نشست مجازی زن در اسلام و برداشت نادرست غرب روز پنجشنبه ۱۳ خردادماه ۱۴۰۰ ساعت ۱۸ به وقت آتن برگزار گردید. این رویداد به همت سرکار خانم لابرینی ثوما خبرنگار یونانی و باهمکاری اداره کل همکاری های فرهنگی و امور ایرانیان خارج از کشور برگزار شد. در این برنامه خانم دکتر زیاکا استاد دانشگاه و رئیس بخش مطالعات اسلامی دانشگاه ارسطو، دکتر طیبه سترگ از دانشگاه تربیت مدرس ایران، خانم نجوان عوده از فلسطین و خانم دکتر مروه عثمان استاد دانشگاه و روزنامهنگار لبنانی به سخنرانی پرداختند. در ابتدای این نشست خانم لابرینی ثوما ضمن خیر مقدم به حضار و تبیین نگاه نادرست غرب به جایگاه زنان در اسلام گفت: برخی در غرب بر این باور هستند که در دین اسلام تبعیض جنسیتی وجود دارد و زنان همواره در جوامع اسلامی با محدودیت و نابرابری روبهرو بودهاند. این تصور از اسلام زمینهساز بسیاری از مشکلات و قضاوتهای نادرست در این رابطه شده است. در این نشست در صدد این هستیم که بدانیم رویکرد واقعی اسلام نسبت به زن چیست.
در ادامه خانم دکتر زیاکا رئیس بخش مطالعات اسلامی دانشگاه ارسطو ضمن اشاره به دو دیکرد رایج به این موضوع گفت: «زن در اسلام و برداشت نادرست غرب» موضوعی است که در دوران معاصر بارها مورد بحث قرار گرفته است که تضاد دو رویکرد اصلی در این زمینه را بیان میکند؛ دیدگاه سکولار که براساس آن بر حقوق بشر تاکید میشود و دیدگاه مذهبی که در تضاد با آن تصور میشود. با این مقدمه کوتاه تنها قصد دارم پیچیدگی موضوع و تنوع و گستردگی تاریخی و اجتماعی ارتباط و رقابت دو جریان فکری را یادآور شوم. این رویکرد میزان درک و برداشت ما را از موضوع افزایش میدهد و ویژگی هر یک از دو جریان را در سطح اروپا و دنیای اسلام به روشنی آشکار میکند. این روش همچنین شمار زیادی از ویژگیهایی که از استفاده ادراکی از واژگان «اسلام، زن و تعقل» نشئت میگیرد، مطرح میکند. این مسئله ادراکی از فهم غرب از زن در اسلام به همنشینی منجر میشود که بر مغایرت فرهنگی سیاسی مذهب تأکید دارد و نمونههایی از تضادهای سیاسی و مذهبی را بازتولید میکند و میتواند حاکی از رویکرد باز و مبتنی بر آشتی و شکلگیری روابط حسنه باشد. این تفاوتها همچنین در میان زنان مسلمان وجود دارد. زنانی وجود دارند که تمام عمر خود را صرف پرورش فرزندان و انجام کارهای خانه میکنند و در کنار آنها شاهد زنانی هستیم که دانشجو، هنرمند، شاعر، مدرس و یا پزشک هستند و وظیفه همسری و مادری را نیز انجام میدهند. چقدر این واقعیت با واقعیتی که در زندگی ما اتفاق میافتد تفاوت دارد؟ ممکن است بگویید در برخی موارد، مسئله چندهمسری در اسلام وجود دارد. من مخالف نیستم ولی باید بگویم موارد چندهمسری در جوامع غربی و برخی جوامع دیگر نیز بسیار تجربه شده است.
وی در ادامه با اشاره به وضعیت مسلمانان در اروپا اظهار داشت: امروزه تقریباً در تمامی کشورهای اروپایی شهروندان مسلمان سکونت دارند که شامل بومیان، مهاجرین و پناهندگان با وضعیت زبانی و نژادی و فرهنگی گوناگون میشوند. علاوه بر مسائل سیاسی که اتفاق میافتد و همگی از منظر دینی قابل تفسیر است برای تبیین شکلگیری هویت مسلمانان، امور دیگری نیز وجود دارد که باید مورد توجه قرار بگیرد مانند مسئله استفاده از نمادها، پوشش مذهبی و حجاب، ذبح شرعی، حضانت فرزند، نکاح شرعی و سایر موارد. با این حال، به نظر می رسد علاوه بر آموزه های دینی عوامل دیگری از قبیل سطح تحصیلات، طول زندگی، سطح اقتصادی و ... در شکلگیری هویت مسلمانان اروپا تأثیرگذار بوده است.
