D۸%AA%D۸%A۷%D۸%A۸%C۲%BB-%D۸%AE%D۹%۸۴%D۹%۸A%D۹%۸۴-%D۹%۸۲%D۹%۸۸%D۹%۸A%D۸%B۹%D۸%A۹-%D۹%۸۸%D۹%۸۵%D۹%۸A%D۸%B۲%D۹%۸۸%D۹%۸۶%D۹%۸A-%D۸%A۸%D۹%۸۶%D۹%۹۱%D۸%A۷%D۹%۸۶%D۹%۸A-%D۹%۸A%D۸%AA%D۹%۸۵%D۹%۸A%D۹%۹۱%D۸%B۲%D۸%A۷%D۹%۸۶-%D۹%۸۱%D۹%۸A-%D۸%A۷%D۹%۸۴%D۹%۸۱%D۹%۸۶%D۹%۸۸%D۹%۸۶-%D۹%۸۸%D۸%A۷%D۹%۸۴%D۸%A۳%D۸%AF%D۸%A۸