در مورد دانشگاه هامبورگ

دانشگاه هامبورگ که در سال ۱۹۱۹ تاسیس شده است، این روزها یکصدمین سال تولدش را جشن می گیرد و این جشن با ورود این دانشگاه به جرگه یازده دانشگاه طراز اول آلمان، معنادارتر شده است.

دانشکده علوم انسانی دانشگاه هامبورگ نیز که یکی از بزرگترین دانشکده های این دانشگاه به شمار می رود در زیر مجموعه خود موسسه دارد به نام  موسسه افریقا آسیایی. این موسسه با داشتن ۲۵ رشته تقریبا تمامی کشورهای آسیا و آفریقا را در برنامه مطالعاتی خود دارد. بخش مطالعات خاورمیانه نیز یکی از اجزای موسسه مطالعات آسیا – آفریقا است.

 گفتگو با استاد کرسی ایرانشناسی

در ابتدای جلسه، رایزن فرهنگی در خصوص نوع فعالیتهای فرهنگی و علمی رایزنی توضیحاتی ارائه کرد و با اشاره به اینکه تقویت همکاری های دانشگاهی یکی از برنامه های رایزنی فرهنگی است تاکید نمود که بر همین اساس تلاش می کنیم تعامل و ارتباط با دانشگاهها به ویژه دانشگاههایی که مرکز ایرانشناسی و اسلام شناسی دارند از جمله دانشگاه هامبورگ، بیشتر شود. بنابراین ایجاد ارتباط دوسویه بین دانشگاه های ایران و آلمان یکی از اهداف کاری ما به شمار می رود. همجنین کار های مشترک مطالعاتی و برگزاری نشستهای علمی مرتبط.

 دکتر لودویک پاوول که از سال ۲۰۰۳ به عنوان استاد کرسی ایرانشناسی دانشگاه هامبورگ به فعالیت مشغول است، در باره دانشگاه و حوزه کاری خود گفت:

در بخش خاورمیانه موسسه مطالعاتی آسیا – آفریقا،  سه کرسی اسلام شناسی، ایران شناسی و ترک شناسی دایر است. متاسفانه کرسی ایرانشناسی که زمانی بسیار گسترده بود اکنون از دو کرسی دیگر ضعیف تر شده است. چون از یک طرف تعداد دانشجوی علاقمند به این رشته کم است و از طرف دیگر کادر آموزشی محدود است. 

کرسی اسلام شناسی قبلا سالانه ۴۰ دانشجو، کرسی ترک شناسی بین ۲۰ تا ۲۵ دانشجو داشت و ایرانشناسی بیشتر از آن دو، حدود ۵۰ دانشجو در سال داشت. اما این سالها این آمار عوض شده است. تعداد دانشجوی ایرانشناسی در حال حاضر به ۱۵  نفر در سال تنزل کرده است که نسبت به گذشته کمتر از یک سوم می باشد. در حالی که تعداد دانشجویان اسلام شناسی و ترک شناسی افزایش داشته است. از این تعداد، دانشجویان مقطع دکترا ایرانشناسی سالانه دو یا سه نفر می باشند.

اما اخیرا در حوزه ایرانشناسی اتفاق تازه ای افتاده است. مسئولین دانشگاه هامبورگ ایجاد کرسی دوم ایرانشناسی را اعلام کرده اند.  دولت آلمان چند سال قبل اعلام کرد که در هر هفت سال بودجه فوق العاده ای به چند دانشگاه برتر آلمان می دهد. این بودجه ویژه که در قالب طرح پیشگامی عالی، به دانشگاهها داده می شود بر مبنای ابتکارات علمی و تحقیقاتی دانشگاه ها قرار دارد. امسال دانشگاه هامبورگ موفق شد که با دادن برنامه های عالی، این بودجه را از آن خود کند. این موضوع از دو منظر مهم است. اول پیش بردن برنامه های نو علمی در دانشگاه و دوم بالا آمدن درجه علمی دانشگاه هامبورگ که پیش از این در فهرست برترین دانشگاههای آلمان قرار نداشت. امسال دانشگاه هامبورگ در میان یازده دانشگاه برتر آلمان قرار گرفته است و ۵۰ میلیون یورو اعتبار فوق العاده دریافت کرد.  

