ایالت‌های مختلف آلمان سیاست‌های آموزشی متفاوتی دارند و به همین دلیل بررسی سیستم آموزشی آلمان کار ساده‌ای نیست. در واقع مسئولیت آموزش در کشور آلمان عموما بر عهده دولت‌های ایالتی است و دولت مرکزی در آن نقشی جزئی دارد. با این وجود، نظام آموزشی در تمام ایالت‌های آلمان، ساختاری مشترک دارد. در این گزارش سعی کرده‌ایم تا با استفاده از گزارش اداره آمار فدرال، نظام آموزشی در کشور ژرمن‌ها را مورد بررسی قرار دهیم:

تحصیل در آلمان برخلاف بسیاری از کشورها اجباری است و والدین در این کشور مجاز به آموزش فرزندان خود در خانه نیستند. گزارش‌های منتشر شده از سوی اداره آمار فدرال نشان می‌دهد که در سال تحصیلی ۲۰۱۶-۲۰۱۷، در حدود ۳۳۵۰۰ مدرسه در آلمان وجود داشته است. همچنین  ۸.۴ میلیون نفر در سال تحصیلی ۲۰۱۷-۲۰۱۷ در مدارس آلمان مشغول تحصیل بوده‌اند که ۵۱ درصد از آنها را دانش‌آموزان پسر و ۴۹ درصد را دختران تشکیل می‌دادند. سال‌هاست اکثر مدارس آلمان دولتی و رایگان هستند و تنها ۹ درصد از مدارس این کشور به صورت خصوصی و با هزینه خانواده‌ها اداره می‌شوند. آموزش اجباری و رایگان در این کشور از ابتدای سن ۶ سالگی شروع می‌شود و نزدیک به ۹ سال طول می‌کشد. این در حالی است که آموزش‌های قبل از دانشگاه ممکن است تا پایان سن ۱۹ سالگی ادامه داشته باشد. طول زمان تحصیل قبل از دانشگاه در آلمان از ۱۲ تا ۱۳ سال متغیر است و زمان آن بستگی به نوع مدرسه و رشته تحصیلی مورد علاقه دانش‌آموز دارد. همان‌طور که پیش‌تر گفته شد، بیشتر کودکان در آلمان از سن شش سالگی جذب مدارس ابتدایی می‌شوند. دوره ابتدایی معمولا چهار سال است و در کلاس چهارم، کودکان با کمک و توصیه‌های والدین و معلمان تصمیم می‌گیرند که در چه نوع مدرسه‌ای ادامه تحصیل دهند. برخی دانش‌آموزان به هابت‌شوله(Hauptschule)  می‌روند. این دوره مخصوص دانش‌آموزانی است که از نظر تئوری و علوم نظری، توانایی کمتری دارند. آنها تا کلاس نهم یا دهم در این مدارس به تحصیل می‌پردازند و سپس می‌توانند در یک دوره آمادگی برای کار شرکت کنند. این گروه همچنین می‌توانند به تحصیلات خود ادامه دهند. برخی دیگر ترجیح می‌دهند که در رئال‌شوله (Realschule)  به ادامه تحصیل بپردازند. این دوره تا کلاس دهم طول می‌کشد و دانش‌آموزان در پایان دوره گواهی‌نامه دریافت می‌کنند. این گواهی‌نامه امکان شرکت در طیف گسترده‌ای از دوره‌های فنی و حرفه‌ای را برای دانش‌آموزان فراهم می‌کند و همچنین به آنان اجازه می‌دهد تا تحصیلات خود را ادامه دهند. گروهی دیگر از دانش‌آموزان نیز گیمنازیوم(Gymnasium) را برای ادامه کار خود انتخاب می‌کنند. این گروه از دانش‌آموزان می‌توانند بعد از ۱۲ سال تحصیل و کسب دیپلم دبیرستان به دانشگاه بروند. گزارش اداره آمار فدرال نشان می‌دهد که این نوع مدارس در سال تحصیلی ۲۰۱۷-۲۰۱۶ از سایر مدارس متوسطه محبوب‌تر بوده‌اند.

آموزش زبان‌های خارجی

آموزش زبان‌های خارجی جایگاه ویژه‌ای در سیستم آموزش آلمان‌ها دارد. انگلیسی، اسپانیایی، فرانسه و لاتین چهار زبانی هستند که در اکثر مدارس آلمان به عنوان زبان خارجی تدریس می‌شوند. در این میان زبان انگلیسی محبوبیت بیشتری دارد و براساس آمارها در سال ۲۰۱۷، نزدیک به ۷ میلیون دانش‌آموز در مدارس آلمان، زبان انگلیسی را به عنوان زبان دوم فرا گرفته‌اند.

دانش‌آموزان مهاجر

علاوه بر کودکان آلمانی، سیستم آموزشی آلمان به پرورش کودکان مهاجر و دانش‌آموزانی که پیش‌زمینه مهاجرت دارند، اهمیت زیادی می‌دهد. آمارها نشان می‌دهند که در سال ۲۰۱۶ نزدیک به ۳۳ درصد از دانش‌آموزان آلمانی ۶ تا ۲۰ ساله، پیش‌زمینه مهاجرت داشتند و نزدیک به ۱۰ درصد از آنها حتی تابعیت آلمان را نیز دریافت نکرده بودند.

بودجه مدارس

بودجه مدارس دولتی در آلمان از سوی دولت‌های ایالتی و همچنین  انجمن‌های آموزشی تامین می‌شود. در سال ۲۰۱۵، به طور متوسط در حدود۶۹۰۰ یورو برای هر دانش‌آموز در آلمان هزینه شده است. البته این هزینه‌ها در ایالت‌های مختلف متفاوت بوده، به طور مثال، میزان بودجه اختضاضی برای هر دانش‌آموز در ایالت نوردراین-وستفالن ۶ هزار یورو و در برلین ۸۹۰۰ یورو برآورد شده است. برآوردها نشان می‌دهد که در حدود چهار پنجم این هزینه یعنی ۸۰ درصد آن صرف منابع انسانی در مدارس می‌شود.

لینک خبر:

https://www.destatis.de/GPStatistik/servlets/MCRFileNodeServlet/DEHeft_derivate_00035140/Schulen_auf_einen_Blick_2018_Web_bf.pdf;jsessionid=5BBFAA19E06C8B05F31D4EF0E0326230

منبع: گزارش اداره آمار فدرال آلمان