در ادامه دکتر طیبه سترگ ضمن اشاره به سالگرد ارتحال حضرت امام خمینی (ره) اظهار داشت: اکنون که در این وبینار به ارائه بحث میپردازم در آستانه سی و دومین سالگرد رحلت امام خمینی (ره)، بنیانگذار انقلاب اسلامی ایران قرار داریم و من در نظر دارم موضوع این وبینار را از دیدگاه امام خمینی مورد بررسی قرار بدهم. از منظر امام خمینی (ره) زنان وظیفه دارند که نقش خود را در زندگی شخصی، اجتماعی و سیاسی به درستی ایفا کنند. قبل از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، رژیم شاه با شعار آزادی، فرهنگ برهنگی و بی بند و باری را ترویج کرد که به عنوان نمونه میتوان به اقدامات مستبدانه رضاخان در کشف حجاب زنان در ایران اشاره کرد. عظمت تفکر امام خمینی(ره) در احیا هویت زنان مسلمان کاملاً قابل مشاهده و محسوس است. وی با بهرهگیری از اسلام ناب محمدی و با تکیه بر اندیشه مبتنی بر میراث گرانبهای روایات پیامبر و امامان معصوم به درک درستی از مسئولیت واقعی زنان در جامعه و هویت زنان مسلمان در نظام جمهوری اسلامی رسید. در مقابل، افرادی بر این تصور بودند که مادامی که زنان حجاب داشته باشند نمیتوانند وارد عرصه سیاسی و اجتماعی شوند. در پی مقاومت مردم که منجر به انقلاب اسلامی در ایران شد، شاهد آن بودیم که زنان زودتر از مردان وارد بسیاری از میدانهای سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و ... شدند. حقیقت این است که حجاب به زنان آزادی و هویت داد و باعث شد که ارزش بیشتری داشته باشند.
امام خمینی بر این باور بود که زنان باید در انتخابهای خود، طرز فکر، تحصیل، کار و فعالیتهای اقتصادی آزاد باشند. ما امروز در ایران شاهد آن هستیم که بیش از ۵۰ درصد مشارکت مردم در انتخابات ریاست جمهوری مربوط به زنان و نرخ مشارکت آنان از مردان بالاتر است. از طرف دیگر شاهد این هستیم که داوطلبان نمایندگی مجلس از سوی زنان رو به افزایش است. آمار زنان داوطلب انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا به طرز چشمگیری افزایش پیدا کرده است. امام خمینی بر این باور بود که زنان باید همانند مردان در انتخابات فعال باشند زیرا سرنوشت جامعه از امور بسیار مهمی است که در سرنوشت جامعه تأثیرگذار است. امروز شاهد آن هستیم تعداد زیادی از زنان در مقطع دکتری مشغول به تحصیل هستند. آمارها حاکی از آن است که شمار زنان تحصیل کرده بین سال های ۱۹۷۶ تا ۲۰۱۶ میلادی به طرز چشمگیری افزایش یافته است. آخرین آمار رسمی نشاندهنده این است که ۷۸ درصد از زنان تحصیل کرده دارای مدرک کارشناسی یا بالاتر هستند. همچنین زنان عضو هیئت علمی دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی افزایش قابل توجهی داشته است.
سخنران بعدی خانم دکتر مروه عثمان استاد دانشگاه و روزنامهنگار لبنانی بود. وی با اشاره و وضعیت زنان مسلمان در لبنان در بخشی از سخنان خود گفت: موضوع دیگری که تمایل دارم به آن اشاره کنم اینست که طرز برخورد با زنان در غرب چقدر با لبنان تفاوت دارد. همان طور که قبلا اشاره کردم لبنان در بردارنده ادیان و فرق گوناگونی است که در صلح و آرامش با هم زندگی میکنند. ما فقط در رسانهها داعشیها را میبینیم که با حمایت غرب متولد شده و با نسخه تحریف شده وهابیت از اسلام ساخته شده است که با آموزههای اسلامی هیچ گونه تناسب و ارتباطی ندارد. وهابیت با حمایت حکومت عربستان سعودی مساجدی زیادی را با هدف ترویج وهابیت به جای آموزههای راستین اسلام ساخته است. اسلام راستین دربردارنده آموزههایی است که از طریق سنت پیامبر اکرم و تفاسیر قرآن به این نتیجه میرسیم که مرد و زن مسلمان برابر هستند و باید به شیوه درست با هر دو جنس رفتار شود. علاوه بر این، بر اساس آموزههای اسلامی هر انسان فارغ از دین و مذهب قابل احترام است و باید به حقوق وی توجه شود. اما پرسش مهمی که در اینجا مطرح میشود این است که ریشه برداشت نادرست از رویکرد اسلام در قبال زن در غرب چگونه و به شکلی ایجاد شده است. پاسخ این است که مردم غرب آشنایی درستی با اسلام راستین ندارند و هرآنچه پیرامون اسلام در ذهن آنان نقش بسته حاصل تبلیغات رسانهای و گرایشهای انحرافی و نادرست از اسلام است. من فکر میکنم یکی از وظائف و نقشهای زنان مسلمان در غرب این است که مواردی را به کسانی که به دیده حقارت به حجاب زن مسلمان نگاه میکنند یادآور شوند. مسیحیانی که هر یکشنبه در مقابل تصویر حضرت مریم به دعا میپردازند باید بدانند که حجاب زن مسلمان دقیقا مانند حجاب حضرت مریم است بنابراین این تحقیر درست نیست.
نظر شما