از بودجه مذکور اعتباری به پروژه نسخه شناسی که چند رشته با هم روی آن کار می کنند تخصیص یافت. البته در این خصوص از من نظر خواسته نشد. که اگر خواسته بودند قطعا تاکید می کردم که رشته موجود ایرانشناسی را تقویت کنند. بر اساس پروژه جدید نسخه شناسی دانشگاه استخدام یک اسلام شناس، ایران شناس و انگلیسی شناس را در برنامه دارد. یک استاد هم برای تحقیق در برنامه نسخه شناسی و همزمان تدریس در این مرکز استخدام می شود. با این حال این تصمیم مثبتی برای حوزه ایرانشناسی است که از سال آینده اجرایی می شود. این پروژه بصورت مشترک توسط موسسه و گروه علمی ویژه انجام می شود. در واقع عملا دو کرسی ایرانشناسی همزمان در دانشگاه هامبورگ وجود دارد. این وضعیت تا زمان بازنشستگی من ادامه دارد و پس از بازنشستگی من، کسی جایگزین نمی شود. 

وی در مورد همکاری با رایزنی فرهنگی گفت: من گرچه تا حدودی با فعالیتهای شما آشنا هستم ولی تاکنون همکاری نزدیکی با رایزنی فرنگی ایران نداشته ام. هر چند قبلا مرا برای شرکت در کنفرانس هایی دعوت کرده اند.   

 تخصص من زبان شناسی است و کار تحقیقی گسترده را در دست دارم. بررسی گویش های مختلف در ایران. البته تا کنون تحقیق های مختلفی در این حوزه انجام شده ولی من به جرات می گویم هیچ کدام از آن تحقیقات، عمق و گستردگی تحقیق فعلی را نداشته اند.

 از اینکه با دانشگاه های ایران ارتباط علمی و کاری داشته باشیم استقبال می کنم. من حداقل سالی یک بار به ایران سفر می کنم که بیشتر برای تهیه کتاب های مورد نیاز می باشد.

پیشنهاد می کنم تهیه اطلس گویش های ایرانی به عنوان یک کار تحقیقی را بررسی کنید. آلمان از پروژه هایی که در حوزه باستانشناسی و زبانشناسی انجام می شود حمایت می کند. بنیاد تحقیقات المان (DFK) هم اکنون ۱۵ پروژه تحقیقاتی در ایران دارد که برخی از آنها با همکاری سازمان میراٍث فرهنگی ایران انجام می شود. بنیاد مذکور مایل است بیشتر در مورد ایران کار کند.  ۸۰ درصد پروژه ها و موضوعات در حوزه باستانشناسی است و حدود ۲۰ درصد زبانشناسی است.

اگر پروژه پیشنهادی با دقت تدوین شود و برنامه ریزی خیلی دقیق علمی داشته باشد، بنیاد تحقیقات آلمان آن را می پذیرد و بودجه مورد نیازش را تامین می کند. اما باید تاکید کنم که بودجه گرفتن از بنیاد تحقیقات آلمان خیلی سخت است، زیرا باید تمامی استانداردهای آنجا را اعمال کرد.

در انتهای گفتگو رایزن فرهنگی همچنین تاکید کرد که آقای دکتر پاول در فعالیتهای مرتبط با حوزه ایرانشناسی همکاری نزدیکتری با رایزنی فرهنگی داشته باشد و رایزنی نیز در جهت تقویت منابع کتابخانه ای موسسه مطالعات آسیا و آفریقا و برقراری ارتباط بین دانشگاه همابورگ و دانشگاههای ایران تلاش و همکاری جدی بعمل آورد.